Rozdział 5

- 69 -
Rozdział 5
ZAGADNIENIA EKSPLOATACJI GÓRNICZEJ
SPIS TREŚCI
1. Kopaliny podstawowe
2. Kopaliny pospolite
- 70 -
1. Kopaliny podstawowe
Na obszarze gminy Brzeszcze prowadzona jest eksploatacja złoża węgla kamiennego.
Wydobywanie węgla kamiennego i metanu jako kopaliny towarzyszącej prowadzone
jest przez Kompanię Węglową S.A. w Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze-Silesia”
na podstawie koncesji nr 12/2004 udzielonej przez Ministra Środowiska
z dnia
23.09.2004r. Metan wydobywany jako kopalina towarzysząca wykorzystywany jest
przez Nadwiślańską Spółkę Energetyczną w Brzeszczach do systemu ciepłowniczego
oraz przesyłany gazociągiem przemysłowym do Synthos S.A.
KWK „Brzeszcze” zatrudnia 3691 pracowników. Wielkość produkcji kopalni w roku
2003 wyniesie 2278000 Mg, a w latach następnych utrzyma się tendencja malejąca:
w roku 2004 – 2221000 Mg
w roku 2005 – 2181000 Mg
w roku 2006 – 2142000 Mg
Wody słone z kopalni odprowadzane są do zbiornika retencyjno-dozującego wód słonych „Brzeszcze” – Qmax 1155747 m3.
Węgiel kamienny i metan wydobywa się ze złoża węgla kamiennego „Brzeszcze” w obszarze górniczym „Brzeszcze II” i w terenie górniczym „Brzeszcze IV”.
Eksploatacja złoża węgla kamiennego powoduje negatywne oddziaływanie na środowisko to znaczy zmiany na powierzchni terenu (odkształcenia poziome, obniżenia itp.),
zmiany warunków hydrogeologicznych, emisję zanieczyszczeń i hałasu oraz wydobywanie się metanu.
Kopalnia „Brzeszcze” prowadzi działania związane z ograniczeniem emisji zanieczyszczeń i hałasu do atmosfery oraz rekultywację terenów poeksploatacyjnych i ochronę
powierzchni ziemi, wód powierzchniowych i podziemnych.
Ochronę rzek (Wisła, Soła) oraz obiektów i urządzeń zlokalizowanych w zasięgu oddziaływania eksploatacji kopalni prowadzi się przez wyznaczenie i ustanowienie filarów
ochronnych.
Zostały też ustanowione strefy ochronne od szybów kopalni „Brzeszcze” w odniesieniu
do poziomu dźwięku ekwiwalentnego – Decyzja nr 62/91 Wojewody Katowickiego znak
E-III,8624/mgmBrz/3/30/91 z dnia 06.06.91 r. Znaczną część powierzchni gminy obejmuje obszar Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze”. Na tym obszarze określono strefy przydatności terenu do zabudowy. Wyznaczono cztery kategorie przydatności terenu
do zabudowy wynikające ze stopnia zagrożenia spowodowanego eksploatacją górniczą (szkody górnicze). W niniejszym „Studium” wyznaczono tereny objęte IV kategorią
- 71 -
przydatności terenu do zabudowy (najbardziej niebezpieczne) oraz określono wielkość
obszaru wpływów eksploatacji kopalni na powierzchnię terenu.
Rekultywację terenów poeksploatacyjnych (obniżenie, niecki bezodpływowe) wykonuje
się przez zasypywanie obniżeń terenu skałą płonną (materiał uboczny przy wydobywaniu węgla kamiennego – roczne wydobycie 450 tys. m 3) i następnie zalesianie. Zwałowiska pokopalniane rekultywuje się przez zalesianie.
Obszar objęty zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr
V/45/07 z dnia 29.03.2007r.. znajduje się w obrębie terenu górniczego „Brzeszcze IV” i
obszaru górniczego „Brzeszcze II”, wyznaczonych przez Ministra Środowiska Koncesją
nr 12/2004 z dnia 23 września 2004r.
Złoże węgla kamiennego zalegające pod udokumentowanym złożem kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" usytuowane jest w obrębie południowej części bloku
eksploatacyjnego nr 8. W tym rejonie do wyeksploatowania pozostał tylko
pokład 405/1 . Wszystkie inne przemysłowe pokłady zostały tu już wyeksploatowane.
Przewiduje
się
prowadzenie
w
pokładzie
405/1
ściany
803, usytuowanej głównie pod północną częścią złoża „Przecieszyn II”. Kolejna ściana
numer
809
w
pokł.
405/1
zlokalizowana
będzie
na
północ
od
ściany numer 803 i obejmie swymi wpływami niewielki fragment północnej części
złoża „Przecieszyn II”. W planach eksploatacyjnych odnośnie pokładu 405/1 mogą zaistnieć
pokładu
znaczące
robotami
zmienność
zmiany
badawczymi.
miąższości
i
Jak
po
bliższym
dotychczas,
litologicznego
rozpoznaniu
stwierdzono
wykształcenia
bardzo
pokładu
dużą
405/1.
Ostateczny sposób eksploatacji pokładu 405/1 w tej części złoża będzie
ustalony w przyszłości po wykonaniu robót badawczych.
Projektowana eksploatacja pokładu 405/1 nie spowoduje zniszczenia udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego „Przecieszyn II”, jak również nie spowoduje zakłóceń
w jego eksploatacji. Nie przewiduje się również wpływu tej eksploatacji na położone w
głębi złoże węgla kamiennego.
Udokumentowane złoże kruszywa naturalnego „Przecieszyn II” leży w granicach wpływu eksploatacji węgla kamiennego na powierzchnię terenu, przy czym północna cześć
tego złoża zaliczona jest do IV kategorii przydatności terenu do zabudowy, natomiast
południowa część tego złoża zaliczona jest do II i III kategorii przydatności terenu do
zabudowy.
Izolinie wyznaczające poszczególne kategorie przydatności terenu do zabudowy określone są na Planszy nr 3 – „Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego
gminy – Warstwa 1 – ujednolicona forma rysunku.
- 72 -
Obszar objęty zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach
nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r znajduje się w obrębie terenu górniczego „Brzeszcze IV”. Prognozuje się iż w czasie aktualnie projektowanej eksploatacji węgla kamiennego, teren ten będzie posiadał trzecią kategorię przydatności do zabudowy z prognozowaną wartością obniżenia terenu do -1,79m. Prognozowane obniżenie może spowodować zmianę stosunków wodnych. Eksploatacja węgla kamiennego nie spowoduje
zniszczenia udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego Przecieszyn III.
W obszarze objętym zmianą studium na podstawie uchwały XXII/255/08 Rady
Miejskiej w Brzeszczach z dnia 28 października 2008 roku występują ustanowione tereny i obszary górnicze. Przedmiotowy teren znajduje się w północno
– wschodniej części obszaru górniczego „Brzeszcze II” i terenu górniczego
„Brzeszcze IV” utworzonego dla eksploatacji złóż węgla kamiennego. Obszar
objęty zmianą znajduje się w strefie wpływów eksploatacji górniczej na powierzchnię. Obszary zaliczone są do IV kategorii przydatności do zabudowy ze
względu na szkody spowodowane ruchem zakładu górniczego. Nie przewiduje
się jednak wpływu eksploatacji głębinowej na złoże kruszywa naturalnego
„Brzeszcze – Buczaki” oraz na możliwości wydobycia. Jak również eksploatacja złoża nie będzie miała znaczenia na wydobycie węgla kamiennego.
2. Kopaliny pospolite
Na obszarze gminy eksploatuje się złoża kruszywa naturalnego (żwiru).
Eksploatacja kruszyw naturalnych prowadzona jest na terenach położonych wzdłuż
rzeki Soły.
Wydobycie odbywa się:
1) Na terenie i obszarze górniczym „Skidziń” ustanowionym decyzją Wojewody Małopolskiego znak OS.VI.7514/14/99/00/01/13/KŻ z dnia 08.05.2001 r. ze złoża kruszywa naturalnego „Wilczkowice – Skidziń – Pole A”.
Po zakończeniu eksploatacji przewiduje się realizację zbiornika wodnego o charakterze rekreacyjnym w wyrobisku złoża „Wilczkowice – Skidziń – Pole A” z zachowaniem filara ochronnego do linii wysokiego napięcia 110 kV przebiegającej przez teren złoża.
2) Na terenie i obszarze górniczym „Wilczkowice – Pole B” ze złoża kruszywa naturalnego „Wilczkowice – Pole B”. Obszar i teren górniczy „Wilczkowice – Pole B” ustanowione zostały decyzją Wojewody Katowickiego z dnia 03.07.98 r. znak OŚ.V.48510/12/98.
- 73 -
3) Na terenie i obszarze górniczym „Żwirowni Przecieszyn”
Teren górniczy „Przecieszyn” ustanowiony decyzją Wojewody Małopolskiego znak
OŚ.VI.BK.715/32/01/02 z dnia 01.03.2002 r. Obszar Górniczy „Przecieszyn” ustanowiony decyzją Wojewody Małopolskiego znak OŚ-V-8510/10/98 z dnia 28.08.1998 r.
Planuje się też objąć eksploatacją teren po wschodniej stronie obszaru górniczego
(Pole III). Po zakończeniu obecnej eksploatacji złoża przewiduje się wypełnienie wyrobiska skałą płonną (materiał uboczny przy wydobywaniu węgla kamiennego) pozyskaną z Kopalni Węgla Kamiennego „Brzeszcze” i następnie zalesienie terenu.
W południowo-zachodniej części gminy, w dolinie Wisły, występuje złoże kruszywa
naturalnego „Jawiszowice” określone na planszy nr 3.
4) Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą uchwałą Rady Miejskiej w Brzeszczach nr V/45/07 z dnia 29.03.2007r. udokumentowane zostało złoże kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" zgodnie z zawiadomieniem Wojewody Małopolskiego z
dnia 05.10.2005r. (znak: ŚR.V.Bak.7414-24-05) o przyjęciu bez zastrzeżeń Dokumentacji geologicznej złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" w kat.C1. Granice udokumentowanego złoża kruszywa naturalnego "Przecieszyn II" jest równocześnie obszarem górniczym "Przecieszyn II" zgodnie z decyzją Marszałka Województwa
Małopolskiego
z
dnia
18.07.2007
znak
SW.V.BK.7515/4-10/07
W złożu „Przecieszyn II” serię złożową stanowią czwartorzędowe utwory żwirowopiaskowe powstałe wskutek działalności erozyjno-akumulacyjnej rzeki Soły i jej dopływów. Kopalinę w złożu stanowi kruszywo naturalne żwirowo-piaskowe z domieszką otoczaków. Złoże zbudowane jest z jednego pokładu o miąższości serii złożowej
wynoszącej od 8,0m do 9,6 m. Seria złożowa przykryta jest nadkładem o grubości
od 1,1 do 3,3 m który stanowią gleba, glina piaszczysta i pylasta, piasek zagliniony i
pyły piaszczyste. Podłoże serii złożowej stanowią trzeciorzędowe utwory ilaste i ilasto-piaszczyste.
5) Na obszarze objętym zmianą studium przyjętą Uchwałą Rady Miejskiej w
Brzeszczach Nr VII/54/11 z 28 kwietnia 2011r udokumentowane zostało złoże
kruszywa naturalnego Przecieszyn III zgodnie z „Dokumentacją geologiczną złoża
kruszywa naturalnego PRZECIESZYN III” w kat C1 z 2009 r przyjętą bez zastrzeżeń
przez Marszałka Województwa Małopolskiego pismem z dnia 15 czerwca 2009r.
6) Na obszarze zmiany Studium występuje złoże kruszywa naturalnego
„Brzeszcze – Buczaki” o powierzchni 0,333, km2. Stanowią pozostałość po
zlodowaceniu północnopolskim i są to żwiry średnioziarniste zapiaszczone.
- 74 -
Złoże ma miąższość od 5,2 m do 9,5 m, średnio 7,15. Zakwalifikowane jest
do klasy A, czyli złoża małokonfliktowego, możliwego do eksploatacji bez
specjalnych uwarunkowań. Ograniczenia w eksploatacji złoża wynikają z sąsiedztwa infrastruktury, tj. drogi wojewódzkiej Pszczyna – Oświęcim, linii
energetycznej WN oraz sztucznego potoku Młynówka, a także z granic własności nieruchomości należącej do Przedsiębiorcy górniczego. Obecnie teren
przykryty jest hałdą pokopalnianą /zbudowana z łupka palonego/ o miąższości od 0,3 m do 4,5 m. Hałda jest w trakcie likwidacji.
Zagadnienia związane z eksploatacją górniczą, tj. wydobyciem węgla kamiennego
oraz eksploatacją kruszywa naturalnego, a także przeznaczeniem terenów po rekultywacji przedstawione zostały na planszach:
-
Plansza Nr 1 – Polityka przestrzenna (dział określony w legendzie – eksploatacja
górnicza),
-
Plansza Nr 3 – Synteza uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego gminy –
Warstwa 1 (dział określony w legendzie – uwarunkowania związane z eksploatacją
górniczą).