Z Dorotą Rospierską – trenerką NVR1 pracującą w Londynie

Z Dorotą Rospierską – trenerką NVR1 pracującą w Londynie – rozmawia Aleksandra Dulas
Czym jest NVR, czyli opór bez przemocy?
Jest to metoda pracy pedagogicznej, która wypłynęła z potrzeby pomocy rodzicom, którzy stracili
kontakt z dzieckiem. Takim, którzy przestali sobie radzić, przestali być dla dziecka autorytetem.
Pracujemy z rodzinami, których dzieci robią rzeczy dla siebie niebezpieczne. Takie jak używanie
narkotyków, niebezpieczna jazda samochodem, spędzanie większości swojego życia poza domem,
agresja, niebezpieczny seks… Mówimy o niezwykle ekstremalnych sytuacjach. NVR zostało
opracowane w odpowiedzi na rodzicielską bezsilność. Szczególnie skutecznie stosuje się je w pracy
z nastolatkami. Kiedy dziecko wychodzi spod skrzydeł rodziców, zdarza się, że wyjdzie spod nich
za daleko i obecność rodziców w umyśle dziecka jest za mała, żeby dobrze i bezpiecznie
funkcjonowało. Dziecko przestaje myśleć takimi kategoriami jak: „nie będę tego robił, bo moja
mama by tego nie pochwaliła” albo „gdyby mój ojciec się o tym dowiedział, to byłbym w kłopocie”.
Kiedy dziecko traci takie poczucie, że rodzic w jego głowie ma wpływ na jego zachowanie, wtedy
może pomóc NVR. To jest moment, kiedy rodzic – mimo całej dobrej woli i chęci wparcia swojego
dziecka – jest bezradny. „Nie chcę więcej na niego czy na nią patrzeć. Wiem, że to jest mój syn albo
moja córka, ale jestem szczęśliwa, kiedy nie ma go w domu. To jest moje dziecko, kocham je, ale
nie lubię tej osoby jako człowieka.” Kiedy rodzice myślą w ten sposób, to jest stanowczo moment
na wkroczenie NVR, kiedy rodzice przestają czuć więź, a w zamian tego pojawia się desperacja i
bezradność w kontaktach z dzieckiem.
Można to przenieść na sytuację w klasie, grupie, gdzie nauczyciel czy wychowawca musi obcować
z dziećmi, które zachowują się nad wyraz niewłaściwie, gdzie normalne metody oddziaływania
pedagogicznego nie odnoszą skutku.
Czy można powiedzieć w takim razie, że jest to metoda, która dotyczy tylko sytuacji
ekstremalnych?
Nie, to dotyczy wszystkich sytuacji związanych z zakłóconymi relacjami. NVR to jest podejście
filozoficzne, które mówi o unikaniu konfrontacji, to pokojowe podejście mówiące, że jeżeli chcemy
wpłynąć na negatywne zachowanie, sami z pewnością nie możemy przejawiać podobnej strategii.
Nie dolewamy oliwy do ognia. Raczej gasimy ogień. Nie stosujemy agresji i przemocy. Generalnie,
Jeśli się przyjrzymy, jakie narzędzia były stosowane przez Martina Luthera Kinga czy Gandhiego,
to można odnaleźć podstawowe techniki, których używa się w celu zrealizowania tej filozofii.
Ważna jest intencja naszego działania. Bo to pomaga zrozumieć ludziom, że NVR to nie jest zbiór
1
NVR – Non Violent Resistance, tłum. Opór bez przemocy.
technik, które się stosuje zawsze tak samo w różnych sytuacjach, tylko że to jest kwestia podjęcia
decyzji, że nie stosujemy przemocy. W zamian za to proponujemy aktywną, widoczną obecność.
Jak rodzice, którzy stosują NVR wypowiadają się o tej metodzie?
Mówią: „To była najlepsza rzecz, jaką mogliśmy zrobić. W naszej historii przerobiliśmy dosłownie
setki terapii, kursów i programów. A negatywne zachowania naszych dzieci eskalowały. NVR dało
nam nadzieję, ponieważ jest proste, więc możemy – używając tej metody – przejść przez bardzo
trudne rzeczy. Musimy tylko trzymać się kilku zasad. Mamy być spokojni i dbać o brak eskalacji
konfliktu. NVR to coś, do czego możesz powracać; jest jak mapa, kiedy relacje stają się niezwykle
trudne. To jest przepis na poprawę sytuacji.”
Cechy NVR:
 metoda skupiająca się na zmianie relacji (nie na zmianie zachowania)
 prosta konstrukcja – skomplikowane sytuacje
 ważna jest intencja – wybór techniki jest drugorzędny
 rodzice i wychowawcy dostają gotowy zestaw narzędzi do wyboru
 osoba dorosła łatwo i naturalnie przejmuje kontrolę