Mechanizmy giełdowe

Mechanizmy giełdowe
mapa drogowa
Giełda i jej mechanizmy są najlepszą droga dojścia do stanu zbliżonego do konkurencji
doskonałej. Wielość kupujących i sprzedających, homogeniczność (jednorodność) towaru,
doskonała informacja rynkowa (wyłączając spekulacyjny motyw działania) oraz brak
barier wejścia i wyjścia na rynek to cechy charakteryzujące giełdę. Ta platforma wymiany
dóbr (energii, gazu) sprzyja dążeniom do długofalowego utrzymania cen na optymalnym
poziomie oraz prowadzi do demonopolizacji sektora. Dlatego też należy:
[1]. Uruchomić rynkowy system wsparcia pro-efektywnościowych inwestycji, białych,
błękitnych i pomarańczowych certyfikatów będących przedmiotem obrotu na giełdzie,
(koniec 2010 – koniec 2011 r.);
[2]. We współpracy z operatorem systemu przesyłowego uruchomić rynek bilansujący
gazu rozliczany poprzez
giełdę towarową (jako jeden z etapów tworzenia
zorganizowanego rynku gazu ziemnego). Rynek ten pozwoli operatorowi na pokrycie
zapotrzebowania na gaz poprzez mechanizmy rynkowe (połowa 2010 – połowa 2011
r.);
[3]. rozpocząć obsługę rozliczeń rynku bilansującego w giełdowej izbie rozliczeniowej
(od połowy 2010 r.)
[4]. zwiększyć wolumen energii objęty przymus giełdowym (zgodnie z brzmieniem
art. 49a ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne – przepisy wchodzi w życie z dniem
9 sierpnia 2010 r. – przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się wytwarzaniem
energii elektrycznej jest obowiązane sprzedawać nie mniej niż 15% energii
elektrycznej wytworzonej w danym roku na giełdach towarowych lub na rynku
regulowanym). Należy dążyć do stopniowego zwiększania ww. wolumenu (np. w
cyklach 2,5 letnich o kolejne 15% tak by w 2012 osiągnąć 30% itd.), (połowa 2010 –
2012 r.)
[5]. Wdrożyć i zarządzać mechanizmami łączenia rynków (market coupling) oraz
kontynuować dalszą rozbudowa połączeń transgranicznych, w celu udostępnienia dla
handlu poprzez mechanizm market coupling (2012 – 2013 r.). Pierwszy taki
mechanizm wdrażają aktualnie Towarowa Giełda Energii i Norpool Spot na kablu
bałtyckim (IV kwartał 2010). Operator systemu przesyłowego powinien udostępnić
TGE również moce przesyłowe na południowej granicy dla realizacji porozumienia z
giełdami:czeską, słowacką i austriacką (początek 2011)
[6]. Przeprowadzić, przy udziale kontrolowanych przez Skarb Państwa grup
energetycznych szerokie konsultacje dla pozyskania ich wsparcia i statusu liquidity
provider tworzonych na giełdzie energii rynków instrumentów pochodnych
(kontraktów na energię elektryczną rozliczanych finansowo). Istnienie tego rynku
może pomóc w stabilizacji cen, ale jego powołanie bez wsparcia największych graczy
na rynku byłoby kosztowną porażką giełdy (połowa 2011 – połowa 2012 r.);
[7]. W miarę możliwości należy przeprowadzić w dystrybucji unbundling właścicielski
zgodnie z uregulowaniami III pakietu energetycznego (art. 26 dyrektywy Parlamentu
i Rady 2009/72/WE z dnia 13 lipca 2009 r. dotycząca wspólnych zasad rynku
wewnętrznego energii elektrycznej i uchylająca dyrektywę 2003/54/WE) oraz
wcześniejszymi sugestiami Komisji Europejskie. (połowa 2011);
[8]. Wprowadzić gaz na giełdę (działanie to wymagać będzie jednakże uprzedniego
gruntownego przygotowania rynku poprzez wydzielenie i wzmocnienie spółek
dystrybucyjnych gazu, tak by stworzyć odpowiednie warunki konkurencyjne w
sektorze), horyzont (2012 – 2013 r.);
[9]. Uruchomić giełdowy parkiet biomasy (połowa 2011 – połowa 2012 r.).
[10]. Przeprowadzić prywatyzację TGE i takie zmiany w jej akcjonariacie, które
zapewnią odpowiednią niezależność od głównych uczestników rynku i sprawność
działania wraz ze wzrostem jej skal. Akcjonariat powinien zostać poszerzony o
operatora systemu przesyłowego, jedną z wiodących europejskich giełd energii i
instytucje finansowe.(połowa 2010 – połowa 2012 r.). Instytucje rządowe nie powinny
wspierać natomiast żadnych działań wiodących do podziału płynności poprzez
powoływanie kolejnych parkietów. W żadnych z krajów UE nie działa więcej niż
jedna giełda energii elektrycznej.
Powyższe zadania należałoby przygotować w okresie od połowy 2010 do końca 2010 r.
i zrealizować w perspektywie lat 2011-2013.