100 SEKTORY I KOMITETY TECHNICZNE NORMALIZACJI

O normach i normalizacji
SEKTORY I KOMITETY TECHNICZNE
NORMALIZACJI ELEKTRYCZNEJ
(stan na dzień 1 stycznia 2012 r.)
1. Wstęp
Elektryka była w Polsce jedną z najwcześniej znormalizowanych dziedzin techniki.
I tak, warto wspomnieć, że w roku 1923 został utworzony Polski Komitet Elektrotechniki, w ramach Stowarzyszenia Elektryków Polskich – SEP. W tym samym roku
Polski Komitet Elektrotechniki został członkiem Międzynarodowej Komisji Elektrotechnicznej IEC. Dopiero w rok później, w roku 1924, został powołany Polski Komitet
Normalizacyjny. Zatem elektryka była dziedziną techniki obecną od samego początku istnienia PKN.
SEP nadal współpracuje z PKN na mocy „Porozumienia o stałej współpracy dla
rozwoju i upowszechniania normalizacji w dziedzinie elektryki” z dnia 3 lipca 2003 r.
Prace normalizacyjne Komitetów Technicznych prowadzone są przez Sektory.
Prace normalizacyjne wykonywane przez Komitety Techniczne prowadzone przez
Sektory w 2011 roku uległy zmianom.
2. Zmiany w Sektorach
2.1. Sektor Elektryki (SEL)
Sektor Elektryki prowadził 18 komitetów Technicznych. W skrócie obejmowały one
zagadnienia takie jak:
1. Zagadnienia podstawowe dotyczące elektryki (elektrotermia – bezpieczeństwo
urządzeń, metody badań, wymagania);
2. Bezpieczeństwo użytkowania (sprzęt powszechnego użytku, sprzęt rolniczy, narzędzia elektryczne ręczne, bezpieczeństwo maszyn);
3. Bezpieczeństwo pracy pod napięciem (specjalistyczny sprzęt, narzędzia i urządzenia);
4. Energetyka (linie napowietrzne i kablowe, transformatory, kondensatory, przekładniki, aparatura rozdzielcza wysokiego napięcia, osprzęt sieciowy, automatyka
zabezpieczeniowa i ograniczniki przepięć);
5. Podzespoły elektryczne (sprzęt elektroinstalacyjny, bezpieczniki, chemiczne źródła
prądu, źródła światła, osprzęt oświetleniowy, regulatory);
6. Materiały (elektroizolacyjne różnych typów i rodzajów);
7. Instalacje (w obiektach, wymagania dla urządzeń, ochrona instalacji).
Prowadzone przez SEL Komitety Techniczne obejmują tematycznie:
a) Zagadnienia podstawowe dotyczące elektryki:
·
Elektrotermii Przemysłowej (KT 78).
b) Bezpieczeństwo użytkowania:
·
Elektrycznego Sprzętu Powszechnego Użytku (KT 63),
·
Maszyn Elektrycznych Wirujących oraz Narzędzi Ręcznych i Przenośnych
o Napędzie Elektrycznym (KT 56),
100
O normach i normalizacji
c)
d)
e)
f)
g)
·
Elektrycznego Sprzętu Rolniczego oraz Elektrycznego Sprzętu dla Zakładów
Zbiorowego Żywienia (KT 267),
·
Bezpieczeństwa Maszyn pod Względem Elektrycznym (KT 281).
Bezpieczeństwo pracy pod napięciem:
·
Projektowania i Eksploatacji Urządzeń Elektroenergetycznych o Napięciu Powyżej 1 kV Prądu Przemiennego (1,5 kV Prądu Stałego) oraz Ograniczników
Przepięć (KT 73),
·
Elektrycznego Wyposażenia Trakcyjnego (KT 61),
·
Aparatury Rozdzielczej i Sterowniczej Wysokonapięciowej (KT 74),
·
Elektroenergetycznego Sprzętu Ochronnego i do Prac pod Napięciem (KT 72).
Energetyka:
·
Ogólnych w Sieciach Elektroenergetycznych (KT 80),
·
Bezpieczników Elektroenergetycznych (KT 75),
·
Transformatorów Energetycznych (KT 79),
·
Przekładników i Transformatorów Małej Mocy (KT 81),
·
Przekaźników Elektrycznych i Elektroenergetycznej Automatyki Zabezpieczeniowej (KT 70).
Podzespoły elektryczne:
·
Techniki Świetlnej (KT 4),
·
Chemicznych Źródeł Prądu (KT 54).
Materiały elektroizolacyjne:
·
Izolatorów (KT 76).
Instalacje:
·
Sprzętu Elektroinstalacyjnego (KT 62).
2.2. Sektor Elektrotechniki (SET)
Do końca marca 2011 r. normalizacją w obszarze elektryki, częściowo elektroniki
i elektrotechniki zajmował się SEL, czyli Sektor Elektryki. 1 kwietnia 2011 roku po
wyodrębnieniu z Sektora Elektryki (SEL) tematyki dotyczącej elektrotechniki został
powołany Sektor Elektrotechniki (SET).
Sektor Elektrotechniki (SET) prowadzi 9 Komitetów Technicznych. W skrócie
obejmują one zagadnienia takie jak:
·
zagadnienia podstawowe (terminologia, dokumentacja, schematy elektryczne,
symbole graficzne, badania środowiskowe, koordynacja izolacji, elektryczność
statyczna),
·
bezpieczeństwo pracy pod napięciem (specjalistyczny sprzęt, narzędzia i urządzenia oraz techniki badań i pomiarów wysokonapięciowych),
·
energetyka (aparatura rozdzielcza i sterownicza niskiego napięcia, inteligentna
infrastruktura przesyłu energii),
·
kable i przewody (energetyczne, elektryczne, telekomunikacyjne),
·
instalacje (w obiektach budowlanych, ochrona instalacji).
Nr 148-149
101
O normach i normalizacji
Wymienionymi wyżej zagadnieniami zajmują się wyszczególnione niżej komitety techniczne:
a) W zakresie zagadnienień podstawowych:
·
KT 8 (Terminologii, Dokumentacji i Symboli Graficznych, Oznaczeń Wielkości i Jednostek Miar w Elektryce),
·
KT 303 (Materiałów Elektroizolacyjnych),
·
KT 65 (Prób Środowiskowych Wyrobów Elektrycznych),
·
KT 143 (Elektryczności Statycznej).
b) W zakresie Energetyki i bezpieczeństwa pracy pod napięciem:
·
KT 68 (Pomiarów i Badań Wysokonapięciowych),
·
KT 304 (Aspektów Systemowych Dostawy Energii Elektrycznej),
·
KT 77 (Aparatury Rozdzielczej i Sterowniczej Niskonapięciowej).
c) W zakresie Kabli i przewodów:
·
KT 53 (Kabli i Przewodów).
d) W zakresie Instalacji:
·
KT 55 (Instalacji Elektrycznych i Ochrony Odgromowej Obiektów Budowlanych).
2.3. Sektor Elektroniki (SEK)
Do końca marca 2011 r. normalizacją w obszarze elektryki, częściowo elektroniki
i elektrotechniki zajmował się SEL, czyli Sektor Elektryki. 1 kwietnia 2011 r. po wyodrębnieniu z Sektora Elektryki (SEL) i z Sektora Informatyki (SIT) tematyki dotyczącej elektroniki został powołany Sektor Elektroniki (SEK).
Sektor Elektroniki (SEK) prowadzi 12 Komitetów Technicznych. W skrócie obejmują one zagadnienia takie jak:
·
Bezpieczeństwo użytkowania: urządzenia pomiarowe, urządzenia laserowe, urządzenia medyczne, aparatura jądrowa, reaktorowa, ochrona radiologiczna,
·
Podzespoły elektroniczne i elektromechaniczne: półprzewodnikowe, piezoelektryczne, magnetyczne, kondensatory, rezystory, obwody drukowane, próżniowe itp.,
·
Techniki i ich wykorzystanie: technika i urządzenia multimedialne, technika światłowodowa i lasery, technika próżni, nadprzewodnictwo, ochrona katodowa, automatyczna regulacja elektryczna w sprzęcie powszechnego użytku, elektryczne
i elektroniczne urządzenia i przyrządy pomiarowe, techniki montażu elementów
elektronicznych (obwody drukowane), mikro- i nanoelektronika.
Wymienionymi wyżej zagadnieniami zajmują się wyszczególnione niżej komitety
techniczne:
a) W zakresie bezpieczeństwa użytkowania aparatury elektronicznej:
·
KT 67 (Elektrycznej Aparatury Medycznej),
·
KT 291 (Urządzeń Laserowych i Bezpieczeństwa przy Promieniowaniu Optycznym),
·
KT 266 (Aparatury Jądrowej),
·
KT 69 (Bezpieczeństwa Urządzeń Pomiarowych, Sterujących i Sprzętu Laboratoryjnego).
102
O normach i normalizacji
b) W zakresie podzespołów elektronicznych i ich stosowania:
·
KT 293 (Podzespołów RC, Obwodów Drukowanych i Montażu Powierzchniowego),
·
KT 294 (Przyrządów Piezoelektrycznych, Podzespołów Magnetycznych i Materiałów Ferrytowych),
·
KT 60 (Energoelektroniki i Przyrządów Półprzewodnikowych),
·
KT 105 (Elektroakustyki oraz Rejestracji Dźwięku i Obrazu),
·
KT 282 (Techniki Światłowodowej),
·
KT 290 (Technik Specjalnych w Elektryce),
·
KT 71 (Elektrycznych Przyrządów Pomiarowych do Pomiaru Wielkości Elektromagnetycznych),
·
KT 241 (Podzespołów Elektromechanicznych).
2.4. Sektor „Techniki informacyjne i komunikacja” (STIK)
Tematyka Sektora to zagadnienia dotyczące: systemów informatycznych, zabezpieczeń przesyłanych danych analogowych i cyfrowych, metod kodowania, identyfikacji danych, systemów radiofonicznych i telewizyjnych oraz kompatybilności
elektromagnetycznej. Komitety Techniczne wchodzące w skład Sektora*:
a) Bezpieczeństwa Urządzeń Informatycznych, Telekomunikacyjnych i Biurowych
(KT 183):
·
Bezpieczeństwo użytkowania urządzeń techniki informatycznej, elektrycznych
urządzeń techniki biurowej i urządzeń podłączonych do sieci telekomunikacyjnych, zdalne sterowanie i ochrona oraz związane urządzenia telekomunikacyjne dla systemów elektroenergetycznych.
b) Interfejsów i Budynkowych Systemów Elektronicznych (KT 173):
·
Struktura logiczna i funkcjonalna systemów, opisy systemów okablowania
strukturalnego, opisy magistrali systemowych do przesyłania danych oraz zagadnienia z zakresu domowych i budynkowych systemów elektronicznych,
aparatura sterownicza do użytku domowego, automatyzacja projektowania
elektronicznego oraz prace w zakresie terminologii w wyżej wymienionych
obszarach.
c) Identyfikacji Osób, Podpisu Elektronicznego, Kart Elektronicznych oraz Powiązanych z nimi Systemów i Działań (KT 172):
·
Charakterystyki fizyczne i metody badań kart identyfikacyjnych, maszyny do
czytania paszportów i dokumentów podróży, karty elektroniczne, karty bezstykowe, karty optyczne i czytnik oraz procedury zarządzania i rejestracji kart
identyfikacyjnych.
d) Kompatybilności Elektromagnetycznej (KT 104):
·
Zaburzenia i zakłócenia elektromagnetyczne. Kompatybilność elektromagnetyczna; zagadnienia techniczne (urządzenia i metody pomiarowe), oddziaływanie pól elektromagnetycznych na organizmy żywe.
e) Multimediów (KT 288):
·
Kodowanie: obrazów statycznych, dźwięku i obrazów ruchomych, informacji
multimedialnych i hipermedialnych; komunikacja wizualna i przetwarzanie
*) Według szeroko rozumianej elektryki.
Nr 148-149
103
O normach i normalizacji
f)
g)
h)
i)
j)
k)
obrazów; komunikacja multimedialna i prezentacja multimediów; grafika komputerowa; zdalne nauczanie.
Ochrony Informacji w Systemach Teleinformatycznych (KT 182):
·
Zagadnienia systemowe i strategiczne dotyczące rozwoju zabezpieczeń systemów
informatycznych, a w szczególności architektury i zarządzania zabezpieczeniem
systemów oraz mechanizmów zabezpieczenia systemów informatycznych ze
szczególnym uwzględnieniem technik kryptograficznych i mechanizmów uwierzytelniania i kontroli dostępu wraz z mechanizmami zarządzania tożsamością,
a także bezpieczeństwo i testowanie technik biometrycznych. Zagadnienia
związane z opisem i przetwarzaniem dokumentów elektronicznych, w tym
architekturą i formatami przetwarzania, mechanizmami podpisu cyfrowego
i szyfrowaniem dokumentów elektronicznych. Zagadnienia związane ze standaryzacją rozpowszechnianych platform aplikacyjnych w dziedzinie usług sieciowych.
Sieci Komputerowych i Oprogramowania (KT 171):
·
Wdrażanie modelu odniesienia współdziałania otwartych systemów informacyjnych (OSI), uwzględniającego szeroki zakres funkcjonowania sieci komputerowych, różnorodność środków transmisji danych, różne warunki eksploatacji,
testowanie i ocena zgodności implementacji; projektowanie, języki programowania, ich środowisko i interfejsy systemowe.
Telekomunikacji (KT 11):
·
Zagadnienia sieciowe, telekomunikacja komercyjna, protokoły sygnalizacyjne
i komutacja, transmisja i zwielokrotnienie, urządzenia końcowe, metody pomiarowe, urządzenia radiowe i systemy, radiokomunikacja ruchoma, telewizja
i radiofonia cyfrowa, naziemne stacje satelitarne, wpływy zewnętrzne, czynniki
ludzkie, kablowe systemy rozdzielcze.
Terminologii Informatycznej, Kodowania Informacji i Techniki Biurowej (KT 170):
·
Terminologia dla potrzeb informatyki dla projektantów, producentów i użytkowników sprzętu informatycznego i oprogramowania oraz terminologia i klasyfikacja, metody badań i wymagania techniczno-eksploatacyjne dla maszyn i urządzeń
biurowych.
Urządzeń i Systemów Audio, Wideo i Podobnych (KT 103):
·
Urządzenia odbiorcze radiofoniczne i telewizyjne, magnetowidy i kamery wizyjne, wzmacniacze, urządzenia i systemy elektroakustyczne wysokiej wierności
odtwarzania, przetworniki elektroakustyczne, elektroniczne urządzenia edukacyjne i rozrywkowe oraz parametry przyłączeniowe.
·
Interfejsy i protokoły systemów cyfrowych, systemy multimedialnego serwera
domowego, multimedialne e-książki i e-publikacje.
Zastosowania Informatyki w Ochronie Zdrowia (KT 302):
·
Modele informatyczne w opiece zdrowotnej, terminologia baz danych w systemie opieki zdrowotnej, systemy łączności (przesyłanie danych) i komunikaty
w ochronie zdrowia, informacja wizyjna i multimedia w systemie ochrony
zdrowia, jakość, bezpieczeństwo i ochrona systemów w opiece zdrowotnej i urządzenia połączeń wzajemnych.
104
O normach i normalizacji
2.5. Sektor „Obronność i bezpieczeństwo powszechne” (SOBP)
Sektor Obronności i Bezpieczeństwa Powszechnego obejmuje zagadnienia związane z krajową i międzynarodową normalizacją w zakresie obronności, bezpieczeństwa
państwa, bezpieczeństwa powszechnego, ochrony ludności i jej mienia. Obszar ten
zajmuje wysokie miejsce na liście spraw, nad którymi w głównej mierze pieczę
sprawują władze państwowe i lokalne, zwłaszcza poprzez działalność różnego rodzaju służb, w tym służb mundurowych. Szczególny charakter mają sprawy związane
z normalizacją obronności i bezpieczeństwa europejskiego oraz bezpieczeństwa
międzynarodowego.
Zakres znormalizowania ww. obszarów (w ramach normalizacji powszechnej)
powiększa się z każdym rokiem, co ma odzwierciedlenie w Sektorze Obronności
i Bezpieczeństwa Powszechnego*. W ramach Sektora w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa działają:
a) W zakresie bezpieczeństwa powszechnego oraz ochrony ludności i jej mienia:
·
KT 52 Systemów Alarmowych Włamania i Napadu,
·
KT 244 Sprzętu, Środków i Urządzeń Ratowniczo-Gaśniczych,
·
KT 264 Systemów Sygnalizacji Pożarowej,
·
KT 306 Bezpieczeństwa Powszechnego i Ochrony Ludności.
Prace normalizacyjne dotyczące i mające wpływ na obronność i bezpieczeństwo
powszechne oraz ochronę ludności i jej mienia prowadzone są również w komitetach
technicznych innych sektorów.
Uwaga:
Oddzielnym obszarem normalizacji jest Information and Communication Technologies (ICT), w ramach którego prowadzone są prace normalizacyjne z zakresu
bezpieczeństwa. Więcej na ten temat można znaleźć na stronie internetowej CEN:
www.cen.eu/cenorm/sectors/sectors/isss/index.asp.
2.6. Sektor „Budownictwo i konstrukcje budowlane”
Zakres tematyczny Sektora obejmuje m.in. zagadnienia dotyczące:
·
ochrony cieplnej budynków;
·
bezpieczeństwa pożarowego obiektów budowlanych;
·
ciepłownictwa, ogrzewnictwa i wentylacji budynków.
Prace normalizacyjne w wymienionych zakresach prowadzą Komitety Techniczne:
a) KT 232 ds.Zasad Sporządzania Dokumentacji Projektowej w Budownictwie
(Zakres tematyczny: zasady sporządzania rysunków budowlanych, w tym komputerowego wspomagania projektowania; techniki CAD; zasady wykonywania planów zagospodarowania terenu, terminologia, forma graficzna dokumentów tekstowych oraz obliczanie powierzchni i kubatury budynków; zapobieganie przestępczości przez planowanie przestrzenne i projektowanie budowli, zasady koordynacji wymiarowej i modularnej oraz tolerowania wymiarów w budownictwie).
b) KT 179 ds. Ochrony Cieplnej Budynków (Zakres tematyczny: przenoszenie energii
przez komponenty budowlane oraz izolacja cieplna wyposażenia zainstalowa*) Sektor związany z zakresem szeroko rozumianej elektryki.
Nr 148-149
105
O normach i normalizacji
nego w budynkach. Zasady przedstawiania właściwości cieplnych i wymagań,
metody obliczania i metody badań, dane wejściowe, dane klimatyczne, skutki
działania wilgoci. Energetyczne właściwości użytkowe budynków).
c) KT 180 ds. Bezpieczeństwa Pożarowego Obiektów (Zakres tematyczny: problematyka bezpieczeństwa pożarowego budynków i obiektów budowlanych obejmująca: metody badań i oceny zachowania wyrobów budowlanych, komponentów
i elementów budowlanych w warunkach pożarowych; zasady klasyfikacji ogniowych wyrobów budowlanych, komponentów i elementów budowlanych; ocenę
zagrożenia pożarowego i ryzyka pożaru w odniesieniu do ochrony życia i mienia;
wpływ projektu, wyrobów budowlanych, komponentów i elementów budowlanych na bezpieczeństwo pożarowe oraz metody obniżania zagrożenia pożarowego
i ryzyka pożaru przy wykorzystaniu ustalonych właściwości ogniowych wyrobów
budowlanych, komponentów i elementów budowlanych).
2.7. Sektor „Zagadnienia podstawowe i systemy zarządzania”
Zakres tematyczny Sektora obejmuje m.in. następujące dziedziny:
·
informacja i dokumentacja,
·
jednostki i symbole,
·
metody statystyczne,
·
niezawodność,
·
ocena zgodności,
·
odpowiedzialność społeczna,
·
przyrządy pomiarowe,
·
rysunek techniczny,
·
symbole graficzne,
·
zapewnienie jakości i zarządzania jakością,
·
zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy,
·
zarządzanie innowacjami,
·
zarządzanie ryzykiem,
·
zarządzanie środowiskowe,
·
zasady dotyczące terminologii.
Prace normalizacyjne w wymienionych dziedzinach prowadzą Komitety Techniczne:
a) KT 6 ds. Systemów Zarządzania (Zakres tematyczny: Terminologia dotycząca
zarządzania jakością, systemy zarządzania jakością i techniki wspomagające,
auditowanie systemów zarządzania, zarządzanie innowacjami, usługi konsultingowe
w zakresie zarządzania, zagadnienia ogólne dotyczące zarządzania ryzykiem,
ocena zgodności),
b) KT 7 ds. Badań Nieniszczących (Zakres tematyczny: Zagadnienia dotyczące
metod badań radiograficznych, ultradźwiękowych, magnetycznych, prądów wirowych, penetracyjnych, emisji akustycznej, badań szczelności oraz zagadnień
ogólnych, w tym terminologii, kwalifikacji personelu i certyfikacji),
c) KT 9 ds. Niezawodności (Zakres tematyczny: Terminologia niezawodnościowa,
programy zapewnienia niezawodności i formułowanie wymagań niezawodnościowych; metody badań, oceny i kontroli niezawodności; metody poprawy poziomu
niezawodności i ekonomicznych aspektów niezawodności, ocena niezawodności
106
O normach i normalizacji
d)
e)
f)
g)
h)
i)
j)
k)
systemów, optymalizacja systemu obsług technicznych i napraw, niezawodność
oprogramowania, problemy związane z uwzględnieniem czynnika ludzkiego w programie zapewnienia niezawodności),
KT 10 ds. Zastosowań Metod Statystycznych (Zakres tematyczny: Terminologia
z dziedziny rachunku prawdopodobieństwa, statystyki matematycznej, statystycznego sterowania jakością i planowania doświadczeń; interpretacja danych statystycznych; metody statystyczne stosowane w normalizacji, w sterowaniu jakością
i w związku z oceną wyników pomiarów; statystyczne metody kontroli odbiorczej),
KT 204 ds. Rysunku Technicznego i Dokumentacji Technicznej (Zakres tematyczny: Koordynacja zasad opracowywania wszelkiego rodzaju dokumentacji
technicznej, konstrukcyjnej i technologicznej wyrobów we wszystkich fazach
przygotowania dokumentacji, włącznie z rysunkami technicznymi wykonywanymi
ręcznie i automatycznie z zastosowaniem komputera a także reprodukcji, wymiany, użytkowania i przechowywania dokumentacji; symbole graficzne stosowane
w dokumentacji technicznej: sprężyny),
KT 242 ds. Informacji i Dokumentacji (Zakres tematyczny: Terminologia,
kompozycja dokumentów, identyfikacja i opis dokumentów, kodowanie, konwersja
pism, języków informacyjno-wyszukiwawczych, przechowywanie i konserwacja
dokumentów oraz zastosowanie komputerów; usługi edukacyjne),
KT 243 ds. Symboli i Znaków Graficznych (Zakres tematyczny: Ogólne zasady
tworzenia symboli graficznych, symbole informacji publicznej, barwy i znaki
bezpieczeństwa, znaki drogowe, koordynacja prac normalizacyjnych w zakresie
symboli i znaków graficznych prowadzonych przez inne KT),
KT 256 ds. Terminologii, Innych Zasobów Językowych i Zarządzania Treścią
(Zakres tematyczny: Ogólne zasady i metody działalności terminologicznej; opracowywanie i sposób prezentacji norm i innych dokumentów terminologicznych;
komputerowe wspomaganie działalności terminologicznej, w tym m.in. zasady
tworzenia baz danych terminologicznych i zarządzania nimi, zastosowanie SGML
w działalności terminologicznej),
KT 257 ds. Metrologii Ogólnej (Zakres tematyczny: Terminologia; wielkości,
jednostki miar i symbole; ocena procesu pomiarowego (w tym obliczanie oraz
wyrażanie błędów i niepewności pomiarów); technika mierzenia; systemy pomiarowe; specyfikacja narzędzi pomiarowych; wzorce miar i odniesienia do wzorców),
KT 270 ds. Zarządzania Środowiskowego (Zakres tematyczny: Terminologia
dotycząca zagadnień zarządzania środowiskowego, systemy zarządzania środowiskowego, auditowanie i związane badania środowiskowe, etykietowanie środowiskowe,
ocena wyników działalności środowiskowej, ocena cyklu życia),
KT 276 ds. Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy (Zakres tematyczny:
Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, auditowanie systemów
zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, terminologia z zakresu zarządzania
bezpieczeństwem i higieną pracy).
Nr 148-149
107