przedmiotowe zasady oceniania z religii

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA
Z RELIGII
GIMNAZJUM
IM. KARD. S. WYSZYŃSKIEGO
W STARYM MIEŚCIE
Lidia Krzyżostaniak
Rok szkolny 2015 /2016
Ocenę z religii ustala się w oparciu o kryteria poznawcze, kształcące i wychowawcze. W wartościowaniu
oceny z religii nauczyciel uzupełnia dydaktyczny zakres oceny wymiarem duszpasterskim, czyli ideałem
życia chrześcijańskiego.
Głównym celem PZO jest przekazywanie uczniom i ich rodzicom informacji pomagających gimnazjalistom
w dalszym uczeniu się.
Stosuje się ocenianie sumujące (podsumowujące pracę ucznia, czyli określające na ile opanował on dane
zagadnienie) oraz elementy oceniania kształtującego, według którego wskazywanie na to, co jest
najważniejsze i na co uczniowie powinni zwrócić szczególną uwagę, jest jedną z najważniejszych kwestii
podczas złożonego procesu, jakim jest ocenianie. Podstawą oceny kształtującej jest informacja zwrotna
uwzględniająca to, co uczeń zrobił dobrze, jak też to, co powinien wykonać inaczej. Ma ona formę
komentarza do pracy ucznia
W ocenianiu z religii obowiązują poniższe zasady:
1. Obiektywność – zastosowanie jednolitych norm i kryteriów oceniania.
2. Jawność – podawanie na bieżąco wyników pracy ucznia (rodzicom na ich zapotrzebowanie lub gdy
zaistnieje taka potrzeba ze strony szkoły).
3. Instruktywność – wskazanie na występujące braki (udzielanie uczniowi pomocy w nauce w postaci
informacji o tym, co uczeń zrobił dobrze, co i jak powinien poprawić).
4. Mobilizacja do dalszej pracy.
Prowadzenie zróżnicowanych form i rodzajów kontroli:
1. Kontrola wstępna (dokonanie diagnozy wiedzy i umiejętności w początkowej fazie kształcenia – ustnie
podczas pierwszych kilku lekcji).
2. Kontrola bieżąca (sprawdzanie w trakcie trwania procesu kształcenia).
3. Kontrola końcowa (dotyczy zakończonego etapu kształcenia).
Metody kontroli i ocen:
1. Konwencjonalne (bieżąca kontrola, prace pisemne, posługiwanie się Biblią, ćwiczenia praktyczne,
kontrola graficzna, obserwacja uczniów w toku ich pracy itp.).
2. Techniczne sposoby kontrolowania procesu dydaktycznego (kontrola i ocena przy pomocy
zróżnicowanych zadań testowych).
Sposoby oceniania: Wartościowanie gestem, słowem, mimiką, stopniem.
Elementy wchodzące w zakres oceny z religii:
1. Ilość i jakość prezentowanych wiadomości.
2. Zainteresowanie przedmiotem.
3. Stosunek do przedmiotu.
4. Pilność i systematyczność.
5. Umiejętność zastosowania poznanych wiadomości w życiu.
6. Postawa.
Kontrola i ocena w religii nie dotyczy wyłącznie sprawdzenia wiadomości, lecz także wartościowania
umiejętności, postaw, zdolności twórczych, rozwoju zainteresowań, motywacji uczenia się, a głównie
2
kształtowania cech charakteru, woli, odpowiedzialności za swoje czyny, dokładności, wytrwałości,
pracowitości, kultury osobistej, zgodności postępowania z przyjętą wiarą.
Ocenie podlegają:
1. Pisemne prace klasowe obejmujące więcej niż trzy jednostki lekcyjne oraz kartkówki; zakres ich
materiału winien obejmować nie więcej niż trzy jednostki lekcyjne lub materiał podstawowy.
2. Wypowiedzi w trakcie lekcji, podczas dyskusji, powtórek itp.
3. Praca domowa: krótkoterminowa i długoterminowa, kontrolowana na bieżąco.
4. Pacierz: ocena ze znajomości podstawowych prawd wiary podczas odpowiedzi ustnej lub pisemnej.
5. Zeszyt: sprawdzany według decyzji nauczyciela.
6. Pilność, systematyczność, postawy, umiejętności.
7. Przygotowanie do poszczególnych katechez.
8. Korzystanie z Pisma św., podręcznika i innych materiałów katechetycznych.
9. Rozwój postawy religijnej, tj. modlitwa, osobiste zaangażowanie w czynny udział w niedzielnej Mszy
św., nabożeństwach, takich jak Droga krzyżowa, nabożeństwa październikowe, roraty, rekolekcje itd. –
przygotowanie dyżurów liturgicznych.
10. Zaangażowanie w przygotowanie i przeprowadzenie uroczystości szkolnych o charakterze religijnym,
zaangażowanie w przygotowanie gazetek szkolnych, udział w konkursach religijnych, współpraca ze
wspólnotą parafialną.
11. Inne umiejętności, cechy lub osiągnięcia wskazujące na możliwość oceniania:
udział w konkursach przedmiotowych,
praca na lekcji,
inwencja twórcza (np. własna twórczość, inicjowanie wydarzeń kulturalnych),
opracowywanie zadań dodatkowych,
pomoc nauczycielowi w przygotowaniu zajęć (np. wystąpienie w roli asystenta
nauczyciela),
samokształcenie.
Zasady obowiązujące na lekcjach religii:
1. Uczeń ma obowiązek być przygotowanym na każdą lekcję (powinien mieć zeszyt przedmiotowy,
drobioną pracę domową również w formie ustnej, podręcznik, przybory do pisania).
2. Uczeń ma prawo 2 razy w semestrze zgłosić nieprzygotowanie do lekcji bez podawania przyczyny.
3. Ponadto uczeń może zgłosić nieprzygotowanie do lekcji z ważnych przyczyn losowych.
4. Nauczyciel jest zobowiązany do przedstawienia uczniom na każdych zajęciach celów ogólnych lekcji
(w formie zrozumiałej dla gimnazjalistów) oraz do formułowania celów do poszczególnych etapów
zajęć.
5. Nauczyciel ma obowiązek przedstawić uczniom kryteria oceniania, czyli to, co będzie brał pod uwagę
przy ocenie pracy gimnazjalisty.
6. Nauczyciel sprawdza pod koniec lekcji, czy uczniowie osiągnęli zamierzony cel. Dokonuje wspólnie
z uczniami podsumowania zajęć.
7. Uczeń ma obowiązek przystąpienia do pracy klasowej w terminie wyznaczonym przez nauczyciela.
8. Nauczyciel jest zobowiązany do udzielania uczniowi i rodzicom/opiekunom prawnym informacji
zwrotnej, uwzględniającej to, co uczeń zrobił dobrze, jak też to, co powinien wykonać inaczej.
Informacja zwrotna może być przekazywana ustnie lub pisemnie.
9. Prace klasowe powinny być zapowiadane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem.
3
10. Uczeń, który nie uczestniczył w sprawdzianie pisemnym (lub w którejś z innych obowiązujących
procedur oceniania), ma obowiązek poddania się tej formie sprawdzania jego osiągnięć w trybie
określonym przez nauczyciela.
11. W sytuacji nieprzystąpienia przez ucznia do ustalonej procedury oceniania nauczyciel ma prawo w trybie
dowolnym (np. w formie odpowiedzi ustnej) sprawdzić, czy uczeń opanował dane treści nauczania.
12. Uczeń ma prawo do jednokrotnej próby poprawienia każdej oceny z pracy pisemnej w trybie
uzgodnionym z nauczycielem, jednak nie później niż w ciągu trzech tygodni od daty jej wystawienia.
13. Poprawiona ocena odnotowana jest w dzienniku obok poprawianej, oddzielona od niej znakiem /, przy
czym nauczyciel uznaje obie. Nie wpisuje się jedynie takiej samej noty.
14. Oceny z prac klasowych wpisywane są do dziennika lekcyjnego kolorem czerwonym.
15. Sprawdzanie i ocenianie prac klasowych nie trwa dłużej niż 14 dni.
16. W razie stwierdzenia niesamodzielności pracy podczas prac klasowych, kartkówek i innych zadań
wykonywanych indywidualnie uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną, którą ma prawo poprawić w trybie
uzgodnionym z nauczycielem.
17. Nauczyciel ma prawo do niepodawania terminu prac kontrolnych, jeżeli uczniowie dezorganizują proces
oceny osiągnięć przez absencję, ucieczki z lekcji itp.
18. Praca domowa powinna być wykonana samodzielnie przez ucznia, a forma i treść zadań powinny być
dostosowane przez nauczyciela do możliwości każdego gimnazjalisty.
19. Za zadanie domowe opracowane niesamodzielnie lub skopiowane uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną
i ma obowiązek przedstawić samodzielnie wykonaną pracę w czasie ustalonym z nauczycielem.
20. Uczeń ma obowiązek uzupełnienia notatek (także zadań domowych) za czas swojej nieobecności
w czasie ustalonym z nauczycielem.
21. Liczba prac klasowych w semestrze: 3; minimalna liczba wszystkich ocen w semestrze: 5.
22. Uczeń, który przygotowuje się do konkursów przedmiotowych, może być zwolniony z odpytywania,
pisania prac klasowych, kartkówek, odrabiania prac domowych itd. na czas uzgodniony z nauczycielem.
23. W wyjątkowych, uzasadnionych sytuacjach poprawianie może odbywać się bezpośrednio przed
wystawianiem oceny semestralnej lub końcowo-rocznej. Przeprowadza się je według ustaleń osób
zainteresowanych, w terminie i z zakresu wskazanego przez nauczyciela religii z zastosowaniem formy
pisemnej lub ustnej.
Klasyfikacja:
Uczeń może być niesklasyfikowany z religii, jeżeli brak jest podstaw do ustalenia oceny klasyfikacyjnej
z powodu jego nieobecności na zajęciach edukacyjnych przekraczającej połowę czasu przeznaczonego na te
zajęcia w szkolnym planie edukacji.
Uczeń niesklasyfikowany z powodu usprawiedliwionej nieobecności może zdawać egzamin klasyfikacyjny.
Przy wystawieniu oceny śródrocznej i rocznej przyjmuje się następujące zasady:
Ocena nie będzie miała charakteru średniej arytmetycznej ocen cząstkowych; znaczący wpływ mają przede
wszystkim oceny uzyskane (w semestrze lub w ciągu całego roku szkolnego) z prac kontrolnych, dłuższych
wypowiedzi, referatów, o ile ich prezentacja przyjmie formę wypowiedzi ustnej bądź innej o charakterze
samodzielnym.
Uczeń, który przystąpi do olimpiady czy konkursu religijnego i pomyślnie ukończy co najmniej etap
szkolny, będzie mógł uzyskać podniesienie oceny końcowo-rocznej o jeden stopień.
Na początku roku szkolnego uczeń otrzymuje wykaz zadań do wykonania w ciągu całego roku, które mogą
podnieść ocenę końcowo roczną o jeden stopień.
4
Ocenianie bieżące na lekcjach religii:
Ocenianie sumujące z elementami oceniania kształtującego
1. Punkty uzyskane z prac klasowych i kartkówek przeliczane są na stopnie wg następującej
skali:
100% -95 % - celujący (cel)
94% - 90% - bardzo dobry (bdb)
89% - 75% - dobry (db)
74% - 50% - dostateczny (dst)
49% - 35% - dopuszczający (dop)
34% - 0% - niedostateczny (ndst).
2. Na prośbę ucznia lub jego rodziców (prawnych opiekunów) sprawdzone i ocenione pisemne prace
kontrolne oraz inna dokumentacja dotycząca oceniania ucznia jest udostępniana uczniowi lub jego
rodzicom (prawnym opiekunom).
3. Przy ustalaniu wymagań edukacyjnych nauczyciel jest zobowiązany uwzględnić specyficzne
trudności w uczeniu się, potwierdzone opinią poradni psychologiczno-pedagogicznej lub
orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego nauczania.
4. W ocenianiu bieżącym obowiązuje sześciostopniowa skalę ocen (od 1 do 6) Nauczyciele stosują
następujące oceny wspomagające: 1!, 1+, 2-, 2+, 3-, 3+, 4-, 4+, 5-, 5+, 6-. Oceny wspomagające nie
wymagają oddzielnych kryteriów oceniania.
5. Oceniając pracę ucznia na lekcji, nauczyciel stawia „plusy” i „minusy”.
3 „plusy” = ocenie bdb
3 „minusy” = ndst
6. W odniesieniu do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi nauczyciel stosuje formy
i sposoby oceniania zgodne z zapisami w karcie pomocy psychologiczno-pedagogicznej.
7. Wszystkie formy aktywności na religii są oceniane przez nauczyciela z wykorzystaniem samooceny
ucznia, a w miarę możliwości również oceny koleżeńskiej.
Ocenianie kształtujące
1. Ocenianie projektów uczniowskich (minimum 1 w roku szkolnym) odbywa się wg zasad oceniania
kształtującego.
2. Nauczyciel może oceniać również inne formy aktywności uczniowskiej wg zasad oceniania
kształtującego, po wcześniejszym uzgodnieniu takiego zamiaru z uczniem. Tak ocenione wytwory
prac mogą zostać odnotowane w dzienniku lekcyjnym z adnotacją „zal.”.
Ustalenie wymagań programowych w obrębie poszczególnych poziomów oraz zastosowanie ich
w określonych ocenach osiągnięć uczniów:
Ocena NIEDOSTATECZNA
Katechizowany:
• Wykazuje rażący brak wiadomości programowych.
• Nie potrafi logicznie powiązać podawanych wiadomości.
• Prezentuje zupełny brak rozumienia uogólnień i nieumiejętność wyjaśniania zjawisk.
• Wykazuje zupełny brak umiejętności stosowania zdobytej wiedzy.
• Podczas przekazywania informacji popełnia bardzo liczne błędy.
• Prezentuje rażąco niepoprawny styl wypowiedzi.
5
• Nie wykazuje się znajomością pacierza.
• Nie posiada zeszytu lub dość często nie przynosi go na lekcję.
• Lekceważy przedmiot.
• Nieodpowiednio zachowuje się na lekcji.
• Wyraża lekceważący stosunek do wartości religijnych.
• Opuszcza lekcję religii.
• Nie prezentuje religijnego wymiaru własnego życia.
O ocenie niedostatecznej mogą przesądzić także inne indywidualne uwarunkowania ucznia, które wskazują
na tę ocenę.
Uwarunkowania osiągania oceny DOPUSZCZAJĄCEJ - Wymagania konieczne (K)
Katechizowany:
• Opanował konieczne pojęcia religijne.
• Luźno wiąże ze sobą wiadomości programowe.
• Prezentuje mało zadawalający poziom postaw i umiejętności.
• Wykazuje brak rozumienia podstawowych uogólnień.
• Wykazuje brak podstawowej umiejętności wyjaśniania zjawisk.
• Nie potrafi stosować wiedzy, nawet przy pomocy nauczyciela.
• Podczas przekazywania wiadomości popełnia liczne błędy, wykazuje niepoprawny styl wypowiedzi,
ma trudności z wysławianiem się.
• Prowadzi zeszyt.
• Posiada problemy ze znajomością pacierza.
• Wykazuje poprawny stosunek do religii.
• Jego uczestnictwo w celebracjach roku liturgicznego budzi zastrzeżenia.
Na ocenę dopuszczającą mogą wskazywać również inne indywidualne cechy, postawy i braki obserwowane
u ucznia.
Uwarunkowania osiągania oceny DOSTATECZNEJ - Wymagania podstawowe (K+P)
Katechizowany:
• Opanował łatwe, całkowicie niezbędne wiadomości, postawy i umiejętności.
• Prezentuje podstawowe treści materiału programowego z religii.
• Wykazuje się wiadomościami podstawowymi, które łączy w logiczne związki.
• Dość poprawnie rozumie podstawowe uogólnienia oraz wyjaśnia ważniejsze zjawiska z pomocą
nauczyciela.
• Potrafi – przy pomocy nauczyciela – wykorzystać zdobyte wiadomości dla celów praktycznych
i teoretycznych.
• W przekazywaniu wiadomości z religii popełnia niewielkie i nieliczne błędy.
• Prezentuje małą kondensację wypowiedzi.
• Wykazuje się podstawową znajomością pacierza.
• W jego zeszycie występują sporadyczne braki notatek i prac domowych.
• Prezentuje przeciętną pilność, systematyczność i zainteresowanie przedmiotem.
• Stara się uczestniczyć w życiu parafii.
Na ocenę dostateczną mogą wskazywać również inne indywidualne cechy, postawy i braki obserwowane
u ucznia.
6
Uwarunkowania osiągania oceny DOBREJ - Wymagania rozszerzające (K+P+R)
Katechizowany:
• Spełnia wymagania określone w zakresie oceny dostatecznej.
• Opanował materiał programowy z religii.
• Prezentuje wiadomości powiązane związkami logicznymi.
• Poprawnie rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska wskazane przez
nauczyciela.
• Stosuje wiedzę w sytuacjach teoretycznych i praktycznych inspirowanych przez nauczyciela.
• Podczas wypowiedzi nie popełnia rażących błędów stylistycznych.
• Wykazuje się dobrą znajomością pacierza.
• W zeszycie posiada wszystkie notatki i prace domowe.
• Podczas lekcji wykorzystuje określone pomoce (podręcznik, zeszyt i inne).
• Systematycznie uczestniczy w zajęciach religii.
• Jest zainteresowany przedmiotem.
• Włącza się w przeżycia i dynamikę roku liturgicznego.
• Wykazuje się dobrą umiejętnością stosowania zdobytych wiadomości.
• Jego postawa nie budzi wątpliwości.
• Stara się być aktywny podczas lekcji.
O ocenie dobrej mogą decydować także inne indywidualne osiągnięcia ucznia, kwalifikujące do tej oceny.
Uwarunkowania osiągania oceny BARDZO DOBREJ - Wymagania dopełniające (K+P+R+D)
Katechizowany:
• Spełnia wymagania określone w zakresie oceny dobrej.
• Opanował pełny zakres wiedzy, postaw i umiejętności określony poziomem nauczania religii.
• Prezentuje poziom wiadomości powiązanych ze sobą w logiczny układ.
• Właściwie rozumie uogólnienia i związki między nimi oraz wyjaśnia zjawiska bez ingerencji
nauczyciela.
• Umiejętnie wykorzystuje wiadomości w teorii i praktyce bez ingerencji nauczyciela.
• Wykazuje się właściwym stylem wypowiedzi.
• Wykazuje dobrą znajomość pacierza.
• Wzorowo prowadzi zeszyt i odrabia prace domowe.
• Aktywnie uczestniczy w religii.
• Jego postępowanie nie budzi żadnych zastrzeżeń.
• Jest pilny, systematyczny, zainteresowany przedmiotem.
• Chętnie i systematycznie uczestniczy w życiu parafii.
• Odpowiedzialnie włącza się w dynamikę i przeżycia roku liturgicznego.
• Stara się być świadkiem wyznawanej wiary.
O ocenie bardzo dobrej mogą decydować również inne indywidualne osiągnięcia ucznia, kwalifikujące do
tej oceny.
Uwarunkowania osiągania oceny CELUJĄCEJ - Wymagania wykraczające – ponadprogramowe
(K+P+R+D+W)
Katechizowany:
• Spełnia wymagania określone w zakresie oceny bardzo dobrej.
• Wykazuje się wiadomościami objętymi programem oraz wykraczającymi poza program religii
własnego poziomu edukacji.
7
• Prezentuje wiadomości powiązane ze sobą w systematyczny układ.
• Samodzielnie posługuje się wiedzą dla celów teoretycznych i praktycznych.
• Wykazuje się właściwym stylem wypowiedzi, swobodą w posługiwaniu się terminologią religijną
i inną.
• Włącza się w prace pozalekcyjne, np. w przygotowanie gazetek religijnych, montaży scenicznych,
pomocy katechetycznych itp.
• Uczestniczy w konkursach wiedzy religijnej.
• Twórczo uczestniczy w życiu parafii np.: należy do organizacji i ruchów katolickich, uczestniczy w
pielgrzymkach itp.
• Jego pilność, systematyczność, zainteresowanie, stosunek do przedmiotu nie budzi żadnych zastrzeżeń.
• Poznane prawdy wiary stosuje w życiu.
Na ocenę celującą mogą wskazywać również inne indywidualne osiągnięcia ucznia, kwalifikujące do tej
oceny.
W opracowaniu PZO z religii korzystano m.in. z następującej literatury:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2012 r. w sprawie podstawy
programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach
szkół,
Wewnątrzszkolne Zasady Oceniania w Gimnazjum w Starym Mieście,
Biblioteczka Reformy, MEN o ocenianiu, Warszawa 2000.
Ocena w katechezie, red. S. Kulpaczyński, Lublin 2001.
J. Szpet, Dydaktyka katechezy, Poznań 1999.
M. Śnieżyński, Zarys dydaktyki dialogu, Kraków 1998.
8