Wzbudzanie wzrostu gospodarczego w Belgii

Wzbudzanie wzrostu gospodarczego
w Belgii
2012-05-22 10:05:40
2
NOTATKA Nt. koncepcji wzbudzania wzrostu gospodarczego w Belgii. W grudniu ub. roku, po ponad 500 dniach
negocjacji i politycznych ustaleń w kwestiach wspólnotowych i społeczno-ekonomicznych, udało się sformować
rząd federalny z socjalistycznym...
NOTATKA
Nt. koncepcji wzbudzania wzrostu gospodarczego w Belgii.
W grudniu ub. roku, po ponad 500 dniach negocjacji i politycznych ustaleń w kwestiach wspólnotowych i
społeczno-ekonomicznych, udało się sformować rząd federalny z socjalistycznym premierem Elio Di Rupo.
Rząd stawia sobie za cel wcielenie w życie serii rozwiązań regulujących system finansowy (lub ich poparcie na
poziomie europejskim). Sama umowa koalicyjna mówi o zwiększeniu opodatkowania przychodów ze zbywalnych
papierów wartościowych oraz nałożeniu dodatkowych opłat na transakcje giełdowe.
W programie rządowym dużo miejsca poświęca się utrzymaniu przez Belgię jej modelu socjalnego. Znajduje to
wyraz m.in. w intensyfikacji polityki fiskalnej wobec osób najlepiej zarabiających, przy jednoczesnym
podniesieniu progu minimalnego wynagrodzenia wolnego od opodatkowania. Szczególnie to ostatnie rozwiązanie
ma na celu zwiększenie siły nabywczej przeciętnego Belga. Celowi temu ma również służyć obiecywana przez
nowy gabinet nienaruszalność zasady automatycznej indeksacji zarobków w stosunku do poziomu inflacji.
Jednocześnie utrzymanie modelu socjalnego nie będzie jednak możliwe bez pobudzenia koniunktury
gospodarczej. Świadom tego wyzwania premier Di Rupo nawiązuje do projektów wspierających rozwój
przedsiębiorczości: złagodzenie presji biurokratyczno-administracyjnej ciążącej na firmach, utrzymanie
specjalnych ulg podatkowych dla małych i średnich przedsiębiorstw decydujących się na finansowanie
działalności z kapitału własnego (ulga ta zostaje za to zmniejszona w przypadku dużych firm) oraz nacisk na
innowacyjność (knowledge economy). Podkreśla również, że wyjście z kryzysu gospodarczego zależy od
uzdrowienia finansów publicznych i poprawy wiarygodności Belgii na światowych rynkach. Mają temu służyć
cięcia w wydatkach z kasy państwa (około 40% szacowanego, w 2012r., na przeszło 11 miliardów euro wysiłku
naprawczego powinno pochodzić z redukcji nakładów na przedsiębiorstwa państwowe, administrację publiczną i
ochronę zdrowia). Dodatkowe oszczędności rzędu 2 mld euro zaleciła Belgii także Komisja Europejska, która w
najbliższym czasie ma opublikować indywidualne zalecenia m.in. dla Belgii dotyczące podjęcia działań mających
na celu poprawę perspektyw wzrostu.
Odnośnie koncepcji prowadzenia polityki gospodarczej w Europie, premier Elio Di Rupo wyraźnie opowiada się za
stworzeniem jednego modelu europejskiego, który mógłby być zaakceptowany i respektowany przez 27 krajów
członkowskich UE.
Zgodnie z danymi makroekonomicznymi Narodowego Banku Belgii (BNB) wzrost gospodarczy po I kwartale 2012
r. wyniósł 0,3%, przy czym prognoza KE odnosząca się do całego roku pokazuje możliwość spadku o 0,1%.
Program obecnego rządu to klasyczny przykład dylematów, przed którymi stoją dziś europejskie rządy, gdzie
konieczność pobudzenia słabnącego wzrostu wydaje się być trudnym zadaniem w kontekście ratowania
równowagi budżetów publicznych.
Dla przeciwdziałania skutkom kryzysu gospodarczego rząd federalny wdrożył program stabilizacji gospodarki na
lata 2011-2014. Zasadniczym jego elementem jest polityka zatrudnienia, wzmocnienie ubezpieczeń społecznych,
reforma emerytalna, walka z ubóstwem, zwiększenie środków na badania i rozwój oraz wsparcie dla
przedsiębiorstw.
Program zawiera elementy stabilizacji budżetu, tak aby w roku bieżącym deficyt budżetowy obniżył się do
poziomu 2,8%, a równowaga budżetowa powinna zostać osiągnięta w 2015 r. Podjęte działania zdaja się
przynosić pożądane skutki, gdyż ostatnia sprzedaż belgijskich obligacji okazała się atrakcyjną ofertą dla rynków
finansowych. Niskie oprocentowanie obligacji krótkoterminowych (najniższy poziom od czerwca 2010) wskazuje
3
na zaufanie rynków finansowych do stanu finansów publicznych w Belgii. W ramach innych działań na rzecz
osiągnięcia równowagi budżetowej można wskazać również na bardziej niekonwencjonalne rozwiązanie tj.
zapowiedź podwojenia kontroli podatkowych, co powinno przynieść dodatkowe wpływy w kwocie ponad 700 mln
euro.
Kolejnym elementem działań antykryzysowych będzie reforma systemu emerytalnego, która ma zapewnić
bezpieczeństwo socjalne bazując na zasadzie solidarności. Jednym z jej elementów jest opóźnienie możliwości
przechodzenia na wcześniejszą emeryturę (62 lata zamiast 60). W celu zachowania konkurencyjności gospodarki
wprowadzono system, który porównuje wzrost kosztów pracy w Belgii z krajami ościennymi (Francja, Niemcy i
Holandia). Mimo to, koszty pracy w Belgii rosną szybciej niż w krajach sąsiednich m.in. przez obowiązkową
indeksację płac, która musi następować co roku, bez względu na wyniki ekonomiczne przedsiębiorstw, co jest
przedmiotem krytyki OECD i KE.
Istotnym elementem jest uelastycznienie rynku pracy. Trzy główne rozwiązania w tej dziedzinie:
- okresowa redukcja czasu pracy dla wszystkich pracowników (lub wybranej grupy pracowników) w
przedsiębiorstwach dotkniętych przez kryzys. Redukcja ta może objąć od 1/5 do ¼ ogólnego czasu pracy. W
takim przypadku pracodawcy zmniejszane są kwoty obowiązkowych składek ubezpieczeniowych, a w zamian ma
on przeznaczyć te środki na rekompensatę dla pracowników za ograniczenia pracy.
- indywidualne ograniczenie czasu pracy dla poszczególnych pracowników (od 1/5 do ½ czasu pracy). W takich
przypadkach rekompensaty finansowe dla pracowników wypłacane byłyby przez Krajowe Biuro Pracy (Office
National de l’Emploi).
- czasowe zawieszenie (całkowite lub częściowe) umów o pracę. Częściowe zawieszenie oznaczałoby dla
pracowników pracę w ograniczonym wymiarze (minimum dwa dni w tygodniu). Rozwiązanie to dotyczy
pracowników umysłowych (employé).
Aby skorzystać z jednego z ww. rozwiązań firma będzie musiała być uznana za znajdującą się w trudnej sytuacji
w stosunku do kryteriów zawartych w projekcie. Kryteria to: zmniejszenie przychodu w danym okresie o 10%;
zmniejszenie produkcji o 10%, bądź zwiększenie o 10% liczby dni nieprzepracowanych z przyczyn
ekonomicznych.
Wprowadzone rozwiązania mają na celu polepszenie aktualnej sytuacji zarówno dotyczącej siły nabywczej, jak i
ochrony zwolnionych pracowników, zachowując przy tym konkurencyjność firm belgijskich.
Wzmocnienie trwałego rozwoju ma odbywać się także poprzez inwestycje na badania i rozwój nowoczesnych
technologii. Zgodnie z programem rządu Di Rupo na sektor Badania i Rozwój (R&D) należy dokonywać inwestycji
rzędu 3% PKB a także zachowana zostanie polityka fiskalna wspierająca badania i rozwój. Rząd federalny
zamierza (we współpracy z regionami i partnerami społecznymi) wspierać przeorientowywanie się gospodarki w
stronę sektorów przyszłościowych. Belgia popiera także wszelkie inicjatywy zmierzające do uregulowania kwestii
patentów na poziomie UE.
Skomplikowana sytuacja strukturalno-polityczna w Belgii przekłada się na wyniki gospodarcze tego kraju. Z
drugiej jednak strony silna pozycja gospodarcza poszczególnych regionów (zwłaszcza Flandrii, ale także poważny
rozwój Walonii) oraz działania podjęte przez rząd federalny pozwalają przypuszczać, że gospodarka Belgii po
okresie spowolnienia powinna powrócić na ścieżkę rozwoju.
Opr. B.Lewandowski
4