Kryzys tOżsamOści i samOOcena

Kryzys tOżsamOści i samOOcena...
Pytania pomocnicze:
● C
zy jesteście zadowoleni z tego, co udało się Wam wypracować?
● J ak pracowało się Wam z poszczególnymi kierownikami? Jakie pojawiały się uczucia w pracy z tak różnymi przełożonymi?
● C
zy ich zachowanie wobec Was wpływało na efektywność pracy?
Jakie zauważyliście różnice?
● W
jakich warunkach Waszym zdaniem ma się większą motywację
do pracy: kiedy jest się docenianym, czy wręcz przeciwnie?
● J ak ocena Was samych wypływała na jakość pracy?
● B
yć może podczas dyskusji pojawią się głosy, że zachowanie menedżerów nie miało wpływu na poszczególnych członków zespołu.
W takiej sytuacji można zapytać uczniów o to, jak myślą, z czego to
może wynikać?
Uwaga: W zależności od sposobu realizacji instrukcji przez kierowników oraz poziomu współpracy w zespołach uczniowie najprawdopodobniej wskażą, że efektywniej współpracowało się zespołom
z kierownikiem posługującym się Instrukcją nr 1. Warto, aby nauczyciel
podkreślił, że jeżeli czujemy się akceptowani, doceniani, wzrasta nasza
samoocena i motywacja do pracy i nauki. Gdy chętniej się uczymy, siłą
rzeczy stajemy się bardziej kompetentni. Jeżeli czujemy się słabsi, gorsi, nieakceptowani, nasza motywacja i chęć do osiągnięć maleją. Nie
wierzymy, że coś może nam się udać i w rezultacie nie podejmujemy
wyzwań, skutecznie odcinamy okazje do sprawdzania się i nabywania
umiejętności. Jeżeli pojawią się głosy, że zachowanie kierownika nie
miało większego wpływu na pracę zespołu, nauczyciel powinien wyja-
śnić, że niekiedy nasza samoocena jest w nas tak silnie ugruntowana,
że bez względu na zachowanie osób trzecich, postępujemy zgodnie
z przyjętym wyobrażeniem o sobie.
4. Nauczyciel dzieli duży arkusz papieru na dwie części: konstruktywne sposoby podnoszenia samooceny oraz niekonstruktywne sposoby
podnoszenia samooceny. Uczniowie, metodą burzy mózgów, uzupełniają tabelę.
Uwaga: Wśród konstruktywnych sposobów podnoszenia samooceny
mogą pojawić się następujące sposoby: zdobywanie wiedzy o swoich
mocnych stronach, rozwijanie umiejętności i kompetencji, sprawdzanie się we współzawodnictwie z innymi, rozmowy z przyjaciółmi i innymi osobami, które mogą nas wspierać. Wśród niekonstruktywnych
sposobów podnoszenia samooceny powinny się znaleźć: pomniejszanie i poniżanie innych, szukanie sposobów na zaimponowanie otoczeniu za wszelką cenę, zachowania ryzykowne, uzależnienia behawioralne
(np. hazard). Warto przy tym podkreślić, że sięganie po niekonstruktywne sposoby podnoszenia swojej samooceny podszyte są silną niepewnością, obawami, lękiem i niedowartościowaniem siebie.
5. W ramach podsumowania zajęć nauczyciel podkreśla, że samoocena ma bardzo duży wpływ na poziom naszych osiągnięć i samopoczucie. Możemy szukać przy tym konstruktywnych i niekonstruktywnych
sposobów na podniesienie swojej samooceny. Niekonstruktywne sposoby na podnoszenie swojej samooceny w efekcie prowadzą do umacniania negatywnego wyobrażenia o sobie.
Temat: Moje mocne strony
cele:
zwiększenie świadomości swoich mocnych i słabych stron
rozwinięcie adekwatnej samooceny siebie i swoich możliwości
● nauczenie się umiejętności asertywnego komunikowania się z innymi
●
●
POMOCE DYDAKTYCZNE:
●duże arkusze papieru
●karty do indywidualnej pracy
●flamastry
●kredki ●sznurek ● kartki papieru białego i kolorowego
● folia spożywcza aluminiowa ●zapałki ●nożyczki ● klej ● taśma klejąca
CZAs TrwANiA:
3 x 45 min
PrzebieG zaJĘĆ:
1. Nauczyciel zaznajamia uczniów z tematyką spotkania mówiąc
im, że dzisiaj porozmawiają o swoich mocnych i słabych stronach,
których świadomość jest jedną z podstaw samooceny każdego człowieka.
2. Nauczyciel prosi uczniów o to, żeby każdy z nich w ciągu 10 minut
wypisał co najmniej 30 swoich mocnych stron: cech, które w sobie
lubi (zarówno tych odnoszących się do jego powierzchowności, kontaktów z ludźmi, jak i jego psychiki) oraz umiejętności. Po upływie
czasu nauczyciel prosi uczniów o to, by każdy powiedział, ile cech
i umiejętności udało się wypisać. Jeżeli któryś z uczniów nie uzupełnił
odpowiedniej liczby, należy poprosić pozostałych uczniów o to, aby
pomogli koledze/koleżance uzupełnić listę jego mocnych stron. Po
uzupełnieniu brakujących cech przez wszystkich uczniów nauczyciel
prosi, żeby każdy spróbował przyporządkować wymienione zalety
czterem kategoriom:
A. Właściwości fizyczne
C. Właściwości społeczne
B. Właściwości psychiczne
D. Właściwości duchowe
6
Pytania do dyskusji na forum klasy:
● C
zy trudno wymienić 30 swoich mocnych stron? Jeżeli tak, to dlaczego? Czy dostrzegacie u siebie tendencje do niedostrzegania swoich
mocnych stron?
● C
zy większą łatwość sprawiałoby wymienianie, dostrzeganie swoich
słabych stron aniżeli tych mocnych?
● W
których kategoriach znaleźliście najwięcej pozytywnych cech?
● C
zy były takie obszary, w których znalazło się niewiele mocnych stron?
Jak to można rozumieć?
● C
zy teraz po wykonaniu ćwiczenia przychodzą Wam do głowy inne
mocne strony, o których wcześniej nie pomyśleliście? (nauczyciel prosi o dopisanie ich na kartkach).
3. Nauczyciel dzieli klasę na parzystą liczbę zespołów. Połowa utworzonych zespołów będzie realizowała zadanie dla zespołów ekspertów,
a połowa zespołów wcieli się w rolę obserwatorów.
4. Grupy ekspertów. Jedna połowa uczniów losuje kartki z nazwami
zespołów: Zespół Ekspertów INFO, Zespół Ekspertów MOVE, Zespół
Ekspertów HOME, Zespół Ekspertów PLAZA. Uczniowie odnajdują
swoich kolegów/koleżanki z zespołu ekspertów o tej samej nazwie. Następnie nauczyciel przekazuje instrukcje i materiały do pracy: sznurek,
kartki papieru białego i kolorowego, folię spożywczą, zapałki, nożyczki,
klej, taśmę klejącą, kredki. Prosi uczniów o zapoznanie się z instrukcją.
Po upewnieniu się, że uczniowie rozumieją swoje zadania, nauczyciel
informuje ich, że grupy ekspertów mają na przedyskutowanie i wykonanie projektu 20 minut*.
*Uwaga: Po 20 minutach nastąpi zmiana: zespoły obserwatorów przesuną się w stronę przeciwną do ruchu wskazówek zegara o jedną grupę
i zamienią się w zespoły ekspertów. Natomiast dotychczasowi eksperci
wejdą w rolę obserwatorów. Zespoły wymieniają się instrukcjami. Nauczyciel przekazuje nowo powołanym zespołom ekspertów materiały
do pracy, takie jak wymieniono wyżej. Bardzo ważne jest, aby nauczyciel
w trakcie całego zadania pilotował, sprawdzał i pomagał w pracy obserwatorom. Uczniowie mogą mieć kłopot w zidentyfikowaniu mocnych
stron swoich kolegów, dlatego ważne jest, aby nauczyciel mógł im na
bieżąco w tym pomagać.
Instrukcja dla zespołu ekspertów: Władze miasta Nowy Jork opublikowały badania dotyczące uzależnienia od komputera i Internetu
wśród nastolatków w przedziale wiekowym między 13 a 16 rokiem życia.
Okazało się, że liczba uzależnionej młodzieży w okresie ostatnich pięciu lat podwoiła się i wciąż rośnie. Jednym z pomysłów władz Nowego
Jorku na odciągnięcie młodzieży od komputera i Internetu jest stworzenie na terenie każdej z dzielnic miasta specjalnych obszarów, które
pomagałyby młodzieży w konstruktywnym spędzaniu czasu wolnego.
W związku z tym władze miasta postanowiły powołać zespoły eksperckie, które mogłyby pomóc w walce z problemem.
Wasz zespół jest jednym z pięciu powołanych w tym celu. Waszym zadaniem jest przedyskutowanie i stworzenie projektu zagospodarowania przestrzeni miejskiej dla młodzieży (np. parku rozrywki). Musicie zarówno zaprojektować sam park rozrywki, jak i wymyślić skuteczny sposób na zachęcenie młodych ludzi do korzystania z niego. Władze miasta
przeznaczyły na te cele dużą część budżetu Nowego Jorku na rok 2014,
więc nie musicie się ograniczać w swoich pomysłach. Po zakończeniu
pracy przemyślcie dokładnie, jakie widzicie atuty, mocne strony swojego projektu i spróbujcie zastanowić się w trakcie prezentacji, w jaki sposób zachęcić władze miasta do realizacji właśnie tego projektu.
5. Grupa obserwatorów: Zadaniem obserwatorów będzie uważne
obserwowanie poczynań kolegów z zespołu ekspertów i zapisywanie
swoich obserwacji na arkuszu obserwacji. Nauczyciel przekazuje obserwatorom odpowiednie instrukcje.
Instrukcja dla obserwatorów: Władze miasta Nowy Jork opublikowały badania dotyczące uzależnienia od Internetu wśród nastolatków
w przedziale wiekowym między 13 a 16 rokiem życia. Okazało się, że
liczba uzależnionej młodzieży w okresie ostatnich pięciu lat podwoiła
się i wciąż rośnie. Jednym z pomysłów władz Nowego Jorku na odciągnięcie młodzieży od komputera jest stworzenie na terenie każdej
z dzielnic miasta specjalnych obszarów, które pomagałyby młodzieży
w konstruktywnym spędzaniu czasu wolnego. W związku z tym władze
miasta postanowiły powołać zespoły eksperckie, które mogłyby pomóc w walce z problemem.
Ponieważ władze miasta chcą otrzymywać na bieżąco informacje,
w jaki sposób przebiegają prace w każdym z zespołów i chcą być pewne, że zatrudnione osoby są odpowiednie do rozwiązania problemu,
zatrudniły zewnętrznych obserwatorów. Do Waszych najważniejszych
zadań należy zidentyfikowanie mocnych stron zarówno poszczególnych ekspertów, jak i całego zespołu.
Arkusz oceny dla obserwatorów zespołu ekspertów:
1. Zaznaczcie na skali od 1 do 10 poziom zaangażowania poszczególnych
członków zespołu ekspertów w pracę, gdzie 1 oznacza brak zaangażowania,
a 10 wysoki poziom zaangażowania.
Ekspert nr 1 – ………………….................………………………………… (wpisz jego/jej imię)
1............2............3............4............5............6............7............8............9............10
Ekspert nr 2 – ………………….................………………………………… (wpisz jego/jej imię)
1............2............3............4............5............6............7............8............9............10
2. Jaka cecha, zaleta, mocna strona danego eksperta przyczynia się do skuteczności całego zespołu. Dlaczego Waszym zdaniem może on/ona nadal
pracować w tym projekcie? Podajcie przykłady zachowań, komunikatów,
które podobają się Wam u konkretnych ekspertów.
Ekspert nr 1 – ………………….................………………………………… (wpisz jego/jej imię)
Mocna strona eksperta: …………………………………………...........................………………………
Przykładowe komunikaty, zachowania: .............................................................................
Ekspert nr 2 – ………………….................………………………………… (wpisz jego/ jej imię)
Mocna strona eksperta: …………………………………………...........................………………………
Przykładowe komunikaty, zachowania: .............................................................................
3. Jakie dostrzegacie mocne strony projektu wykonanego przez zespół ekspertów? Dlaczego warto polecić go do realizacji władzom Nowego Jorku? …...................………………………………………………………………………………………..
6. Po zakończeniu pracy każdy z zespołów eksperckich po kolei prezentuje swoje prace na forum klasy. Po prezentacji zespołów nauczyciel
prosi obserwatorów, aby – zwracając się do swoich kolegów z zespołów –
zaprezentowali swoje wnioski w oparciu o arkusze obserwacji. Na koniec
nauczyciel podkreśla, co podobało mu się w pracy zespołów obserwatorów i jakie dostrzega ich mocne strony.
Pytania do dyskusji na forum klasy:
● J ak czuliście się w trakcie wykonywania zadania? Czy dobrze pracowało się Wam w Waszych zespołach eksperckich?
● Jak czuliście się słuchając o sobie informacji zwrotnych?
● Jak czuliście się mówiąc o mocnych stronach swojego projektu?
● C
zy jest coś, czego obawiacie się w pokazywaniu swoich mocnych
stron innym ludziom?
● W jaki sposób można mówić innym o swoich sukcesach?
● C
zy jest w Waszym otoczeniu ktoś, kto docenia Was i Wasze mocne
strony? Jeżeli tak, to jak się z tym czujecie?
● C
zy sami staracie się mówić innym osobom, co się Wam w nich podoba? Jeżeli nie, to dlaczego?
● C
zy w relacjach koleżeńskich bardziej koncentrujecie się na trudnościach czy na mocnych stronach? Z czego może to wynikać?
7. W ramach podsumowania nauczyciel podkreśla, że z różnych względów (kulturowych, osobistych) nie przychodzi nam łatwo mówić
o swoich mocnych stronach i możliwościach. Jednak świadomość ich
istnienia skutecznie podnosi samoocenę, która odgrywa bardzo ważną
rolę w podejmowaniu trudnych wyzwań życiowych i jest jednym z czynników chroniących przed podejmowaniem zachowań ryzykownych,
w tym uzależnień behawioralnych.
Warto przeczytać:
m. adamus, Samoocena a zachowania społeczne, „edukacja i dialog”, nr 6, 2004.
a. leśniak, Wpływ samooceny na funkcjonowanie uczniów, „Problemy opiekuńczo-wychowawcze”, nr 6, 2003.
● D. Wosik-Kawala, Korygowanie samooceny uczniów gimnazjum, Wydawnictwo uniwersytetu marii curie-skłodowskiej, lublin 2007.
●
●
Konsultacja merytoryczna: dr Krzysztof Ostaszewski
Wkładka finansowana z Funduszu rozwiązywania Problemów hazardowych będących w dyspozycji ministerstwa zdrowia.
7