Konsultacje publiczne dotyczące

Tłumaczenie robocze z języka angielskiego
Konsultacje publiczne
dotyczące
SPRAWOZDANIA KOMISJI DLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY: STAN EUROPEJSKIEGO RYNKU UPRAWNIEŃ DO EMISJI
DWUTLENKU WĘGLA W 2012 R.
1. Uwagi ogólne
1.1. Central Europe Energy Partners (CEEP), z zadowoleniem przyjmuje możliwość przedstawienia swoich uwag w
sprawie konsultacji publicznych Komisji Europejskiej dotyczących jej sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego i
Rady Europejskiej.
1.2. CEEP posiada niezbędną wiedzę specjalistyczną dotyczącą sektora energii Europy Centralnej, oraz
zachodzących w nim zmian. Również w kontekście jego znaczenia dla bezpieczeństwa energetycznego UE.
1.3. Jesteśmy przekonani, że najważniejszym stojącym przed UE wyzwaniem jest przezwyciężenie sytuacji
kryzysowej ze wszystkimi wynikajacymi z niej zagrożeniami dla państw członkowskich. Spadającą liczbą
inwestycji, wzrostem bezrobocia i wysokimi cenami energii w porównaniu do cen u głównych konkurentów.
To z kolei prowadzi do spadku konkurencyjności UE względem Stanów Zjednoczonych, Chin, Indii, Brazylii i
do pewnego stopnia Rosji.
1.4. Nadal istnieją znaczne różnice między gospodarkami krajów UE-15, a resztą UE (kraje Europy Środkowej) i
to pomimo ewidentnego sukcesu, do jakiego przyczyniła się konsekwentnie wdrażana polityki spójności. Według
naszych obliczeń, na podstawie danych Eurostatu, średni PKB na mieszkańca w Europie Środkowej jest trzy razy
niższy niż w krajach UE-15. Wielkim wyzwaniem dla UE pozostaje przyspieszenie postępu w polityce spójności i
inwestycji umożliwiające krajom Europy Środkowej wyrównanie różnic wobec reszty Europy.
Wykresy nr 1 i 2 ilustrują tę sytuację:
Central Europe Energy Partners, AISBL
Rond Point Schuman 6 (box 5), Etterbeek (B-1040 Brussels) tel.: +32 2 234 7711, fax: +32 2 234 7911
Transparency Register No 87738563745-94
[email protected], www.ceep.be
Wykres nr 1.
Bezpieczeństwo w sektorze energii Europy z perspektywy Europy Centralnej
Wykres nr 2.
Gospodarki nasycone – EU17,
gospodarki nienasycone – EU10
Central Europe Energy Partners, AISBL
Rond Point Schuman 6 (box 5), Etterbeek (B-1040 Brussels) tel.: +32 2 234 7711, fax: +32 2 234 7911
Transparency Register No 87738563745-94
[email protected], www.ceep.be
2
1.5. System ETS nie jest w stanie rozwiązać problemów, lecz jest to dobre narzędzie do pomiaru jednego z
głównych celów UE, jakim jest zmniejszenie emisji CO2 o 20% do roku 2020.
1.6. W jaki sposób ma być osiągnięty ten cel? Niestety sprawozdanie nie daje na to odpowiedzi, lecz jedynie
odnosi się do przepisów ETS i niskich cen uprawnień do emisji CO2. Zatem nie odpowiada na podstawowe
pytanie, co chcemy osiągnąć, lub co tak naprawdę chcemy osiągnąć?. Czy celem jest zmniejszenie emisji
CO2, czy też zwiększenie ceny uprawnień przy użyciu narzędzia o nazwie „backloading”
. Według
sprawozdania (patrz strona 3) „od początku 2008 roku emisja spadła o ponad 10%”. Niestety sprawozdanie nie
odpowiada na pytanie, w jaki sposób osiągnięto ten spadek w poszczególnych krajach. Kryzys gospodarczy nie jest
„sprawcą” odnotowanych obniżek, a rezultat ten uzyskano de facto w wyniku wprowadzenia i wdrożenia Najlepszych
Dostępnych Technologii (Best Available Technologies, BAT).
Naszym zdaniem UE powinna być dumna z wyników osiągniętych przez kraje UE 27 od roku 2001. Efekty, które
prezentujemy na poniższym wykresie są imponujące.
Wykres nr 3.
European Union (27 countries)- Unia Europejska (27 krajów)
1.6.1. Najlepsze dostępne technologie (Best Available Technologies, BAT) – należy zdawać sobie sprawę, że
emisja CO2 na statystycznego mieszkańca kraju UE-27 (Obszar Unii Europejskiej po rozszerzeniu, które miało
miejsce 1 stycznia 2007 roku), jest znacznie wyższe od średniej dla tego wskaźnika wyliczonej dla mieszkańca kraju
Europy Centralnej. Jednak to właśnie My, mieszkańcy Europy Centralnej musimy inwestować znacznie więcej, aby
dogonić UE-15 (Kraje tworzące Unię Europejską przed akcesją nowych członków w 2004 roku). Nowe inwestycje
rozwijające potencjał danego kraju mogą prowadzić do większej emisji CO2, lecz jest to najlepszy sposób na
osiągnięcie równowagi w rozwoju gospodarczym. Jesteśmy przekonani, że emisja CO2 na mieszkańca nie wzrośnie,
jeżeli kraje naszej części Europy
będą przestrzegały polityki zmniejszania emisji CO2 oraz właściwej polityki
inwestycyjnej (benchmarking). Najlepszym przykładem BAT jest 10 nowo zleconych elektrowni węgla brunatnego w
Niemczech i jedna w Czechach, gdzie emisję CO2 zmniejszono o 30%.
Central Europe Energy Partners, AISBL
Rond Point Schuman 6 (box 5), Etterbeek (B-1040 Brussels) tel.: +32 2 234 7711, fax: +32 2 234 7911
Transparency Register No 87738563745-94
[email protected], www.ceep.be
3
Europa ma wiele możliwości wsparcia dla procesów zmiany, ale nie zawsze ma wolę, aby z nich skorzystać. Bardzo
znaczącym przykładem jest elektrownia węglowa w Rybniku w Polsce. Budowa nowego bloku energetycznego miała
dać szansę Elektrowni Rybnik na możliwość dalszego funkcjonowania. Przy czym, nowy blok miał się
charakteryzować znacznie większą wydajności, która pozwoliłaby na zmniejszenie emisji CO2 o ponad 30%. Nikt nie
ukrywa, że bez tej inwestycji Elektrownia zagrożona jest zamknięciem. Przypomnijmy, że nowy projekt miał w 2018
roku zastąpić wycofywane cztery bloki rybnickiej Elektrowni. Problemy pojawiły się, kiedy w związku z
wprowadzeniem nowych ustaleń dotyczących emisji CO2, francuski koncern EDF, właściciel elektrowni, wstrzymał
inwestycję, której koszt szacowany jest na miliard 800 milionów euro.
Projekt ten został wstrzymany, ponieważ UE nie była w stanie podjąć
decyzji wspierającej inwestycję. W tym
przypadku nie widać odpowiedniego zainteresowania KE i świadomości konsekwencji wstrzymania
procesu
inwestycyjnego: zwłaszcza jego skutków społecznych (wzrost bezrobocie) i wpływu na sektor (zła wiadomość dla
inwestorów przygotowanych do przestrzegania rygorystycznych wymogów środowiskowych i benchmarkingu,
potencjalna utrata znacznej mocy z sieci).
Trudno jest zrozumieć dlaczego tak się dzieje. Zwłaszcza, że UE jest zobowiązana do walki z emisją CO2, a nie
najtańszymi rodzimymi źródłami energii.
1.6.2. CCS realistyczne, czy nie Jednym z głównych powodów ograniczenia uprawnień do emisji CO2 jest zamiar
podniesienia ich cen do poziomu około 50 Euro, tak aby inwestycje CCS (Carbon capture and storage (CCS) (or
Carbon capture and sequestration), stały się opłacalne. CEEP, jako przedstawiciel branży, popiera te technologie
CCS, które są ekonomicznie opłacalne. Właściwie na razie nie ma żadnej bariery technologicznej do wychwytywania
CO2. Niestety żaden unijny program pilotażowy nie powiódł się, nie tylko ze względu na fakt, że technologia
wychwytywania w znacznym stopniu wpływa na cenę energii, ale również ze względu na główną przeszkodę
koncepcyjną, a mianowicie: gdzie składować wychwytywany CO2 i kto będzie odpowiedzialny za zarządzanie
składowiskami przez kolejne setki lat. O ile nam wiadomo, żaden kraj UE nie ma planu, jak rozwiązać problem
składowania. Oznacza to, że wyżej wymienione problemy gospodarcze, problemy odpowiedzialności składowania i
zarządzania nie zostały jeszcze rozstrzygnięte. Należy obliczyć związane z tym
koszty, które są zdecydowanie
wyższe niż 50 Euro. Według specjalistów, CCS lub CCU nie pomoże nam zmniejszyć emisji CO2 przez co najmniej
następnych 20 lat. Dlatego [wdrożenie technologii CCS] nie powinno być wykorzystywane jako usprawiedliwienie dla
wyższych cen uprawnień.
1.6.3 Bezpieczeństwo w sektorze energii - UE jest nadal bardzo dużym importerem nośników energii, dlatego
znaczenie rodzimych źródeł energii jest tak bardzo istotne. Nie powinniśmy się obawiać wykorzystywania węgla i
gazu łupkowego, ponieważ BAT zapewnia nam znaczące zmniejszenie emisji CO2, co jest naszym głównym celem.
1.6.4. Niekonwencjonalne źródła energii
Obserwujemy dynamiczny rozwój niekonwencjonalnych źródeł energii w całej UE, choć ich największą całkowitą moc
zainstalowaną osiąga się w krajach UE-15. Wykres nr 4 poniżej ilustruje całkowitą moc siłowni wiatrowych w UE-15,
czyli ponad dwukrotnie większą moc od 2005 do 2011 roku, podczas gdy reszta Europy zaczynając z bardzo niskiego
poziomu w 2005 roku zwiększyła swoją moc siłowni wiatrowych dwudziestokrotnie. Kolejny wykres (nr 5) przedstawia
dynamiczny wzrost mocy siłowni wiatrowych w UE-12 (ponad 20-krotny). Proszę zauważyć, że członkowie
Stowarzyszenia CEEP są bardzo dumni z postępów Polski w zastosowaniu OZE, które będzie się dalej dynamicznie
rozwijało. Polska jest krajem nie tylko koncentrującym się na wykorzystaniu węgla, ale i krajem wiodącym w zakresie
OZE w Europie Środkowej.
Central Europe Energy Partners, AISBL
Rond Point Schuman 6 (box 5), Etterbeek (B-1040 Brussels) tel.: +32 2 234 7711, fax: +32 2 234 7911
Transparency Register No 87738563745-94
[email protected], www.ceep.be
4
Wykres nr 4.
Całkowita zainstalowana moc siłowni wiatrowych w UE-12 i UE-15 (GW)
Wykres nr 5.
Całkowita zainstalowana moc siłowni wiatrowych w UE-12 na koniec 2005 i 2011 r. (MW)
Central Europe Energy Partners, AISBL
Rond Point Schuman 6 (box 5), Etterbeek (B-1040 Brussels) tel.: +32 2 234 7711, fax: +32 2 234 7911
Transparency Register No 87738563745-94
[email protected], www.ceep.be
5
Wykres nr 6.
Fotowoltalika również wykazuje ogromną dynamikę.
Kształtowanie się łącznej zainstalowanej mocy w Europie w latach 2000-2011 (MW)
Wyniki UE mogą stanowić dobry przykład dla pozostałej części świata.
1.6.5. OZE a cena energii- W Europie Środkowej niska cena energii jest naprawdę ważna dla przemysłu i
miejscowej społeczności. Jeśli chodzi o ludność, ostatnie protesty w Bułgarii pokazują znaczenie niskich cen energii.
Sytuacja dotycząca np. przemysłu stalowego, który przerzuca swoje inwestycje do krajów oferujących niższe ceny
energii (np. USA), mówi sama za siebie. Niestety ceny energii z OZE są znacznie wyższe od cen energii elektrycznej
opartej na innych rodzimych źródłach energii. Niemniej jednak, jak pokazują wykresy powyżej, UE nie powinna
martwić się o rozwój OZE i nie są wymagane żadne zmiany w ETS w tym zakresie. Z drugiej strony, jako że
przyznawane są duże dotacje w sektorze OZE, łatwo można zauważyć problem dotyczący końcowej ceny energii
elektrycznej wytwarzanej dzięki wykorzystaniu kopalnych źródeł energii (nie wspominając już o innych krajach niż
Niemcy i Czechy).
1.6.6. Komu potrzebne są wyższe ceny uprawnień? Z pewnością Europa Środkowa nie potrzebuje wyższych cen
energii, ponieważ przekładałoby się to bezpośrednio na wzrost kosztów w gospodarce tych krajów. W przypadku
Polski oznaczałoby to dodatkowe wydatki w wysokości około 1 mld Euro do 2020 roku. Kto jest w stanie
wytrzymać takie obciążenie finansowe w czasach kryzysu gospodarczego i rosnącego bezrobocia?
Central Europe Energy Partners, AISBL
Rond Point Schuman 6 (box 5), Etterbeek (B-1040 Brussels) tel.: +32 2 234 7711, fax: +32 2 234 7911
Transparency Register No 87738563745-94
[email protected], www.ceep.be
6
Nie będziemy przeprowadzać analizy poszczególnych gałęzi przemysłu (co powinno było być zrobione w
sprawozdaniu), ale wyższe ceny dotyczą m.in. przemysłu rafineryjnego zlokalizowanego głównie w krajach UE-15. W
2009 roku w UE było 97 rafinerii, obecnie mamy 87 z dalszą gwałtowną tendencją do zamykania nawet większej
liczby do 2020 roku. Jednocześnie obserwujemy dynamiczny rozwój zdolności produkcyjnych poza krajami OPEC.
Produkty rafineryjne będą przybywały do UE, ponieważ nie jesteśmy tak konkurencyjni jak kraje spoza UE, które nie
są zobowiązane do przestrzegania bardzo rygorystycznych przepisów. W stanowisku CONCAWE znajduje się
następująca informacja:
„DG-CLIMA ma ogłosić ostateczny przydział bezpłatnych uprawnień dla każdej instalacji ETS w marcu 2013 roku. Ta
zapowiedź ma ogromne znaczenie dla rafinerii w UE, ponieważ określi ona rozłożenie dodatkowego obciążenia
kosztów operacyjnych, które mogą wynieść w sumie 1,3 mld Euro rocznie w sektorze rafineryjnym UE (w
oparciu o cenę emisji CO2 wynoszącą 30€ /tonę). Przeciętna rafineria w UE będzie zobowiązana do zakupu
uprawnień na pokrycie około 30% swoich emisji, jednak w przypadku niektórych rafinerii może to dotyczyć 50-60% ich
emisji”.
Inwestycje w sektor energii należy wspierać, jeśli chcemy przezwyciężyć kryzys i niepokoje społeczne w krajach UE15. Tylko firmy posiadające dobrą pozycję oczekują wyższych cen w celu ograniczenia konkurencji wewnątrz UE, co
oznacza, że polityka spójności nigdy nie zostanie osiągnięta, a różnice w UE nigdy nie zostaną wyrównane, jak
przedstawiono na wykresach 1 i 2.
1.6.7. Kraje UE-15 są znacznie większymi emiterami niż kraje EU-11. Jeśli kraje starej Unii chcą dorównać
krajom UE-12, powinny zmniejszyć emisję CO2 o 30% do roku 2020, aby dogonić kraje UE-12, dla których
spadek o 20% do roku 2020 sprawi, że będą traktowane na równi z krajami UE-15. Wykresy 7 i 8 przedstawiają
tę sytuację.
Wykres nr 7.
Redukcja emisji CO2 w latach 1990-2010
Wykres nr 8.
Central Europe Energy Partners, AISBL
Rond Point Schuman 6 (box 5), Etterbeek (B-1040 Brussels) tel.: +32 2 234 7711, fax: +32 2 234 7911
Transparency Register No 87738563745-94
[email protected], www.ceep.be
7
Emisja CO2 w UE
1.6.8 Lepsze jest gorsze – (circulus vitiosus) Wniosek Komisji niczego nie rozwiązuje, bo jeśli kraje będą
podchodziły z większym entuzjazmem i będą działały z większym powodzeniem w zakresie wdrażania nowych BAT,
będą zmniejszały emisję CO2. W konsekwencji więcej uprawnień trafi na rynek (zwiększenie podaży), co będzie miało
wpływ na dalszą obniżkę ich ceny.
Taka sytuacja nie spotka się z aprobatą Komisji, która ponownie będzie
sugerowała cięcia (praktycznie rzecz biorąc „backloading” oznacza cięcia), i tak dalej i tak dalej. Czy chcemy
zatrzymać rozwój technologii wytwarzania energii?
ETS jest bardzo dobrym narzędziem do pomiaru sytuacji na rynku cen uprawnień do emisji. Jeśli według wskaźnika
ETS cena uprawnień jest niska, oznacza to, że UE wypełnia swoje zobowiązania w zakresie redukcji emisji CO2 z
powodzeniem. Jeśli jest ona wysoka, oznacza to, że (głównie) przemysł nie rozwija się w oczekiwanym tempie.
Należy raczej podjąć odpowiednie i zdecydowane kroki w celu pobudzenia przemysłu, a nie wprowadzania kolejnych
obciążeń, (jak w przypadku propozycji Komisji), również poza ramami ETS.
2. Wnioski
Central Europe Energy Partners, AISBL
Rond Point Schuman 6 (box 5), Etterbeek (B-1040 Brussels) tel.: +32 2 234 7711, fax: +32 2 234 7911
Transparency Register No 87738563745-94
[email protected], www.ceep.be
8
2.1. Siły rynkowe- Jesteśmy zdania, że dyrektywa ETS jest w pełni do zaakceptowana przez członków CEEP, którzy
czują się całkowicie odpowiedzialni za jej realizację, jako członkowie wspólnoty, UE. Jednakże uważamy, że żadne
zmiany dyrektywy nie mogą być dopuszczalne, jeśli nie zostaną jednomyślnie przyjęte przez wszystkie rządy państw
członkowskich UE, w przeciwnym razie będzie to stanowiło naruszenie Traktatu. Dyrektywa może być zmieniona tylko
w 2025 roku.
Uważamy, że ETS stał się swego rodzaju europejskim znakiem towarowym i należy go utrzymać. Jednak
stabilność i przewidywalność systemu ETS ma zasadnicze znaczenie. Dlatego też istniejące ogólne podejście
powinno być utrzymane do roku 2020. Zdecydowanie popieramy stanowisko, że ceny uprawnień powinny być
regulowane wyłącznie poprzez działanie sił rynkowych – mówiąc inaczej na zasadzie równoważenia ceną podaży i popytu.
2.2. Wstrzymanie inwestycji w elektrownie- Niestabilność obowiązującej dyrektywy i jej przepisów nie zwiększa
aktywności gospodarczej, lecz jest głównym czynnikiem utrudniającym lub wręcz uniemożliwiającym nowe inwestycje.
Głównie ze względu na brak możliwości opracowania rzetelnych studiów wykonalności, co jest kluczowym czynnikiem
wszelkich decyzji inwestycyjnych. Przyjęcie proponowanych zmian w ETS, wraz z zatwierdzeniem zasady, że dalsze
zmiany są dopuszczalne, musi ostatecznie prowadzić do niechęci w podejmowaniu pozytywnych decyzji dla dużych
inwestycji. Powszechnie wiadomo, że inwestycje w zakresie wytwarzania energii charakteryzują wysokie
nakłady. Sytuacja, w której ich nie prowadzimy (zarówno, gdy mowa o odtwarzaniu mocy wytwórczych, jak i budowie
nowych bloków energetycznych) oznacza nieuchronne i rosnące niedobory mocy w sieciach elektrycznych krajów, a
w konsekwencji, w sieciach ogólnoeuropejskich.
2.3. Czy „Mapa Drogowa 2050” jest obowiązkowa?- Zgodnie z pkt. 4.3 sprawozdania, Mapa Drogowa 2050 wydaje
się być przedstawiona, jako obowiązujący akt prawny, którym jednak nie jest, jako że wciąż toczą się dyskusje na jej
temat. To zaś oznacza, że KE nie powinna opierać swoich wniosków na czymś, co nie zostało ostatecznie
uzgodnione i zaakceptowane.
2.4. Dobrowolne zobowiązania-, Ponieważ wiele krajów chce kontynuować redukcję emisji CO2, nie jesteśmy temu
przeciwni tak długo, jak robią to zgodnie z własnymi dobrowolnymi deklaracjami i bez nakładania dodatkowych
zobowiązań na jakikolwiek inny kraj. Rozwiązanie to wydaje się być bardzo sensowne i użyteczne, szczególnie, że
wiele krajów „pozostaje w tyle” pod względem poziomu obniżenia emisji CO2 (patrz wykres 7).
2.5. Opcje dla środków strukturalnych- Mając na uwadze wyżej przedstawioną sytuację, wszystkie [przedstawione]
opcje są nie do przyjęcia, ponieważ będą one prowadziły do wzrostu cen uprawnień do emisji CO2, a w konsekwencji
do zwiększonych cen energii i cen w całej gospodarce.
Central Europe Energy Partners, AISBL
Rond Point Schuman 6 (box 5), Etterbeek (B-1040 Brussels) tel.: +32 2 234 7711, fax: +32 2 234 7911
Transparency Register No 87738563745-94
[email protected], www.ceep.be
9
3. Spostrzeżenia
Wygląda na to, że przedmiotowe konsultacje publiczne nie są skorelowane z pracami Parlamentu Europejskiego.
Decyzja ENVI z dnia 19 lutego 2013 r. jest niemalże „obowiązkowa” i żadne z naszych argumentów nie będą brane
pod uwagę. Nasuwa się oczywiste pytanie: Jaki jest, więc cel konsultacji publicznych? Jesteśmy przekonani, że
Parlament nie przyjmie, – jako obowiązujących – wskazań pochodzących z konsultacji publicznych, ponieważ
wszelkie zmiany w obowiązującej dyrektywie dotyczącej ETS powinny być przyjęte jednomyślnie przez 27 członków,
UE.
Janusz Luks
CEO,
Central Europe Energy Partners, AISBL
Central Europe Energy Partners, AISBL
Rond Point Schuman 6 (box 5), Etterbeek (B-1040 Brussels) tel.: +32 2 234 7711, fax: +32 2 234 7911
Transparency Register No 87738563745-94
[email protected], www.ceep.be
10