1 FORMULARZ ZGŁASZANIA UWAG do dokumentu Wstępny

FORMULARZ ZGŁASZANIA UWAG
do dokumentu
Wstępny projekt Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010 – 2020:
Regiony, Miasta, Obszary wiejskie
1. Informacja o zgłaszającym:
imię i nazwisko/
nazwa organizacji
status prawny organizacji
adres do korespondencji
e-mail
tel./faks
[ ] – osoba fizyczna [ X ] – organizacja
Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych
Związek stowarzyszeń
ul. Szpitalna 5/5, 00-031 Warszawa
[email protected], [email protected]
Tel. 0-22 828 91 28 fax 0-22 828 91 29
2. Zgłaszane uwagi, postulaty, propozycje
Lp.
Część dokumentu, do
którego odnosi się uwaga
(rozdział/strona/punkt/)
1 Wprowadzenie – potrzeba
zmian (s. 3)
1.
2.
3 Najważniejsze wyzwania
polityki regionalnej do roku 2020
(s. 14)
Treść uwagi
Uzasadnienie uwagi
Akapit zaczynający się od słów: „Według zaprezentowanej w dokumencie koncepcji…” wskazuje, że KRSS wpisuje się w paradygmat administracyjny
państwa, pomimo późniejszych zapisów w kilku miejscach (o czym poniżej) odwołujących się ogólnie do potrzeby włączania w proces programowania
i bardziej nawet koordynacji różnych grup interesariuszy i partnerów. Celem poniższych szczegółowych uwag i propozycji jest wzmocnienie
perspektywy partnerskiej w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego nie tylko w jej deklaratywnym aspekcie i podkreślenie sieciowego modelu
zarządzania politykami publicznymi.
Na s. 14 zostały wypunktowane obszary strategicznych wyzwań.
Partnerzy społeczno-ekonomiczni, w tym organizacje pozarządowe
Wnioskujemy o uzupełnienie o pkt 10 w brzmieniu: Rozwój kapitału
(zwłaszcza lokalne w kontekście wojewódzkim), są niezbędnym
społecznego zwłaszcza poprzez zaangażowanie w proces tworzenia,
elementem procesu programowania polityk publicznych, szczególnie
monitorowania i realizacji polityki regionalnej partnerów społecznona poziomie wojewódzkim. Ich charakter i doświadczenie, jak również
ekonomicznych.
fakt reprezentowania de facto znacznej grupy odbiorców polityki
regionalnej (tj. mieszkańców), z drugiej zaś strony malejący poziom
1
3.
3 Najważniejsze wyzwania
polityki regionalnej do roku 2020
Obszar 9. Podwyższenie
zdolności instytucjonalnej do
zarządzania rozwojem na
poziomie
krajowym i regionalnym. (s.4142)
Po akapicie rozpoczynającym się od słów: „Potencjał administracji do
zarządzania…” postulujemy dodanie następującego fragmentu:
Współpraca ta będzie wyrazem przechodzenia od administracyjnego do
sieciowego paradygmatu zarządzania państwem, który polega na tym, że
„administracja ogranicza się do określania reguł i stymulowania
partnerów społecznych i podmiotów gospodarczych w określonym
kierunku. Polityki publiczne są tutaj wynikiem interakcji w ramach sieci
współdziałania społecznego i w dużym stopniu wynikają z aktywności
1
społeczeństwa obywatelskiego.” Ten sposób zarządzania państwem jest
coraz powszechniej stosowany w krajach Unii Europejskiej.
4 Podstawowe zasady polityki
regionalnej
Ppkt 3. Partnerstwo i współpraca
(s. 45)
W pierwszym zdaniu po słowach „podmiotów publicznych” postulujemy
dodanie i partnerów niepublicznych, w tym organizacje pozarządowe.
Przeredagowane pierwsze zdanie jest logicznym wprowadzeniem do
myśli wyrażonej w zdaniu kolejnym.
W zdaniu rozpoczynającym się od słów „Nowy system realizacji…”
proponujemy przeformułować część zdania po myślniku w następujący
sposób:
administracji rządowej i samorządowej oraz partnerów społecznoekonomicznych, budowanemu na wzajemnej pewności i stałości celów
rozwojowych średnio- i długookresowych, zarówno po stronie rządu, jak i
poszczególnych społeczności regionalnych reprezentowanych przez
samorządy terytorialne, niezależnie od bieżących uwarunkowań
politycznych i innych.
W akapicie rozpoczynającym się od słów: „Na poziomie krajowym …” po
słowach „i działania szerokiej gamy podmiotów” postulujemy dodanie
następującego zapisu:
(w tym lokalnych grup działania, organizacji pozarządowych, związków
zawodowych, organizacji pracodawców, środowisk naukowoakademickich i innych grup zorganizowanych obywateli).
Zaproponowana przez nas formuła urealnia wcześniejsze deklaracje
dotyczące partnerstwa z podmiotami/środowiskami spoza sektora
administracji publicznej (rozumianej łącznie jako administracja
rządowa i samorządowa). Koresponduje ona z unijnym rozumieniem
partnerstwa, wskazanym np. w Rozporządzeniu Rady WE 1083/2006
ustanawiającym przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz
Funduszu Spójności.
4.
5.
1
zaufania społecznego i angażowania się Polaków w działania
społeczne, jak choćby wolontariat, to argumenty za koniecznością
podjęcia działań na rzecz wzmocnienia, czy wręcz budowy kapitału
społecznego Polski. Bez tego bowiem pozostaniemy w formule
państwa administracyjnego, gdzie cała decyzyjność, ale i
odpowiedzialność spoczywa na decydentach publicznych, co z kolei
jest potencjalnym źródłem niezgody i konfliktów społecznych.
Część opisowa obszaru 9 zawiera skrótowe rozwinięcie kierunków
zmian w procesie zarządzania rozwojem na różnych szczeblach. Zapisy
odnośnie potrzeby włączania do tego procesu partnerów spoza
sektora publicznego oraz standaryzacji partnerstwa są ważne i
potrzebne, jednak zbyt ogólnikowe. W przypadku dodania ww. pkt 10
i opracowania jego rozwinięcia, w pkt 9 można pozostawić zapisy bez
zmian. Jednak w przypadku odwrotnym, postulujemy
przeredagowanie obecnych sformułowań.
4 Podstawowe zasady polityki
regionalnej
Ppkt 7. Wieloszczeblowe
zarządzanie. Powszechność
polityki regionalnej. Kluczowa
rola
ministra rozwoju regionalnego i
samorządu wojewódzkiego w
planowaniu i realizacji
celów polityki regionalnej. (s. 4748)
Obecne zapisy koncentrują decyzyjność oraz odpowiedzialność za
określanie kierunków rozwoju regionów na władzach
administracyjnych. Jakkolwiek nie można odmówić im kompetencji i
demokratycznej legitymacji do pełnienia tej roli, zdecydowanie należy
lepiej wykorzystać potencjał społeczny województw tkwiący w
organizacjach społeczeństwa obywatelskiego, skupiających osoby
angażujące się w różne dziedziny życia społecznego.
T. G. Grosse, Strategia Lizbońska a rozwój sektora pozarządowego w Polsce, seria Opinie i Ekspertyzy OE 113, wyd. Kancelaria Senatu, październik 2009, s. 14
2
5 Cel strategiczny i wizja polityki
regionalnej
5.1 Wizja rozwoju regionalnego
Polski do roku 2020 (s. 51-53)
Zdanie ze s. 52-53 „Na obszarach wiejskich oraz najbardziej zapóźnionych w
rozwoju i peryferyjnych obszarach kraju, w wyniku skoncentrowanych
wielosektorowych, rządowo-samorządowych programów, nastąpią trwałe
zmiany struktury gospodarczej i społecznej.” proponujemy przeformułować
następująco:
Na obszarach wiejskich oraz najbardziej zapóźnionych w rozwoju i
peryferyjnych obszarach kraju, w wyniku skoncentrowanych
wielosektorowych, rządowo-samorządowych programów, angażujących
kapitał społeczny, nastąpią zmiany struktury gospodarczej i społecznej
prowadzące do trwałych przeobrażeń polskiego krajobrazu społecznogospodarczego.
6.
7.
8.
9.
Zdanie „Najsłabsze regiony osiągną wówczas poziom rozwoju
przewyższający 50% średniego PKB per capita w UE”.
Zamierzenie, że do 2020 roku „Najsłabsze regiony osiągną […] poziom
rozwoju przewyższający 50% średniego PKB per capita w UE.” wydaje
się bardzo trudne do osiągnięcia, biorąc pod uwagę sytuację
wyjściową wielu polskich województw, zwłaszcza tzw. ściany
wschodniej, opisaną w Załącznikach do projektu KSRR na s. 21.
Jakkolwiek konieczne jest szybkie tempo poprawy, warto rozważyć
określenie wskaźników na nieco niższym poziomie, ale możliwm do
osiągnięcia.
Biorąc pod uwagę, że zaprojektowane działania mają skutkować
TRWAŁYMI zmianami struktury gospodarczej i społecznej, to okres 10
lat jest zbyt krótką perspektywą. W naukach społecznych przyjmuje się
w tym kontekście horyzont czasowy przynajmniej jednego pokolenia
(min. 25 lat).
6 Cele krajowej polityki
regionalnej do 2020 roku
6.1 Układ celów krajowej polityki
regionalnej do 2020 roku (s. 55)
W opisie celu trzeciego na końcu akapitu, po słowach „i zarządzania
strategicznego” postulujemy dopisanie po przecinku fragmentu:
uwzględniającego zaangażowanie partnerów społeczno-ekonomicznych.
Argumentacja dotycząca rozszerzenia zapisu pokrywa się z
uzasadnieniami wskazanymi we wcześniejszych punktach niniejszego
formularza.
6 Cele krajowej polityki
regionalnej do 2020 roku
6.2.2 Cel 2. Budowa spójności
terytorialnej i przeciwdziałanie
procesom marginalizacji
na obszarach problemowych (s.
77)
6 Cele krajowej polityki
regionalnej do 2020 roku
6.2.3 Cel 3. Usprawnianie
procesów planowania i realizacji
polityk publicznych
mających wpływ terytorialny
Ad C Zwiększenie skuteczności i
efektywności mechanizmów
wykonawczych polityki
regionalnej (s. 89-90)
Postulujemy uzupełnienie opisu pkt A w pierwszym podpunkcie w sposób
następujący:
Upowszechnienia wychowania przedszkolnego, które jest warunkiem
wyrównania szans edukacyjnych dzieci w początkowym etapie edukacji oraz
zwiększenia różnorodności form opieki nad dziećmi w wieku przedszkolnym
(z udziałem JST, partnerów społeczno-ekonomicznych, w tym organizacje
pozarządowe), zwłaszcza na obszarach wiejskich,
We fragmencie dot. good governance, rozpoczynającym się od słów:
„Wsparciem dla realizacji zasady …” postulujemy przeredagowanie zdania:
„Aby zapewnić możliwość funkcjonowania systemu wielopoziomowego
zarządzania, minister właściwy ds. rozwoju regionalnego organizuje system
przekazywania „dobrych praktyk” między uczestnikami rozwoju
regionalnego.” poprzez dodanie na końcu po przecinku:
w tym administracji samorządowej oraz partnerów społecznoekonomicznych oraz regionalnych autorytetów naukowych.
Wyrażenie „partnerzy społeczni” na gruncie polskiego prawodawstwa
i praktyki obejmuje jedynie związki zawodowe i organizacje
pracodawców.
Włączenie szerokiego grona partnerów do obiegu informacji
zagwarantuje sukces partnerskiemu, sieciowemu modelowi
zarządzania państwem, zwłaszcza programowaniem i monitoringiem
polityki rozwoju regionalnego.
3
7 System realizacji KSRR
7.1 Założenia systemu realizacji
polityki regionalnej (s. 98)
10.
s. 5, 99, 101, 104, 105, 107, 112
11.
12.
7 System realizacji KSRR
7.2.4. Samorządy województw
(s. 104-105)
Po słowach „dokumentów o charakterze wdrożeniowym” wnioskujemy o
dopisanie fragmentu:
we współpracy i z wykorzystaniem potencjału szerokiej sieci partnerów
spoza sektora publicznego.
7 System realizacji KSRR
7.5.2. Poziom regionalny (s. 114)
W punkcie dot. organizacji pozarządowych jest zapis odwołujący się do
definicji NGO w ustawie o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie.
7 System realizacji KSRR
7.6.1 Krajowe Forum
Terytorialne (s. 118)
Jako czwarty punkt dot. składu KFT postulujemy dopisanie:
• przedstawiciele organizacji pozarządowych i partnerów społecznych
działających na poziomie ogólnopolskim,
13.
14.
W akapicie zaczynającym się od słów: „W systemie wieloszczeblowego
zarządzania …” postulujemy przeredagowanie drugiego zdania w sposób
następujący:
W tym celu obok włączenia w proces realizacji polityki regionalnej możliwie
szerokiej reprezentacji podmiotów publicznych, system realizacji KSRR
buduje przestrzeń dla szerokiej współpracy sektora publicznego z sektorem
pozarządowym i prywatnym w oparciu o zasadę partnerstwa, która
gwarantuje wpływ tych podmiotów na proces tworzenia i wdrażania polityki
regionalnej, m.in. przez udział w procesie budowania dokumentów
regionalnych i krajowych o charakterze strategicznym, konsultacjach
dokumentów strategicznych i programowych oraz udział w procesach
realizacji polityki obejmujących monitorowanie, ewaluację oraz
informowanie i komunikację.
Wnosimy o wyjaśnienie wzajemnych relacji Komitetu Koordynacyjnego
Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia oraz Komitetu Koordynacyjnego
ds. Polityki Rozwoju.
Charakterystyka KKPR znajduje się na s. 112, jednakże brak informacji
odnośnie roli KK NSRO w kontekście nowych zasad prowadzenia polityki
rozwoju.
Proces tworzenia dokumentów strategicznych, w tym określania
kierunków interwencji, jest działaniem znacznie szerszym, niż
konsultowanie opracowanych rozwiązań. Postulujemy realne
włączenie partnerów społeczno-ekonomicznych w programowanie
kierunków rozwoju, zwłaszcza na poziomie regionalnym, ale także
2
krajowym, co jest zgodne z założeniami Strategii Lizbońskiej w jej
wymiarze społecznym.
Rozproszone są zapisy, gł. w przypisach, dotyczące relacji Komitetu
Koordynacyjnego Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia do
Komitetu Koordynacyjnego ds. Polityki Rozwoju. Zadania obydwu
komitetów powinny zostać w KSRR opisane przejrzyście, w taki
sposób, aby wiadomo było, jakie są ich kompetencje i relacja
wzajemna, np. przypis 91 na s. 101 sugeruje, że funkcje KK NSRO
przejmie KKPR. Z kolei opis KKPR na s. 112 bez zamieszczonej obok
charakterystyki KK NSRO (lub uzasadnionej informacji o jego
rozwiązaniu) wydaje się w niekompletny sposób opisywać system
zarządzania polityką rozwoju regionalnego.
Argumentacja dotycząca rozszerzenia zapisu pokrywa się z
uzasadnieniami wskazanymi we wcześniejszych punktach niniejszego
formularza.
Wnosimy o ujednolicenie zapisów w KSRR dotyczących definicji
organizacji pozarządowych. Bowiem termin ten występuje w kliku
miejscach, ale jedynie na s. 114 odwołano się do ustawy. Podobnie
postąpiono redagując materiał „Załączniki do projektu Krajowej
Strategii Rozwoju Regionalnego …”.
Ze względu na rolę i zadania Forum, niezbędne jest uwzględnienie
perspektywy organizacji obywatelskich i społecznych.
2
Por. B. Przybylska-Maszner, Rola organizacji pozarządowych w realizacji celów wynikających ze Strategii Lizbońskiej, seria Opinie i Ekspertyzy OE 114, wyd. Kancelaria
Senatu, październik 2009, s. 19-20.
4