20101004 WWPE Lista problemów 8.4

KRAJOWA IZBA KOMUNIKACJI ETHERNETOWEJ
Al. Wilanowska 7A/32
02-765 Warszawa
Tel. + 48 22 29 28 700, Fax +48 22 29 28 701
e-mail: [email protected], [email protected], http://www.kike.pl
KRS 0000316678, REGON: 141637224, NIP 9512270210
ID KIKE 320-519-2155
Władza Wdrażająca Programy Europejskie
w miejscu
Szanowni Państwo,
Dziękujemy za spotkanie, którego tematem są opóźnienia i problemy związanymi z procesami
aplikacyjnymi w ramach POIG 8.4. Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej jest przekonana,
iż organizacja naborów w ramach POIG 8.4 wymaga przebudowy i zdecydowanego usprawnienia
oraz przyśpieszenia, gdyż obecne ramy są niewydolne i powodują zduszenie potencjału programu,
co widać po wskaźnikach rozdysponowania środków i ilości zawartych w dotychczasowych naborach.
Mamy świadomość, że opóźnienia w rozpatrywaniu wniosków i przedłużające się procedury
powodują, iż kolejne nabory ogłaszane są i zamykane (!) jeszcze przed rozstrzygnięciem naborów
kolejnych. Tak jest i aktualnie. Kolejny jesienny nabór 2010 r. rozpoczyna się w sytuacji, gdy nabór
z jesieni ub.r. nie został jeszcze zakończony podpisanymi umowami, zaś nabór wiosenny br. biorąc
pod uwagę obecne tempo i większą liczbę wniosków - nie ma szans na rozpoznanie w tym roku.
W efekcie zainteresowani POIG 8.4 przedsiębiorcy nie mają możliwości podejmowania
odpowiedzialnych decyzji inwestycyjnych, gdyż nie znane są wyniki dotychczasowych naborów
i związanych z nimi zmian w mapach białych plam, a także wyniki ocen już złożonych wniosków,
co pozwoliłoby uniknąć ewentualnych błędów we wnioskach kolejnych. Kurczy się też czas na
rozdysponowanie środków, których pula jest jak dotąd praktycznie nietknięta.
Mając na uwadze bieżący stan naborów oraz wielkość pozostających do rozdysponowania
środków, przedstawiamy poniżej listę problemów, jakie zaobserwowaliśmy w dotychczasowych
naborach oraz kilka najważniejszych w naszej ocenie wniosków, które mogą pomóc w usprawnieniu
procesu oceny wniosków i organizacji naborów. Nasze wnioski mają ponadto na celu dalsze
zwiększenie zainteresowania przedsiębiorców programem, możliwość dalszego rozwoju projektów na
obszarach objętych dofinansowaniem i ograniczenie niejasności dot. obszarów kwalifikowanych
w kolejnych naborach.
Korzystając z okazji, KIKE zaprasza ponadto przedstawicieli WWPE i MSWiA na jesienną
Konferencję KIKE organizowaną w Bełchatowie, w dn. 24-25.11.2010 r. Konferencja może stać się
okazją do przybliżenia POIG 8.4 operatorom lokalnym, do których program ten jest przede wszystkim
adresowany. Konferencja, to również unikalna okazja do dyskusji pomiędzy przedstawicielami
administracji publicznej i operatorami – beneficjantami programu. Serdecznie zapraszamy.
Z poważaniem,
GRAP - Grupa Robocza d/s współpracy z Administracją Publiczną
Krajowa Izba Komunikacji Ethernetowej
1
Lista problemów zaobserwowanych w procesach aplikacyjnych – uwagi operatorów zebrane
przez GRAP (bez edycji treści):
1. Opóźnienia - powiedzmy wprost - projekty z zeszłorocznego naboru miały być realizowane od
kwietnia-maja 2010 r.; mamy październik i zimę za pasem. Ten rok jest w zasadzie stracony nikt zimą ani nie wkopie światłowodów, ani nie będzie budował stacji bazowych dla sieci
radiowych - a jeśli nawet, to w minimalnym zakresie; w skrócie - straciliśmy rok.
2. Zamiast budować sieci, toniemy w kolejnych dokumentach i jeszcze sporo przed nami, bo nie
ruszyliśmy jeszcze realizacji - brak po prostu wyraźnych etapów i zdefiniowanej z góry listy
tego, co i kiedy mamy dostarczyć; zamiast tego jest manufaktura kolejnych dokumentów, gdy
w WWPE ktoś coś wymyśli lub o czymś sobie przypomni.
3. Formularze są najczęściej z kosmosu kompletnie nie uwzględniając specyfiki 8.4 - przykład mamy robić projekcję przychodów i kosztów na 15 lat z góry; pomijam, że projekt np. ma
okres realizacji 2 lata i trwałości 3, więc 15 lat nie ma do niego odniesienia, ale wystarczy
zastanowić się, jak wyglądał Internet, pakiety i usługi 15 lat temu... w 1995 r. mało kto znał to
słowo, jaką wartość mają więc przewidywania przychodów z zainstalowanego dziś dostępu
radiowego u Kowalskiego w 2025 r.? Żadne, to co musimy podawać, to kompletna fikcja...
To nie inwestycje w autostrady, czy stadiony, których trwałość technologii i kosztów jest
zupełnie inna.
4. Brak pewności w kwalifikowalności zasobów do dofinansowania.
5. Problemy z uzyskaniem gwarancji bankowych na udział własny - nasz majątek
telekomunikacyjny nie stanowi zabezpieczenia akceptowanego przez instytucje finansowe.
Nie ma przy tym znaczenia to, czy możemy wykonać inwestycję z własnych środków
bieżących – wedle otrzymanych informacji musimy przedstawiać gwarancje instytucji
finansowych - przynajmniej tak się nam to przedstawia. W praktyce mamy dwie opcje - albo
małe wnioski, albo ustanowienie zabezpieczenia na własnych domach/mieszkaniach.
Doprecyzuję - firma mająca np. 5 mln zł obrotu i 500 tys. zł zysku nie może pokazując ten
zysk zapewnić sobie pozytywnego rozpatrzenia wniosku na 1 mln zł bez pozyskania
gwarancji bankowej. Nikt nie rozpatruje, czy operator rzeczywiście potrzebuje zewnętrznego
dofinansowania.
6. To część piramidki finansowej - w praktyce, by dostać np. pożyczkę zabezpieczającą udział
własny, nawet, jeśli z niej nigdy nie skorzystam, muszę dodatkowo, po całym prześwietleniu
mojej firmy w banku, czy funduszu pożyczkowym, najczęściej uzyskać dodatkowe gwarancje
lub poręczenie od kolejnej instytucji finansowej. Sam W efekcie muszę uzyskać poręczenie do
gwarancji będącej zabezpieczeniem udziału własnego. Znajome firmy mają podobnie.
To wszystko czas i koszty.
7. Dodajmy do tego, że gwarancje i promesy są terminowe. Opóźnienia w procesie aplikacyjnym
względem założonych harmonogramów wymuszają występowanie o przedłużenie w/w
promes. Niestety WWPE nie udziela odpowiedzi beneficjantom, kiedy nastąpi podpisanie
umów. A każde kolejne przedłużenie gwarancji i promes, to kolejne serie dokumentów,
aktualnych zaświadczeń o niezaleganiu, opłaty za rozpatrzenie wniosków i wydanie kolejnych
promes.
8. Wymaga się od nas dokumentów i zaświadczeń niedostępnych na danych etapach planowania
i procedowania wniosków - część udaje się zastępować oświadczeniami, że np. dostarczymy
je później... ale nie tędy droga. Skoro wiadomo, że nie można dostać pozwolenia na budowę
na etapie opracowywania wniosku, to należy po prostu usunąć taki wymóg z tego etapu
aplikacji lub załączyć wzór oświadczenia, kiedy takie pozwolenie (etc) aplikujący uzyska.
9. Podobnie - obowiązek zaświadczenia ws. Obszarów Natura 2000 w sytuacji, gdy dla
otrzymania zaświadczeń potrzebne są dokładne adresy stacji bazowych, a na etapie projektu
wskazuje się wyłącznie miejscowości
2
10. Brak jasnej wytycznej dot. zabezpieczenia udziału własnego - w zasadzie nikt nie wie w jaki
sposób skutecznie go zabezpieczyć np. ze środków własnych, bo nigdzie nie ma informacji na
ten temat - ergo - musimy przedstawiać promesy pożyczek, wariantem tej sytuacji jest wymóg
przedstawienia wyciągu z banku z dedykowanego konta na CAŁĄ kwotę udziału własnego
już na etapie projektu z zupełnym pominięciem zarówno planowanego terminu rozpoczęcia
realizacji projektu, czasu trwania, jak i średnich miesięcznych nakładów.
11. Na bieżąco dosyłamy kolejne dokumenty, które pojawiają się w toku naborów. Często już po
zapewnieniach, że to ostatnie wymagania.
12. Wobec tych samych sytuacji i zapisów stosowane są różne indywidualne interpretacje - brak
więc jednolitej i powtarzalnej procedury. Dowodem są tutaj różne oceny identycznie
przygotowanych wniosków.
13. 1.5 mln Euro / województwo nie pozwoli ani zagospodarować środków z puli 8.4 do końca
2013 r., ani przygotowywać większych wniosków. W praktyce ta kwota wystarcza na
realizację jednego, niedużego projektu światłowodowego lub kilku projektów radiowych
o ograniczonym zasięgu. W praktyce firmy przygotowują małe wnioski lub pojedyncze tylko
dlatego, że pula jest mniej niż skromna.
14. Nieadekwatność map białych plam do rzeczywistości. Budowa ostatniej mili nie powinna być
ograniczana do obecnych białych plam. W praktyce brak dobrej ostatniej mili również
w mniejszych miastach, do części z nich nawet nie dochodzi światłowód, więc nie ma
zaplecza dla budowy szybkich sieci i pakietów. Niemniej takie miejscowości wykluczone są z
8.4
z powodów, które są kompletnie niejawne, a co więcej - inwentaryzacja każdego
województwa realizowana jest zupełnie inaczej. My tak na prawdę nie wiemy, dlaczego dana
miejscowość jest/nie jest białą plamą.
15. WWPE przesyła swoje kolejne oczekiwania mailem, czasem faxem. Niezależnie od tego
czy i kiedy przeczytam mail - WWPE referuje do daty wysyłki... np. 3 dniowy termin
na odpowiedź. Odpowiedzi żąda zaś... Pocztą Polską. Nie można odpowiedzieć inaczej. Przy
opóźnieniach Poczty Polskiej... mija kolejnych kilka tyg. aż zbiorą wszystkie odpowiedzi.
16. Odpowiedzi trafiające do WWPE nie trafiają od razu tam, gdzie trzeba... potrafią tygodniami
leżeć na biurkach w kolejce do przekazania dalej - to fakt, który znajduje potwierdzenie
w rozmowach z urzędnikami: "Tak, otrzymałam 10 dni temu, ale jeszcze nie przekazałam...".
Jak się to ma do terminów na wczoraj, jakie WWPE zakreśla nam?
17. Przy obserwowanych opóźnieniach i zmianach cen sprzętu, ale także np. ziemi na lokację
masztów - nasze wyliczenia pierwotne coraz bardziej odstają od cen, które będą obowiązywać
w czasie realizacji. Brak informacji jak będziemy sobie radzić z tym problemem na etapie
realizacji rozliczeń projektu.
18. Brak możliwości alokacji środków na półkę serwisową urządzeń.
19. Brak możliwości rezerwacji środków na wypadek dużego odzewu z obszaru białych plam przykładowo jeśli planuję podłączyć radiowo 100 abonentów w 2 lata, ale po roku osiągnę ten
poziom, to nie mogę dokupić z dofinansowaniem np. kolejnych 100 terminali abonenckich.
Byłoby to celowe i zgodne z ideą interwencji publicznej, bo więcej osób z obszarów białych
plam uzyskałoby dostęp do sieci. Jeśli nie doszacuję popytu - trudno. A bez dofinansowania
terminali, czy np. przyłączy świałowodowych - dalsze podłączenia mogą być ograniczone
lub wręcz niewykonalne. Nie da się też złożyć wniosku na kolejną grupę przyłączeń,
bo obszar nie może dostać drugiego dofinansowania.
20. Nakładanie się na siebie naborów (ogłaszanie kolejnego przy braku ogłoszenia rezultatów
poprzedniego, a nawet jeszcze wcześniejszego)
21. Wprowadzanie sztucznych limitów – alokacja na województwo na nabór (identyczna dla
każdego regionu), co sprawia, że w niektórych województwach jest zbyt dużo zgłoszeń,
a w innych zbyt mało. Wskutek tego następuje dysproporcja w wartości projektów,
które otrzymują dotacje.
3
22. Niespójność kryteriów oceny – stosowanie subiektywnych kryteriów oceny, zależnych
od osoby sprawdzającej. Kazus sposoby liczenia kosztów kwalifikowanych, który w tym
samym tygodniu został raz odrzucony, a raz zaakceptowany przez WWPE.
23. Niezasadne uwagi formalne:



24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
stosowanie elementów oceny merytorycznej na etapie oceny formalnej,
brak zasadności uwag formalnych (żądanie dosłownego cytowania Instrukcji)
ogólnikowe zapisy (np. „Biznesplan nie został przygotowany zgodnie z wymogami
konkursu” – co to znaczy, w jakim punkcie?),
 nieznajomość regulacji prawnych – kazus OOŚ,
 brak informacji zwrotnej, jakiego dokładnie rodzaju są błędy formalne, informacja
najczęściej ma charakter ogólny i do dalszych ustaleń należy wskazanie, czego dokładnie
dotyczy zastrzeżenie WWPE.
Niepodanie aktualnej listy białych plam uwzględniającej wnioski już zatwierdzone oraz
obszary na które złożono wnioski w już zamkniętym, ale nie rozstrzygniętym naborze
wcześniejszym, co oznacza zasadniczy problem kwalifikowalności obszarów i konieczność
lokalizacji kolejnych projektów „w ciemno”.
"Znikające" dokumenty na stronie WWPE (np. FAQ) .
Brak kompletu dokumentów na wszystkie kolejne etapy procedowania wniosku na stronie
WWPE. Wiele dokumentów powstaje ad hoc i jest dosyłanych przez różne działy WWPE na
różnych etapach procedowania wniosków zawierając często te same pytania lub oczekiwania
prezentacji tych samych danych na innych arkuszach kalkulacyjnych. Powoduje to chaos
i niepewność co do dalszych etapów i terminu zakończenia procedur, a także dodatkowe
koszty po stronie wnioskodawców. Co więcej – wnioskodawca nie może prześledzić z góry
ścieżki formalnej i kolejnych wymagań, gdyż te postają na bieżąco w toku prac WWPE nad
wnioskami z danego naboru.
Niekwalifikowanie kosztów, które powinny zostać zakwalifikowane (koszty projektów
instalacji sieciowych takich jak maszty radiowe, kanalizacja, trasy światłowodowe, a także
dzierżawa kanalizacji, łączy i transmisji).
Brak wyraźnej informacji dot. sposobu punktacji projektów sieciowych wykonanych w
technologii mieszanej – np. światłowodowo-radiowej.
Trudności w komunikacji z pracownikami WWPE (trudności w dodzwonieniu się i uzyskaniu
odpowiedzi na maile) i uzyskaniu wiarygodnej, rzetelnej informacji, na którą można powołać
się w kolejnych kontaktach z WWPE. Brak możliwości konsultacji wątpliwych zapisów
z WWPE – konieczność przesłania do WWPE całej dokumentacji i wprowadzania korekt
dopiero wówczas, co powoduje dalsze wydłużenie procedury.
W skrócie - problem główny polega na tym, że nikt nie przemyślał i nie opracował 8.4 oraz
nie domknął tego w wyraźne ramy czasowe i formalne. Wszystko pływa. Kolejny problem
w tym - że my powinniśmy budować sieci, a nie czekać... i produkować makulaturę, z której
ciągle nic nie wynika. 8.4 to dobry i potrzebny program. Tak na prawdę pierwszy, który
adresowany jest m.in. do lokalnych ISP. Udało się nim zainteresować wiele firm. Widać - jak
rośnie liczba wniosków mimo wątpliwości i niskich kwot w naborach... I to wszystko tonie
w biurokratycznym bezwładzie.
Problemem jest strata czasu, energii i entuzjazmu branży. + nieadekwatność części założeń
do rzeczywistości w terenie i specyfiki lokalnych ISP.
4
Wnioski GRAP KIKE.
Mając na uwagę złożoność przedstawionych wyżej problemów oraz fakt, iż większość por. obserwacji
zawiera w sobie odpowiedzi dot. możliwych i pożądanych zmian lub korekt w procesach
aplikacyjnych, wydaje się celowym skoncentrowanie się jedynie na kilku ogólnych i najważniejszych
w naszej ocenie wnioskach.
KIKE wnioskuje o:
1. Usprawnienie procesu oceny wniosków. Nabór z jesieni 2009 r. nie został jeszcze
(w październiku 2010 r.) zakończony podpisanymi umowami, co powoduje, iż jakiekolwiek
prace z tego naboru zostaną rozpoczęte z uwagi na zimę najprawdopodobniej dopiero w 2011
r.
2. Zdecydowane, minimum 10-krotne, zwiększenie puli środków w kolejnych naborach
i ew. likwidację pul per województwo, co pozwoli na:
 uniknięcie sytuacji, w której w jednych województwach brak jest środków, zaś w innych
środków jest za mało względem potencjału wniosków,
 sprawniejszą alokację pozostałych w POIG 8.4 środków,
 zwiększenie atrakcyjności POIG 8.4,
 zachęcenie przedsiębiorców do składania większych wniosków lub kilku wniosków
na różne obszary i technologie w jednym naborze,
 wysłanie impulsu do realizacji droższych, ale bardziej przyszłościowych inwestycji
w infrastrukturę światłowodową, gdyż obecne środki alokowane na województwa nie
wystarczają na projektowanie większych inwestycji tego typu,
 procedowanie wniosków i podpisywanie umów bez oczekiwania na dokumentację
wszystkich aplikujących, gdyż nie będzie potrzeby przygotowywania listy oczekującej lub
proporcjonalnego zmniejszania środków na projekty w przypadku przekroczenia kwoty
przyznawanej obecnie na województwo – argument konieczności oczekiwania na komplet
dokumentów od wszystkich aplikujących był wg WWPE powodem opóźnienia publikacji
ostatniej listy rankingowej (w końcu lipca 2010 r.), a tym samym opóźnienia
procedowania całego naboru z jesieni 2009 r.
3. Wstrzymanie organizacji kolejnych naborów do czasu opublikowania listy rankingowej
z naborów wcześniejszych. Pozwoli to uniknąć niepewności co do obszarów kwalifikujących
się do dofinansowania w kolejnym naborze, a w konsekwencji ryzyka odrzucania wniosków
na poziomie oceny formalnej oraz opóźnień w ocenie formalnej związanych z koniecznością
oczekiwania na wcześniejsze listy rankingowe. Niepewność kwalifikowalności obszarów
stanowi obecnie jeden z powodów niechęci operatorów do składania wniosków w kolejnych
naborach.
4. Przygotowanie i opublikowanie na stronach WWPE wiążącego kompletu dokumentów
niezbędnych na wszystkich etapach przygotowywania, procedowania i rozliczania wniosków.
5. Wprowadzenie i rozbudowę stałego FAQ na stronach WWPE, a także załączanie do
dokumentów kierowanych przez WWPE do przedsiębiorców kompletu wyjaśnień i opisów
dot. wnioskowanych danych.
6. Uwzględnienie w dokumentach specyfiki branży, a w szczególności uwzględnienie
w formularzach przedsiębiorstw działających jednoosobowo i jako spółki cywilne w oparciu
o wpisy do EDG wraz z formami prowadzenia księgowości przez takie podmioty – podmioty
takie zazwyczaj są podatnikami podatku VAT, rozliczają się w oparciu o EPiR
i nie sporządzają bilansu.
7. Wyłączenie z przygotowywanej dokumentacji konieczności przeliczania wartości wyrażonych
w PLN na EURO lub wskazanie kursu, wg. którego to przeliczenia ma następować.
8. Możliwość uwzględnienia we wnioskach środków na przyłączenie dodatkowych abonentów
na obszarach objętych wnioskami w przypadku niedoszacowania zainteresowania abonentów
5
9.
10.
11.
12.
w okresie realizacji projektu. Możliwość taka wydaje się zgodna z celem interwencji
publicznej, gdyż umożliwi podłączenie dodatkowych abonentów na obszarach białych plam
po wyczerpaniu puli środków na przyłączenia
Rozwiązanie problemu "blokowania obszarów" poprzez wnioski składane na dużą liczbę
miejscowości przez jeden podmiot przy jednoczesnym niskim nasyceniu abonentami
– np. wniosek o przyłączenie 100 abonentów w 100 miejscowościach. Rozwiązaniem może tu
być wskazanie na podstawie dotychczasowych wniosków średniego procentowego nasycenia
przyłączeniami na obszarze objętym dofinansowaniem – np. konieczność podłączenia co
najmniej 5, czy 10% gospodarstw. Celowym jest wskazanie również maksymalnej wartości
pojedynczego projektu i dofinansowania na firmę w ramach jednego naboru, co ograniczy
realizację projektów przez pojedynczych dużych operatorów na dużych obszarach.
Wyraźne określenie zasad zabezpieczania udziału własnego wnioskodawcy. W chwili obecnej
operator posiadający np. 5 mln. zł. przychodu i 500 tys. zł zysku rocznego, nie ma pewności,
czy jego środki obrotowe uznane zostaną przez WWPE za wystarczające zabezpieczenie
udziału własnego w projekcie, którego wartość całkowita wynosi np. 1 mln zł w dwuletnim
okresie realizacji. Wykazane środki własne w takiej sytuacji powinny stanowić wystarczające
zabezpieczenie udziału własnego przedsiębiorcy.
Inwentaryzacja wg niejawnych kryteriów, inna dla każdego z województwa. Kto odpowiada
za kwalifikację obszaru, jako "biała plama" i uzasadnienie interwencji publicznej
w kontekście przepisów o konkurencji w przypadku zarzutu o naruszenie konkurencji?
Postulujemy o jasne określenie tej odpowiedzialności po stronie podmiotów sporządzających
lub zatwierdzających inwentaryzację ewentualnie wniosek. Obecna sytuacja powoduje
nieakceptowane przeniesienie odpowiedzialności za błędnie wykonane inwentaryzacje na
przedsiębiorców.
Oparcie inwentaryzacji i aktualizacji mapy białych plam na danych UKE zagregowanych
do poziomu miejscowości. W chwili obecnej jest to jedyna aktualizowana lista.
6