Wpływ globalizacji na zarządzanie

Projekt „Kulturalna inicjatywa edukacyjno-naukowa RAZEM DLA POGRANICZA” jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach Funduszu Mikroprojektów z Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska –
Rzeczpospolita Polska 2007-2013 i budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Śląsk Cieszyński
Prof. Ing. Zdeněk Mikoláš, CSc.
PhDr. Janusz Karpeta
VŠP, a. s., Ostrava
WPŁYW GLOBALIZACJI NA ZARZĄDZANIE
I ROZWÓJ KULTURY W CZESKIEJ CZĘŚCI
ŚLĄSKA CIESZYŃSKIEGO
KULTURA I ZARZĄDZANIE

W naszej pracy traktujemy kulturę jako
"dobrowolne dzielenie się wartościami,
ideami i podejściami."
•
Zarządzanie jest rozumiane jako "celowa
kontrola obiektu zarządzanego przez
podmiot zarządzający". Tak więc, chodzi o
tworzenie celów, planowanie, podejmowanie
decyzji, przywództwo i motywowanie ludzi, a
także regulację zarządzanego systemu.
MOŻLIWOŚCI ZARZĄDZANIA KULTURĄ LOKALNĄ
Tab. 1: Interakcje rzeczywistości obiektywnej i
subiektywnej
I-porządek
IIobiektywny
spontaniczność
obiektywna
A-subiektywny
porządek
AI
AII
Bspontaniczność
obiektywna
BI
BII
MOŻLIWOŚCI ZARZĄDZANIA KULTURĄ LOKALNĄ


Połączenie obiektywnego i subiektywnego porządku (AI) jest
szczególnie widoczne w kulturze korporacyjnej.Typowym
przykładem jest specyficzna kultura górnicza w okolicach miasta
Karwina (OKR - Ostrawsko-Karwiński Rewir), gdzie obiektywne
warunki naturalne i prawidłowości istnieją w połączeniu z
rygorystycznymi
przepisami
pracy,
które
muszą
być
przestrzegane w kopalniach. Nabyte zwyczaje, wartości, postawy
i pomysły na "kopalaniach" są odzwierciedlone w życiu osobistym
"górników".
Co ciekawe po drugiej stronie Śląska Cieszyńskiego można
zauważyć inne objawy. Życie górali w trudnych warunkach
naturalnych, specyficzna praca (wypas) itp., mają również
zasadniczy wpływ na lokalną kulturę wskutek oddziaływania
obiektywnego i subiektywnego porządku środowiska naturalnego.
MOŻLIWOŚCI ZARZĄDZANIA KULTURĄ LOKALNĄ

•
Połączenie
subiektywnego
porządku
i
obiektywnej
spontaniczności (AII) jest typowe dla kryzysowych sytuacji na
obszarach Śląska Cieszyńskiego z działalnością górniczą. Na
przykład wypadek śmiertelny, wybuch gazu kopalnianego itp.
(jako spontaniczne obiektywne zjawisko) rozpoczyna formalne i
nieformalne procesy subiektywne (solidarność górników z
rodzinami zmarłych kolegów, rekacje gmin i związków na
niefortunny przypadek, organizowanie pogrzebów, itp), które nie
są powszechne w innych branżach i regionach.
Podobne procesy można opisać w wypadku górali Śląska
Cieszyńskiego, kultura regionu pod naciskiem obiektywnej
spontaniczności (nieoczekiwane zmiany warunków naturalnych,
pożary, powodzie i inne zjawiska kryzysowe) jest wchłaniana
przez historycznie skonstruowany subiektywny porządek
(formalny porządek i również nieformalne praktyki, tradycje i
zasady).
MOŻLIWOŚCI ZARZĄDZANIA KULTURĄ LOKALNĄ

Specyfika
połączenia
subiektywnej
spontaniczności i obiektywnego porządku,
(BI) znajdują odzwierciedlenie zarówno na
obszarach górniczych i górali w chwilach, kiedy
"wszystko jest tak jak być powinno" (wysoka
wydajność, udane zbiory, warunki wydobycia nie
komplikowały się wskutek katastrof naturalnych,
zadania związane z wydobyciem zostały
spełnione itp). Typowe objawy tego zjawiska
mogą być widoczne w wypadku uroczystości
góralskich lub górniczych. Społeczność lokalna
wyraża spontaniczną radość życia i pracy, bez
udawania i pozerstwa.
MOŻLIWOŚCI ZARZĄDZANIA KULTURĄ LOKALNĄ

Prawdziwa (autentyczna) kultura regionu znajduje
odzwierciedlenie w połączeniu z obiektywną i
subiektywną spontanicznością (BII). Pojawiają się
sytuacje, podczas których są spontanicznie
utworzone zespoły artystyczne, kluby, itp.Typowym
przykładem może być ostatnie dziesięciolecie, gdy na
obszarze Trzyńca dosłownie wykluło się wiele
najlepszych wokalistów i zespołów (np. Klus, Farna),
przedsiębiorców (bracia Wałachowie) itp. Mogą się
również spontanicznie zrodzić negatywne przejawy
kultury (np. sprzeczności między narodowościami,
wyznawcami różnych kościołów, itp), które zostało
odnotowano także w niedawnej przeszłości, w
czeskiej części Śląska Cieszyńskiego.
NACISK TENDENCJI GLOBALIZACYJNYCH NA
POCZĄTKU 21 WIEKU

•
Jeden kanał jest spontaniczny - poprzez
wykorzystanie nowych technologii komunikacyjnych i
sieci społecznych (bez jakiegokolwiek subiektywnego
porządku lokalnego) spontanicznie jest wprowadzana
obca kultura, zwłaszcza w środowisku młodzieży. W
dziedzinie filozofii i stylu życia, kultury krajów
wschodnich przedostają się do tego regionu. W
dziedzinie kultury muzycznej źródła anglosaskie mają
duży wpływ.Przecięciem tych procesów jest znaczne
zróżnicowanie wartości, idei i podejścia do życia.
Drugim kanałem, który wprowadza nowe parametry
do kultury regionu, są przejawy inwestycji
strategicznych.
NACISK TENDENCJI GLOBALIZACYJNYCH NA
POCZĄTKU 21 WIEKU
Można zatem wyciągnąć dwa wnioski:
1) Dwa filary kultury regionu, które mają wpływ
na Śląsk Cieszyński: górnicza i góralska
kultura zbudowana na fundamentach
zakorzenionych
w
polskiej
tradycji,
uzupełniona
morawskimi
i
słowackimi
wpływami, będzie ustępować w najbliższej
przyszłości nowym uwarunkowaniom
kulturowym procesów globalizacyjnych
(patrz wyżej)
NACISK TENDENCJI GLOBALIZACYJNYCH NA
POCZĄTKU 21 WIEKU
2)
Przesunięcie
zainteresowania
z
rzeczywistej kultury do kultury wirtualnej
opartej nie na realnych społecznościach
lokalnych, ale raczej na społecznościach
wirtualnych sieci społecznych będzie
wymagać zmian w kształtowaniu kultury
lokalnej.
NACISK TENDENCJI GLOBALIZACYJNYCH NA
POCZĄTKU 21 WIEKU
Jesteśmy przekonani, iż będzie konieczne dokonać dwu zmian, tak,
żeby wartości, historyczny kontekst idei i podejścia do regionu
czeskiej części Śląska Cieszyńskiego nie zanikło w miarę upływu
czasu:
1) Kultura regionalna może być rozumiana jako "glokalizacyjny
synkretyzm", łącząc w ten sposób na pierwszy rzut oka
niezgodne momenty kształtowania kultury – to znaczy połączyć
cechy historycznie ukształtowanej tożsamości regionu z
dynamiką (elastycznością) w globalnym świecie. Choć brzmi to
absurdalne, to podstawą tej nowej formy harmonicznej fuzji
lokalnych cech kulturowych z globalnymi trendami musi stanowić
zdrowo rozwijająca się rodzina, która harmonijnie łączy kulturę
różnych pokoleń (dziadków, synów i wnuków) i kulturę resortową
(każde pokolenie działało oraz pracowało lub pracuje w innej
branży biznesu i innym kontekście kulturowym).
NACISK TENDENCJI GLOBALIZACYJNYCH NA
POCZĄTKU 21 WIEKU
2) Konieczna jest zmiana zarządzania instytucjami
kultury. Regionalne instytucje kultury muszą się otworzyć
więcej grupom etnicznym i filozoficznym (przykładem
może być Teatr Cieszyński z polską i czeską sceną).
Instytucje te muszą reagować na nowe technologie
rozprzestrzeniania kultury. Wielkim zagrożeniem jest
komercjalizacja
tych
instytucji.
W
rezultacie
maksymalizacja zysku może spowodować transformację
"żywej kultury" prowadzącej do fetyszu kultury lub
towarów rynkowych (słaba mikstura z oryginalnych
wartości kulturowych). Zarządzanie instytucjami kultury
musi być stopniowo przekształcana w lidera kulturowego
(odp. poradnika). Tak więc, instytucje te muszą "odsłonić
źródła kultury i kształtować warunki dla zdrowego rozwoju
spontanicznej kultury lokalnej i regionalnej."
Projekt „Kulturalna inicjatywa edukacyjno-naukowa RAZEM DLA POGRANICZA” jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego w ramach Funduszu Mikroprojektów z Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska –
Rzeczpospolita Polska 2007-2013 i budżetu państwa za pośrednictwem Euroregionu Śląsk Cieszyński