monitoring z 2011
Transkrypt
monitoring z 2011
POWIATOWY URZĄD PRACY w KARTUZACH 83-300 Kartuzy ul. Mściwoja II 4 tel. (0-58)681-46-50 fax (0-58)681-42-19 MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIATOWYM URZĘDZIE PRACY W KARTUZACH W 2011 ROKU Opracowała: Magdalena Szymańska Doradca zawodowy Kartuzy, marzec 2012 SPIS TREŚCI I. Wstęp 3 1.1 Cel opracowania 3 1.2 Metodologia opracowania 4 1.3 Podstawa opracowania 5 II. Analiza bezrobocia według zawodów 7 III. Analiza ofert pracy według zawodów 17 IV. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych oraz generujących 19 długotrwałe bezrobocie V. Bezrobotni oraz zgłaszane oferty pracy według polskiej klasyfikacji 26 działalności VI. Wnioski 27 2 I. Wstęp Bezrobocie to podstawowy problem społeczny, gospodarczy oraz polityczny, który dotyka wielu ludzi nie tylko w Polsce, ale również na całym świecie. Definiując bezrobocie warto zauważyć, iż jest to nie tylko zjawisko polegające na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i chcących pracować nie znajduje żadnego zatrudnienia. Zjawisko bezrobocia przekłada się na różne obszary życia każdej osoby pozostającej bez pracy i niejednokrotnie wpływa także na losy jej bliskich. Powiat kartuski obejmujący swą powierzchnią 1.120 km2 Pojezierza Kaszubskiego liczący 117.636 mieszkańców (stan na 30.09.2010 r.) od wielu lat pracuje na rzecz zmniejszania bezrobocia. Powiat kartuski obejmuje 8 gmin: Chmielno, Kartuzy, Przodkowo, Sierakowice, Somonino, Stężyca, Sulęczyno i Żukowo. Skuteczność podejmowanych działań zapewnia szeroka i ciągle uaktualniana wiedza na temat zmiennych opisujących lokalny, krajowy i europejski rynek pracy. Powiatowy Urząd Pracy w Kartuzach analizując sytuację na rynku pracy w zakresie popytu i podaży siły roboczej pod kątem zawodowym stara się wyjść naprzeciw oczekiwaniom i wyzwaniom rynku pracy, chcąc tym samym zapobiegać bezrobociu. 1.1 Cel opracowania Celem niniejszego opracowania jest analiza zawodów występujących wśród bezrobotnych według danych z dnia 31.12.2011 r. oraz określenie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowo – kwalifikacyjnej na lokalnym, regionalnym i krajowym rynku pracy. Dzięki temu zostanie stworzona baza informacyjna na temat zawodów i kwalifikacji, określenie odpowiednich kierunków szkolenia bezrobotnych oraz tworzenie programów aktywizacyjnych dla osób długotrwale bezrobotnych. Celem niniejszego opracowania jest również analiza wielkości opisujących lokalny rynek pracy w przekroju zawodowym, według klasyfikacji zawodowych. Analiza danych dotyczących bezrobocia i zgłaszanych ofert pracy w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kartuzach będzie źródłem informacji dla szeregu instytucji, urzędów i szkół, dla których dobro społeczeństwa stanowi priorytet. 3 1.2 Metodologia opracowania W celu stworzenia niniejszego opracowania posłużono się danymi statystycznymi prowadzonymi przez Powiatowy Urząd Pracy w Kartuzach. Dane liczbowe dotyczące bezrobocia oraz ofert pracy zgłoszonych do Powiatowego Urzędu Pracy w Kartuzach zostały analizowane i opracowywane na podstawie zgodnej ze standardami międzynarodowymi, Klasyfikacji Zawodów i Specjalności, którą wprowadzono w życie dnia 1 lipca 2010 r. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. 2010, Nr 82, poz. 537). Klasyfikacja jest pięciopoziomowym, usystematyzowanym zbiorem zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. Pogrupowano w niej zawody (specjalności) w konkretne grupy ustalając ich symbole i nazwy. Struktura klasyfikacji oparta jest na następującym systemie pojęć: 1. Zawód – zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji (wiedzy i umiejętności), zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodu. Zawód może dzielić się na specjalności. 2. Specjalność – jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera część czynności o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy), wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności, zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenie lub praktyki. 3. Umiejętność – sprawdzona możliwość wykonania odpowiedniej klasy zadań w ramach zawodu (specjalności). 4. Kwalifikacje zawodowe - układy wiedzy i umiejętności wymagane do realizacji składowych zadań zawodowych. 5. Poziom kwalifikacji – funkcja kompleksowości i zakresu umiejętności, wynikających ze złożoności oraz zakresu zadań i obowiązków. 6. Specjalizacja kwalifikacji – rodzaj koniecznej wiedzy czy umiejętności posługiwania się określonymi urządzeniami i narzędziami lub przez rodzaj stosowanych materiałów czy produkowanych wyrobów albo rodzaj świadczonych usług. W dobie gospodarki rynkowej szczególną uwagę należy poświęcić na dostosowanie systemu kształcenia do zmieniającego się zapotrzebowania pracodawców na kwalifikacje 4 zasobów ludzkich. Realizowanie tego zamierzenia wymaga zastosowania sprawnego systemu informacyjnego opartego na weryfikacji i analizie bieżących danych dotyczących poziomu i struktury bezrobocia oraz ofert pracy. W tym celu opracowano w Departamencie Rynku Pracy MPiPS metodologię wyodrębniania zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Klasyfikacja zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania funkcjonuje w oparciu o rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 2010 r. (Dz. U. Nr 82, poz. 537) w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania. Rozporządzenie to obejmuje: • 10 wielkich grup zawodowych • 30 dużych grup zawodowych • 116 grup średnich • 392 grupy elementarne • 1707 zawodów i specjalności Szczegółową analizą w niniejszym opracowaniu objęto grupy zawodów wg kodu dwucyfrowego i czterocyfrowego uszeregowania. Poza tym niniejszy monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych uwzględnia poziom i strukturę bezrobotnych oraz zgłaszanych ofert pracy wg Polskiej Klasyfikacji Działalności obowiązującej na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 roku w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. Nr 251 poz.1885). 1.3. Podstawa opracowania Podstawę opracowania niniejszej pracy stanowiły: • zestawienia danych statystycznych PUP Kartuzy dotyczące bezrobotnych oraz ofert pracy: – zał. 3 do sprawozdania MPiPS-01 - Bezrobotni oraz oferty pracy wg zawodów i specjalności okres 01.01.2011 – 31.12.2011, - zał. 2 do sprawozdania MPiPS-01 – Bezrobotni wg rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy w okresie 01.01.2011 – 31.12.2011. • Sprawozdanie z działalności Powiatowego Urzędu Pracy w Kartuzach w okresie styczeń – grudzień 2011 roku – broszurka opracowana przez z-cę Dyrektora PUP Pana Jana Geras 5 • ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (jedn. tekst Dz. U. z 2008 r. nr 69, poz. 415 z późn. zm.) • rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2010 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. 2010, Nr 82, poz. 537), • Polska Klasyfikacja Działalności (PKD) obowiązująca na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 roku (Dz. U. Nr 251, poz. 1885) 6 II. Analiza bezrobocia według zawodów Na koniec 2011 roku w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kartuzach było zarejestrowanych 4.614 a w roku wcześniejszym było 4.545 osób bezrobotnych. Stopa bezrobocia w powiecie kartuskim wyniosła 10,4% ( w 2010 roku - 11,1% a w roku 2009 było to 9,4%), w województwie pomorskim stopa bezrobocia wynosiła 12,4% (w 2010 – 12,3 a w roku 2009 – 11,9%), w Polsce 12,3 % ( w 2010 - 12,4% a w 2009 r. – 12,1%). Bezrobocie w powiecie kartuskim charakteryzuje się (dane z dnia 31.12.2011 r.) wysokim udziałem w łącznej liczbie bezrobotnych: − bezrobotnych mieszkańców wsi – 84,3%, − bezrobotnych kobiet – 59,6%, − ludzi młodych w wieku do 25 roku życia – 36,6%, − długotrwale bezrobotnych – 35,6%. W porównaniu z rokiem ubiegłym wzrosła liczba osób długotrwale bezrobotnych o 8,5%. Pozostałe osoby przedstawiają się w podobnym procencie. W końcu grudnia 2011 r. w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Kartuzach zarejestrowanych było aż 4.614 osób bezrobotnych. W porównaniu do wcześniejszego roku nastąpił wzrost o 69 osób, ale w porównaniu z rokiem 2009 bezrobocie wzrosło aż o 879 osób. Na taki wzrost bezrobocia w przeciągu 3 ostatnich lat miał wpływ spadek ilości dostępnych ofert pracy, zamknięcie kilku zakładów pracy. BEZROBOTNI WG ZAWODÓW, GRUP ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI Poniżej zostali przedstawieni bezrobotni wg zawodów w powiecie kartuskim. Przyjęto te zawody, w których zarejestrowało się co najmniej 20 osób. BEZROBOTNI WG ZAWODÓW W POWIECIE KARTUSKIM - STAN NA KONIEC 2011 ROKU 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Kod zawodu "000000" "522301" "331403" "515303" "722204" "512001" "512002" Nazwa zawodu Bez zawodu Sprzedawca* Technik ekonomista* Robotnik gospodarczy Ślusarz* Kucharz* Kucharz małej gastronomii* Bezrobotni Bezrobotne Bezrobotni ogółem kobiety absolwenci 840 559 213 615 581 73 139 116 24 112 47 3 101 0 4 99 73 11 84 60 19 7 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. "711202" "753105" "752205" "931301" "723103" "514101" "932911" "522305" "322002" "411004" "723105" "633001" ‘’513101” "751201" "432103" "911207" "613003" "351203" "311504" "752208" "263102" "821304" "422402" "753402" "235107" "753303" "311204" "334390" "751204" "331402" "334306" "243106" "722314" "741103" "816026" Murarz* Krawiec* Stolarz* Robotnik budowlany* Mechanik pojazdów samochodowych* Fryzjer* Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym Technik handlowiec Technik żywienia i gospodarstwa domowego Technik prac biurowych* Mechanik samochodów osobowych* Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej na własne potrzeby* Kelner* Cukiernik* Magazynier* Sprzątaczka biurowa* Rolnik* Technik informatyk* Technik mechanik* Stolarz meblowy* Ekonomista* Monter podzespołów i zespołów elektronicznych* Technik hotelarstwa* Tapicer* Pedagog* Szwaczka* Technik budownictwa* Pozostali pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu Piekarz Technik agrobiznesu Technik administracji Blacharz samochodowy Tokarz w metalu Elektryk* Operator urządzeń i przetwórstwa drobiu 80 77 74 71 68 68 0 77 3 0 0 62 3 5 11 2 24 16 64 56 1 56 55 53 44 53 47 50 0 11 9 0 2 43 29 0 41 39 37 37 35 34 33 33 31 41 21 17 37 25 7 1 1 24 4 0 1 1 0 18 8 0 3 29 28 2 29 28 27 25 25 19 2 23 25 3 7 3 4 0 1 24 23 1 24 23 23 21 20 20 20 5 18 21 0 3 0 17 2 2 0 2 0 9 0 Na 688 zawodów (liczba wszystkich zawodów, w których osoby bezrobotne się zarejestrowały) w powiecie kartuskim jest aż 42 zawody, w których zarejestrowało się co najmniej 20 osób. Suma osób powyżej tej liczby stanowi 3.926 na 4.614 wszystkich zarejestrowanych osób, w tym aż 840 osoby nie posiadają zawodu. Świadczyć to może o tym, że osoby rejestrujące się posiadają podobne kwalifikacje zawodowe. Dużą część z nich stanowią osoby bez zawodu, czyli osoby które legitymują się wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym oraz średnim ogólnokształcącym. Jeśli zaś chodzi o absolwentów to najczęściej posiadają oni zawód: sprzedawcy, technika ekonomisty, robotnika gospodarczego, ślusarza, kucharza, kucharza małej gastronomii, murarza, krawca i stolarza. 8 Według poniższej tabeli najliczniejszą grupę zawodową stanowią pracownicy usług osobistych i sprzedawcy - 1.158 osób, tj. 25,1% ogółu bezrobotnych (w 2010 roku było ich 1.124, tj. 24,7% ogółu bezrobotnych). Drugą w kolejności grupę zawodową stanowią robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy - 1.071 osoby, tj. 23,2% bezrobotnych ( w 2010 roku było ich 1.134, tj. 24,9% ogółu bezrobotnych). Spośród zarejestrowanych bezrobotnych konkretnym zawodem legitymowały się 3.774 osoby, tj. 81,8% ogółu bezrobotnych (w roku 2010 tych osób było 3.761, co stanowiło 82,75% ogółu). BEZROBOTNI WEDŁUG GRUP ZAWODÓW I SPECJALNOŚCI STAN W DNIU 31.12.2011 R. Kod Nazwa grupy zawodowej (specjalności) 1 Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy Przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i dyrektorzy generalni Kierownicy do spraw zarządzania i handlu Kierownicy do spraw produkcji i usług Kierownicy w branży hotelarskiej, handlu i innych branżach usługowych Specjaliści Specjaliści nauk fizycznych, matematycznych i technicznych Specjaliści do spraw zdrowia Specjaliści nauczania i wychowania Specjaliści do spraw ekonomicznych i zarządzania 243106 specjalista do spraw marketingu i handlu Specjaliści do spraw technologii informacyjno-komunikacyjnych Specjaliści z dziedziny prawa, dziedzin społecznych i kultury 263102 ekonomista Technicy i inny średni personel Średni personel nauk fizycznych, chemicznych i technicznych 311204 technik budownictwa 311504 technik mechanik Średni personel do spraw zdrowia 322002 technik żywienia i gospodarstwa domowego Średni personel do spraw biznesu i administracji 331402 technik agrobiznesu 331403 technik ekonomista 334306 technik administracji Średni personel z dziedziny prawa, spraw społecznych, kultury i pokrewny Technicy informatycy 351203 technik informatyk Pracownicy biurowi Sekretarki, operatorzy urządzeń biurowych i pokrewni 411004 technik prac biurowych Pracownicy obsługi klienta 422402 technik hotelarstwa Pracownicy do spraw finansowo-statystycznych i ewidencji materiałowej 11 12 13 14 2 21 22 23 24 w tym: 25 26 w tym: 3 31 w tym: 32 w tym: 33 w tym: 34 35 w tym: 4 41 w tym: 42 w tym: 43 Liczba bezrobotnych ogółem kobiety 33 18 5 3 17 10 1 244 37 12 66 69 22 1 59 31 524 140 25 33 77 55 245 23 139 23 11 4 0 178 20 11 55 57 17 ? 0 35 24 331 42 3 1 64 47 202 18 116 21 24 16 38 24 175 66 55 55 29 50 7 7 131 63 52 41 19 26 9 44 5 51 w tym: 52 w tym: 53 54 6 61 w tym: 62 63 w tym: 7 71 w tym: 72 w tym: 73 74 w tym: 75 w tym: 8 81 82 83 w tym: 9 91 w tym: 92 93 Pozostali pracownicy obsługi biura Pracownicy usług i sprzedawcy Pracownicy usług osobistych 512001 kucharz 512002 kucharz małej gastronomii 513101 kelner 514101 fryzjer 515303 robotnik gospodarczy Sprzedawcy i pokrewni 522301 sprzedawca 522305 technik handlowiec Pracownicy opieki osobistej i pokrewni Pracownicy usług ochrony Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy Rolnicy produkcji towarowej 613003 rolnik Leśnicy i rybacy Rolnicy i rybacy pracujący na własne potrzeby rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej pracujący na 633001 własne potrzeby Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Robotnicy budowlani i pokrewni (z wyłączeniem elektryków) 711202 murarz 711503 stolarz budowlany Robotnicy obróbki metali, mechanicy maszyn i urządzeń i pokrewni 721306 blacharz samochodowy 722204 ślusarz 722314 tokarz w metalu 723103 mechanik pojazdów samochodowych 723105 mechanik samochodów osobowych Rzemieślnicy i robotnicy poligraficzni Elektrycy i elektronicy 741101 elektromonter instalacji elektrycznych Robotnicy w przetwórstwie spożywczym, obróbce drewna, produkcji wyrobów tekstylnych i pokrewni 751201 tapicer 751201 cukiernik 751204 piekarz 752205 stolarz 752208 stolarz meblowy 753105 krawiec 753303 szwaczka Operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń Operatorzy maszyn i urządzeń wydobywczych i przetwórczych Monterzy Kierowcy i operatorzy pojazdów 832203 kierowca samochodu osobowego 833203 kierowca samochodu ciężarowego Pracownicy przy pracach prostych Pomoce domowe i sprzątaczki 911207 sprzątaczka biurowa Robotnicy pomocniczy w rolnictwie, leśnictwie i rybołówstwie Robotnicy pomocniczy w górnictwie, przemyśle, budownictwie i 4 1158 437 99 84 41 68 112 698 615 56 11 12 129 71 35 15 43 1 977 310 73 60 41 62 47 654 581 53 10 3 89 55 25 5 29 43 29 1071 254 80 33 341 21 101 20 68 44 36 85 20 216 10 0 1 11 0 0 3 0 0 27 1 0 355 167 28 39 24 74 33 77 25 163 66 38 58 22 27 277 65 37 0 165 2 21 5 3 1 77 25 86 46 32 8 0 0 166 58 37 0 73 10 transporcie 931301 robotnik budowlany w tym: 932911 robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 94 Pracownicy pomocniczy przygotowujący posiłki w tym: 941201 pomoc kuchenna 95 Sprzedawcy uliczni i pracownicy świadczący usługi na ulicach 96 Ładowacze nieczystości i inni pracownicy przy pracach prostych 0 Siły zbrojne 01 Oficerowie sił zbrojnych 02 Podoficerowie sił zbrojnych 03 Żołnierze szeregowi Bez zawodu Razem 71 64 21 20 0 26 0 0 0 1 840 4614 0 56 19 19 0 16 0 0 0 1 559 2751 NAPŁYW I ODPŁYW BEZROBOTNYCH Z kolejnej tabeli wynika, że w roku 2011 osoby bezrobotne najczęściej rejestrowały się w zawodzie: sprzedawca (802 osób), asystent ekonomiczny (zawód szkolny: Technik ekonomista) – 195 osoby oraz stolarz (169 osób). W tabeli zamieszczone są tylko te zawody, w których zarejestrowało się co najmniej 20 osób wśród wszystkich bezrobotnych. NAPŁYW BEZROBOTNYCH WG ZAWODÓW W POWIECIE KARTUSKIM W 2011 ROKU Kod zawodu "000000" "522301" "331403" "752205" "515303" "722204" "711202" "512001" "931301" "723103" "512002" "932911" "514101" "522305" "723105" "753105" "322002" "411004" "432103" "422402" "752208" "351203" Nazwa zawodu Bez zawodu Sprzedawca* Technik ekonomista* Stolarz* Robotnik gospodarczy* Ślusarz* Murarz* Kucharz* Robotnik budowlany* Mechanik pojazdów samochodowych* Kucharz małej gastronomii* Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym* Fryzjer* Technik handlowiec Mechanik samochodów osobowych* Krawiec* Technik żywienia i gospodarstwa domowego* Technik prac biurowych* Magazynier* Technik hotelarstwa* Stolarz meblowy* Technik informatyk* Bezrobotni Bezrobotni Bezrobotne absolwenciogółem kobiety razem 1287 745 405 802 746 118 195 158 60 169 2 23 151 50 4 146 0 13 140 0 4 138 90 14 113 0 4 110 0 44 103 56 32 102 86 4 95 86 26 89 76 21 88 0 3 84 82 4 76 63 22 71 59 2 68 22 2 65 43 19 64 1 0 56 13 32 11 "633001" "311504" "513101" "311204" "751204" "753402" "751201" "235107" "741103" "821304" "911207" "613003" "314207" "334390" "263102" "753303" "721306" "334306" "331402" "722314" "331301" "741101" "243106" "832203" "941201" "751105" "833203" "711503" "712601" "713101" W Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej pracujący na własne potrzeby* Technik mechanik* Kelner* Technik budownictwa* Piekarz* Tapicer* Cukiernik* Pedagog* Elektryk* Monter podzespołów i zespołów elektronicznych Sprzątaczka biurowa* Rolnik* Technik rolnik* Pozostali pracownicy i sekretarze biura zarządu* Ekonomista* Szwaczka* Blacharz samochodowy* Technik administracji* Technik agrobiznesu* Tokarz w metalu* Księgowy* Elektromonter instalacji elektrycznej* Specjalista ds. marketingu i handlu* Kierowca samochodów osobowych* Pomoc kuchenna* Rzeźnik – wędliniarz* Kierowca samochodów ciężarowych* Stolarz budowlany* Hydraulik* Malarz - tapeciarz roku 2011 można zauważyć przewagę 54 34 1 52 51 49 49 47 46 44 43 42 40 39 36 36 33 32 31 30 29 28 26 24 23 23 22 21 21 21 21 21 1 47 9 5 2 18 38 0 37 40 29 15 34 29 32 0 27 21 4 21 1 19 0 21 3 0 2 0 0 13 10 10 5 4 3 12 22 4 3 1 5 3 7 0 4 0 6 0 2 0 1 0 2 2 2 0 1 4 napływu bezrobotnych, których zarejestrowało się 6.782 osób nad odpływem bezrobotnych, których wyłączono z ewidencji w liczbie równej 6.713. Duża liczba osób zarejestrowała się po raz kolejny - osób takich jest aż 4.692 osoby (69,2% ogółu). Wyłączenia z ewidencji bezrobotnych w 2011 roku Liczba osób Bezrobotni wyłączeni z ewidencji ogółem 6.713 Z powodu nie potwierdzenia gotowości do pracy 2.633 Z powodu podjęcia pracy 2.549 Z powodu rozpoczęcia szkolenia 313 Z powodu dobrowolnej rezygnacji ze statusu osoby 657 12 Z powodu rozpoczęcia stażu 210 Z powodu nabycia praw emerytalnych lub rentowych 23 W badanym okresie zarejestrowano więcej kobiet niż mężczyzn (odpowiednio 3.583 i 3.199 osób), z ewidencji wyłączono też więcej mężczyzn niż kobiet (odpowiednio 3.443 i 3.270 osób). BEZROBOTNI WEDŁUG ZAMIESZKANIA W kolejnych rozważaniach trzeba zwrócić uwagę na cechę, która charakteryzuje powiat kartuski, jakim jest wysokie bezrobocie na terenach wiejskich. Na 6.782 zarejestrowane osoby aż 3.888, (czyli 84,3%) to właśnie mieszkańcy wsi. Analizując wcześniejsze lata poziom liczby osób zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kartuzach i zamieszkujących na wsi utrzymuje się na zbliżonym poziomie, tj. około 80% ogółu. Liczba osób bezrobotnych na wsi 2353 Kobiety 1535 Mężczyźni Z liczby 3.888 osób mieszkających na wsi, kobiety stanowią 60,5% liczby ogółu, czyli 2.353 to kobiety. Mężczyźni występują w liczbie 1.535 i stanowią około 10% mniej niż kobiety. Wśród wszystkich, tj. 2751 kobiet zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy |w Kartuzach poprzednio pracujących jest 2134 ( w 2010 roku było ich 1829), prawo do zasiłku posiada jedynie 479 kobiet ( w 2010 roku było ich 375 osób). Dotychczas nie pracowało aż 617 osób. (w 2010 roku było ich 609). Natomiast 17 kobiet utraciło pracę w wyniku zwolnień z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w 2010 roku takich kobiet było 25. Jak widać w porównaniu z rokiem 2010 liczby te nie uległy znacznym zmianom. 13 Udział poszczególnych grup kobiet w ogólnej populacji bezrobotnych kobiet 479 Poprzednio pracujące 17 Dotychczas nie pracujące 617 Posiadające prawo do zasiłku 2134 Zwolnione z przyczyn dot. Zakładu pracy BEZROBOTNI WEDŁUG WIEKU Według stanu na dzień 31 grudnia 2011 roku najwięcej osób bezrobotnych w okresie sprawozdawczym to osoby w przedziale wiekowym do 24 lat, stanowią oni 36,63% ogółu bezrobotnych. Następną liczną grupą dotkniętą bezrobociem to osoby w wieku od 25 do 34 lat – 25,66%. Potem osoby znajdujące się w przedziale 35 - 44 lata, które stanowią 15,34% ogółu. To, że wśród młodych ludzi widoczne jest tak duże bezrobocie wynika z braku doświadczenia, praktyk oraz niskich kwalifikacji zawodowych oraz duża część z nich ma wykształcenie średnie ogólnokształcące. Bezrobotni według wieku 347 685 1690 Do 24 lat 25-34 lata 35-44 lata 44-54 lata 708 55 i więcej lat 1184 14 BEZROBOTNI WEDŁUG WIEKU I PŁCI BEZROBOTNI WEDŁUG WIEKU w tym: mężczyźni kobiety w liczbach bezwzględnych w liczbach bezwzględnych Ogółem 1863 2751 do 24 lat 677 1013 25 - 34 lata 423 761 35 - 44 lata 231 477 45 - 54 lata 294 391 55 i więcej lat 238 109 w tym: Wyszczególnienie Bezrobotni według wieku i płci 1800 1690 1600 1400 1184 1200 1013 1000 800 OGÓŁEM 761 708 677 600 423 400 685 KOBIETY 477 391 231 294 200 347 238 MĘŹCZYŹNI 109 0 do 24 lat 25 - 34 lat 35 - 44 lata 45 - 54 lata 55 i więcej lat BEZROBOTNI WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA Ważnym czynnikiem dla oceny szans na rynku pracy jest wykształcenie bezrobotnych. Najwięcej osób, w okresie sprawozdawczym posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe. Im wyższe kwalifikacje i wykształcenie, tym wyższe szanse na zatrudnienie. W znacznie trudniejszej sytuacji są osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych lub też bez kwalifikacji (wykształcenie średnie ogólnokształcące, gimnazjalne i poniżej). 15 Bezrobotni według poziomu wykształcenia i płci 1600 MĘŹCZYŹNI KOBIETY OGÓŁEM 1466 1400 1094 1200 938 1000 800 615 600 0 549 545 549 371 323 400 200 745 700 766 272 196 99 wyższe policealne i średnie zawodowe średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej Pomimo tego, że kobiety są lepiej wykształcone mają większy problem ze znalezieniem pracy. Wynika to z tego, iż na lokalnym rynku pracy więcej miejsc pracy jest dla mężczyzn, dla pracowników fizycznych. Kobiety częściej też zajmują się gospodarstwem domowym oraz wychowaniem i opieką nad dziećmi. III. Analiza ofert pracy według zawodów Kolejna tabela przedstawia, jakie jest zapotrzebowanie na pracownika wg ofert wpływających do Powiatowego Urzędu Pracy w Kartuzach. Są tam wskazane te zawody, w których wpłynęło co najmniej 5 ofert. W okresie styczeń – grudzień 2011 r. Powiatowy Urząd Pracy w Kartuzach pozyskał 1510 ofert wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej oraz 47 ofert EURES. W porównaniu z wcześniejszym rokiem zmianie uległy oferty pracy w zależności od stanowiska. Najczęściej pojawiły się: technik prac biurowych – 53, stolarz meblowy – 44, Robotnik budowlany – 36, Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym – 35, Stolarz 30, Kierowca samochodu ciężarowego - 23, Nauczyciel przedszkola 20, Przetwórca ryb - 20, Sprzedawca-15, Sprzątaczka biurowa -15. W roku 2010 ofert pracy było jedynie 687 ofert pracy. Natomiast w 2011 tych ofert pozyskanych było aż 1510. Technik prac biurowych oraz robotnik budowlany są to często pojawiające się oferty ponieważ związane jest to z tym, że są to prace subsydiowane, czyli 16 oferty stażowe, przygotowanie zawodowe oraz prace interwencyjne. Zawodów spełniających te kryteria pojawiło się aż 36 z pośród z 575 ogółu. Wszystkich ofert wpłynęło łącznie 1510, a wybrane grupy zawodów razem stanowią 468 ofert. W porównaniu z ubiegłym rokiem wpłynęło ponad dwa razy więcej ofert pracy (w 2010 roku wpłynęło 687, w 2011 r. wpłynęło – 1510 ofert pracy). Ja widać z roku na rok do PUP-Kartuzy wpływa coraz więcej ofert pracy. Od 2009 roku można zauważyć sukcesywny wzrost bezrobocia do którego proporcjonalnie zmniejsza się liczba składanych ofert pracy przez pracodawców. OFERTY PRACY WG ZAWODÓW W POWIECIE KARTUSKIM W 2011 ROKU L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26 27. 28. 29. 30. 31. Kod zawodu "411004" "932911" "931301" "332203" „522301” "833203" "515303" "512001" "752205" "711505" "541307" "331301" "932913" "234201" "432103" "412001" "514202" "711601" "712301" "712403" "752208" "751106" "741103" "753105" ‘’711202 "752309" "712612" "712202" "325905" "722204" Nazwa zawodu x Technik prac biurowych* Robotnik w przemyśle przetwórczym* Robotnik budowlany* Przedstawiciel handlowy* Sprzedawca* Kierowca samochodu ciężarowego* Robotnik gospodarczy Kucharz* Stolarz* Cieśla* Pracownik ochrony fizycznej bez licencji* Księgowy* Sortowacz* Nauczyciel przedszkola* Magazynier* Sekretarka* Kosmetyczka* Brukarz Monter ociepleń budynków Monter izolacji przemysłowych* Stolarz meblowy Ubojowy* Elektryk* Krawiec* Murarz* Tartacznik* Monter sieci wodnych i kanalizacyjnych* Glazurnik* Opiekunka dziecięca* Ślusarz* Oferty pracy zgłoszone w 2011 roku 1510 147 102 81 53 50 49 44 27 26 25 23 22 21 20 19 18 17 17 17 15 15 14 13 13 13 12 11 11 11 10 17 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. "432190" "343203" "343101" "921401" "911207" "932101" "962201" "514101" "811105" "961302" ‘’722390’’ ‘’712303’’ ‘’264201’’ ‘’431101’’ ‘’721404’’ ‘’753303’’ ‘’834401’’ ‘’712601’’ ‘’814104’’ ‘’723105’’ ‘’341202’’ ‘’341203’’ ‘’931290’’ ‘’941201’’ ‘’811104’’ ‘’814206’’ ‘’723104’’ ‘’233008’’ ‘’325907 ‘’441202’’ ‘’343301’’ 10 10 10 10 9 9 9 9 9 8 Pozostali magazynierzy i pokrewni Florysta* Fotograf* Pomocniczy robotnik przy konserwacji terenów zielonych* Sprzątaczka biurowa* Pakowacz* Pracownik prac dorywczych* Fryzjer* Operator koparko ładowarki Robotnik płacowy Pozostali ustawiacze i operatorzy obrabiarek do metali i pokrewni Tynkarz* Dziennikarz* Asystent do spraw księgowości* Monter konstrukcji stalowych* Szwaczka* Kierowca operator wózków jezdniowych* Hydraulik* Wulkanizator Mechanik samochodów osobowych* Opiekun osoby starszej* Opiekun w domu pomocy społecznej* Pozostali robotnicy pomocniczy w budownictwie drogowym wodnym i pokrewni* Pomoc kuchenna* Operator koparki* Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych* Mechanik samochodów ciężarowych* Nauczyciel języka angielskiego* Terapeuta zajęciowy* Kurier* Bibliotekarz* 8 8 8 8 7 7 7 7 6 6 6 6 6 5 5 5 5 5 5 5 5 IV. Analiza zawodów deficytowych i nadwyżkowych oraz generujących długotrwałe bezrobocie Przez monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych należy rozumieć proces systematycznego obserwowania zjawisk zachodzących na rynku pracy dotyczących kształtowania popytu na pracę i podaży zasobów pracy w przekroju terytorialno – zawodowym oraz formułowania na tej podstawie ocen, wniosków i krótkotrwałych prognoz niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania systemów: szkolenia bezrobotnych oraz kształcenia zawodowego. Analizę zawodów deficytowych i nadwyżkowych należy rozpocząć od wyjaśnienia kluczowych pojęć: 18 ZAWÓD DEFICYTOWY - to zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących w tym zawodzie. ZAWÓD NADWYŻKOWY - to zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. ZAWÓD W RÓWNOWADZE - to zawód, na który występuje na danym rynku pracy takie samo zapotrzebowanie jak liczba poszukujących pracy w tym zawodzie. WSKAŹNIK INTENSYWNOŚCI NADWYŻKI (DEFICYTU) ZAWODÓW - jest to stosunek średniej miesięcznej liczby zgłoszonych ofert pracy w danym zawodzie w roku 2011 do średniej miesięcznej liczby zarejestrowanych bezrobotnych w danym zawodzie w roku 2011 Przyjmuje się zatem, że: • zawody o wskaźniku > 1,1 to zawody deficytowe, • zawody o wskaźniku mieszczącym się w przedziale <0,9;1,1> to zawody zrównoważone, • zawody o wskaźniku < 0,9 to zawody nadwyżkowe. W powiecie kartuskim jest 45 zawodów deficytowych. Jak z powyższego wynika, we wszystkich tych zawodach, średnia miesięczna przekraczała przynajmniej jedną ofertę pracy oraz wskaźnik intensywności wynosił powyżej 1,1. Przez zawód deficytowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy wyższe zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. ZAWODY DEFICYTOWE W 2011 ROKU L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. KOD ZAWODU "541307" "721404" ‘’332203’’ "811104" "441202" "313112" "711501" NAZWA ZAWODU Pracownik ochrony fizycznej licencji Monter konstrukcji stalowych Przedstawiciel handlowy Operator koparki Kurier Operator kamery Cieśla* bez Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w 2011 roku Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów 1,8333 7,3333 0,5833 4,4167 0,4167 0,4167 0,3333 2,0833 7 5,3 5 5 4 3,125 19 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. "753403" "216602" "233011" "234201" "711903" "723104" "834401" "833203" ‘’811105" ‘’411004" "751106" "723308" "712501" "712303" "524404’’ "441501" "431101" "421403" "412001" ‘’411090" ‘’833202’’ ‘’121101’’ ‘’214303’’ ‘’216507’’ ‘’228301’’ ‘’233001’’ ‘’325101’’ ‘’711601’’ ‘’514202’’ ‘’325907’’ ‘’264201’’ ‘’712612’’ ‘’751102’’ ‘’422603’’ ‘’341202’’ ‘’343101’’ ‘’341203’’ ‘’325905’’ Tapicer meblowy Grafik komputerowy Nauczyciel języka niemieckiego Nauczyciel przedszkola Monter rusztowań Mechanik samochodów ciężarowych Kierowca operator wózków jezdniowych Kierowca samochodu ciężarowego Operator koparko - ładowarki Technik prac biurowych Ubojowy Mechanik maszyn rolniczych Monter / składacz okien Tynkarz Telemarketer Pracownik do spraw osobowych Asystent do spraw księgowości Windykator Sekretarka Pozostali pracownicy obsługi biurowej Kierowca ciągnika siodłowego Główny księgowy Inżynier inżynierii środowiska – instalacje sanitarne Inżynier geodeta – kataster i gospodarka Fizjoterapeuta Nauczyciel biologii Asystentka stomatologiczna Brukarz Kosmetyczka Terapeuta zajęciowy* Dziennikarz Monter sieci wodnych i kanalizacyjnych Jeliciarz Rejestratorka medyczna Opiekun osoby starszej* Fotograf* Opiekun w domu pomocy społecznej* Opiekunka dziecięca* 0,2500 0,2500 0,2500 1,6667 0,4167 0,4167 3 3 3 2,8571 2,5 2,5 0,5833 2,3333 4,0833 0,7500 12,25 1,167 0,1667 0,5 0,6667 0,1667 0,1667 0,6667 0,1667 0,1667 0,1667 0,1667 0,1667 2,3333 2,25 2,0704 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 0,3333 2 0,1667 2 0,3333 0,1667 0,1667 1,4167 1,3333 0,4167 0,6667 2 2 2 1,8889 1,7778 1,6667 1,6000 0,9167 1,5714 0,25 0,25 0,5 0,4167 0,5 0,9167 1,5 1,5 1,5 1,25 1,2 1,1 ZAWODY DEFICYTOWE, NADWYŻKOWE MAX W 2011 ROKU Kod L.p. zawodu 1. Nazwa zawodu ‘’932913’’ Sortowacz "712301" Monter ociepleń budynków Średnia miesięczna liczba ofert pracy zgłoszonych w 2011 roku 1,75 1,4167 Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów MAX MAX 20 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. "752309" Tartacznik "712202" Glazurnik "343203" Florysta "712403" Monter izolacji przemysłowych Pomocniczy robotnik przy konserwacji ‘’921401’’ terenów zieleni ‘’962201 Pracownik prac dorywczych Pozostali ustawiacze i operatorzy "06667" obrabiarek do metali i pokrewni "814104" Wulkanizator Pozostali robotnicy pomocniczy w budownictwie drogowym, wodnym i ‘’913290’’ pokrewnym Operator urządzeń do formowania ‘’814206’’ wyrobów z tworzyw sztucznych ‘’343301’’ Bibliotekarz "233002’’ Nauczyciel chemii Pozostali nauczyciele gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych (z wyjątkiem "233090’’ nauczycieli kształcenia zawodowego) Pozostali nauczyciele szkół "234190" podstawowych "712401" Monter izolacji budowlanych* 932915 Znakowacz wyrobów "216601’’ Grafik komputerowy DTP "233005" Nauczyciel geografii Nauczyciel wychowania do życia w "233024" rodzinie "235904’’ Nauczyciel bibliotekarz "261103" Radca prawny "311201" Kosztorysant budowlany "514203" Manikurzystka "522302" Sprzedawca w branży mięsnej "713205" Lakiernik wyrobów drzewnych Operator obrabiarek sterowanych "722308" numerycznie "731705" Rzeźbiarz w drewnie Pomocniczy robotnik przy hodowli "921201" zwierząt "214109" Specjalista kontroli jakości "233021" Nauczyciel techniki Nauczyciel upośledzonych umysłowo "235205" (oligofrenopedagog) "242304 Doradca zawodowy "312202" Mistrz produkcji w przemyśle drzewnym "322001 Dietetyk "531202 Asystent nauczyciela przedszkola "531202" Operator automatów spawalniczych "721206" Spawacz metodą TIG "722303" Operator maszyn do obróbki skrawaniem "752311" Ustawiacz maszyn do obróbki drewna "811106" Operator ładowarki "815702" Pracownik pralni chemicznej "912201" Czyściciel pojazdów "112001" Dyrektor do spraw administracyjnych 1 0,9167 0,8333 0,8333 MAX MAX MAX MAX 0,8333 MAX 0,75 MAX 0,6667 MAX 0,5 MAX 0,5 MAX 0,4167 MAX 0,4167 0,3333 MAX MAX 0,3333 MAX 0,3333 MAX 0,3333 0,3333 0,25 0,25 MAX MAX MAX MAX 0,25 MAX 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 MAX MAX MAX MAX MAX MAX 0,25 MAX 0,25 MAX 0,25 MAX 0,1667 0,1667 MAX MAX 0,1667 MAX 0,1667 0,1667 0,1667 0,1667 0,1667 0,1667 0,1667 0,1667 0,1667 0,1667 0,1667 0,0833 MAX MAX MAX MAX MAX MAX MAX MAX MAX MAX MAX MAX 21 42. 43. 44. 45. 46. "228901" "233016" "233019" "233023" "234103" 47. "234104" 48. "234111" 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61 62. 63. 64. 65. 66. "234112" "234116" "235906" "235915" "242211" "242403" "252301" ‘’261903" "263403" ‘’311923" "313202" ‘’515190’’ "321190" ‘’341201" "341290" "422502" "431202" "524401’’ 67. 68. 69. 70. "524402’’ "524601’’ "531104" ‘’532190’’ 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83. ‘’711201’’ ‘’712203’’ ‘’712505’’ ‘’712703’’ ‘’722402’’ ‘’723310’’ ‘’731101’’ ‘’751104’’ ‘’814102’’ ‘’817112’’ ‘’817290’’ ‘’821902’’ ‘’834309’’ Epidemiolog Nauczyciel muzyki Nauczyciel przysposobienia obronnego Nauczyciel wiedzy o społeczeństwie Nauczyciel informatyki w szkole podstawowej Nauczyciel języka angielskiego w szkole podstawowej Nauczyciel matematyki w szkole podstawowej Nauczyciel muzyki w szkole podstawowej Nauczyciel religii w szkole podstawowej Nauczyciel logopeda Wykładowca na kursach (edukator, trener) Inspektor nadzoru budowlanego Specjalista do spraw szkoleń Administrator sieci informatycznej Asystent sędziego Psycholog kliniczny Technik technologii materiałów budowlanych Maszynista chłodni Pozostali pracownicy obsługi technicznej i biur, hoteli i innych obiektów Pozostali aparatury medycznej Asystent osoby niepełnosprawnej* Pozostali pracownicy pomocy społecznej i pracy socjalnej Pracownik informacji turystycznej Pracownik do spraw ubezpieczeń Ekspedytor sprzedaży wysyłkowej internetowej Organizator obsługi sprzedaży internetowej Wydawca posiłków / bufetowy Opiekunka dziecięca domowa Pozostały pomocniczy personel medyczny Monter kamiennych elementów budowlanych Parkieciarz Witrażownik Monter instalacji wentylacyjnych i klimatyzacyjnych Szlifierz ostrzarz Mechanik – monter maszyn i urządzeń* Grawer Rozbieracz - wykrawacz Operator urządzeń do wulkanizacji Operator urządzeń rąbalni drewna Pozostali operatorzy urządzeń do obróbki drewna Monter mebli Operator przenośników 0,0833 0,0833 0,0833 0,0833 MAX MAX MAX MAX 0,0833 MAX 0,0833 MAX 0,0833 MAX 0,0833 MAX 0,0833 0,0833 MAX MAX 0,0833 MAX 0,0833 0,0833 0,0833 0,0833 0,0833 MAX MAX MAX MAX MAX 0,0833 MAX 0,0833 MAX 0,0833 MAX 0,0833 0,0833 MAX MAX 0,0833 MAX 0,0833 0,0833 MAX MAX 0,0833 MAX 0,0833 MAX 0,0833 0,0833 MAX MAX 0,0833 MAX 0,0833 MAX 0,0833 0,0833 MAX MAX 0,0833 MAX 0,0833 0,0833 0,0833 0,0833 0,0833 0,0833 MAX MAX MAX MAX MAX MAX 0,0833 MAX 0,0833 0,0833 MAX MAX 22 84. 85. ‘’912202’’ Operator myjni Pomocniczy robotnik przy uprawie roślin ‘’921301’’ i hodowli zwierząt 0,0833 MAX 0,0833 MAX ZAWODY NADWYŻKOWE W 2011 ROKU L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. Kod zawodu ‘’331301’’ ‘’711301’’ ‘’522304’’ ‘’834101’’ ‘’225101’’ ‘’932101’’ ‘’931301’’ ‘’311104’’ ‘’411003’’ ‘’961302’’ ‘’243107’’ ‘’752305’’ ‘’311508’’ ‘’311203’’ ‘’818206’’ ‘’241103’’ ‘’713208’’ ‘’713201’’ ‘’325502 ‘’343403’’ ‘’235914’’ ‘’832202 ‘’422602’’ ‘’751103’’ "742201" "243305" "524302" "611306" "261901" "721208" "722101" "742109" "931205’’ "711503" "712601" "713102" ‘’713104" "343204" "222101" Nazwa zawodu Księgowy Kamieniarz* Sprzedawca w branży spożywczej Kierowca ciągnika rolniczego Lekarz weterynarii Pakowacz Robotnik budowlany Technik geodeta Pracownik kancelaryjny Robotnik placowy Specjalista do spraw reklamy Pilarz Technik mechanik maszyn i urządzeń Technik architekt Palacz kotłów parowych Specjalista do spraw rachunkowości Piaskarz Lakiernik* Inspektor bezpieczeństwa i higieny pracy Technik organizacji usług gastronomicznych* Wychowawca w placówkach oświatowych, wychowawczych i opiekuńczych Kierowca samochodu dostawczego Recepcjonista Przetwórca ryb Monter instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych (telemonter) Specjalista do spraw sprzedaży Konsultant / agent sprzedaży bezpośredniej Ogrodnik terenów zieleni Asystent prawny Spawacz ręczny łukiem elektrycznym Kowal* Monter elektronik – sprzęt komputerowy Robotnik drogowy Stolarz budowlany Hydraulik Malarz budowlany Szpachlarz Plastyk Pielęgniarka Średnia Wskaźnik miesięczna liczba intensywności ofert pracy nadwyżki (deficytu) zgłoszonych w zawodów 2011 roku 1,8333 0,8462 0,75 0,8182 0,25 0,75 0,25 0,75 0,25 0,75 0,75 0,75 6,75 0,7168 0,3333 0,6667 0,1667 0,6667 0,5833 0,6364 0,1667 0,6 0,0833 0,5 0,0833 0,5 0,0833 0,5 0,0833 0,5 0,1667 0,5 0,0833 0,5 0,0833 0,5 0,0833 0,5 0,25 0,4286 0,1667 0,1667 0,3333 0,1667 0,4 0,4 0,4 0,4 0,1667 0,1667 0,1667 0,0833 0,0833 0,1667 0,1667 0,0833 0,1667 0,5833 0,5833 0,3333 0,0833 0,0833 0,0833 0,4 0,4 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 0,3333 23 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. "233008" "234113" "741103" "513202" ‘’515303’’ "741203" "513202" "741203" "432103" "422103" "251902" "233015" "121901" ‘’514207’’ ‘’721207’’ Nauczyciel języka angielskiego Nauczyciel nauczania początkowego Elektryk* Barman Robotnik gospodarczy Elektromechanik pojazdów samochodowych* Nauczyciel języka polskiego Elektromechanik pojazdów samochodowych* Magazynier Technik obsługi turystycznej* Specjalista zastosowań informatyki Nauczyciel matematyki Kierownik działu administracyjno-gospodarczego Technik usług kosmetycznych* Spawacz ręczny gazowy 0,4167 0,25 1,0833 0,25 3,6667 0,1667 0,1667 0,1667 1,5833 0,6667 0,083 0,083 0,0833 0,0833 0,1667 0,3333 0,3333 0,3023 0,3 0,2914 0,2857 0,2857 0,2857 0,2794 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 0,25 Najważniejsze w analizie powyższej tabeli są te zawody, których wskaźnik intensywności deficytu (nadwyżki) wynosiła przynajmniej 0,25. Takich zawodów typowo nadwyżkowych jest pięćdziesiąt cztery. Przez zawód nadwyżkowy należy rozumieć zawód, na który występuje na rynku pracy mniejsze zapotrzebowanie niż liczba osób poszukujących pracy w tym zawodzie. Osoby, które mają ten zawód będą miały problem ze znalezieniem pracy. Powinny więc podnieść swoje kwalifikacje zawodowe. Należałoby się zatem zastanowić jakie szkolenia można byłoby zaplanować aby pomóc tym poszczególnym osobom. Biorąc pod uwagę analizę wcześniejszych tabel można by było zorganizować szkolenia z zakresu: • Głównych księgowych z elementami kadr i płac • Pracownicy budowlani • Magazynier z obsługa wózków widłowych • Uprawnienia elektryczne • Technik obsługi turystycznej • Hydraulik • cieśla • szkolenia językowe W analizie wartości wskaźników intensywności deficytu lub nadwyżki nie znalazło się 17 zawodów należących do zawodów w równowadze, w którym zgłoszono jedną pełną ofertę miesięcznie i który mieściłby się w przedziale 0,9 ≤ W ≤ 1,1. Są to: 24 L,p. Kod zawodu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. "132301" "241202" "242307" "261201" "311501" "325402" "333105" "422401" "432190" "514102" "516502" "522303" "712204" "721204" "722301" "722312’’ ‘’932911’’ Średnia miesięczna liczba ofert pracy 2011 r. Nazwa zawodu Kierownik budowy Doradca finansowy Specjalista do spraw kadr Archiwista Diagnosta uprawniony do wykonywania badań Technik masażysta* Spedytor Recepcjonista hotelowy Pozostali magazynierzy i pokrewni Fryzjer damski Instruktor nauki jazdy Sprzedawca w branży przemysłowej Posadzkarz Spawacz metodą MAG Frezer Szlifierz metali Robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym 0,3333 0,083 0,1667 0,0833 0,0833 0,3333 0,0833 0,1667 0,4167 0,0833 0,0833 0.0833 0,3333 0,0833 0,1667 0,0833 8,5 Wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Problemy ze stosowaniem klasyfikacji zawodów i specjalności mogą mieć wpływ na wyliczony wskaźnik intensywności nadwyżki (deficytu) zawodów. Nazewnictwo w obowiązującej klasyfikacji różni się od stosowanego przez pracodawców składających ofert pracy. Nazewnictwo ofert pracy jest niezgodne z klasyfikacją i pośrednik pracy musi na bieżąco poprawiać. Poza tym pracodawcy często podają zbyt ogólne nazewnictwo np. pracownik budowlany, lakiernik, itd. Trudności występują już podczas klasyfikowania tytułów zawodowych nadawanych przez szkoły ponadgimnazjalne oraz wyższe uczelnie. V. Bezrobotni oraz zgłaszane oferty pracy według polskiej klasyfikacji działalności Poniższe dane uzyskano na podstawie danych zawartych w załączniku 2 do sprawozdania MPiPS-01 „Bezrobotni według rodzaju działalności, ostatniego miejsca pracy oraz oferty pracy” (stan na 2011 rok). Wszystkich osób zarejestrowanych na koniec 2011 roku było 4614 osoby. Najwięcej bezrobotnych zarejestrowało się (według sekcji PKD) w dziale przetwórstwa przemysłowego, handlu hurtowym i detalicznym, budownictwie, działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca oraz działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi. 25 Natomiast analizując oferty pracy zgłoszone do Powiatowego Urzędu Pracy w Kartuzach w 2011 roku sytuacja wygląda następująco: - technik prac biurowych [411004] - 147, - robotnik pomocniczy w przemyśle przetwórczym [932990] – 102, - robotnik budowlany [931301] - 81, - przedstawiciel handlowy [332203] - 53, - sprzedawca [522301] - 50, - kierowca samochodu ciężarowego [833203] - 49, - robotnik gospodarczy [515303] - 44, - kucharz [512001] - 26, - stolarz [752205] - 26, - cieśla [711501] - 25, - księgowy [331301] - 22, - pracownik ochrony fizycznej bez licencji [541307] - 22, - sortowacz [932913] - 21, - nauczyciel przedszkola - 20. W porównaniu do roku ubiegłego wzrosła liczba ofert pracy z zakresu prac biurowych. Technik prac biurowych oraz robotnik budowlany są to często pojawiające się stanowiska zawarte w ofertach pracy ponieważ związane jest ze zgłaszanymi przez pracodawców ofertami pracy na stanowiska subsydiowane, czyli oferty stażowe, przygotowanie zawodowe oraz prace interwencyjne. 26 VI. Wnioski Monitoring zawodów w obecnej postaci jest nie wystarczający dla precyzyjnego określenia struktury zawodów nadwyżkowych i deficytowych. Ograniczając się do statystyki pozostawiamy na uboczu szeroki temat jakości zasobów ludzkich, doświadczeń w wielu zawodach, mobilności, gotowości do zmiany. Orzekamy o zawodach znając jedynie tę część strony popytowej rynku pracy, którą obsługują powiatowe urzędy pracy. Na rynku działają Agencje Zatrudnienia oraz Agencje Pracy Tymczasowej, które zgłaszają oferty pracy dla kilkudziesięciu osób, w tym samym zawodzie, co zniekształca obraz monitoringu zawodów nadwyżkowych i deficytowych. Nie zauważamy problemu szarej strefy, która stanowi element zakłócający naszą wiedzę o rynku pracy. Osoby te są zarejestrowane w powiatowych urzędach pracy, w tym w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kartuzach, jedynie dla celu uzyskania ubezpieczenia zdrowotnego. Schodząc na najniższy szczebel klasyfikacji, czyli rozpatrując konkretne zawody i profesje, nie uwzględniamy podobieństwa kwalifikacyjnego niektórych z nich a także faktu, iż do wykonywania pewnych prac nie potrzebne są żadne kwalifikacje – czy w tym kontekście można mówić o deficytowym charakterze zawodu „robotnik gospodarczy”, który może z powodzeniem wykonywać osoba o nadwyżkowym zawodzie, np. robotnika magazynowego? Nie przyglądamy się bliżej wymaganiom stawianym w ofertach pracy, gdzie obok wskazania zawodu często wymienia się konieczność posiadania specjalnych uprawnień czy dodatkowych kwalifikacji. Posługując się wskaźnikami nadwyżki i deficytu ujmujemy dynamiczny charakter rynku pracy (napływ bezrobotnych), lecz w ogóle pomijamy jego stronę statystyczną (liczbę zarejestrowanych na koniec okresu sprawozdawczego, która pokazuje nam zmiany w liczbie bezrobotnych w zawodach nadwyżkowych i deficytowych). Wreszcie nie wiemy o kierunkach odpływu z bezrobocia rozpatrywanego wg struktury zawodowej, a zwłaszcza o relacji pomiędzy zawodem bezrobotnego podejmującego pracę a zawodem zgłoszonym w ofercie pracy. Takich zastrzeżeń wobec metodologii MZDiN można znaleźć więcej. Jej zmiana wydaje się być koniecznością, a pierwszym krokiem może być wypracowanie metody łącznej kilku wskaźników (wielkości bezrobocia, napływu, szansy uzyskania oferty, wskaźnika długotrwałego bezrobocia, wskaźnika nadwyżki/deficytu itp.) i alternatywnych źródeł informacji (np. badania fokusowe wśród pośredników pracy powiatowych urzędów pracy) przy określaniu zbliżonego do rzeczywistości rankingu zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Można zauważyć, że w powiecie kartuskim występują charakterystyczne cechy dla polskiego bezrobocia, utrzymujące się już od kilku lat takie same. Są to: 27 1. Znaczny udział ludzi młodych w wieku do 25 roku życia 2. Wysoki udział mieszkańców wsi 3. Wysoki udział bezrobotnych kobiet 4. Duża część osób zarejestrowanych posiada wykształcenie zawodowe oraz gimnazjalne i poniżej 5. Dominują też osoby długotrwale bezrobotne w całej populacji, co łączy się z utratą prawa do otrzymania zasiłku oraz specyficzne problemy psychiczne i społeczne. Warto zauważyć, że na dzisiejszym rynku pracy osoby, które są bierne, nie posiadają wysokiego wykształcenia. Oprócz tego nie mają dodatkowych umiejętności, choćby posługiwanie się językiem obcym czy obsługiwanie komputera i sprawne korzystanie z Internetu. Takie osoby mają wtedy problem ze znalezieniem pracy i odnalezieniem się na lokalnym rynku pracy. Warto informować te osoby o sposobach podnoszenia kwalifikacji czy też możliwościach przekwalifikowania się. Należy też, w dalszym ciągu odpowiednio motywować oraz wspierać w poszukiwaniu pracy. Najwięcej osób, zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kartuzach posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe. Dużo również wpływa ofert pracy dla osób z tym wykształceniem, aczkolwiek nie wpływa to na spadek poziomu bezrobocia w powiecie kartuskim. Pozytywne jest jednak to, iż młodzi ludzie wiedzą, że podnosząc swoje kwalifikacje i mając wykształcenie wyższe łatwiej im będzie znaleźć zatrudnienie i dlatego dbają o swój własny rozwój zawodowy poprzez udział w szkoleniach. Jednakże niepokojące jest to, że i ich udział w stopie bezrobocia nieznacznie z roku na rok wzrasta. Podsumowując opracowany raport: „Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych” powinien stać się źródłem niezbędnych informacji do prowadzenia odpowiednich szkoleń oraz kształcenia zawodowego ściśle z potrzebami rynku pracy. Z monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych powinny w szczególności korzystać szkoły i brać pod uwagę wyniki monitoringu. Chodzi tu przede wszystkim o to, aby nie kształcić w kolejnych zawodach, po których nie można znaleźć pracy i na które, lokalny rynek pracy jest przesycony. Niemniej jednak wiele zawodów znika z rynku pracy, wiele nowych powstaje, więc konieczne jest zsynchronizowanie działań oraz programów z potrzebami rynku pracy. 28 Wnioski: • wykształcenie i umiejętności zawodowe to czynniki bardzo ważne na dzisiejszym rynku pracy. Wyższy poziom wykształcenia nie tylko wpływa na ocenę kondycji materialnej rodziny, ale także silnie determinuje szanse znalezienia pracy • wykształcenie oraz doświadczenie zawodowe determinują w znacznym stopniu pozycję zawodową bezrobotnych. Prawie 1/3 nie posiada żadnego doświadczenia zawodowego. Osoby młode po ukończeniu procesu nauki nie wkroczyli naturalnie w życie zawodowe, a więc istnieje spore ryzyko, że zdobyte przez nich wykształcenie i umiejętności ulegną dewaluacji • jednym z częstych powodów rozwiązania stosunku pracy jest likwidacja zakładu pracy lub też nie przedłużenie umowy • im dłuższy staż pracy, tym szerszy zakres doświadczeń zawodowych, które mogą być wykorzystane na różnych stanowiskach • im wyższy poziom wykształcenia, tym lepsza sytuacja na rynku pracy i mniejsze prawdopodobieństwo znalezienia się w gronie długotrwale bezrobotnych • kobiety częściej niż mężczyźni mają wykształcenie średnie i wyższe, a mężczyźni najczęściej mają wykształcenie podstawowe i zasadnicze zawodowe. Kobiety rzadziej niż mężczyźni uczyły się w zasadniczych szkołach zawodowych – jest to prawdopodobnie związane z faktem, że szkoły te kształciły głównie w tzw. męskich zawodach • szanse znalezienia pracy są m. in. zdeterminowane tym, jak długo dana osoba jest bezrobotna. Długotrwałe bezrobocie wyłącza z życia zawodowego i społecznego, umiejętności i doświadczenie zawodowe zdobyte w toku edukacji i pracy stopniowo dewaluują się, co w efekcie powoduje coraz większe trudno ci w znalezieniu pracy. Im wyższy poziom wykształcenia tym mniejszy jest odsetek osób będących bezrobotnymi przez wiele lat • znaczna część osób jest zainteresowana udziałem w szkoleniach indywidualnych, grupowych oraz uczęszczaniem na staże czy otrzymaniem środków na otwarcie własnej działalności gospodarczej. 29