przeczytaj - Przedszkole99.krakow.pl
Transkrypt
przeczytaj - Przedszkole99.krakow.pl
Artykuł przygotowany przez Przedszkole 99 w Krakowie Zabronione jest rozpowszechnianie tego tekstu bez zgody autora! Rola rodziny w zaspokajaniu potrzeb psychicznych dziecka. Dziecko od momentu urodzenia się zdane jest na otoczenie społeczne, staje się w pełni człowiekiem w ścisłej łączności z innymi ludźmi. (R. Cibor) 1 Rodzice są na ogół pierwszymi wychowawcami, którzy uczą swoje dziecko rozumienia świata i kształtują u niego określony stosunek do rzeczywistości. W umyśle dziecka utrwalają się określone schematy poznawcze, które ułatwiają orientację w rzeczywistości, a szczególnie w sytuacjach typu społecznego. Marek Jarosz2 wyróżnia dwa rodzaje schematów poznawczych: destruktywne i konstruktywne. Te pierwsze stanowią istotną przeszkodę w rozwoju osobowości , ograniczają aktywność twórczą dziecka, hamują jego inicjatywę, uniemożliwiają osiągnięcie optymalnego rozwoju potencjalnych właściwości dziecka. Konstruktywne schematy poznawcze wpływają z kolei korzystnie na rozwój osobowości, na zachowanie się jednostki w sytuacjach trudnych, mobilizują do działania, do pokonywania przeciwności losu. Rodzina stanowi dla dziecka najlepsze naturalne środowisko rozwojowe dzięki możliwości otoczenia go indywidualną opieką i zaspokojenia jego potrzeb. Jedną z podstawowych potrzeb dziecka jest potrzeba życzliwości, ciepła i miłości.3 To właśnie zaspokojenie tych uczuć stymuluje osiągnięcia rozwojowe. Dziecko lepiej i szybciej się rozwija w zakresie sprawności umysłu, sprawności fizycznej i kontaktów społecznych, ma zapewnione poczucie bezpieczeństwa, a więc uchronione jest od lęków i zaburzeń równowagi psychicznej. Dziecko potrzebuje też aktywnego kontaktu z rodzicami, ich czujności i współdziałania. Dobry kontakt z rodzicami wpływa na kształtowanie się u dziecka pozytywnego obrazu samego siebie oraz obrazu świata, który wydaje się wówczas interesujący i ciekawy. Zaspokajanie potrzeby samourzeczywistnienia poprzez aprobatę i oznaki zadowolenia rodziców oraz stwarzanie warunków korzystnych dla rozwoju dziecka, stymulują wzrost i jego rozwój jako niepowtarzalnej indywidualności. 1 Artykuł przygotowany przez Przedszkole 99 w Krakowie Zabronione jest rozpowszechnianie tego tekstu bez zgody autora! Z potrzebą samourzeczywistnienia łączy się potrzeba szacunku dla rozwijającej się odrębnej jednostki. Każde dziecko jest indywidualnością, każde jest inne i ma inny temperament.( Doris Brett) 4 Rodzice zaspokajający tę potrzebę nie krytykują wysiłków dziecka, nie poniżają go i nie naginają siłą do idealnego wzoru. Zaspokajanie tej potrzeby prowadzi do wytworzenia u dziecka poczucia własnej wartości, wiary we własne siły, pewności siebie, poczucia, że jest się pożytecznym i potrzebnym na świecie. Prawidłowo funkcjonująca rodzina zaspokaja także potrzebę wzoru.5 Pierwszych wzorów osobowych dostarczają dziecku rodzice. Dla rozwoju osobowości potrzebna jest zarówno możliwość identyfikowania się, utożsamiania z jednym z rodziców, jak i odróżniania się od drugiego. Rodzice są głównymi reprezentantami świata dorosłych, świata społeczności ludzkiej. Dopiero stopniowo nie tracąc z nimi kontaktu dziecko wchodzi w coraz szersze kręgi społeczne. Rodzice są więc „wzorami” dla swoich dzieci. Rodzina stwarza szczególnie korzystne warunki dla współwystępowania takich czynników jak naśladownictwo, modelowanie czy identyfikacja. Identyfikacja z rodzicami ułatwia dziecku trwałe i głębokie przyswajanie sobie norm oraz zasad postępowania, powoduje, że rodzina staje się dla dziecka tzw. grupą odniesienia (Z. Tyszka).6 Podstawą społeczno-moralnego rozwoju dziecka są więc wzory postępowania z jakimi styka się na co dzień, normy, które wpaja mu rodzina oraz własne uczestnictwo i doświadczenie w kontaktach z innymi dziećmi. Wychowanie dziecka przedszkolnego w rodzinie dokonuje się w sytuacjach interakcji i komunikacji, w których zachodzi wzajemne oddziaływanie. Dominującą rolę w tych interakcjach mają rodzice i w związku z tym mają największe szanse stania się modelami określonych zachowań dzieci. U podstaw oddziaływania na dzieci wzorców osobowych leży mechanizm identyfikacji.(Z. Skorny7) Małe dziecko, aby dobrze się rozwijało i wzrastało w poczuciu bezpieczeństwa, potrzebuje wsparcia i opieki ze strony dorosłych. Potrzebuje ich mądrości , by móc rozwinąć skrzydła ( Katarzyna Wnęk- Joniec8). 2 Artykuł przygotowany przez Przedszkole 99 w Krakowie Zabronione jest rozpowszechnianie tego tekstu bez zgody autora! Bycie rodzicem nie jest proste, ponieważ nikt tego nie uczy, w związku z tym każdy popełnia jakieś błędy z niewiedzy, zaniedbania czy zmęczenia. Niestety dziecko nie umie wyrazić i nazwać tego co przeżywa, nie wie jak radzić sobie z problemami i bardzo często kwalifikuje to, co dzieje się wokół niego jako jemu zagrażające. Nie znając powodów zachowań rodziców, zapamiętuje sytuacje i zdarzenia i na nich właśnie buduje nieprawdziwy obraz siebie, bliskich, świata. Mimo starań rodziców, by dzieci miały zawsze pozytywne odczucia, te właśnie momenty powodują, że bardzo łatwo można utrwalić w dziecku poczucie odrzucenia, mniejszej wartości, bycia niekochanym. Dobrzy rodzice to tacy, którzy:9 nie porównują dziecka z innymi: nie krytykują, nie oceniają, pozwalają być sobą, kochają dziecko i mówią mu o tym, że jest ważne i kochane ,w pełni je akceptują szanują dziecko: nie wyśmiewają, nie poniżają, krytykują zachowanie, a nie dziecko jako człowieka, umiejętnie przygotowują na zmiany-nowe etapy w życiu (pójście do żłobka, przedszkola, szkoły):wcześnie stawiają je w sytuacjach małych odpowiedzialności, przygotowując do dużych obowiązków i odpowiedzialności za nie nie mówią o dziecku źle rozmawiając z innymi w jego obecności, ani nie pozwalają na to innym(o niepowodzeniach, o tym czego jeszcze nie umie), –czynią je podmiotem, a nie przedmiotem rozmowy, pozwalają odpowiadać za siebie i mieć własne zdanie, nie chwalą nadmiernie, nie zapewniają, że wszystko potrafi, bo to odbiera dziecku prawo do błędu, do pomyłki i sprawia, że nie umie godzić się z porażką, nie rozmawiają z dzieckiem i przy dziecku o rzeczach i sprawach za trudnych dla niego, takich, które budzą lęk, ale jednocześnie tłumaczą trudne sprawy, które należy wyjaśnić (np. kłótnia rodziców) pozwalają dziecku mieć własną wizję świata, nie walczą z dzieckiem o wpojenie mu własnej, dają dziecku prawo do wyrażania swoich uczuć i emocji zarówno pozytywnych jak i negatywnych: uczucia złości, buntu, krzyku i płaczu. Uczą jedynie mądrze je wyrażać i dają poczucie bezpieczeństwa, 3 Artykuł przygotowany przez Przedszkole 99 w Krakowie Zabronione jest rozpowszechnianie tego tekstu bez zgody autora! poświęcają dziecku dużo czasu, potrafią się z nim bawić i dają odczuć, że jest dla nich najważniejsze, właściwie stosują system kar i nagród, nie dają wszystkiego o co prosi, mądrze wspierają w osiąganiu kolejnych celów pozwalając na próby i błędy, dają miłość, ciepło, wsparcie i wiarę w siebie. Niestety największym obecnie problemem wychowawczym w rodzinie jest stworzenie dziecku atmosfery miłości i akceptacji. Obecne przemiany społeczne i ekonomiczne wymuszają coraz szybsze tempo życia i większe wymagania w dziedzinie specjalizacji i aktywności zawodowej rodziców. Powoduje to znacznie rozluźnienie się więzi rodzinnej, a w następstwie rzutuje na rozwój dzieci. Mając jednak świadomość tego, jak ważna jest rola rodziny w zaspokajaniu potrzeb psychicznych dziecka i jak dom rodzinny, jego atmosfera, postawy rodzicielskie wpływają na rozwój dziecka i nie bójmy się tego powiedzieć, na całe jego życie; zrobić wszystko, aby nasze dzieci wyrosły na mądrych i szczęśliwych ludzi. nauczycielka gr.II mgr Małgorzata Lewińska 1 R. Cibor , Zagrożenia w rozwoju psychicznym dziecka, 2 Jarosz M., Psychologia i psychopatologia życia codziennego, 3 Sztuka zrozumienia czyli jak naprawdę kochać swoje dziecko: 4 Brett D., Bajki, które leczą, Gdańskie Towarzystwo Psychologiczne, 5 M. Ziemska , Postawy rodzicielskie, 6 Z. Tyszka, Socjologia rodziny. . 7 Z. Skorny, Proces socjalizacji dzieci i młodzieży, 8 K. Wnęk-Joniec, Nie przydeptuj małych skrzydeł, 9 K. Wnęk-Joniec, Nie przydeptuj małych skrzydeł, 4