więcej

SNAJPER
POMALARSKI POLIPTYK
ALEXANDRA FRAJ PIEŃKA
CYKL-OP
maleFrei und ersatzgrafica
4-16 lutego 2014, STREFA BE (pl. Szczepański 1)
Wernisaż wystawy: 4 lutego 2014 o godz. 18:00*
Finisaż wystawy: 16 lutego 2014 o godz. 18:00*
Wystawa czynna od poniedziałku do soboty w godz. 10:00-13;00
oraz godzinę przed spektaklem w budynku przy ul. Jagiellońskiej 1
Tytuł wystawy zorganizowanej w Strefie BE jest enigmatyczny i wielopoziomowy. Tak wyjaśnia Artysta
w rozmowie z Natalia Adamską: „Ersatz”, czyli substytut, namiastka, surogat; tym określeniem, jakże
adekwatnym dla naszych kryzysowych czasów, można najtrafniej scharakteryzować moją działalność
graficzną i jej efekt finalny – „grafikę zastępczą”. Tworzywo graficzne, kształtowane za pomocą rozmaitych metod nieklasycznych, można wykorzystać do wielorakich celów plastycznych. Także w malarstwie,
które określam terminem powstałym z połączenia rodowego nazwiska mojej matki i rzeczownika niemieckiego oznaczającego malarstwo. Co z tego wynikło? Próba zdefiniowania malarstwa, rozumianego jako
dziedzina sztuki naprawdę wyzwolonej. Frei, czyli Wolny. (Katalog ubiegłorocznej prezentacji w TPSP
w Krakowie). Dzięki zabiegowi formalnemu polegającemu na kadrowaniu w formacie tonda, OBRAZ
wyzwolony zostaje z ram, w sensie dosłownym, ale – co najważniejsze – przede wszystkim wyzwolony
zostaje z krępujących Autora sposobów konwencjonalnego komponowania na płaszczyźnie. Artysta
wykorzystuje mitologię rodzinną do wyraźniejszego określania swoich celów artystycznych.
Sztuka, którą tworzy, wyzwolona z ikonograficznych natręctw, pozostaje wyłącznie malarską transpozycją
jednostkowego, ale także zbiorowego doświadczenia wzrokowego. Zdolna pomieścić w kolistym polu
widzenia całe antologie rozmaitych języków wizualnej komunikacji; wraz z sugestywnymi fragmentami
kształtują one prawdziwą mozaikę krzyżujących się plastycznych płaszczyzn porozumienia. Proponowane
układy plam barwnych otwierają perspektywę CYKL-OP-owej optyki oddziałującej na widza kalejdoskopową poetyką wizualną, kierując jego uwagę zawsze ku centrum kompozycji, tam gdzie splot kompozycyjnych komplikacji, na który składają się sekwencje obrazów, tworzy optyczny amalgamat zróżnicowanych
widoków i powidoków. Z nakładających się warstwowo, unaocznionych w ten sposób, ważnych dla Artysty dokumentów zdekonstruowanej ikonografii nie sposób ułożyć całościowego OBRAZ-u, natomiast
możliwe staje się ujawnienie jego struktury, a przez to – zobrazowanie samego procesu kreacyjnego.
Punkt widzenia SNAJPER-a ignoruje tradycję malarstwa „siatkówkowego”, skoncentrowanego na rejestracji efektów obserwacji wzrokowych. CYKL-OP-owa optyka pozwala dostrzec skrywaną pod powierzchnią malowidła surową strukturę każdej wizualizacji. Proceder malarskiego kadrowania rzeczywistości – porównywalny ze znanymi skutkami fotograficznymi wyzwolonej migawki – został wzbogacony
o elementy przypadku, losowego wyboru detali.
Dwa poliptyki OKO-LICZNOŚĆ ‘1943 i OKO-LICZNOŚĆ ‘2013 pomyślane zostały jako rodzaj prologu
i epilogu przygotowywanej w Strefie BE ekspozycji. W pierwszej składance, dedykowanej rodzicom,
Artysta odniósł się do księżycowego świata cieni z „czasów pogardy”, w drugiej, dedykowanej córce, do
słonecznego świata harmonii i miłości, burząc przy tym nasze stereotypowe skojarzenia symboliczne.
Publiczność będzie miała okazję zapoznać się z twórczym rozwinięciem wyeksponowanego na niedawnej
wystawie w Pałacu Sztuki TPSP w Krakowie motywu okupacyjnego dokumentu, odnalezionego w rodzinnym archiwum Autora i zestawionego z obrazami żywego jeszcze wspomnienia podróży do Indii,
bardziej osobistej aniżeli turystycznej. Wystawy Alexandra Fraj Pieńka wpisują się w plan autorskiego
TOPOS-u, który jest elementem artystycznej strategii, polegającej na nadaniu topografii Rynku Głównego w Krakowie statusu OKA O-PATRZNOŚCI, czyli najważniejszego dla Artysty punktu odniesienia:
w Kamienicy Hipolitów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa miała miejsce jego retrospektywa zatytułowana TOPOS, a w niezobowiązującym lokalu drink baru Vis à Vis pokazano jego grafiki prasowe.
Artysta to SNAJPER, skupiony na własnych relacjach ze światem, atomizujący swoje cząstkowe wizje,
skazany na niepełne wizerunki, podążający za pozbawionymi ostrości zarysami zdarzeń, skazany na
całą zgromadzoną pod powieką, z natury swej oniryczną, materię widzenia. Jednooki SNAJPER posiadł
bowiem władzę wytyczania granic teatrowi zdarzeń, uzurpuje też sobie prawo podążania tropem barokowych zabiegów teatralizacji malarskiej kompozycji. Zagadkowe sceny wizualnego spektaklu sygnalizują
biało-czerwone i żółto-czarne taśmy ostrzegawcze. Za ich pomocą izoluje się miejsca, kontrolowane przez
służby porządkowe z powodu gwałtownych zdarzeń; to miejsca zbrodni i katastrof, obszary nawiedzone
przez klęski żywiołowe, a czasem zamykane po prostu, jako tereny robót budowlanych albo drogowych.
Malarskiemu procederowi mieszania kolorów dodadzą wyrazu organizatorzy wystawy, realizując projekt
instalacji z wykorzystaniem pigmentów oraz wykorzystując efekt wprawionej w ruch, „sceny obrotowej”.
POMALARSKI POLIPTYK ALEXANDRA FRAJ PIEŃKA zatoczy w ten sposób szerszy niż dotąd krąg.
ALEXANDER FRAJ PIENIEK
Urodzony w Częstochowie, gdzie ukończył tamtejsze PLSP. Studiował na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, początkowo w pracowni prof. Jonasza Sterna, dyplom
obronił w roku 1977 pod kierunkiem prof. Adama Marczyńskiego.
Staż podyplomowy zaliczył na ASP (ALU) w Zagrzebiu w pracowni znanego artysty chorwackiego prof. Ferdinanda Kulmera.
W roli malarza zadebiutował w 1976 roku na ateńskiej Akademii,
rok później na łamach krakowskiego dwutygodnika „Student”
opublikował swój pierwszy rysunek prasowy. Od 1991 roku
redaktor graficzny magazynu kulturalnego „Dekada Literacka”,
obecnie „Nowa Dekada Krakowska”.
Jego malarstwo określane bywa maleFrei, a działalność graficzna ersatzgrafica.
Współpracował z wydawnictwami i redakcjami gazet codziennych oraz periodyków ilustrowanych. Publikował prace graficzne na łamach „Szpilek”, „Tygodnika Solidarność Małopolska”, „Czasu Krakowskiego”, „Gazety Krakowskiej”, „itd”, „Radaru”, „Rzeczpospolitej”, „Tygodnika Powszechnego” oraz „Znaku”.
Autor opracowań graficznych i redakcyjnych publikacji książkowych i katalogowych, między innymi
okładek dla Wydawnictwa Literackiego, Znaku, Ha!artu, Domu Wydawnictw Naukowych oraz kwartalnika „Konspekt”, a przede wszystkim dla dwumiesięcznika „Dekada Literacka” i ostatnio dla „Nowej
Dekady Krakowskiej”.
Założyciel Galerii Albert, w której pod egidą krakowskiego Klubu Inteligencji Katolickiej zorganizował
w latach 1995–2010 wiele wystaw artystów krajowych i zagranicznych. Stypendysta Ministerstwa
Kultury i Sztuki. Nauczyciel rysunku i malarstwa w PLSP w Nowym Wiśniczu od 1978 do 1986 roku.
Obecnie adiunkt na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Prace w zbiorach
MKiDN, Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, Muzeum XIV Olimpiady Zimowej w Sarajewie, Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Karykatury w Warszawie, Galería de la
Raza w San Francisco (USA) oraz w zbiorach prywatnych krajowych i zagranicznych, między innymi
w zbiorach Franceski Gräfin Pilati w Riegersburgu (Austria) i WAH Galery Wien w Wiedniu. Członek
ZPAP, SPAK i krakowskiego KIK-u.
stary.pl
* Zaproszenia do odbioru w Biurze Obsługi Widza – pl. Szczepański 1
(od poniedziałku do piątku w godz. 9:00-17:00, tel. 12 422 40 40).