Dane ogólne

Transkrypt

Dane ogólne

Zamierzone uwolnienie GMO
Tytuł
Opis
Wniosek o wydanie decyzji w sprawie zamierzonego uwolnienia GMO
Dane ogólne
INFORMACJE OGÓLNE O WNIOSKU
Numer wniosku
02-02/2005
Status zgłoszenia
Wydano decyzję
Data zgłoszenia
2005-01-27
Znak decyzji
.....................................
Data wydania decyzji
2005-08-04
Data decyzji
2007-12-31
Numer decyzji
.....................................
Numer uchwały
.....................................
Tytuł zamierzonego uwolnienia
Przeprowadzanie prób polowych z odmianami kukurydzy NK603 w celu ich rejestracji na liście odmian roślin
uprawnych
Title
................................................................................................................................................................................
Cel zamierzonego uwolnienia
rzeprowadzenie eksperymentów polowych z odmianami kukurydzy NK603, odpornej na glifosat, w celu
zarejestrowania nowych odmian kukurydzy, ulepszonych pod tym kątem w krajowym rejestrze odmian roślin
rolniczych i warzywnych, których materiał siewny może być wytwarzany i znajdować się w obrocie w Polsce.
Abstract
................................................................................................................................................................................
Strona 1 z 33
Użytkownik
1.INFORMACJE O UŻYTKWONIKU GMO I OSOBACH ODPOWIEDZIALNYCH ZA PRZYGOTOWANIE I
PRZEPROWADZENIE ZAMIERZONEGO UWOLNIENIA
1.1. Nazwa i siedziba lub nazwisko i adres użytkownika GMO
Dane osoby prawnej
Nazwa użytkownika
Pioneer Hi-Bred Services GmbH Przedstawicielstwo
w Polsce
Kod pocztowy
62-080
Miejscowość
Swadzim
Ulica
ul. Poznańska
Numer budynku
16
Numer lokalu
.....................................
Adres e-mail
[email protected]
Telefon
(61) 8162068
Faks
(61) 8162068
Dane osoby fizycznej
Imię
.....................................
Nazwisko
.....................................
Kod pocztowy
.....................................
Miejscowość
.....................................
Ulica
.....................................
Numer budynku
.....................................
Numer lokalu
.....................................
Adres e-mail
.....................................
Telefon
.....................................
Faks
.....................................
1.2. Imię i nazwisko oraz informacja o kwalifikacjach fachowych osoby (osób) odpowiedzialnej za
przygotowanie i przeprowadzenie zamierzonego uwolnienia GMO do środowiska
Dane osoby odpowiedzialnej
Tytuł naukowy
Imię pracownika
Tomasz
Nazwisko pracownika
Sulewski
Telefon
8162068,
Faks
8162068,
Strona 2 z 33
Adres e-mail
[email protected]
Kwalifikacje zawodowe pracownika
Dyrektor Przedstawicielstwa
Tytuł naukowy
Imię pracownika
Zdzisław
Nazwisko pracownika
Stępień
Telefon
071/3126280
Faks
071/3125383
Adres e-mail
.....................................
personel stacji doświadczalnych Centralnego Ośrodka badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) w
Słupi Wielkiej
Tytuł naukowy
Imię pracownika
Norbert
Nazwisko pracownika
Styrc
Telefon
032/2334187
Faks
032/2334187
Adres e-mail
.....................................
Słupi Wielkiej
Tytuł naukowy
Imię pracownika
Wiesław
Nazwisko pracownika
Makowski
Telefon
061/2834591
Faks
061/2834591
Adres e-mail
.....................................
Słupi Wielkiej
Tytuł naukowy
Imię pracownika
Strona 3 z 33
Maria
Nazwisko pracownika
Kozioł
Telefon
017/5813194
Faks
017/5813194
Adres e-mail
.....................................
Słupi Wielkiej
Tytuł naukowy
Imię pracownika
Julia
Nazwisko pracownika
Tokarczyk
Telefon
012/2858881
Faks
012/2858781
Adres e-mail
.....................................
Słupi Wielkiej
Strona 4 z 33
Uwolnienie
2. INFORMACJE O ZAMIERZONYM UWOLNIENIU GMO DO ŚRODOWISKA
a) Tytuł zamierzonego uwolnienia GMO do środowiska
Przeprowadzanie prób polowych z odmianami kukurydzy NK603 w celu ich rejestracji na liście odmian roślin
uprawnych
Title
................................................................................................................................................................................
b) Cel zamierzonego uwolnienia GMO do środowiska i krótkie streszczenie
rzeprowadzenie eksperymentów polowych z odmianami kukurydzy NK603, odpornej na glifosat, w celu
zarejestrowania nowych odmian kukurydzy, ulepszonych pod tym kątem w krajowym rejestrze odmian roślin
rolniczych i warzywnych, których materiał siewny może być wytwarzany i znajdować się w obrocie w Polsce.
Abstract
................................................................................................................................................................................
Strona 5 z 33
Biorca
3. INFORMACJE O GMO
a) Charakterystyka biorcy; organizmu rodzicielskiego (o ile występuje)
3.1. Nazwa taksonomiczna
Zea mays L.
Jeżeli w powyższym słowniku wybrana została
wartość "Żadne z powyższych" należy wypełnić pole:
.....................................
3.2. Taksonomia
a) Królestwo: jądrowe (Eucariota) b) Podkrólestwo: rośliny (Phytobionta) c) Dział : ogranowce (Cormophyta)
d) Typ (d. gromada): okrytozalążkowe (Magnoliophyta = Angiospermae) e) Klasa: jednoliścienne (Liliopsida
= Monocotyledones) f) Rząd: wiechlinowce (trawowce) (Poales) g) Rodzina: trawy (Poaceae [Graminea]) f)
Rodzaj: kukurydza (Zea) g) Gatunek: kukurydza zwyczajna (Zea mays L.)
3.3. Inne nazwy (w szczególności: nazwa zwyczajowa, nazwa szczepu, nazwa hodowlana)
Kukurydza.
3.4. Cechy fenotypowe i genetyczne
Zmodyfikowana kukurydza, będąca przedmiotem wniosku nie różni się fenotypowo i genetycznie od
innych typowych odmian kukurydzy uprawianych powszechnie w Polsce i Europie. Jedyną istotną cechą
wyróżniającą odmiany kukurydzy NK 603 jest obecność dodatkowego genu CP4, wprowadzonego dzięki
metodom inżynierii genetycznej. Kukurydza NK 603 nie zawiera też genu(ów) markerowego , ponieważ gen
CP4 spełnia taką rolę w procesie selekcji linii po transformacji.
3.5. Stopień pokrewieństwa pomiędzy dawcą i biorcą lub między organizmami rodzicielskimi
Pomiędzy dawcą genu (bakterią Agrobacterium tumefaciens sp. CP4) a biorcą (rośliną kukurydzy) nie
występuje żadne pokrewieństwo.
3.6. Opis technik identyfikacji i detekcji
Kukurydza jest uprawnym gatunkiem z rodziny Gramineae i jest dobrze opisana taksonomicznie, co
umożliwia detekcję poprzez zastosowanie kontrolę wzrokową. Identyfikacja roślin poddanych transformacji
może zostać dokonana poprzez sprawdzenie ich odporności na glifosat przez nalistny oprysk herbicydem.
Rośliny kukurydzy zmodyfikowane genetycznie przeżyją zastosowanie herbicydu. Wprowadzony gen może
być rozpoznany przez zastosowanie analiz PCR (ang. Polymerase Chain Reaction) lub Southern blot.
3.7. Dokładność, powtarzalność i specyficzność technik identyfikacji i detekcji
Opisane w pkt. 3.6 techniki detekcji są powtarzalne, specyficzne i wystarczająco dokładne do identyfikacji
kukurydzy NK 603.
3.8. Opis geograficznego zasięgu i naturalnego środowiska organizmu wraz z informacją o naturalnych
wrogach, ofiarach, pasożytach, konkurentach, symbiontach i gospodarzach
Kukurydza jest trzecim po ryży i pszenicy, najpopularniejszym na świecie zbożem. Kukurydza nie jest
autochtoniczną rośliną występującą w Polsce i Europie, wywodzi się z Ameryki Centralnej. Nie może
rozwijać się w temperaturze poniżej 9-10°C a warunki optymalne do jej rozwoju to temperatura 30-33°C i
wysokie opady atmosferyczne. W klimacie kontynentalnym (Kanada, Rosja), kukurydza jest uprawiana do 60
równoleżnika. Kukurydza może być uprawiana w większości państw europejskich. Jest ona podatna na liczne
choroby grzybowe (antraknozę, helmintosporiozę, fuzarium, głownie kukurydzy i inne) oraz na szkodniki
(np. drobnica burakowa, krocionóg krwawoplamy, komarnica błotniarka, rolnice, omacnica prosowianka,
zachodnia stonka kukurydziana, północna stonka kukurydziana,, mszyce i in. W trakcie wegetacji kukurydza
rośnie w dużej konkurencji ze strony chwastów.
Strona 6 z 33
3.9. Możliwość przeniesienia informacji genetycznej do innych organizmów. Krzyżowanie z innymi gatunkami
użytkowymi lub dzikimi
Transfer horyzontalny. Nie ma opublikowanych danych dotyczących istnienia jakichkolwiek naturalnych
mechanizmów, innych poza krzyżowaniem płciowym pomiędzy roślinami kukurydzy, poprzez które
geny mogłyby być przekazywane z kukurydzy do innych organizmów. Transfer międzygatunkowy lub
międzyrodzajowy. W związku z tym, że w Europie nie występują gatunki spokrewnione z kukurydzą, nie
zachodzi transfer międzygatunkowy lub międzyrodzajowy. Transfer wewnątrzgatunkowy. Jeżeli zdolny
do życia pyłek z genetycznie zmodyfikowanej rośliny, zostanie przeniesiony przez wiatr na podatne
znamię słupka w czasie 30-minutowego okresu życia pyłku, może wówczas nastąpić transfer materiału
genetycznego. Ten transfer materiału genetycznego staje się coraz mniej prawdopodobny wraz ze wzrostem
odległości względem kukurydzy transgenicznej. Wg badań kanadyjskich, w odległości 1 m od pylącej rośliny
spada 74 % pyłku kukurydzy i wraz ze wzrostem odległości ten procent zwiększa się do 89 % na dystansie
do 5 m oraz 98 % do 25 m (źródło: Genetically modified maize:pollen movement and coexistence, Brooks
et. al. Nov, 2004 ). Kwestia ta staje się nieistotna, gdy odległość ta wynosi 200 metrów. Jest to dystans
zatwierdzony w odniesieniu do produkcji nasiennej, zgodnie z międzynarodowymi normami dotyczącymi
czystości odmianowej (normy certyfikacyjne OECD). Ponadto na możliwość zapylania mają wpływ takie
czynniki jak: wilgotność i temperatura powietrza, termin siewu i kwitnienia kukurydzy zmodyfikowanej
względem odmian zasianych w sąsiedztwie, różnice odmianowe, bariery mechaniczne, siła i kierunek wiatru.
3.10. Stabilność genetyczna organizmów i czynniki na nią wpływające
Stabilność genetyczna kukurydzy jest prawie wyłącznie kształtowana zabiegami hodowlanymi człowieka.
System rejestracji odmian i certyfikacji materiału siewnego wymaga potwierdzenia stabilności cech
(genetycznej) komercyjnych odmian kukurydzy. Kukurydza NK603 zawiera pojedyncze wprowadzenie
przyłączonego DNA, które jest dziedziczone jako pojedynczy gen dominujący według reguł dziedziczenia
mendlowskiego, jak opisano w Formularzach C/ES/00/01 i C/ES/03/01 Informacji Podsumowujących
Zgłoszenia na stronie http://gmoinfo.jrc.it/.
3.11. Cechy patologiczne, ekologiczne i fizjologiczne
a) cechy patologiczne, stosownie do istniejących norm dotyczących ochrony zdrowia ludzi lub ochrony
środowiska
Kukurydza NK 603 nie wykazuje żadnych cech patologicznych odmiennych od powszechnie uprawianej
kukurydzy.
b) wymiana pokoleń w naturalnym ekosystemie; płciowe i bezpłciowe cykle reprodukcyjne
Kukurydza nie występuje w Europie w naturalnych ekosystemach, ponieważ nie wytrzymałby by presji
innych gatunków roślin, a także szkodników i chorób. W agrocenozach, w warunkach Polski, jej samoistna
reprodukcja jest niemożliwa ze względu na niskie temperatury w okresie zimy, które pozbawiają nasiona
kukurydzy zdolności kiełkowania oraz sposoby uprawy gleby związane ze zmianowaniem. W Polsce,
prawdopodobieństwo przeżycia rośliny kukurydzy z roku na rok, jest bliskie zeru, zatem nie ma mowy
o wymianie pokoleń. Cykl reprodukcyjny odbywa się pod ścisłą kontrolą hodowców ze względu na
konieczność tworzenia mieszańców pierwszego pokolenia F1 kukurydzy, która tylko w takiej formie jest
sprzedawana rolnikom.
c) zdolność do samodzielnego utrzymania się w środowisku, w tym wytwarzanie diaspor między innymi
przez nasiona, spory. Specyficzne czynniki wpływające na przeżywalność i rozsiewanie
Kukurydza nie występuje w Europie w naturalnych ekosystemach, ponieważ nie wytrzymałby by presji
innych gatunków roślin, a także szkodników i chorób. W agrocenozach, w warunkach Polski, jej samoistna
reprodukcja jest niemożliwa ze względu na niskie temperatury w okresie zimy, które pozbawiają nasiona
kukurydzy zdolności kiełkowania oraz sposoby uprawy gleby związane ze zmianowaniem. W Polsce,
prawdopodobieństwo przeżycia rośliny kukurydzy z roku na rok, jest bliskie zeru, zatem nie ma mowy
Strona 7 z 33
o wymianie pokoleń. Cykl reprodukcyjny odbywa się pod ścisłą kontrolą hodowców ze względu na
konieczność tworzenia mieszańców pierwszego pokolenia F1 kukurydzy, która tylko w takiej formie jest
sprzedawana rolnikom.
d) patogenność: infekcyjność, toksyczność, alergenność, nośniki (wektory) patogenów, inne wektory, wpływ
na organizmy nieobjęte celowym działaniem GMO. Możliwość aktywacji wirusów utajonych (prowirusów);
zdolność do kolonizacji innych organizmów
Kwestie patogenności, w tym: infekcyjność, toksyczność, alergenność, nośniki (wektory) patogenów, inne
wektory, nie dotyczą kukurydzy NK 603, podobnie jak wpływ na organizmy nie objęte celowym działaniem
GMO. Nie istnieją badania potwierdzające możliwość aktywacji wirusów utajonych (prowirusów) w wyniku
wykonanej modyfikacji. Zdolność do kolonizacji innych organizmów kukurydzy NK 603 jest taka sama jak
każdej innej kukurydzy, czyli żadna.
e) oporność na antybiotyki i możliwość wykorzystywania tych antybiotyków w leczeniu ludzi i zwierząt i w
profilaktyce
Kukurydza NK 603 nie zawiera sztucznie wprowadzonych genów odporności na antybiotyki.
f) rola w procesach środowiskowych, produkcja, przemiany metaboliczne, rozkład materii organicznej, inne
Jeżeli za „proces środowiskowy” uznać zwalczanie chwastów na polu kukurydzy, to wyłącznie pośrednio,
kukurydza NK 603, ma wpływ na ich skuteczną eliminację przy pomocy herbicydów, na które została
uodporniona. Jest to korzystna zmiana w stosunku do tradycyjnie stosowanych programów herbicydowych,
ze względu na możliwość zastąpienia herbicydów o negatywnym profilu środowiskowym (np. atrazyna), na
herbicydy lepsze pod tym względem. Ponadto w większości sytuacji agronomicznych będzie to prowadzić
do redukcji wypryskiwanych dawek substancji aktywnych na ha. Przemiany metaboliczne i rozkład materii w
przypadku kukurydzy NK 603, są identyczne jak tradycyjnej kukurydzy.
3.12. Charakterystyka wcześniej wprowadzonych wektorów
Ogólna chcrakterystyka wcześniej wprowadzonych wektorów
Do kukurydzy NK 603 nie wprowadzano wcześniej wektorów (zob.: pkt. 3 c, strona 15).
a) sekwencja
................................................................................................................................................................................
b) częstotliwość użytkowania
................................................................................................................................................................................
c) specyficzność
................................................................................................................................................................................
d) obecność genów nadających oporność
................................................................................................................................................................................
3.13. Opis wcześniejszych modyfikacji genetycznych
Kukurydzy NK 603 będącej przedmiotem wniosku wcześniej nie modyfikowano.
Strona 8 z 33
Dawca
3. INFORMACJE O GMO
b) Charakterystyka dawcy
3.14. Nazwa taksonomiczna
Agrobacterium sp.
Jeżeli w powyższym słowniku wybrana została
wartość "Żadne z powyższych" należy wypełnić pole:
.....................................
3.15. Taksonomia
Klasa: Eubacteriae Rząd: Eubacteriales (bakterie właściwe) Rodzina: Rhizobiaceae Rodzaj: Agrobacterium
Gatunek: Agrobacterium sp.
3.16. Inne nazwy (w szczególności: nazw zwyczajowa, nazwa szczepu, nazwa hodowlana)
Szczep: CP4.
3.17. Cechy fenotypowe i genetyczne
Informacji dotyczących tego punktu nie zawarto w innych, analogicznych wnioskach składanych w innych
krajach Unii Europejskiej, jako bez znaczenia dla oceny bezpieczeństwa wnioskowanych badań polowych.
3.18. Stopień pokrewieństwa pomiędzy dawcą i biorcą lub między organizmami rodzicielskimi
Pomiędzy dawcą genu (bakterią Agrobacterium tumefaciens sp. CP4) a biorcą (rośliną kukurydzy) nie
występuje żadne pokrewieństwo
3.19. Opis technik identyfikacji i detekcji
Identyfikacji i detekcji dawcy służyć mogą tradycyjne metody powszechnie stosowane w przypadku bakterii:
obserwacje mikroskopowe i hodowla na pożywkach agarowych.
3.20. Dokładność, powtarzalność i specyficzność technik identyfikacji i detekcji
Opisane w pkt. 3.19 techniki są w pełni specyficzne, dokładne i powtarzalne.
3.21. Opis geograficznego zasięgu i naturalnego środowiska organizmu wraz z informacją o naturalnych
wrogach, pasożytach, konkurentach, symbiontach i gospodarzach
Nie dotyczy
3.22. Możliwość przeniesienia informacji genetycznej do innych organizmów Krzyżowanie z innymi gatunkami
użytkowymi lub dzikimi
Związek pomiędzy kukurydzą NK 603, a „dawcą” czyli Agrobacterium, kończy się na etapie opracowania
kaset genowych, z genem CP4 EPSPS z bakterii. Genom dawcy nie został zmieniony, a już na pewno dawca
nie ma dalszego związku ze zmodyfikowaną kukurydzą, ponieważ nie został nawet użyty do jej transformacji.
Dalsze rozpatrywanie charakterystyki dawcy nie ma wpływu na określenie bezpieczeństwa badań, czy też
oceny ryzyka dla środowiska kukurydzy NK 603. Agrobacterium sp. to powszechnie występująca w glebie
bakteria, która posiada naturalną zdolność przekazywania swojego materiały genetycznego do genomu
dawcy. Jest ona standardowo używana do transformacji. Raczej nieprawdopodobne jest krzyżowanie dawcy
z innymi gatunkami użytkowymi lub dzikimi
3.23. Stabilność genetyczna organizmów i czynniki na nią wpływające
patrz pkt. b, 3.22
3.24. Cechy epidemiologiczne (patologiczne i fizjologiczne oraz ekologiczne)
Strona 9 z 33
a) cechy patologiczne, stosownie do istniejących norm dotyczących ochrony zdrowia ludzi lub ochrony
środowiska
patrz pkt. b, 3.22
b) Wymiana pokoleń w naturalnym ekosystemie; płciowe i bezpłciowe cykle reprodukcyjne
patrz pkt. b, 3.22
c) zdolność do samodzielnego utrzymania się w środowisku, w tym wytwarzanie diaspor między innymi
przez nasiona, spory. Specyficzne czynniki wpływające na przeżywalność i rozsiewanie
patrz pkt. b, 3.22
d) patogenność: infekcyjność, toksyczność, alergenność, nośniki (wektory) patogenów, inne wektory,
wpływ na organizmy nieobjęte celowym oddziaływaniem GMO; możliwość aktywacji wirusów utajonych
(prowirusów); zdolność do kolonizacji innych organizmów
patrz pkt. b, 3.22
e) oporność na antybiotyki i możliwość wykorzystywania tych antybiotyków w leczeniu ludzi i zwierząt i w
profilaktyce
patrz pkt. b, 3.22
f) rola w procesach środowiskowych, produkcja, przemiany metaboliczne, rozkład materii organicznej, inne
patrz pkt. b, 3.22
3.25. Charakterystyka wcześniej wprowadzonych wektorów
Charaktetystyka wcześniej wprowadzonych wektorów
Do bakterii z gatunku Agrobacterium - dawcy genu, który posłużył do zmodyfikowania genomu kukurydzy
NK 603, to nie wprowadzano żadnych wektorów. Bakterie gatunku Agrobacterium tumefaciens są same
wykorzystywane jako wektory różnych genów w procesie transformacji. W tym celu, wcześniej wprowadza
się do ich genomu pożądaną informację genetyczną. Nie dotyczy to jednak omawianego przypadku.
a) sekwencja
................................................................................................................................................................................
b) częstość mobilizacji
................................................................................................................................................................................
c) specyficzność
................................................................................................................................................................................
d) obecność genów nadających oporność
................................................................................................................................................................................
3.26. Opis wcześniejszych modyfikacji genetycznych
Dawcę, czyli bakterie Agrobacterium poddaje się różnym modyfikacjom genetycznym, kiedy spełniają rolę
wektora informacji genetycznej do genomu roślin wyższych. Nie dotyczy to analizowanego przypadku
Strona 10 z 33
Wektor
3. INFORMACJE O GMO
c) Charakterystyka wektora
3.27. Właściwości i źródło wektora
Do transformacji kukurydzy NK 603 nie zastosowano żadnego wektora. Fragment liniowego DNA
oznaczony jako PV-ZMGT32L został wykorzystany do transformacji kukurydzy NK603 poprzez akcelerację
cząsteczkową. Punkty 3.27 do 3.30 nie dotyczą wnioskowanego przypadku.
3.28. Sekwencja transpozonów, wektorów i innych niekodujących odcinków genetycznych, użytych do
konstrukcji GMO i zrobienia wektorów wprowadzających oraz pozwalających na ich funkcjonowanie w GMO
................................................................................................................................................................................
3.29. Częstość mobilizacji wbudowanego wektora lub zdolność przenoszenia i metody określenia tych
procesów
................................................................................................................................................................................
3.30. Informacje o tym, w jakim stopniu wektor jest ograniczony do DNA wymaganego do spełnienia
planowanych funkcji
................................................................................................................................................................................
Strona 11 z 33
GMO
3. INFORMACJE O GMO
d) Charakterystyka GMO
3.31. Informacje związane z modyfikacjami genetycznymi
a) metody modyfikacji
Kukurydza NK603 została zmodyfikowana poprzez wbudowanie fragmentu restrykcyjnego plazmidu
DNA, oznaczonego jako PV-ZMGT32L, do genomu kukurydzy, przy zastosowaniu metody akceleracji
cząsteczkowej. Więcej informacji umieszczono w Formularzach Informacji Podsumowujących Zgłoszenia
(ang. Summary Notification Information Formats) C/ES/00/01 i C/ES/03/01 na stronie http://gmoinfo.jrc.it/.
b) metody konstrukcji i wprowadzenia insertu bądź insertów do biorcy lub usunięcia sekwencji
Fragment liniowego DNA oznaczony jako PV-ZMGT32L został wykorzystany do transformacji kukurydzy
NK603 poprzez akcelerację cząsteczkową. Jak opisano w Formatach C/ES/00/01 i C/ES/03/01 Informacji
Podsumowujących Zgłoszenia na stronie http://gmoinfo.jrc.it/, roślinny wektor służący do uzyskania
ekspresji w roślinie, PV-ZMGT32, zawiera dwie przylegające do siebie kasety ekspresji genów roślinnych, z
których każdy zawiera pojedynczą kopię genu cp4 epsps, nadającą odporność na herbicyd glifosat. Wektor
zawiera także selekcyjny marker genowy nptII umożliwiający selekcję bakterii zawierających plazmid oraz
źródło replikacji (ori) niezbędne do replikowania plazmidu w Escherichia coli. Fragment restrykcyjny wektora
plazmidowego PV-ZMGT32L, który został wykorzystywany do transformacji kukurydzy NK603 zawiera
jedynie kasety ekspresji genów roślinnych CP4 EPSPS a nie zawiera selekcyjnego markera genowego
nptII bądź źródła replikacji wektora plazmidowego PV-ZMGT32L. Kukurydza NK603 Roundup Ready
była otrzymana poprzez zastosowanie systemu transformacji cząsteczkowego przyspieszenia i żelowej
izolacji fragmentu MluI, PV-ZMGT32L (figura 1), zawierającego gen syntazy 5-enolopyruwylshikimate-3fosforanowej (EPSPS) ze szczepu Agrobacterium sp. CP4 (CP4 EPSPS). Gen cp4 epsps koduje produkcję
w nadmiarze enzymu EPSPS, co nadaje odporność roślinie na glifosat. Dalsze informacje dotyczące
elementów DNA fragmentu PV-ZMGT32L przedstawione są na mapie linearnej PV-ZMGT32L (Załącznik 5,
Figura 1), przy czym jest to informacja poufna i podlega ochronie z tytułu praw własności intelektualnej.
c) opis insertu i/ lub konstrukcji wektora
Elementy genowe obecne we fragmencie restrykcyjnym, oznaczonym PV-ZMGT32L, wykorzystywane do
transformacji kukurydzy NK603, dane podaje w kolejnosci:Element genowy,Rozmiar w kb, Pochodzenie,
Charakterystyka / Funkcja. Pierwsza kaseta genowa cp4 epsps: Intron P-ract1/ract1 , 1.4, Oryza sativa,
region 5’ genu 1 aktyny ryżowej zawierający promotor, obszar startowy transkrypcji i pierwszy intron. ctp 2,
0.2, Arabidopsis thaliana, sekwencja DNA dla chloroplastowego peptydu tranzytowego, wyizolowanego z
Arabidopsis thaliana EPSPS, obecnego w celu skierowania białka CP4 EPSPS do chloroplastu, obszaru
gdzie ma miejsce synteza aromatycznych aminokwasów cp4 epsps, 1.4, Agrobacterium sp. szczep CP,
Sekwencja DNA dla CP4 EPSPS, wyizolowana z Agrobacterium sp. szczep CP4, która nadaje tolerancję
na glifosat NOS 3’, 0.3, Agrobacterium tumefaciens, Region 3’ syntazy nopaliny, który nie uległ translacji,
pochodzący z Agrobacterium tumefaciens T-DNA, który kończy transkrypcję i ukierunkowuje poliadenylację
mRNA Druga kaseta genowa cp4 epsps : e35S, 0.6, Wirus mozaiki kalafiora, Promotor wirusa mozaiki
kalafiora (CaMV) ze zduplikowanym regionem wzmocnienia Zmhsp 70, 0.8, Zea mays L., Intron z genu
kukurydzy hsp70 (białko szoku termicznego) obecne w celu stabilizacji poziomu transkrypcji genowej , ctp
2, 0.2, Arabidopsis thaliana, Sekwencja DNA dla chloroplastowego peptydu tranzytowego, wyizolowana
z Arabidopsis thaliana EPSPS, obecna w celu skierowania białka CP4 EPSPS do chloroplastu, obszaru,
gdzie ma miejsce synteza aromatycznych aminokwasów cp4 epsps l214p1, 1.4, Agrobacterium sp. szczep
CP4, Sekwencja DNA dla CP4 EPSPS, wyizolowanego z Agrobacterium sp. szczep CP4, który nadaje
tolerancję na glifosat. NOS 3’, 0.3, Agrobacterium tumefaciens, Region 3’ syntetazy nopaliny, który nie uległ
Strona 12 z 33
translacji, pochodzący z Agrobacterium tumefaciens T-DNA, który kończy transkrypcję i ukierunkowuje
poliadenylację mRNA.
d) metody użyte do selekcji
Otrzymane po transformacji, embriony były przenoszone do pożywki inicjującej rozwój kalusa zawierającej
glifosat, będący czynnikiem selekcyjnym. Rozwijające się z embrionów rośliny, które nie uległy skutecznej
transformacji zamierały na pożywce selekcyjnej. Embrionom, które przeżyły i wytworzyły zdrową, odporną
na glifosat tkankę kalusową, nadawano unikatowy kod identyfikacyjny charakteryzujący domniemane
odmiany transgeniczne i przenoszono je na świeżą pożywkę. Następnie rośliny kukurydzy były namnażane
z tkanek otrzymanych z każdej unikatowej odmiany i przenoszone do szklarni. Próbki liści zostały pobrane w
celu przeprowadzenia analizy PCR potwierdzającej obecność wprowadzonych genów oraz analizę ELISA w
celu potwierdzenia obecności białka EPSPS.
e) czystość insertu - obecność sekwencji o nieznanych funkcjach
NK603 zawiera pojedynczy intron przyłączonego DNA, a szczegółowa analiza molekularna została
wykonana przez Monsanto i potwierdziła brak sekwencji niepożądanych. Przeprowadzona ona została w
celu opisania wprowadzonego do kukurydzy NK603 DNA, z wykorzystaniem analizy Southern blot, reakcji
łańcuchowej polimerazy (PCR) oraz sekwencjonowania DNA. Informacje te zawarte są na stronie http://
gmoinfo.jrc.it/., zostały ocenione pozytywnie przez kompetentne autorytety regulacyjne Unii Europejskiej .
Na mocy decyzji Komisji Europejskiej kukurydza NK 603 została dopuszczona do obrotu (z wyjątkiem
uprawy) na terenie 25 krajów wspólnoty.
f) sekwencja, lokalizacja i funkcja wprowadzonych/ usuniętych/ zmienionych fragmentów DNA, ze
szczególnym odniesieniem do jakiejkolwiek znanej szkodliwej sekwencji
Automatyczne sekwencjonery pozwalają z dużą precyzją potwierdzić umiejscowienie wprowadzonego
fragmentu DNA w chromosomie, jak również jego czystość (na podstawie specyficznej sekwencji
nukleotydów). Potwierdzona „czystość” insertu pozwala wnioskować o braku innej, nieprzewidzianej i
ewentualnie szkodliwej sekwencji. W przypadku NK 603 potwierdzono czystość insertu.
g) umiejscowienie insertu w komórce (chromosomy, mitochondria, chloroplasty, cytoplazma) i metody
identyfikacji umiejscowienia insertu
Insert jest wbudowany do genomu jądra komórkowego kukurydzy. Dzięki znajomości chromosomów
kukurydzy, przy pomocy PCR i automatycznych sekwencjonerów można wykazać w którym chromosomie
i w którym miejscu chromosomu został ulokowany insert. Ekspresja białka CP4 EPSPS powinna się
pojawić w całej roślinie ze względu na to, że wykazano, że promotory aktyny ryżowej i CaMV e35S
przeprowadzają konstytucyjną ekspresję kodowanego białka w genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy,
jak opisano w Formatach C/ES/00/01 i C/ES/03/01 Informacji Podsumowujących Zgłoszenia na stronie
http://gmoinfo.jrc.it/. Ekspresja insertu została oceniona poprzez zastosowanie metody analitycznej ELISA
(Immunosorbcyjna Próba Wiązania Enzymu).
h) wielkość usuniętego fragmentu i jego funkcje
Nie usuwano żadnego fragmentu genomu kukurydzy
3.32. Informacje o uzyskanym GMO
Informacje o uzyskanym GMO
................................................................................................................................................................................
a) opis zmienionych cech genetycznych i fenotypowych GMO
We wcześniejszych próbach polowych, rośliny transgeniczne wydawały się normalne pod każdym
względem. Były one nie do odróżnienia od roślin kukurydzy, które nie były zmodyfikowane genetycznie, z
Strona 13 z 33
wyjątkiem tego, że wykazywały odporność na herbicyd, cechę wynikającą z ich modyfikacji genetycznej.
Sposób(y) i/lub tempo rozmnażania. Sposób rozmnażania roślin genetycznie zmodyfikowanych jest taki
sam jak roślin niezmodyfikowanych genetycznie. Rośliny genetycznie zmodyfikowane zachowują się tak
samo jak ich niezmodyfikowane odpowiedniki w odniesieniu do rozsiewania pyłku i wytwarzania nasion.
Przeżywalność. Zdolność do przeżycia jest taka sama; genetycznie zmodyfikowana roślina pozostaje
rośliną jednoroczną. Wprowadzony gen nie ma żadnego wpływu na zdolność rośliny do tworzenia kolonii.
W warunkach centralnej europy, kukurydza nie jest zdolna do rozwoju poza obszarem uprawy i nawet w
przypadku, gdyby doszło do rozsiania po żniwach nie byłaby w stanie przetrwać zimy; w związku z tym nie
będzie roślin zdolnych do rozmnożenia w następnym roku
b) struktura i liczba kopii każdego wektora lub dodanego kwasu nukleinowego w GMO
NK603 zawiera pojedynczy intron przyłączonego DNA, a szczegółowa analiza molekularna została
wykonana przez Monsanto i pozytywnie oceniona przez autorytety regulacyjne Unii Europejskiej.
c) stabilność genetyczna i fenotypowa
Kukurydza NK603 zawiera pojedyncze wprowadzenie przyłączonego DNA, które jest dziedziczone jako
pojedynczy gen dominujący według reguł dziedziczenia mendlowskiego, jak opisano w Formularzach C/
ES/00/01 i C/ES/03/01 Informacji Podsumowujących Zgłoszenia na stronie http://gmoinfo.jrc.it/. Stabilność
fenotypowa kukurydzy nie została zmieniona w najmniejszych stopniu w wyniku modyfikacji. Szczegółowe
informacje dotyczące stabilności genetycznej i fenotypowej insertu genetycznie zmodyfikowanej rośliny
są dostępne w zgłoszeniach C/ES/00/01 i C/ES/03/01 dostarczonych przez Monsanto do kompetentnych
autorytetów Unii Europejskiej.
d) charakterystyka i poziom ekspresji nowego materiału genetycznego; metody i czułość pomiaru; części
organizmu, gdzie występuje ekspresja (np. korzeń)
Kukurydza NK603 zawiera pojedyncze wprowadzenie przyłączonego DNA (genu CP4, kodującego
powstawanie w nadmiarze białka EPSPS). Dzięki niemu kukurydza nabywa naturalnej odporności na
glifosat, ponieważ szlak biosyntezy aromatycznych aminokwasów biorący udział w syntezie podstawowych
aminokwasów nie zostaje zatrzymany, pomimo obecności glifosatu. Umożliwia to dalszy rozwój roślin
genetycznie zmodyfikowanych. Ekspresja białka CP4 EPSPS powinna się pojawić w całej roślinie ze
względu na to, że wykazano, że promotory aktyny ryżowej i CaMV e35S przeprowadzają kontytucyjną
ekspresję kodowanego białka w całej genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, jak opisano w Formatach C/
ES/00/01 i C/ES/03/01 Informacji Podsumowujących Zgłoszenia na stronie http://gmoinfo.jrc.it/. Ekspresja
insertu została oceniona poprzez zastosowanie metody analitycznej ELISA (Immunosorbcyjna Próba
Wiązania Enzymu).
e) funkcja nowego białka
Funkcja wprowadzonego genu, kodującego produkcję enzymu EPSPS polega na zapewnieniu roślinie
nadmiaru tego enzymu, w celu niezakłóconej produkcji aminokwasów, po wniknięciu do rośliny glifosatu.
f) techniki identyfikacji i detekcji wprowadzonej sekwencji, wektorów i białka oraz metabolitów będących
produktami wprowadzonego genu
Techniki fenotypowe: Kukurydza jest uprawnym gatunkiem z rodziny Gramineae i jest dobrze opisana
taksonomicznie, co umożliwia detekcję poprzez zastosowanie kontrolę wzrokową. Identyfikacja roślin
poddanych transformacji może zostać dokonana poprzez sprawdzenie ich odporności na glifosat (nalistny
oprysk herbicydem). Rośliny kukurydzy zmodyfikowane genetycznie przeżyją zastosowanie herbicydu.
Techniki genotypowe (zademonstrowanie specyficznych sekwencji w genomie rośliny). Wprowadzony gen
może być rozpoznany przez zastosowanie analiz PCR (ang. Polymerase Chain Reaction) lub Southern blot.
g) czułość, wiarygodność (w rozumieniu ilościowym) i specyficzność technik identyfikacji i detekcji
Strona 14 z 33
Wymienione techniki detekcji są wystarczająco czułe i wiarygodne, aby odróżnić roślinę kukurydzy
zmodyfikowanej od niezmodyfikowanej i wykryć działanie wprowadzonego genu.
h) zmiany współczynnika rozmnożenia, zdolności do rozsiewania i przeżywalności GMO w porównaniu do
organizmu biorcy
Sposób rozmnażania roślin genetycznie zmodyfikowanych jest taki sam jak roślin niezmodyfikowanych
genetycznie. Rośliny genetycznie zmodyfikowane zachowują się tak samo jak ich niezmodyfikowane
odpowiedniki w odniesieniu do rozsiewania pyłku i wytwarzania nasion. Zdolność do przeżycia jest taka
sama; genetycznie zmodyfikowana roślina pozostaje rośliną jednoroczną. Wprowadzone geny nie mają
żadnego wpływu na zdolność rośliny do tworzenia kolonii. W warunkach europejskich kukurydza nie jest
zdolna do rozwoju poza obszarem uprawy. W przypadku, gdyby nawet doszło do rozsiania ziarna po
żniwach, kukurydza nie byłaby w stanie przetrwać zimy. W związku z tym, nie będzie roślin zdolnych do
rozmnożenia w następnym roku.
3.33. Opis wcześniejszych uwolnień GMO
Dopuszczenie do obrotu na rynku Stanów Zjednoczonych kukurydzy NK603 zostało zatwierdzone
we wrześniu 2000 przez amerykańskie agendy rządowe (regulacyjne: USDA, EPA, FDA) i stosownie
do otrzymanych zgód, kukurydza NK603 jest w obrocie komercyjnym, pod zarejestrowanym znakiem
towarowym Roundup Ready� . Dodatkowo, kukurydza NK603 uzyskała zgodę na import do Australii,
Kolumbii, Korei, Japonii, Meksyku, Filipin, Rosji i Tajwanu oraz na uprawę w Argentynie, Bułgarii, Kanadzie,
Japonii i w Południowej Afryce. Równocześnie, od dłuższego czasu trwa proces uzyskiwania zgody na
uprawę odmian kukurydzy NK603 w Unii Europejskiej (zgłoszenia C/ES/00/01 i C/ES/03/01, odpowiednio,
przedstawione przez Monsanto) oraz przeprowadza się liczne próby polowe w celu uzyskania rejestracji
odmian i dopuszczenia ich do uprawy na terenie UE. Dopuszczenie do obrotu na rynku Unii Europejskiej
importu kukurydzy NK603 i jej przetwarzanie zostało zatwierdzone 19 lipca 2004 r. przez Komisję Europejską
(decyzja Komisji z 19 lipca 2004 r., Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej). W żadnym przypadku uprawy
komercyjnej czy badań polowych nie zanotowano jakiegokolwiek negatywnego wpływu na środowisko,
na zdrowie ludzi czy zwierząt. Kraje europejskie, w których firma Pioneer przeprowadzała w ostatnich 2
latach próby polowe wraz nr zgody na dopuszczenie do badań to: 2003 - Bułgaria - 100/24.02.2003; 2003 Hiszpania - B/ES/03/09; 2004 - Francja - B/FR/03.02.01; 2004 - Hiszpania - B/ES/04/07 i B/ES/04/12; 2004
- Bułgaria - 107/1.04.2004; 2004 - Rumunia - 2/7.01.2004. Wcześniejsze wprowadzenia do środowiska
w celu przeprowadzenia badań polowych z mieszańcami kukurydzy NK 603 realizowanych przez firmę
Monsanto to w kolejności nr zgody na dopuszczenie do badań - rok badań - kraj B/FR/99.04.06 - 1999
- Francja; B/IT/99-17 - 1999 - Włochy; 52.062/1999/1 - 1999 - Węgry; 54.570/2/2000 - 2000 - Węgry;
41.200/15/2000/2 - 2000 - Węgry; B/BE/00/WSP13 - 2000 - Belgia; B/FR/00.03.05 - 2000 - Francja;
FB5-6786-01-115 - 2000 - Niemcy; B/ES/00/06 - 2000 - Hiszpania 41.200/2/2001/1 - 2001 - Węgry
41.200/8/2001 - 2001 - Węgry 41.200/11/2001 - 2001 - Węgry B/FR/01.01.01 - 2001 - Francja B/ES/01/05 2001 - Hiszpania 16.081/4/2002/3 - 2002 - Węgry 16.081/4/2002/5 - 2002 - Węgry 16.081/4/2002/6 - 2002
- Węgry 16.081/4/2002/8 - 2002 - Węgry 24.111/2/2003/4 - 2003 - Węgry 24.111/2/2003/5 - 2003 - Węgry
24.111/2/2003/6 - 2003 - Węgry
3.34. Ustalenia zdrowotne
Ustalenia zdrowotne
Pełne bezpieczeństwo kukurydzy NK 603 zostało potwierdzone przez ESFA (European Food Safety
Authority – Europejska Agencja ds. Bezpieczeństwa Żywności) w opinii z 25 listopada 2003 roku. Wcześniej
pozytywne opinie wyraziły autorytety regulacyjne w Stanach Zjednoczonych i w innych krajach, które
zaaprobowały użycie kukurydzy NK 603 w żywności. Nie stwierdzono żadnych różnic dla zdrowia ludzi i
zwierząt, pomiędzy kukurydzą niezmodyfikowaną a kukurydzą NK 603.
a) efekty toksyczne lub alergiczne GMO lub produktów ich metabolizmu
Strona 15 z 33
Żadna z regulacyjnych agend rządowych poddająca ocenie bezpieczeństwo zdrowotne kukurydzy NK 603
dla ludzi i zwierząt, nie stwierdziła występowania efektów toksycznych lub alergicznych.
b) produkty stwarzające zagrożenie
Żadna z regulacyjnych agend rządowych poddająca ocenie bezpieczeństwo zdrowotne kukurydzy NK 603
dla ludzi i zwierząt, nie stwierdziła występowania produktów stwarzających zagrożenie.
c) porównanie GMO z dawcą, biorcą lub organizmem rodzicielskim (o ile występuje), w odniesieniu do
patogenności
Porównanie linii kukurydzy NK 603 z liniami wyjściowymi (użytymi do transformacji), nie wskazuje w
najmniejszym stopniu na powstanie jakiejkolwiek patogenności będącej wynikiem transformacji. Kukurydza
w ogóle nie jest patogenna.
d) zdolność do kolonizacji
Kukurydza nie wykazuje zdolności do kolonizacji.
e) patogenność organizmu dla ludzi, którzy są immunokompetentni (o sprawnym układzie odpornościowym)
Szerokie spektrum badań przeprowadzonych w najbardziej zaawansowanych technologicznie
krajach, pozwoliło wykluczyć jakąkolwiek patogenność kukurydzy NK 603 dla ludzi, w tym dla
immunokompetentnych jak i nieimmunokompetentnych.
f) wywołane dolegliwości i mechanizm patogenności, włączając inwazyjność i złośliwość (zjadliwość)
choroby
Kukurydza NK 603 nie jest patogenna, inwazyjna, nie wywołuje chorób i jest w tych aspektach identyczna z
każdą inną kukurydzą. Podobnie jak produkty z niej pochodzące.
g) zaraźliwość (zakaźność)
Kukurydza NK 603 nie jest ani zaraźliwa, ani zakaźna.
h) dawka infekcyjna
Nie istnieje dawka infekcyjna kukurydzy NK 603.
i) zakres gospodarzy i możliwość ich zmiany
Kukurydza NK 603 jest rośliną wyższą i nie posiada organizmu gospodarza.
j) możliwość przeżycia poza organizmem gospodarza
Zob. pkt. j/w
k) obecność wektorów lub możliwość rozprzestrzeniania się
Jedynym wektorem dla kukurydzy może być człowiek transportujący nasiona.
l) stabilność biologiczna
Stabilność biologiczna odmian kukurydzy NK 603 jest identyczna ze stabilnością ich linii wyjściowych.
Stabilność biologiczna nie ulega zmianie pod wpływem transformacji genem CP4 EPSPS.
m) formy oporne na antybiotyki
Kukurydzy NK 603 nie posiada genów markerowych kodujących oporność na antybiotyki i z tego powodu
nie może mieć żadnego wpływu na powstawanie takiej oporności u konsumentów lub zwierząt skarmianych
paszą zawierającą taką kukurydzę.
n) możliwość leczenia
W świetle powyższych informacji, punkt n) nie ma zastosowania do przypadku kukurydzy NK 603.
Strona 16 z 33
Strona 17 z 33
Warunki uwolenienia
4. Informacje dotyczące warunków zamierzonego uwolnienia GMO do środowiska
a) Informacje o zamierzonym uwolnieniu do środowiska
4.1. Opis proponowanych zamierzonych uwolnień do środowiska, zawierający zamierzone i przewidywane
skutki
Planowany program doświadczeń polowych ma za zadanie ocenę wartości gospodarczej jednej, a
przyszłości większej ilości odmian kukurydzy linii NK 603 odpornych na herbicydy, zawierające jako
substancję aktywną - glifosat. Celem doświadczeń jest zebranie danych fenotypowych i produkcyjnych
potrzebnych do wpisania odmiany na Listę Odmian COBORU. Skutkiem tych działań powinno być
udostępnienie nowoczesnej technologii ochrony kukurydzy przed chwastami dla polskich producentów
rolnych.
4.2. Dane dotyczące zamierzonego uwolnienia do środowiska
a) termin zamierzonego uwolnienia
początek
.....................................
koniec
.....................................
czas uwolnienia
Planuje się przeprowadzenie prób polowych w ciągu trzech kolejnych sezonów wegetacyjnych, od roku
2005 do roku 2007 włącznie, dla każdego roku okres wegetacyjny obejmuje początek kwietnia do końca
listopada
b) charakter zamierzonego uwolnienia (jednorazowe, wielokrotne, czasowe)
Wnioskuje się o wielokrotne tj. 3 letnie dopuszczenie do badań rejestrowych
4.3. Przygotowanie miejsca i jego charakterystyka
Pola doświadczalne będą przygotowane i zarządzane zgodnie z typowymi warunkami wymaganymi przy
prowadzeniu badań odmianowych kukurydzy. Dla potrzeb badań, niektóre próbki mogą być zbierane ręcznie.
Na końcu danego sezonu wegetacyjnego, cały pozostały materiał roślinny, który nie został zebrany w czasie
żniw do analizy, będzie zniszczony poprzez wycięcie, rozdrobnienie i przeoranie resztek pożniwnych w
glebie.
4.4. Metody używane do uwolnienia do środowiska
Badania prowadzone będą w 5 lokalizacjach w Stacjach Doświadczalnych Oceny Odmian należących do
COBORU w Słupi Wielkiej. Nasiona kukurydzy będą wysiewane w 4 rzędach, w rozstawie 75 cm, długość
każdego rzędu będzie wynosiła w przybliżeniu 8 metrów, a wielkość poletka doświadczalnego ok. 24
m2. . Odległość między nasionami w każdym rzędzie będzie wynosiła około 16 cm. Ilość poletek wynika
z planu testowania 1 odmiany transgenicznej, wobec 1 odmiany wyjściowej i 3 odmian wzorcowych, w 4
powtórzeniach, plus 2 poletka skrajne – w sumie 22 poletka na lokalizację. Wokół poletek wysiany zostanie
pas ochronny 6 rzędów kukurydzy. Uprawy polowe będą prowadzone zgodnie ze standardowymi protokołami
doświadczalnymi dla badań rejestrowych COBORU. Ze względu na tryb organizacji doświadczeń polowych
przez COBORU, w 5 wytypowanych stacjach doświadczalnych, na dzień składania wniosku nie jest możliwe
przygotowanie dokładnych protokołów doświadczeń i map poletek i obszarów przylegających. Zostaną
one dostarczone do Ministerstwa Ochrony Środowiska nie później, niż na 2 tygodnie przed rozpoczęciem
pierwszych siewów, w formie Załączników nr 2 i nr 4 do niniejszego wniosku.
4.5. Planowana ilość uwolnionego do środowiska GMO
Strona 18 z 33
Na każde poletko doświadczalne będzie przypadać ok.125 nasion odmiany transgenicznej, co daje ok. 500
roślin na 1 lokalizację, czyli ok. 2500 roślin dla wszystkich 5 SDOO.
4.6. Zmiany siedliska (typ i metoda uprawy, nawadnianie lub inne działania i ich znaczenie)
W planowanych doświadczeniach przewiduje się typowe zabiegi agrotechniczne dla uprawy kukurydzy. Nie
przewiduje się nawadniania.
4.7. Sposoby ochrony pracowników w czasie zamierzonego uwalniania GMO do środowiska
Nie przewiduje się specjalnych warunków ochrony pracowników w czasie prowadzenia badań, innych niż
wynikające z przepisów BHP.
4.8. Traktowanie terenu po zakończeniu uwolnienia do środowiska GMO (typ i metoda uprawy, nawadnianie
lub inne działania i ich znaczenie)
Obszar poletek doświadczalnych po zakończeniu badania (zbiorze kukurydzy) w danym roku, zostanie
zaorany na głębokość ok. 35 cm, w celu zapewnienia humifikacji i mineralizacji resztek pożniwnych
kukurydzy. Ze względu na potwierdzone bezpieczeństwo kukurydzy NK 603 dla ludzi, zwierząt i środowiska
naturalnego, nie ma potrzeby inaktywacji terenu lub sprzętu po zakończeniu danego sezonu badań.
4.9. Przewidywane techniki eliminacji lub inaktywacji GMO po zakończeniu eksperymentu
Na końcu sezonu badań polowych (wprowadzenia), cały pozostały materiał roślinny, który nie został zebrany
do analizy, będzie zniszczony poprzez wycięcie, rozdrobnienie i dalsze przeoranie resztek pożniwnych w
glebie. Dotyczy to również pasa ochronnego z kukurydzy konwencjonalnej, która zostanie potraktowana tak
samo jak kukurydza transgeniczna.
4.10. Informacje i wyniki dotyczące wcześniejszego wprowadzenia do środowiska GMO, zwłaszcza w
różnych skalach i różnych ekosystemach
Od roku 2000 kukurydzę NK 603 uprawia się na obszarze kilku milionów ha w USA oraz na mniejszą skalę
w Argentynie, Bułgarii, Kanadzie, Japonii i w Południowej Afryce. Uprawa NK 603 w wymienionych krajach
pozwala na bardzo dobrą ocenę interakcji NK 603 z różnymi ekosystemami. Od dłuższego czasu trwa proces
uzyskiwania zgody na uprawę odmian kukurydzy NK603 w Unii Europejskiej oraz przeprowadza się w tym
celu liczne próby polowe. W żadnym przypadku uprawy komercyjnej czy badań polowych nie zanotowano
jakiegokolwiek negatywnego wpływu na ekosystem.
Strona 19 z 33
Środowisko
5. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA, DO KTÓREGO MA NASTĄPIĆ ZAMIERZONE UWOLNIENIE
GMO
5.1. Jednostka podziału administracyjnego, lokalizacja geograficzna
Jednostka podziału administracyjnego, lokalizacja geograficzna
SDOO-Krościna Mała, Adres-55-110 Prusice, Gmina-Prusice, Osoba odpowiedzialna-Zdzisław Stępień, Tel/
fax-071/3126280 071/3125383
Województwo
dolnośląskie
SDOO-Pawłowice, Adres-ul. Wiejska 25, 44-180 Toszek, Gmina-Toszek, Osoba odpowiedzialna-Norbert
Styrc, Tel/fax-032/2334187 032/2334187
Województwo
SDOO-Śrem, Adres-Ul. Wiosny Ludów 27, 63-100 Śrem, Gmina-Śrem, Osoba odpowiedzialna-Wiesław
Makowski, Tel/fax-061/2834591 061/2834591
Województwo
SDOO-Przecław, Adres-Ul. Podzamcze 2, 39-320 Przecław, Gmina-Przecław, Osoba odpowiedzialna-Maria
Kozioł, Tel/fax-017/5813194 017/5813194
Województwo
SDOO-Węgrzce, Adres-32-086 Węgrzce, Gmina-Zielonki, Osoba odpowiedzialna-Julia Tokarczyk, Tel/
fax-012/2858881 012/2858781
Województwo
5.2. Wielkość terenu
małopolskie
Wielkość terenu na którym prowadzone będą badania
polowe wyniesie ok. 600 m2. plus ok. 400 m2. pasa
ochronnego, na 1 lokalizację. Poletka z transgeniczną
kukurydzą zajmą ok. 96 m2. na lokalizację.
5.3. Fizyczne lub biologiczne pokrewieństwo uwalnianego organizmu z ludźmi lub innymi ważnymi
organizmami (gatunki pokrewne dzikie i użytkowe)
Kukurydza nie jest spokrewniona z ludźmi, ani zwierzętami. W Polsce nie ma gatunków z nią
spokrewnionych, nie licząc odległego pokrewieństwa z całą rodziną traw – nie kompatybilnych seksualnie z
kukurydzą.
Strona 20 z 33
5.4. Sąsiedztwo ważnych biotopów lub obszarów chronionych
Pola doświadczalne stacji COBORU nie leżą w najbliższej odległości od znanych biotopów i obszarów
chronionych, co i tak nie ma istotnego znaczenia zważywszy na udowodnione bezpieczeństwo kukurydzy dla
środowiska. Okoliczne: fauna i flora nie charakteryzują się żadnymi specjalnymi cechami.
5.5. Odległość od najbliższego obszaru chronionego wody pitnej i obiektów wyróżniających się cennymi
walorami przyrodniczymi
Patrz pkt. 5.4.
5.6. Charakterystyka klimatyczna regionu
Obszary prób polowych są umieszczone w tradycyjnych strefach uprawy kukurydzy. Kukurydza będzie
celowo testowana w różnych rejonach kraju, aby potwierdzić właściwość rejonizacji danej odmiany i
prześledzić jej rozwój i plonowanie w różnych warunkach klimatyczno-glebowych.
5.7. Charakterystyka geograficzna, geologiczna i gleboznawcza
SDOO-Krościna Mała, Adres-55-110 Prusice, Kompleks glebowy-Żytni bardzo dobry, Klasa gleby-IVA SDOOPawłowice, Adres-ul. Wiejska 25, 44-180 Toszek, Kompleks glebowy-Pszenny dobry, Klasa gleby-IIIA SDOOŚrem, Adres-Ul. Wiosny Ludów 27, 63-100 Śrem, Kompleks glebowy-Żytni bardzo dobry, Klasa gleby-IVA
SDOO-Przecław, Adres-Ul. Podzamcze 2, 39-320 Przecław, Kompleks glebowy-Pszenny dobry, Klasa glebyIIIA SDOO-Węgrzce, Adres-32-086 Węgrzce, Kompleks glebowy-Pszenny dobry. Klasa gleby-IIIA
5.8. Flora i fauna, włączając rośliny uprawne, żywy inwentarz i gatunki wędrowne
Powierzchnie prób polowych są umieszczone w tradycyjnych strefach uprawy kukurydzy, gdzie występują
również typowe warunki dla fauny i flory, żywego inwentarza i gatunków wędrownych.
5.9. Opis ekosystemów będących i niebędących celem wprowadzenia, na których może wystąpić efekt
Nie przewiduje się żadnego „efektu” badań na ekosystem, gdzie będą one prowadzone, a tym bardziej na
inne ekosystemy.
5.10. Porównanie naturalnego środowiska organizmu biorcy z proponowanym terenem uwolnienia do
środowiska
Naturalny teren występowania biorcy obejmuje agrocenozy na większości terenów rolniczych na świecie.
Proponowany teren badań polowych jest typowy dla występowania biorcy.
5.11. Informacja o planowanych zmianach zagospodarowania terenu i planach rozwoju regionu, które mogą
mieć wpływ na środowiskowe oddziaływanie zamierzonego uwolnienia
„Zamierzone uwolnienie” nie ma żadnego wpływu na zmiany zagospodarowania terenu i plany rozwoju
regionu.
5.12. Liczebność społeczności lokalnej w zależności od obszaru zamierzonego uwolnienia
Liczebność społeczności lokalnej w promieniu 5 km kilometrów od pól doświadczalnych z kukurydzą NK 603,
będzie liczyć od kilkuset do kilkunastu tysięcy osób.
5.13. Główne kierunki działalności gospodarczej społeczności lokalnej, korzystającej z naturalnych zasobów
obszaru
We wszystkich planowanych lokalizacjach głównym kierunkiem aktywności ekonomicznej lokalnej
społeczności to rolnictwo lub w pobliżu miast również zajęcia pozarolnicze.
Strona 21 z 33
Oddziaływanie
6. Informacje o oddziaływaniach między GMO a środowiskiem
a) Charakterystyka oddziaływań środowiska na przeżycie, rozmnażanie i rozpowszechnianie GMO
6.1. Cechy biologiczne mające wpływ na przetrwanie, rozmnażanie i rozprzestrzenianie
................................................................................................................................................................................
6.2. Cechy biologiczne mające wpływ na przetrwanie, rozmnażanie i rozprzestrzenianie
Kukurydza jest gatunkiem wiatropylnym, jednopiennym z odrębnymi dwoma kwiatostanami. Kwiatostany
męskie są zebrane w postaci wiechy na szczycie łodygi i posiadają jedynie pręciki otoczone łuskami
kłosowymi. One pojawiają się jako pierwsze. Kwiatostany żeńskie zebrane w jedną albo wiele kolb w
pochwie liścia i są rozpoznawalne przez ich długie szyjki słupków nazywane kolbami wychodzących z
łupin (zmodyfikowanych liści), które otaczają kolby. Każdy kwiat zawiera pojedynczą zalążnię. Kukurydza
jest typowym gatunkiem alogamicznym (obcopylnym). Zapylenie w naturalnych warunkach jest zazwyczaj
zapyleniem krzyżowym (przeszło 95%). Jednakże, samozapylenie rzadko, ale może się także pojawiać
(poniżej 5%). Wytwarzanie pyłku, komórek jajowych i zapylenie są najważniejszymi etapami w rozwoju
kukurydzy, a wilgotność powietrza, opady i temperatura mogą mieć bardzo duży wpływ na wydajność
plonu ziarna. Zdolność do przeżycia pyłku kukurydzy jest krótka. W warunkach wysokiej temperatury
(Herrero i Johnson, 1980) i suszy (Hoekstra et al., 1989), zdolność do życia pyłku jest mierzona w minutach;
takie warunki mogą nawet zniszczyć woreczek zalążkowy zanim pyłek zostanie rozpylony (Lonnquist i
Jugenheimer, 1943). Bardziej umiarkowane warunki mogą wydłużyć życie pyłku do kilku godzin (Jones i
Newell, 1948).
6.3. Wrażliwość na specyficzne warunki
Rozprzestrzenie pyłku z kwiatostanów męskich jest uzależnione od grawitacji i wiatru. Rozprzestrzenienie
pyłku ogólnie rozpoczyna się na dwa lub trzy dni przed pojawieniem się komórek jajowych na kolbach.
Kwiaty męskie mogą przetrwać od 6 do 10 dni. Kukurydza jest jednoroczną rośliną uprawną i nasiona są jej
jedyną formą przetrwalnikową. Przetrwanie nasion kukurydzy jest uzależnione od temperatury, wilgotności
nasion, genotypu, ochrony przez łuski oraz etapu rozwoju (Rossman, 1949). Nieodłączną cechą kukurydzy
jest obecność łusek (liściaste pochwy) obejmujące kolbę a sposób przyczepienia pojedynczych ziaren w
kolbie (sztywny centralnie położony kłos), ogranicza możliwość naturalnego rozprzestrzeniania nasion.
Rozprzestrzenienie kukurydzy jest ograniczone do pól uprawnych i nasion, poprzez działanie człowieka.
Zdolność do przeżycia kukurydzy jest w bardzo dużym stopniu ograniczona przez jej wrażliwość na choroby i
zimno. Z tego powodu, nie występuje samorzutne rozprzestrzenianie się kukurydzy. W warunkach b. łagodnej
zimy (Europa Zachodnia i południowa) nie wymłócone kolby umożliwiają nasionom utrzymanie ich zdolności
do kiełkowania w następnym roku. Kukurydza, aby skiełkować potrzebuje temperatur gleby – min. 6 stopni
C. Temperatury poniżej zera zabijają wschodzące rośliny lub zdolność kiełkowania ziarna kukurydzy. W ten
sposób pędy roślin nie uzyskują stadium reprodukcyjnego. Dlatego kukurydza nie jest w stanie przetrwać
zimy w polskich warunkach klimatycznych. Stwierdzono, że temperatury powyżej 45�C są również szkodliwe
dla przeżywalności nasion kukurydzy (Craig, 1977).
b) Oddziaływanie ze środowiskiem
6.4. Przewidziane środowisko GMO
Środowiskiem kukurydzy NK 603 mają być pola uprawne na terenie Polski.
6.5. Wyniki badań nad zachowaniem i charakterystyką GMO w kontrolowanych warunkach wzrostu, takich
jak laboratoryjnie odtworzone ekosystemy, komory wzrostu, cieplarnie i inne
Wszystkie badania przeprowadzane w środowisku zamkniętym potwierdziły bezpieczeństwo kukurydzy NK
603 dla ludzi i zwierząt.
Strona 22 z 33
6.6. Zdolność przenoszenia materiału genetycznego
a) z GMO do organizmów występujących w ekosystemie
W Europie kukurydza występuje jedynie jako roślina uprawna, jej rozsiewanie następuje wyłącznie poprzez
wysiew w czasie uprawy. Jeśli zdolny do życia pyłek z genetycznie zmodyfikowanej rośliny może zostać
przeniesiony przez wiatr na znamię słupka kukurydzy “odbiorcy” w czasie 30-minutowego okresu zdolności
do życia pyłku, może nastąpić transfer materiału genetycznego. Wraz ze wzrostem odległości od kukurydzy
transgenicznej staje się to coraz bardziej niemożliwe, by przy ok. 200 m całkowicie zaniknąć. Inne rośliny
kukurydzy mogą być jedynymi organizmami, do których może nastąpić transfer materiału genetycznego,
ponieważ w Europie nie ma gatunków spokrewnionych (zgodnych płciowo) z kukurydzą.
b) z organizmów występujących w ekosystemie do GMO
Z powodów w/w nie jest możliwy transfer z ekosystemu w Europie do kukurydzy.
6.7. Prawdopodobieństwo selekcji, po uwolnieniu do środowiska, prowadzące do nieoczekiwanej ekspresji
niepożądanych cech w GMO
Kukurydza nie jest w stanie przeżyć samoczynnie poza kontrolowanym środowiskiem pól uprawnych. Nie ma
zatem możliwości innej selekcji w środowisku naturalnym, jak tylko selekcja negatywna, której ofiarą będzie
zapewne kukurydza. Nie stwierdzono jak do tej pory, ekspresji żadnej niepożądanej cechy w kukurydzy NK
603, obojętnie pod jakim wpływem.
6.8. Stosowane środki dla zabezpieczenia i sprawdzenia stabilności genetycznej; opis mechanizmów
genetycznych, które mogą zapobiegać lub minimalizować rozprzestrzenianie się materiału genetycznego;
metody sprawdzania stabilności genetycznej
Stabilności genetycznej innych roślin kukurydzy, mogących występować w okolicy prowadzenia badań ,
służyć będzie 6-rzędowy pas ochronny kukurydzy tradycyjnej odmiany , otaczający poletka doświadczalne
oraz zachowany, 200 metrowy obszar izolacyjny pomiędzy testowanymi mieszańcami transgenicznymi, a
jakąkolwiek uprawą komercyjną kukurydzy. Rozprzestrzenianie kukurydzy poprzez pojedyncze ziarna nie
występuje samorzutnie. Są one osadzone na kolbie i otoczone licznymi łuskami (pochwiastymi liśćmi), co
chroni nasiona przed kontaktem zewnętrznym.
6.9. Szlaki biologicznego rozprzestrzeniania, znane lub potencjalne sposoby rozsiewania, włączając
wdychanie, przyjmowanie pokarmu, przenikanie przez glebę lub skórę, inne
Nie są znane, inne niż opisane powyżej, sposoby rozprzestrzeniania się kukurydzy, w jakiejkolwiek formie
mogącej spowodować transfer materiału genetycznego.
6.10. Opis ekosystemów, do których GMO mógłby |być przeniesiony
W formie nasion, przez świadome lub nieświadome działania ludzi, kukurydza NK 604 może teoretycznie
trafić do dowolnego ekosystemu. Natomiast jej szkodliwość w takim przypadku będzie żadna. Ponadto,
system organizacji badań zabezpieczy niekontrolowany transfer nasion i pyłku kukurydzy do innych
ekosystemów.
c) Potencjalny wpływ na środowisko
6.11. Możliwość nadmiernego rozmnażania w środowisku
Jak wyjaśniono we wcześniejszych informacjach kukurydza nie ma możliwości nadmiernego, samoczynnego
rozmnażania w środowisku, a jej modyfikacja genem CP4 nic w tym aspekcie nie zmienia.
6.12. Konkurencyjność GMO w stosunku do niezmodyfikowanych biorców lub organizmów rodzicielskich
Lepsza konkurencyjność kukurydzy NK 603 w stosunku do niezmodyfikowanej kukurydzy (biorcy, lub
linii wyjściowych) ujawnia się wyłącznie na polu uprawnym, na którym zastosuje się oprysk glifosatem.
Strona 23 z 33
Rośliny niezmodyfikowane w takiej sytuacji zginą. Inny aspekt lepszej konkurencyjności kukurydzy NK 603
polega na możliwości doskonalszej ochrony przeciw chwastom, w porównaniu do tradycyjnych programów
herbicydowych stosowanych w odmianach niezmodyfikowanych. W pozostałych sytuacjach NK 603 nie
ujawnia żadnych przewag konkurencyjnych, ani w stosunku do form wyjściowych (rodzicielskich) kukurydzy,
ani w stosunku do innych gatunków roślin.
6.13. Identyfikacja i opis organizmów objętych celowym oddziaływaniem GMO
Kukurydza NK 603 nie oddziałuje bezpośrednio na żadne organizmy celowe ani niecelowe.
6.14. Przewidywany mechanizm i rezultaty oddziaływania między GMO a organizmem objętym celowym
oddziaływaniem GMO
Stosownie do wyjaśnień w pkt. 6.13 nie istnieje mechanizm bezpośredniego oddziaływania NK 603 na
organizmy celowe i nie wystąpią żadne rezultaty z tego tytułu.
6.15. Identyfikacja i opis innych organizmów, na które mogą wpływać niezamierzone oddziaływania
Organizmy niecelowe w przypadku kukurydzy nie występują, a NK 603 nie wykazuje żadnych oddziaływań
niezamierzonych.
6.16. Prawdopodobieństwo zmian biologicznych oddziaływań lub zmiany gospodarza
Jak wyjaśniono powyżej kukurydza NK 603 nie wywołuje zmian biologicznych w środowisku innych niż
tradycyjnie uprawiana kukurydza, z wyjątkiem skuteczniejszej eliminacji chwastów z pola uprawnego. Jako
roślina wyższa nie posiada ona także gospodarza.
6.17. Znane lub przewidywane wpływy na organizmy nieobjęte celowym oddziaływaniem GMO w środowisku,
zmiany konkurencyjności w stosunku do ofiar, gospodarzy, symbiontów, wrogów, pasożytów i patogenów
Na podstawie informacji przytoczonych wcześniej we wniosku, nie są znane i nie występują, a także nie
przewiduje się wpływu kukurydzy NK 603 na organizmy nieobjęte jej celowym oddziaływaniem w środowisku,
zmiany konkurencyjności w stosunku do ofiar, gospodarzy, symbiontów, wrogów, pasożytów i patogenów.
6.18. Możliwy wpływ na środowisko, wynikający z wzajemnego oddziaływania GMO i organizmów
nieobjętych celowym oddziaływaniem GMO
Nie występuje oddziaływanie NK 603 na organizmy niecelowe, ponieważ takowe nie istnieją w tym
przypadku. Nie może zatem istnieć wpływ takiego oddziaływania na środowisko.
6.19. Możliwe pozytywne i negatywne cechy u innych krzyżujących się gatunków, które mogą ujawniać się na
skutek przeniesienia genów z GMO
W warunkach Polski i Europy nie występują gatunki zgodne seksualnie z kukurydzą; zatem nie może dojść
do przekrzyżowania z innymi gatunkami.
6.20. Znany lub przewidywany udział w procesach biogeochemicznych
Jeśli tradycyjnie uprawiana konwencjonalna kukurydza oddziałuje w jakikolwiek sposób na procesy
biogeochemiczne, to przewiduje się, że udział kukurydzy NK 603 będzie taki sam.
6.21. Inne potencjalnie możliwe interakcje i zależności ze środowiskiem biotycznym i abiotycznym
Przeprowadzono wiele prób polowych i zgodnie ze stanem wiedzy wnioskodawcy, nie ma doniesień na temat
negatywnych skutków oddziaływania kukurydzy NK 603 w odniesieniu do środowiska abiotycznego.
Strona 24 z 33
Pracownicy
7. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZYGOTOWANIA ZAWODOWEGO PRACOWNIKÓW
7.1. Imię i nazwisko oraz informacje o kwalifikacjach fachowych osoby odpowiedzialnej za działanie
polegające na zamierzonym uwolnieniu GMO
Dane pracownika
Tytuł
Imię
Tomasz
Nazwisko
Sulewski
Telefon
.....................................
Faks
.....................................
Adres e-mail
.....................................
Kwalifikacje zawodowe
Dyrektor Przedstawicielstwa firmy Pionieer w Polsce oraz personel stacji doświadczalnych Centralnego
Ośrodka badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU) w Słupi Wielkiej.
7.2. Liczba osób zatrudnionych przy realizacji projektu (lista imienna)
W projekcie bezpośrednio zatrudnione będą następujące osoby: - 2 osoby z firmy Pioneer – Tomasz
Sulewski , Ireneusz Czarny, - kierownicy Stacji Doświadczalnych Oceny Odmian COBORU: Zdzisław
Stepień, Norbert Styrc, Wiesław Makowski, Maria Kozioł, Julia Tokarczyk oraz - od 2 do 3 pracowników
fizycznych zatrudnionych w każdej SDOO. Ponadto nad prawidłowością przebiegu doświadczeń będzie
czuwać dwóch kuratorów wyznaczonych przez Komisję ds. Organizmów Zmodyfikowanych Genetycznie i
Ministerstwo Ochrony Środowiska.
7.3. Wykształcenie i doświadczenie pracowników (w tym odbyte szkolenia)
We wszystkich lokalizacjach planowanych doświadczeń, personel stacji COBORU odpowiedzialny za
przeprowadzenie doświadczeń ma ukończone studia wyższe rolnicze oraz jest regularnie szkolony w ramach
systemu podnoszenia kwalifikacji personelu COBORU
Strona 25 z 33
Tryb kontroli
8. INFORMACJE DOTYCZĄCE TRYBU KONTRLOLI I MONITOROWANIA PROCESU UWALNIANIA GMO
DO ŚRODOWISKA
a) Informacje o technice monitorowania
8.1. Metody monitorowania GMO i efektów uwolnienia do środowiska
Obszary będą regularnie wizytowane zgodnie z potrzebami wykonania zabiegów agrotechnicznych
i prowadzenia obserwacji zgodnie z protokołem doświadczeń. Wizytacje będą także umożliwiały
monitorowanie rozwoju roślin i nie rozprzestrzeniania się materiału roślinnego.
8.2. Specyficzność, czułość i wiarygodność technik monitorowania
Kukurydza jest uprawnym gatunkiem z rodziny Gramineae i jest dobrze opisana taksonomicznie, co
umożliwia detekcję poprzez zastosowanie kontrolę wzrokową. Identyfikacja roślin poddanych transformacji
może zostać dokonana poprzez sprawdzenie ich odporności na działanie glifosatu (nalistny oprysk
herbicydem). Rośliny kukurydzy zmodyfikowane genetycznie przeżyją zastosowanie herbicydu. Na użytek
prowadzenia standardowych badań rejestrowych, nie przewiduje się potrzeby użycia innych technik
monitorowania i detekcji (np. rozpoznawanie wprowadzonego genu przez zastosowanie analiz PCR lub
Southern blot).
8.3. Techniki detekcji materiału genetycznego przenoszonego do innych organizmów
Przeniesienie materiału genetycznego do innych organizmów, czyli do innych roślin kukurydzy, będzie
skutecznie ograniczone przez 6-rzędowy pas zaporowy kukurydzy konwencjonalnej, wysianej wokół poletek
z NK 603. Dodatkowym zabezpieczeniem będzie 200 m izolacja przestrzenna od innych pól doświadczalnej
lub komercyjnie uprawianej kukurydzy.
8.4. Czas trwania i częstotliwość monitorowania
Monitorowanie pól doświadczalnych z kukurydzą NK 603 odbywać się przy każdej okazji wykonywania
zabiegów agrotechnicznych, pobierania próbek i prowadzenia obserwacji wymaganych w protokole
doświadczenia. Czas monitorowania wyznacza termin siewu (początek kwietnia) oraz zbiór i zaoranie resztek
pożniwnych. Dodatkowa kontrola będzie sprawowana przez dwóch wyznaczonych w tym celu kuratorów, w
czasie i z częstotliwością wg ich oceny.
b) Kontrola zamierzonego uwalniania do środowiska
8.5. Metody i procedury zmierzające do uniknięcia lub zminimalizowania rozprzestrzeniania GMO poza
miejscem uwolnienia do środowiska (izolacja przestrzenna lub mechaniczna)
Rozprzestrzenianie NK 603 będzie skutecznie ograniczone przez ścisłą kontrolę nasion przed , w trakcie i po
siewie. Po wykonaniu siewu nadmiaru nasion zostanie zabrany z pola i zabezpieczony przez delegowanych
pracowników Pioneer i COBORU. Ponadto barierę mechaniczna dla pyłku kukurydzy stanowić będzie 6rzędowy (ok. 4 m szerokości) pas zaporowy kukurydzy konwencjonalnej wysianej wokół poletek z NK 603.
Dodatkowym zabezpieczeniem będzie 200 m izolacja przestrzenna od innych pól, doświadczalnej lub
komercyjnie uprawianej kukurydzy.
8.6. Metody i procedury mające na celu ochronę miejsca uwolnienia GMO przed wtargnięciem osób
nieupoważnionych
Pola doświadczalne stanowią otwartą przestrzeń. Procedury ochronne sprowadzać się zatem muszą do: - nie
ujawniania i nie oznakowania dokładnych lokalizacji doświadczeń przez administrację rządową, - zachowania
poufności przez pracowników COBORU, - dużej częstotliwości monitoringu na polach doświadczalnych,
- powiadamiania policji w razie wtargnięcia osób niepowołanych w pobliże powierzchni doświadczalnych.
Doświadczenia stanowią poważny koszt dla wnioskodawcy, a przede wszystkim mają ogromne znaczenie
Strona 26 z 33
dla podniesienia poziomu technologicznego polskiego rolnictwa, wobec czego wnioskodawca oczekuje
należytej ochrony swojej własności intelektualnej i materialnej, ze strony administracji państwa i instytucji
desygnowanej do prowadzenia oficjalnych badań rejestrowych.
8.7. Metody i procedury ochrony miejsca uwolnienia przed innymi organizmami
Zgodnie z prezentowaną do tego punktu dokumentacją, nie zachodzi żadna negatywna interakcja pomiędzy
zmodyfikowaną kukurydzą, a innymi organizmami ze świata roślin lub zwierząt. Poza wymienionymi
metodami zabezpieczenia powierzchni doświadczalnych przed wandalizmem lub przypadkowym
zniszczeniem, nie ma potrzeby stosowania specjalnych środków zaradczych chroniących miejsce
wprowadzenia przed innymi organizmami. Wyjątkiem może być potrzeba opłotowania poletek, w celu
zabezpieczenia przed żerowaniem zwierzyny łownej (dzików, jeleni i saren), jeżeli doświadczenie(a)
zlokalizowane będą w rejonie intensywnej penetracji tych zwierząt. Po zatwierdzeniu planów doświadczeń,
będzie można ocenić potrzebę grodzenia doświadczeń.
c) Izolacja przestrzenna
8.8. Planowana odległość od gatunków pokrewnych, zdolnych do krzyżowania się, dzikich i uprawnych
Taka odległość nie występuje ze względu na brak gatunków pokrewnych dla kukurydzy i w związku z tym
brak możliwości krzyżowania się kukurydzy w polskich warunkach.
8.9. Metody zapobiegania niekontrolowanemu rozprzestrzenianiu się diaspor i pyłku
Kukurydza nie wytwarza diaspor, a barierę mechaniczna dla pyłku kukurydzy stanowić będzie 6-rzędowy (ok.
4 m szerokości) pas zaporowy kukurydzy konwencjonalnej wysianej wokół poletek z NK 603. Dodatkowym
zabezpieczeniem będzie 200 m izolacja przestrzenna od innych pól doświadczalnej lub komercyjnie
uprawianej kukurydzy.
d) Plany reagowania na zagrożenie
8.10. Metody i procedury kontroli GMO, w| przypadku nieoczekiwanego rozprzestrzenienia
Nieoczekiwane rozprzestrzenienie NK 603 może wynikać niedbalstwa lub kradzieży nasion. W przypadku
stwierdzenia takiej zaszłości należy zniszczyć nasiona mechanicznie (np. zmielić) i wprowadzić do gleby
w celu ich rozkładu. Wyrosłe poza planowanym miejscem wprowadzenia rośliny kukurydzy, można w
każdej chwili zniszczyć mechanicznie lub chemicznie. Specjalne środki ostrożności przy niszczeniu takiego
materiału nie są potrzebne, ze względu na potwierdzone bezpieczeństwo kukurydzy NK 603. Podstawa
procedura sprowadza się do zapobiegania takim zdarzeniom i ścisłej kontroli postępowania z materiałem
siewnym i zebranym plonem, przez delegowanych pracowników Pionieer i COBORU. Przed nieoczekiwanym
rozprzestrzenieniem się NK 603 zabezpieczy również bariera mechaniczna dla pyłku kukurydzy (ok. 4 m
szerokości pas zaporowy kukurydzy konwencjonalnej) wysianej wokół poletek z NK 603 oraz 200 m izolacja
przestrzenna od innych pól, doświadczalnej lub komercyjnie uprawianej kukurydzy.
8.11. Plany ochrony zdrowia ludzi i środowiska, w przypadku wystąpienia niepożądanych efektów
Nigdzie nie stwierdzono, ani nie przewiduje się wystąpienia niepożądanych efektów dla zdrowia ludzi i
środowiska naturalnego kukurydzy NK 603, które wymagałyby tworzenia planów ich ochrony.
8.12. Metody postępowania z GMO, stwarzającym zagrożenie (unieczynnienie, usunięcie ze środowiska)
Regularne monitorowanie upraw polowych umożliwi natychmiastową identyfikację wszelkich, niepożądanych
przypadków lub niepożądanego rozwoju kukurydzy. W nagłym przypadku, uprawa polowa może zostać
wstrzymana poprzez zastosowanie nieselektywnego herbicydu innego niż glifosat, bądź też przez
zastosowanie mechanicznych środków zniszczenia i przeorywanie resztek pożniwnych w glebie.
8.13. Metody eliminacji: roślin, zwierząt, gleby, inne, narażonych na kontakt z GMO po lub w trakcie
rozprzestrzeniania
Strona 27 z 33
Ewentualny kontakt roślin, zwierząt i gleby z kukurydzą NK 603 nie rodzi żadnych negatywnych skutków,
zatem nie będą potrzebne metody eliminacji.
8.14. Metody izolacji obszarów zagrożonych rozprzestrzenieniem się GMO
Kukurydza NK 603 nie będzie się rozprzestrzeniać z powodu środków zaradczych opisanych powyżej, a
nawet gdyby okazały się one niewystarczające (np. kradzież), rozprzestrzenienie się NK 603 nie spowoduje
zagrożenia dla innych obszarów. Stąd nie przewiduje się potrzeby rozwoju metod izolacji obszarów
„zagrożonych”.
Strona 28 z 33
Odpady
9. INFORMACJE DOTYCZĄCE POSTĘPOWANIA Z ODPADAMI
9.1. Rodzaj wytwarzanych odpadów
Odpadami powstającymi w wyniku uprawy kukurydzy na polu w schemacie badań odmianowych, są
resztki pożniwne (łodygi, liście, osłonki kolb i korzenie kukurydzy) oraz zebrany, przeważony, a następnie
rozdrobniony i rozrzucony na polu doświadczalnym plon ziarna.
9.2. Oczekiwana ilość odpadów
Na typowym polu kukurydzy w polskich warunkach klimatyczno - glebowych rodzi się ok. 50 ton nadziemnej
masy roślinnej na 1 ha, z czego na samo ziarno przypada ok. 45%. W każdej z 5 lokalizacji, na 96 m2
powierzchni, na której wysiana będzie kukurydza NK 603 powstanie, ok. 225 kg ziarna i ok. 275 kg pozostałej
masy roślinnej.
9.3. Możliwe zagrożenia
Odpady powstające na poletkach doświadczalnych nie stwarzają żadnego zagrożenia dla środowiska czy
zdrowia ludzi i zwierząt.
9.4. Opis planowanego postępowania z odpadami, uwzględniający metody bezpiecznej dla zdrowia ludzi i
środowiska dezaktywacji odpadów
Jak wspomniano wcześniej, odpady powstające na poletkach doświadczalnych nie stwarzają żadnego
zagrożenia dla środowiska, czy zdrowia ludzi i zwierząt. Postępowanie z nimi nie musi odbiegać od
postępowania z każdą inną konwencjonalną kukurydzą, jednak dla dołożenia wszelkiej staranności,
przewiduje się zaoranie wszelkich resztek pożniwnych na poletku doświadczalnym na głębokość ok. 35 cm,
w celu zapewnienia ich humifikacji i mineralizacji. Ze względu na potwierdzone bezpieczeństwo kukurydzy
NK 603 dla ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego, opisana metoda postępowania z odpadami jest
wystarczająco bezpieczna.
Strona 29 z 33
Poprzednie uwolnienia
10. INFORMACJE O WYNIKACH POPRZEDNICH ZAMIERZONYCH UWOLNIEŃ GMO DO ŚRODOWISKA
Dane o poprzednich uwolnieniach
Informacje o wynikach poprzednich zamierzonych uwolnień GMO do środowiska
Lista wcześniejszych wprowadzeń do środowiska w celu przeprowadzenia badań polowych z mieszańcami
kukurydzy NK 603 firmy Pionieer zawarto w Tabeli 2, w punkcie 3.33, na stronie 21. Listę wcześniejszych
wprowadzeń do środowiska w celu przeprowadzenia badań polowych z mieszańcami kukurydzy NK 603
realizowanych przez firmę Monsanto, patrz punkt 3.33,
a) Data wydanej zgody
.....................................
Numer wydanej zgody
.....................................
Początek
.....................................
Koniec
.....................................
Czas uwolnienia
................................................................................................................................................................................
b) Miejsce wprowadzenia
.....................................
c) Cel wprowadzenia
Celem wymienionych w tabeli nr 2 i 3 doświadczeń polowych było potwierdzenie wartości gospodarczej
odmian kukurydzy NK 603, przetestowanie programów ochrony przeciw chwastom w lokalnych warunkach
oraz udowodnienie bezpieczeństwa dla ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego w warunkach europejskich.
d) Obserwacje po wprowadzeniu
Wszystkie, z tak szeroko zakrojonego programu badań polowych, potwierdziły brak negatywnych interakcji
kukurydzy NK 603 ze środowiskiem, organizmami niecelowymi, ekosystemami itp., jak również dowiodły
pełnego bezpieczeństwa kukurydzy dla zdrowia ludzi i zwierząt. Najlepszą konkluzją podsumowującą ten
wysiłek badawczy jest pozytywna opinia EFSA i innych autorytetów regulacyjnych, a także niezależnych
ośrodków badawczych.
e) Wnioski z poprzedniego wprowadzenia
Rozpatrywany wniosek jest pierwszym wnioskiem składanym przez firmę Pionieer dotyczącym badań
rejestrowych z kukurydzą NK 603 zmodyfikowaną pod kątem odporności na herbicydy oparte na glifosacie.
f) Rezultaty wprowadzenia związane z ryzykiem dla zdrowia ludzi i środowiska
W Polsce nie testowano dotychczas w warunkach polowych kukurydzy NK 603. Rezultaty badań w innych
krajach pokazały brak ryzyka dla zdrowia i środowiska.
g) Wnioski dotyczące kumulatywnego wpływu na zdrowie ludzi i środowisko
W Polsce nie testowano dotychczas w warunkach polowych kukurydzy NK 603. Rezultaty badań nad
kukurydzą NK 603, a także masowa uprawa na areałach kilku milionów ha, w ciągu 4 lat od komercjalizacji
w innych krajach, pokazały brak kumulatywnego wpływu na zdrowie ludzi i środowisko.
Strona 30 z 33
Komentarze
11. KOMENTARZE I UWAGI DODATKOWE, INNE INFORMACJE, UZNANE PRZEZ UZYTKOWNIKA ZA
WAŻNE DLA ZACHOWANIA BEZPIECZEŃSTWA
Komentarze i uwagi dodatkowe
W sensie bezpieczeństwa dla ludzi zwierząt i środowiska, wniosek dotyczy takiego samego jego poziomu, jak
przy kukurydzy konwencjonalnej.
Strona 31 z 33
Załączniki
12. ZAŁĄCZNIKI
1) Ocena zagrożenia przygotowana dla uwalnianych
organizmów genetycznie zmodyfikowanych
brak
2) Dokumentacja związana z opracowaniem
oceny zagrożenia wraz ze wskazaniem metod
przeprowadzenia tej oceny
brak
3) Techniczna dokumentacja zamierzonego
uwolnienia
brak
4) Program działania w przypadku zagrożenia dla
zdrowia ludzi lub dla środowiska związanego z
zamierzonym uwolnieniem
brak
5) Mapa wektora
brak
6) Plany pól doświadczalnych
brak
7) Streszczenie wniosku
brak
DOKUMENTY DODAWANE PRZEZ PRACOWNIKA MINISTERSTWA ŚRODOWISKA
Nazwa załącznika
.....................................
Załącznik
brak
Strona 32 z 33
Strona 33 z 33

Dane ogólne

Transkrypt

Podobne dokumenty

Kukurydza Kukurydza jej uprawa sięga pięciu tysięcy - Joga-Joga

Wieści ze świata

W rytmie serca dla natury i zdrowia

GMO* – wygrajmy zakaz! Zapraszamy na wielkie granie

plonvit kukurydza

Dni Kukurydzy RAGT