Przede wszystkim zapobiegać, czyli działania kontrolno

Przede wszystkim zapobiegać, czyli działania kontrolno – prewencyjne
inspektorów pracy Okręgowego Inspektoratu Pracy w Katowicach
Przede wszystkim zapobiegać, czyli działania kontrolno – prewencyjne inspektorów pracy
Okręgowego Inspektoratu Pracy w Katowicach
Dwie osoby zginęły w wypadku, który wydarzył się 28 maja br. podczas wykonywania prac związanych z wymianą
sieci kanalizacyjnej na terenie Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Gliwicach. Tego dnia trzej pracownicy jednej z
gliwickich firm rozpoczęli pracę od wykonania koparką wykopu na odcinku 3,2 m o szerokości 0,8 m i głębokości
3,8 m w celu dotarcia do istniejącego rurociągu. Operator koparki oddalił się od miejsca pracy, aby przynieść
elementy deskowania niezbędne do zabezpieczenia wykopu. W tym samym czasie drugi z pracowników wszedł do
niezabezpieczonego wykopu, w którym po chwili osunął się grunt przysypując pracownika. Dwaj pozostali
budowlańcy próbowali ratować kolegę, jednak podczas próby odkopania go grunt osunął się po raz drugi
przygniatając kolejnego z nich. Pozostały na powierzchni pracownik oraz woźny – pracownik szkoły starali się
uratować zasypanych. Jednakże zaprzestali akcji ratowniczej po trzecim osunięciu się gruntu. Na miejsce wypadku
przybyły jednostki straży pożarnej i policji, prokurator oraz ekipa dochodzeniowo-śledcza.
Kontrola przeprowadzona na miejscu wypadku wykazała, że prace były wykonywane z rażącym naruszeniem
przepisów bezpieczeństwa pracy, a co gorsze stwarzały zagrożenie dla zdrowia i życia osób przebywających w
szkole, a więc jej uczniów i pracowników. Plac budowy nie był zabezpieczony przed wejściem osób postronnych na
jego teren. Jeden z pracowników, który poniósł śmierć nie posiadał wstępnych badań lekarskich. Prace budowlane
nie były nadzorowane ani kierowane przez osobę uprawnioną do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w
budownictwie. Na miejscu zdarzenia roboty ziemne w wykopach były wykonywane bez zabezpieczenia ścian
wykopu. Kierownik budowy ani inspektor nadzoru z ramienia inwestora nie dokonali żadnego wpisu w dzienniku
budowy dotyczącego zabezpieczenia terenu robót oraz ścian wykopów zgodnie z wymogami wynikającymi z
Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dn. 06.02.2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny podczas
wykonywania robót budowlanych (Dz. U Nr 47, poz. 401) oraz Polskimi Normami PN – B – 10736:1999 „Roboty
ziemne – Wykopy otwarte dla przewodów wodociągowych i kanalizacyjnych. Warunki techniczne wykonania”, PN –
B – 06050:1999 „Roboty ziemne budowlane. Wymagania w zakresie wykonywania i badania przy odbiorze”, PN –
EN 1610 „Budowa i badania przewodów kanalizacyjnych”. Ponadto na miejscu budowy tolerowano wykonywanie
prac w niezabezpieczonych wykopach, mimo tego, iż grunt w miejscu wykonywania prac był niestabilny o czym
świadczy odspojenie gruntu w niezabezpieczonym wykopie w dniu 25 maja 2009 r. – a więc trzy dni przed
wypadkiem. W dzienniku budowy nie było wpisu dotyczącego tego zdarzenia.
Urząd Miasta Gliwice jako inwestor wstrzymał roboty wykonywane na placu budowy zlokalizowanym na terenie
Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Gliwicach do czasu powierzenia ich innemu wykonawcy, który dokończy
montaż instalacji kanalizacyjnej.
Zdjęcie nr 1. Poszkodowany w wykopie wąskoprzestrzennym o szerokości ok. 0,8 m
i głębokości ok. 3,8 m w trakcie wydobywania przez Straż Pożarną. Na zdjęciu widać brak jakiegokolwiek zabezpieczenia ścian wykopu.
Zdjęcie nr 2. Widok miejsca osunięcia się gruntu wewnątrz wykopu.
Zdjęcie nr 3. Widok wykopu od tyłu, tj. po przeciwległej stronie miejsca postoju koparki.
Zdjęcie nr 4. Widok miejsca odspojenia się gruntu od ściany wykopu wraz z krwawym śladem po przeciwległej stronie do miejsca osunięcia się
gruntu.
Zdjęcie nr 5. Widok miejsca zdarzenia od strony ustawienia koparki w stosunku do czoła wykopu.
Chcąc zapobiec podobnym wypadkom podjęto decyzję o przeprowadzeniu, przed zakończeniem roku szkolnego
2008/2009, akcji kontrolnej prac budowlanych wykonywanych w jednostkach oświatowych. Dzięki informacjom
uzyskanym z Urzędów Miasta, Urzędów Gmin i Starostw w 16 miastach województwa śląskiego wytypowano 160
placówek, w których prowadzono roboty. Kontroli poddano 69 placówek, gdzie prace mogły stanowić zagrożenie
dla uczniów, rodziców, nauczycieli oraz innych pracowników.
W trakcie jednej z nich, podczas kontroli prac polegających na drenażu powierzchni boiska szkolnego, inspektor
pracy wydał decyzję wstrzymania prac z powodu nie wygrodzenia strefy niebezpiecznej obejmującej wykopy o
głębokości 1,5 m.
W jednym z rybnickich przedszkoli kontrola wykazała nieprawidłowe wygrodzenie strefy niebezpiecznej wzdłuż
wykopu o głębokości 1 m oraz niewłaściwie wykonaną kładkę ponad wykopem prowadzącą do wnętrza budynku.
Wstrzymano prace do momentu zapewnienia zgodnych z przepisami zabezpieczeń placu budowy.
W przedszkolu na terenie Chorzowa wykonywano prace związane z wymianą pokrycia dachowego obiektu.
Pracownicy wykonujący prace na wysokości nie mieli stosownych zabezpieczeń. Teren budowy został ogrodzony
taśmą, a drzwi wejściowe do budynku zablokowane – wejście do obiektu odbywało się od strony ogródka.
Wykonawca robót umiejscowił jednakże przy czynnym wejściu skład materiału oraz odpadów. Obszar ten nie był
ogrodzony tylko zabezpieczony taśmą. Inspektor wstrzymał prace.
Podczas wykonywania nowego boiska szkolnego – zlokalizowanego obok wejścia do budynku – w jednym z
sosnowieckich liceów nie wyznaczono i nie oznakowano terenu prowadzonych robót. Prace prowadzono z
wykorzystaniem maszyn i urządzeń budowlanych m.in. urządzenia do zagęszczania gruntu obsługiwanego przez
osobę bez odpowiednich uprawnień nie stosującą ochronników słuchu ani rękawic antywibracyjnych. Roboty
wstrzymano, a nieuprawnionego do obsługi zagęszczarki pracownika skierowano do innych prac.
Kontrola prowadzona w Żorach w trakcie dobudowy przedszkola do budynku szkolnego także zakończyła się
wstrzymaniem prac ze względu na zagrożenie życia i zdrowia pracowników. Nie byli oni zabezpieczeni przed
upadkiem z wysokości, a także świadczyli pracę na źle zmontowanych rusztowaniach.
Akcja kontrolna wspomagana była działaniami prewencyjnymi. Przeprowadzono rozmowy z dyrektorami jednostek
oświatowych oraz wykonawcami prac remontowo-budowlanych. Inspektorzy pracy zwrócili szczególną uwagę na
nieodzowność stosowania zabezpieczeń placów budów przed dostępem do nich uczniów, osób nie będących
pracownikami i nie związanych z procesem budowlanym. Podkreślano, że miejsca prowadzenia robót często
stanowią intrygujące miejsce zabaw dzieci, szczególnie tych młodszych. Praktyka pokazuje, że często zabawy te
kończą się tragicznie. Zwrócono uwagę przedstawicieli władz szkół i przedszkoli na konieczność reagowania
zawsze, kiedy wykonawca inwestycji stwarza okoliczności zagrażające życiu lub zdrowiu ludzkiemu. Zaapelowano
do dyrektorów szkół, aby informowali Okręgowy Inspektorat Pracy w Katowicach o sytuacjach, gdy wykonawca
robót prowadzi je z naruszeniem obowiązujących przepisów i nie reaguje na zgłaszane w tym zakresie uwagi.