Spis treœci

Księgarnia PWN: Michael Walzer - Wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe
Spis treœci
Przedmowa do wydania czwartego
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
25
Podziêkowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
34
Czêœæ I. RZECZYWISTOŒÆ MORALNA WOJNY . . . . . . . . . .
37
I. Przeciw „realizmowi” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
38
Przedmowa
Argument realistyczny . . . . .
Dialog melijski . . . . . . . .
Strategia a moralnoϾ . . . . . .
Relatywizm historyczny . . . . .
Trzy ujêcia bitwy pod Azincourt
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
40
41
52
56
57
II. Zbrodnia wojny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
63
Logika wojny . . . . . . . . . . . .
Argument Carla von Clausewitza .
Granica zgody . . . . . . . . . . . .
Tyrania wojny . . . . . . . . . . . .
Genera³ Sherman i spalenie Atlanty
III. Regu³y wojny
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
80
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
64
65
68
74
77
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
Równoœæ moralna ¿o³nierzy .
Przypadek genera³ów Hitlera
Dwa rodzaje regu³ . . . . . .
Konwencje wojenne . . . . .
Przyk³ad kapitulacji . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
80
84
90
93
96
8
Spis treœci
Czêœæ II. TEORIA AGRESJI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
IV. Prawo i porz¹dek w spo³ecznoœci miêdzynarodowej
Agresja . . . . . . . . . . . . . . . .
Uprawnienia wspólnot politycznych .
Przypadek Alzacji i Lotaryngii . . .
Paradygmat legalistyczny . . . . . . .
Kategorie niezbywalne . . . . . . . .
Karol Marks i wojna francusko-pruska
Argument na rzecz polityki ustêpstw
Czechos³owacja i zasada monachijska
Finlandia . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
99
. . . . . . . 100
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
100
104
106
110
117
118
122
124
126
V. Antycypacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
Wojna prewencyjna a równowaga si³ .
Wojna o sukcesjê hiszpañsk¹ . . . .
Uderzenia wyprzedzaj¹ce . . . . . . .
Wojna szeœciodniowa . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
133
137
139
142
VI. Interwencje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
Samostanowienie i samodzielnoϾ
Argument Johna Stuarta Milla .
Secesja . . . . . . . . . . . . . .
Rewolucja wêgierska . . . . . .
Wojna domowa . . . . . . . . . .
Wojna amerykañska w Wietnamie
Interwencja humanitarna . . . . .
Kuba 1898, Bangladesz 1971 . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
148
148
153
153
159
162
166
168
VII. Cele wojny a waga zwyciêstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
Kapitulacja bezwarunkowa . . . . . . . . . .
Polityka aliantów podczas II wojny œwiatowej
Sprawiedliwoœæ porozumieñ pokojowych . .
Wojna koreañska . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
180
180
188
188
Czêœæ III. KONWENCJE WOJENNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
VIII. Œrodki wojenne a znaczenie dobrej walki . . . . . . . . . . . . . . 201
U¿ytecznoœæ i proporcjonalnoœæ
Argument Henry’ego Sidgwicka
Prawa cz³owieka . . . . . . . .
Gwa³t na kobietach w³oskich .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
203
203
209
209
9
Spis treœci
IX. Nietykalnoœæ niewalcz¹cych a koniecznoœæ wojskowa . . . . . . . 215
Status jednostek . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Nadzy ¿o³nierze . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Natura koniecznoœci (1) . . . . . . . . . . . . . . .
Wojna podmorska: sprawa „Laconii” . . . . . . . . .
Podwójny skutek . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Bombardowanie w Korei . . . . . . . . . . . . . . .
Bombardowanie okupowanej Francji i rajd na Vemork .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
215
215
222
226
233
237
240
X. Wojna przeciw cywilom: oblê¿enia i blokady . . . . . . . . . . . . 244
Przymus i odpowiedzialnoϾ . . . . . . . .
Oblê¿enie Jerozolimy w 72 roku p.n.e. . . .
Prawo wyjœcia . . . . . . . . . . . . . . .
Oblê¿enie Leningradu . . . . . . . . . . .
Branie na cel a zasada podwójnego skutku .
Brytyjska blokada Niemiec . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
245
245
250
250
258
260
XI. Wojna partyzancka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Opór wobec okupacji wojskowej . . . . . .
Atak partyzancki . . . . . . . . . . . . .
Uprawnienia partyzantów . . . . . . . . .
Uprawnienia zwolenników cywilnych . . .
Amerykañskie „zasady walki” w Wietnamie
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
265
265
269
278
280
XII. Terroryzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292
Kodeks polityczny . . . . . . . . . .
Populiœci rosyjscy, IRA i banda Sterna
Kampania zamachów Wietkongu . . .
Przemoc i wyzwolenie . . . . . . . .
Jean Paul Sartre i bitwa o Algier . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
292
294
297
302
302
XIII. Dzia³ania odwetowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
Odstraszanie bez odp³aty . . . . . . . . . . . .
Jeñcy FSW w Annecy . . . . . . . . . . . . .
Problem dzia³añ odwetowych w czasie pokoju .
Atak na Khibye i rajd na Bejrut . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
305
306
317
308
Czêœæ IV. DYLEMATY WOJNY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327
XIV. Zwyciêstwo a walka zgodna z regu³ami . . . . . . . . . . . . . . . 328
„G³upia rycerskoœæ” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328
Przewodnicz¹cy Mao i bitwa nad rzek¹ Hung . . . . . . . . . . . . . . 328
Skala ruchoma i argument odwo³uj¹cy siê do sytuacji ekstremalnych . 334
10
Spis treœci
XV. Agresja a neutralnoϾ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340
Prawo do neutralnoœci . . . . . . . . . .
Natura koniecznoœci (2) . . . . . . . . .
Gwa³t na Belgii . . . . . . . . . . . . .
Skala ruchoma . . . . . . . . . . . . . .
Winston Churchill i neutralnoϾ Norwegii .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
341
348
349
352
352
XVI. Stan najwy¿szego zagro¿enia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363
Natura koniecznoœci (3) . . . . . . . . . .
Uchylanie regu³ wojny . . . . . . . . . . .
Decyzja o bombardowaniu miast niemieckich
Granice kalkulacji . . . . . . . . . . . . . .
Hiroszima . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
363
368
368
379
379
XVII. Odstraszanie nuklearne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
Problem gróŸb niemoralnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388
Ograniczona wojna j¹drowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
Argument Paula Ramseya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401
Czêœæ V. PROBLEM ODPOWIEDZIALNOŒCI . . . . . . . . . . . . . . 409
XVIII. Zbrodnia agresji: przywódcy polityczni a obywatele . . . . . . . 410
Œwiat funkcjonariuszy . . . . . . . . . .
Norymberga: „proces ministerstw” . . .
OdpowiedzialnoϾ demokratyczna . . .
Naród amerykañski a wojna wietnamska
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
413
418
424
426
XIX. Zbrodnie wojenne: ¿o³nierze i ich dowódcy . . . . . . . . . . . . 434
W ferworze walki . . . . . . . . . . . . .
Dwa podejœcia do zabijania jeñców . . . .
Rozkazy prze³o¿onych . . . . . . . . . .
Masakra w My Lai . . . . . . . . . . .
Odpowiedzialnoœæ dowództwa . . . . . .
Genera³ Bradley i bombardowanie Saint-Lô
Przypadek genera³a Yamashity . . . . . .
Natura koniecznoœci (4) . . . . . . . . .
Pozbawienie czci Arthura Harrisa . . . .
Konkluzja . . . . . . . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
437
437
441
441
450
452
454
459
460
463
Pos³owie: niestosowanie przemocy a teoria wojny . . . . . . . . . . . . 465
Indeks nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473
Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480