Pomiary inklinometryczne

Piotr Jermołowicz – Inżynieria Środowiska
Ocena stateczności skarp i zboczy na podstawie pomiarów
inklinometrycznych.
Pomiary inklinometryczne należą do podstawowej metody pomiarów i wywodzą się z
monitoringu osuwisk. Głównym argumentem przemawiającym za tymi metodami jest
możliwość monitoringu przemieszczeń poziomych nie tylko na powierzchni terenu, lecz
również wgłębnie w częściach niedostępnych dla pomiarów geodezyjnych, co daje możliwość
prowadzenia bezpiecznie prac budowlanych.
Inklinometr to urządzenie za pomocą którego możemy sprawdzać wychylenia kątowe od
pionu w dowolnym punkcie, na podstawie których określamy przemieszczenie poziome
kolumny inklinometrycznej w gruncie lub konstrukcji ściany szczelinowej. Kolumna
inklinometryczna składa się z rur inklinometrycznych zazwyczaj długości 3,0 m, które są
wyprodukowane z odpornego tworzywa lub aluminium, dzięki czemu są odporne na działanie
gruntów, betonów oraz wód gruntowych. W rurze inklinometrycznej wyprofilowane są
rynienki rozmieszczone co 900 służące do prowadzenia sondy inklinometrycznej.
Rys.1. Schemat rury inklinometrycznej [1]
Na rys.1 przedstawiono budowę takiej rury. Wyprofilowane rynienki w rurze umożliwiają
prowadzenie pomiarów w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach w osi A oraz osi B.
Zestaw pomiarowy składa się z sondy inklinometrycznej, urządzenia rejestrującego dane
pomiarowe.
Montaż kolumny inklinometrycznej polega na łączeniu odcinków rur inklinometrycznych
wyposażonych w system szybkozłączy z uszczelniającym o-ringiem. Połączenie rur
uszczelniane jest specjalną taśmą samoprzylepną w celu dodatkowego zabezpieczenia. Dno
kolumny rur jest zabezpieczone specjalnym korkiem. Podczas montażu inklinometru w
gruncie ( np. monitoringu strefy poślizgu na osuwisku), kolumnę rur inklinometrycznych
Źródło: www.inzynieriasrodowiska.com.pl
umieszcza się w wywierconym otworze wiertniczym o specjalnie dobranej głębokości oraz
średnicy. Przestrzeń między kolumną inklinometryczną, a ścianami otworu wiertniczego
wypełnia się specjalnie dobranym zaczynem cementowo – bentonitowym, który ma za
zadanie przeniesienie ruchów osuwiska na odkształcenie kolumny inklinometrycznej.
Bardzo ważną czynnością podczas montażu kolumny inklinometrycznej jest ustawienie
rynienek kolumny inklinometrycznej w kierunku prostopadłym do oczekiwanego
przemieszczenia, gdyż orientacja sondy inklinometrycznej musi być stała, ponieważ taka
czynność gwarantuje nam porównywalność każdej kolejnej sesji pomiarowej. Pierwszym
pomiarem po zakończeniu instalacji kolumny inklinometrycznej, czy to w gruncie, czy ścianie
szczelinowej jest zawsze pomiar „ zerowy” ( inicjalny), który określa nam początkowy kształt
i orientację kolumny inklinometrycznej na całej długości. Do pozycji początkowej kolumny
odnoszone są kolejne jej pozycje dla kolejnego pomiaru z odkształceniem. Na podstawie
zmiany pozycji kolejnych pomiarów można stwierdzić czy zachodzi deformacja pozioma
kolumny, a tym samym czy zachodzi ruch osuwiskowy, czy też ruch ściany szczelinowej.
Pomiar polega na zarejestrowaniu odczytów wychylenia sondy w stosunku do pionu kolumny
inklinometrycznej zgodnie z ustalonym kierunkiem. Sondę opuszcza się na dno kolumny i
wykonuje się pierwszy pomiar wychylenia. Kolejnym etapem jest proces podnoszenia sondy
o zadany skok (zazwyczaj 0,5 m) i wykonuje następny pomiar. Procedurę powtarza się na
poziomie powierzchni terenu. W celu zwiększenia dokładności pomiaru dokonuje się
dwukrotnie wraz ze zmianą kierunku każdej z osi o 1800.
Podsumowując, pomiary inklinometryczne, czyli pomiary przemieszczeń poziomych stosuje
się w celu określenia przemieszczeń górotworu w ocenie stateczności zbocza, wyznaczenia
potencjalnej płaszczyzny poślizgu osuwisk, kontroli deformacji ścian szczelinowych, jak
również w przypadku kontroli deformacji zachodzących przy budowie tuneli oraz zapór. Do
głównych zalet pomiarów inklinometrycznych zaliczamy:
•! łatwość i szybkość wykonania pomiaru,
•! określenie z dużą dokładnością wielkości przemieszczeń poziomych oraz ich
kierunku,
•! po zakończeniu pomiaru możliwość szybkiej interpretacji wyników i podejmowania
decyzji,
•! możliwość monitoringu stanu technicznego obiektów budowlanych (tunele, ściany
szczelinowe, budynki w sąsiedztwie głębokich wykopów) oraz wcześniejszego
ostrzegania przed niepokojącymi anomaliami,
•! możliwość prowadzenia bezpiecznie prac.
Do tego typu obserwacji należy zaliczyć jeszcze wymarzone narzędzia geologów – zdjęcia
satelitarne i GPS. Umiejscowienie łat pomiarowych w wybranych miejscach daje obraz
przemieszczeń w funkcji czasu.
Literatura:
1.! Kopczacki S., Dulski M.: Pomiary inklinometryczne. Geoinżynieria 2/2010.
Źródło: www.inzynieriasrodowiska.com.pl