Wstęp do Indywidualnego Programu Edukacyjno

Wstęp do Indywidualnego Programu Edukacyjno- Terapeutycznego
Każde dziecko ma prawo do rozwoju i jego wspomagania. Jest to proces złożony, niełatwy,
wieloaspektowy, wymagający czasu i cierpliwości w szczególności jeśli dotyczy ucznia niepełnosprawnego
intelektualnie. Edukacja osób z dysfunkcją intelektu w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz uczniów
z niepełnosprawnościami sprzężonymi polega na całościowej i jednoczesnej realizacji funkcji dydaktycznej,
wychowawczej, opiekuńczej i profilaktycznej szkoły, z uwzględnieniem specyficznych form i metod pracy
1
oraz zasad nauczania, opisanych przez współczesne nauki społeczno-pedagogiczne.
Wszechstronność podejmowanych względem ucznia oddziaływań o charakterze edukacyjno- terapeutycznym
nie może i nie powinna ograniczać się jedynie do środowiska szkolnego. Osiągnięcie sukcesu, nawet
minimalnego, przez ucznia niepełnosprawnego intelektualnie wymaga niejednokrotnie znacznej ilości czasu
i nakładu pracy ale również autentycznego zaangażowania ze strony rodziny, bliskich, wsparcia
specjalistycznego i pomocy, by zaspokoić podstawowe potrzeby dziecka a w szczególności potrzebę
bezpieczeństwa, przynależności, szacunku i miłości, tym samym aktywizując je do działania. Wskazane czynniki
wywierają ogromny wpływ na dalszy rozwój jednostki nie tylko pod względem edukacyjnym ale również
w zakresie nabywania kompetencji społecznych, rozwijania autonomii ucznia niepełnosprawnego
przy uwzględnieniu jego realnych możliwości.
Uczniowie ze stwierdzoną niepełnosprawnością umysłową w stopniu umiarkowanym lub znacznym
mają zaburzone czynności orientacyjno- poznawcze. Występuje u nich obniżona sprawność spostrzegania.
Wykazują istotne trudności w zakresie zdolności koncentrowania uwagi dowolnej z przewagą uwagi
mimowolnej, która jest rozproszona i łatwo ukierunkowuje się na odbiór coraz to nowych bodźców.
Zakres pamięci ograniczony. Przewaga pamięci mechanicznej nad logiczną. Dzieci te zapamiętują treści
w powiązaniu z ruchem, konkretną ważną dla nich sytuacją, w wyniku wielozmysłowego kontaktu z bodźcami
,którym towarzyszy treść emocjonalna. Mają szczególne trudności ze zrozumieniem pojęć abstrakcyjnych.
Zaznacza się u nich bardzo wolne tempo uczenia się. Ponadto występuje znacznie opóźniony rozwój mowy
i ograniczony zasób słownictwa. Myślenie ma charakter konkretno-obrazowy i przeważa nad myśleniem
pojęciowo–słownym. Ich rozwój psychomotoryczny zwykle jest opóźniony. Mogą mieć trudności
z kontrolowaniem emocji oraz problemy z rozpoznawaniem niebezpieczeństwa. Zwykle są mało krytyczne
wobec siebie i stąd podatne na różnego rodzaju sugestie i wpływy otoczenia.
Dziecko z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym realizuje kształcenie
specjalne zgodnie z zapisami zawartymi w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego wydanym
2
przez publiczną poradnię psychologiczno – pedagogiczną . Warunki organizowania kształcenia, wychowania i
opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17
3
4
listopada 2010 r. Nauczyciele wspólnie z innymi specjalistami zobligowani rozporządzeniami
oraz wskazaniami z orzeczenia realizują zobowiązania dostosowania wymagań edukacyjnych
do
5
indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia i prowadzą
zajęcia edukacyjne oraz terapeutyczne, których realizacja o charakterze zintegrowanych działań została
określona w indywidualnym programie edukacyjno – terapeutycznym.
1 Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkól specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz
dla uczniów z niepełno sprawnościami sprzężonymi; Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17);
2 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym
publicznych poradni specjalistycznych
3 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży
niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach. Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1489.
4
j.w.
5 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 17 listopada 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania
uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, Dz. U. z 2010 r. Nr 228, poz. 1491.
Zarazem wychodząc naprzeciw problemom, z jakimi zmagają się współcześni nauczyciele, terapeuci
pracujących z uczniami z dysfunkcją intelektu w szczególności w zakresie tworzenia indywidualnych
programów edukacyjno- terapeutycznych oddajemy do Państwa rąk niniejszą publikację.
Jej zawartość stanowi propozycja skonstruowanego na potrzeby naszej placówki Indywidualne
Programu edukacyjno- Terapeutycznego (IPET-u), w skład którego wchodzą informacje o uczniu uzyskane
ze wszystkich dostępnych szkole źródeł, m.in.:
- z dokumentacji szkolnej danego ucznia (orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, karty zdrowia,
wyników badań specjalistycznych wykonanych poza szkołą);
- rozmowy z rodzicami/ opiekunami prawnymi,
- informacji od nauczycieli, specjalistów, wychowawców internatu pracujących z uczniem
- informacji zdobytej na podstawie obserwacji ucznia.
Podstawę opracowania i modyfikowania indywidualnego programu edukacyjno- terapeutycznego
stanowi wielospecjalistyczna ocena poziomu funkcjonowania ucznia.
1.
W naszej placówce jest dokonywana w 5 obszarach nazwanych stosownie do zakresu pracy
z uczniem. Ponadto układ treści kształcenia oraz oczekiwane osiągnięcia ucznia zostały
zaprezentowane w formie tabelarycznej z wykorzystaniem gamy trzech barw (zielonej, żółtej,
czerwonej) oraz skali liczbowej( 0-3) w obszarze: Sprawność fizyczna ucznia.
2.
Zespół nauczycieli pracujących z uczniem dokonuje oceny w zakresie poszczególnych umiejętności
i sprawności ucznia zaznaczając je danym kolorem w tabeli znakiem- X.
- (zielony)X- TAK/ wykonuje samodzielnie;
- (żółty) X- CZASAMI/ wykonuje przy współpracy z nauczycielem;
- (czerwony) X- NIE/ nie wykonuje lub gdy nie mamy wiedzy o danej umiejętności po wstępnej diagnozie.
3.
Następnie, do każdego z obszarów został sporządzony oddzielny diagram z numerami
odpowiadającymi danemu zagadnieniu, które zamalowuje się kolorem adekwatnym do koloru X-a
przy ocenianych zadaniach.
4.
Dysponując wiedzą o posiadanych przez ucznia trudnościach (oznaczone kolorem żółtym
lub czerwonym) w poszczególnych obszarach nanosimy je do ostatniej tabeli- Indywidualny
Program Edukacyjno Terapeutyczny- dokonując następującego wpisu:
np.; dobiera dodatki: pasek, apaszkę, korale (32); nakłada strój ochronny przed pracą np. w ogrodzie, kuchni
(34);
Metody i formy osiągania celów zapisane w programie są dostosowywane indywidualnie do każdego ucznia
w zależności od jego możliwości rozwojowych, edukacyjnych i psychofizycznych. Zakładamy przeprowadzanie
pomiaru diagnostycznego:
- w klasie pierwszej – trzykrotnie (diagnoza wstępna, po I-ym semestrze nauki, na zakończenie II semestru);
- w klasie drugiej i trzeciej – na semestr w każdej klasie oraz na podsumowanie roku szkolnego.
Każdorazowo dokonany pomiar pozwala na systematyczną obserwację zmian zachodzących z rozwoju
i funkcjonowaniu psychospołecznym ucznia niepełnosprawnego.
5.
Dodatkowych informacji dotyczących realizacji zadań w ramach IPET-u dostarcza ankieta:
Monitoring efektów realizacji IPET w roku szkolnym………., którą wychowawcy klas przekazują
rodzicom do wypełnienia na wywiadówkach semestralnych lub na zakończenie roku.
Ponadto na potrzeby zajęć specjalistycznych m. in. : rewalidacji, logopedycznych jak również w zakresie
usprawniania komputerowego oraz tych wynikających z Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół
6
specjalnych przysposabiających do pracy(…) a zawartych w zaleceniach orzeczenia o potrzebie kształcenia
6
Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkól specjalnych przysposabiających do pracy dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz
dla uczniów z niepełno sprawnościami sprzężonymi; Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania
przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17);
specjalnego tj.: rozwijających zainteresowania ucznia - zajęcia kształtujące kreatywność, zespół nauczycieli
uczących danego ucznia posiada do dyspozycji arkusze diagnostyczne skonstruowane na potrzeby naszej
placówki a obejmujące swym zakresem: „Zainteresowania i kreatywność ucznia” i „Wszechstronne
usprawnianie ucznia- procesy percepcyjno - motoryczne. Oba arkusze są dodatkowo wykorzystane
przez nauczycieli w ramach Wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia/ uczennicy.
W roku szkolnym 2010/2011 na terenie SOSW im Janusza Korczaka w Radomiu wprowadzono wersje
pilotażową zaprezentowanego IPET-u. Na bieżąco dokonywaliśmy modyfikacji celem, jak najlepszego
dostosowania tworzonego dokumentu do potrzeb i możliwości naszych wychowanków.
Od tego roku szkolnego tj. 2011-2012 niniejszy dokument jest obowiązującym w odniesieniu do uczniów
pobierających naukę w Publicznej Szkole Przysposabiającej do Pracy w SOSW im. Janusza Korczaka w Radomiu.
Autorzy publikacji:
Poszczególne arkusze Wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia z podziałem na obszary
stanowiące zasadniczą część Indywidualnego Programu Edukacyjno Terapeutycznego przygotowały
następujące zespoły nauczycieli w składach:
Obszar I: Umiejętności i nawyki życia codziennego; p. Anna Bienias- nauczycielka zajęć z zakresu funkcjonowania osobistego
i społecznego ucznia w szkole przysposabiającej do pracy; p. Magdalena Rejmer- Wasilewska- psycholog SOSW
Obszar II: Uczeń w środowisku szkolnym: p. Anna Bienias- j.w; p. Izabela Solecka- Siara- logopeda,
p. Magdalena Rejmer- Wasilewska- psycholog SOSW
Obszar III: Uspołecznienie ucznia: p. Magdalena Rejmer- Wasilewska – psycholog SOSW
Obszar IV: Uczeń w środowisku pracy: Iwona Nawrot, Grażyna Prasek, Bogusława Ruszewska, Wojciech Klamka,
Grzegorz Stankiewicz - nauczyciele prowadzący zajęcia praktyczne z zakresu przysposobienia do pracy w klasach dla uczniów
z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi.
Obszar V: Sprawność fizyczna ucznia: p. Marta Zwierzyk, p. Anna Sałacińska, p. Krzysztof Molenda, p. Krzysztof Motykanauczyciele wychowania fizycznego w klasach dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym
oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi.
Dodatkowe arkusze diagnostyczne :
Zainteresowania i kreatywność ucznia- p. Bogusława Ruszewska,p. Magdalena Rejmer- Wasilewska
Wszechstronne usprawnianie ucznia- procesy percepcyjno - motoryczne: p. Aneta Opiłowska, p. Anna Gondek,
p. Izabela Solecka- Siara, p. Magdalena Rejmer- Wasilewska.