Obs∏uga klienta - Sklep WSiP

Liceum o profilu us∏ugowo-gospodarczym
podr´cznik
Ta d e u s z S i k o r a , M a r i u s z G i e m z a
O bs∏uga klienta
Elementy
towaroznawstwa
Autorzy
Tadeusz Sikora, Mariusz Giemza
Autorzy: Tadeusz Sikora – cz´Êç I i II
Mariusz Giemza – cz´Êç III
Projekt ok∏adki i strony tytu∏owej: Agata Jaworska
Projekt makiety i stron dzia∏owych: Andrzej Ozi´b∏o
Rysunki graficzne: Miros∏aw Miroƒski
Fotografia na ok∏adce: PhotoAlto – Businessman
Redaktor: Mieczys∏awa Kompanowska
Redaktor techniczny: Monika Rudnik-Kulikowska
Podr´cznik dopuszczony do u˝ytku szkolnego przez ministra w∏aÊciwego do spraw
oÊwiaty i wychowania do kszta∏cenia w profilach kszta∏cenia ogólnozawodowego do
nauczania w profilu us∏ugowo-gospodarczym na poziomie liceum profilowanego na
podstawie recenzji rzeczoznawców: prof. dr. Ma∏gorzaty Lisiƒskiej-KuÊnierz,
dr. in˝. Piotra Millera, mgr Jadwigi Pollak, dr Katarzyny Mosio∏ek-K∏osiƒskiej.
Numer dopuszczenia 30/03
Podr´cznik zawiera wiadomoÊci ogólne z dziedziny towaroznawstwa w podziale na trzy cz´Êci: Towaroznawstwo ogólne, Towaroznawstwo ˝ywnoÊci – zagadnienia wybrane oraz Towaroznawstwo artyku∏ów nie˝ywnoÊciowych. W ka˝dej z cz´Êci Autorzy zamieÊcili informacje
najistotniejsze, których znajomoÊç w dzisiejszych czasach jest bezwzgl´dnie potrzebna osobom majàcym kontakt z Klientem w szerokim tego s∏owa znaczeniu. Omówiono te grupy towarów, które rzadko pojawiajà si´ w literaturze, a jednoczeÊnie sà wa˝ne z punktu widzenia
sprzedawcy i handlowca. Omówienie pozosta∏ych grup Czytelnik znajdzie w miar´ potrzeb
w literaturze polecanej przez Autorów.
Tytu∏ dotowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej
© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spó∏ka Akcyjna
Warszawa 2003
ISBN 978-83-02-11707-7
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spó∏ka Akcyjna
02-305 Warszawa, Al. Jerozolimskie 136
Adres do korespondencji: 00-965 Warszawa, p. poczt. nr 9
www.wsip.pl
Wydanie trzecie (2008)
Ark. druk. 10,0
Sk∏ad i ∏amanie: DTP WSiP SA. Monika Rudnik-Kulikowska
SPIS TREÂCI
Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
Cz´Êç 1. TOWAROZNAWSTWO OGÓLNE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7
1. Towary i systemy ich klasyfikacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1.1. Klasyfikacja i systematyka towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8
8
2. Normalizacja towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11
3. JakoÊç towarów i metody ich oceny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1. Metody badania jakoÊci towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Czynniki obni˝ajàce jakoÊç towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13
14
16
4. Przepisy prawne regulujàce urz´dowy nadzór nad ˝ywnoÊcià w Polsce . . . . . . . . . .
18
5. Opakowania i znakowanie towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.1. Znakowanie opakowaƒ transportowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.2. Znakowanie opakowaƒ jednostkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.3. Kody kreskowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4. Znakowanie ˝ywnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.4.1. Dodatki stosowane do ˝ywnoÊci i ich znakowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5.5. Znakowanie opakowaƒ znakami ekologicznymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
24
25
26
28
29
33
34
6. Przechowywanie i magazynowanie towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.1. Magazynowanie towarów ˝ywnoÊciowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6.2. Magazynowanie towarów nie˝ywnoÊciowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
36
36
38
Cz´Êç 2. TOWAROZNAWSTWO ˚YWNOÂCI – ZAGADNIENIA WYBRANE
.
39
7. Kryteria jakoÊci zdrowotnej ˝ywnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
40
8. Zagro˝enia wyst´pujàce w ˝ywnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
44
9. Metody i systemy zapewnienia w∏aÊciwej jakoÊci zdrowotnej ˝ywnoÊci . . . . . . . . . .
9.1. Dobra praktyka produkcyjna (GMP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.2. Dobra praktyka higieniczna (GHP) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3. Analiza zagro˝eƒ i krytyczny punkt kontrolny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3.1. Podstawowe poj´cia i definicje dotyczàce systemu HACCP . . . . . . . . . . .
9.3.2. Zasady systemu HACCP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.3.3. Etapy wprowadzania systemu HACCP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9.4. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
46
46
47
49
50
52
54
57
10. Charakterystyka wybranych grup ˝ywnoÊci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1. Egzotyczne owoce, warzywa i orzechy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1.1. Egzotyczne owoce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1.2. Warzywa z ró˝nych stron Êwiata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.1.3. Orzechy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.2. Kawa i kakao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.2.1. Charakterystyka kawy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
59
59
59
62
64
66
66
www.wsip.pl
3
4
10.2.2. Charakterystyka kakao . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.3. Wino i piwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.3.1. Charakterystyka wina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.3.2. Charakterystyka piwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.4. Oliwa – olej oliwkowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.5. Owoce morza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.6. Przyprawy roÊlinne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10.6.1. Charakterystyka i podzia∏ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
69
72
72
77
80
82
84
84
Cz´Êç 3. TOWAROZNAWSTWO ARTYKU¸ÓW NIE˚YWNOÂCIOWYCH . . . .
89
11. Skóra i wyroby skórzane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.1. Charakterystyka skór surowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.2. Skóry futerkowe surowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.3. Konserwacja skór surowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.4. Garbowanie skór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.5. Asortyment skór wyprawionych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.6. Identyfikacja skór naturalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.7. Obuwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.8. Znakowanie obuwia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11.9. Przechowywanie towarów skórzanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
90
90
91
92
92
93
95
96
98
101
12. W∏ókna i wyroby w∏ókiennicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.1. W∏ókna naturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.1.1. W∏ókna naturalne pochodzenia zwierz´cego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.1.2. W∏ókna naturalne pochodzenia roÊlinnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.1.3. W∏ókna naturalne pochodzenia mineralnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.1.4. Identyfikacja w∏ókien naturalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.2. W∏ókna chemiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.3. Wyroby w∏ókiennicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.3.1. Liniowe wyroby w∏ókiennicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.3.2. P∏askie wyroby w∏ókiennicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.4. Znakowanie wyrobów w∏ókienniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
12.5. Przechowywanie wyrobów w∏ókienniczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
102
102
102
103
105
105
105
106
106
106
107
110
13. Tworzywa sztuczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.1. Podzia∏ tworzyw sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.2. Substancje pomocnicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.3. Charakterystyka wybranych tworzyw sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.3.1. Tworzywa termoplastyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.3.2. Duroplasty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.4. Identyfikacja tworzyw sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.5. Znakowanie wyrobów z tworzyw sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
13.6. Przechowywanie tworzyw sztucznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
111
111
112
113
113
115
116
117
118
14. Wyroby chemii gospodarstwa domowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14.1. Ârodki do utrzymania czystoÊci tkanin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14.1.1. Ârodki pioràce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14.1.2. P∏yny do p∏ukania tkanin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14.2. Ârodki do utrzymania czystoÊci sprz´tu gospodarstwa domowego . . . . . . . . .
119
119
120
121
122
14.2.1. Ârodki do mycia i czyszczenia naczyƒ kuchennych . . . . . . . . . . . . . . .
14.2.2. Ârodki do czyszczenia urzàdzeƒ sanitarnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
14.3. Przechowywanie artykó∏ów chemii i gospodarstwa domowego . . . . . . . . . . .
15. Artyku∏y kosmetyczne i perfumeryjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.1. Kosmetyki s∏u˝àce do utrzymania higieny cia∏a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.1.1. Myd∏a do cia∏a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.1.2. Ârodki do kàpieli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.1.3. Preparaty do golenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.1.4. Ârodki do utrzymania higieny jamy ustnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.1.5. Ârodki do utrzymania higieny w∏osów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.1.6. Dezodoranty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.1.7. Depilatory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2. Kosmetyki piel´gnacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2.1. P∏yny, toniki i ˝ele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.2.2. Preparaty emulsyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3. Kosmetyki upi´kszajàce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.1. Preparaty do makija˝u twarzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.2. Preparaty do piel´gnacji ust . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.3. Preparaty do piel´gnacji paznokci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.3.4. Ârodki do piel´gnacji w∏osów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.4. Wyroby perfumeryjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.4.1. Surowce do produkcji artyku∏ów perfumeryjnych . . . . . . . . . . . . . . . .
15.4.2. Klasyfikacja perfum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.4.3. Fazy zapachowe perfum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15.5. Przechowywanie artyku∏ów kosmetycznych i perfumeryjnych . . . . . . . . . . . .
122
123
124
125
125
126
126
127
127
128
128
129
129
129
130
131
131
132
132
134
135
135
137
138
139
16. Szk∏o i wyroby szklane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16.1. Surowce do produkcji szk∏a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16.2. Proces produkcyjny szk∏a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16.3. Rodzaje szk∏a i wyrobów szklanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16.4. Przechowywanie towarów szklanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17. P∏ytki ceramicze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
17.1. Znakowanie p∏ytek ceramicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
140
140
141
143
144
146
148
Literatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
150
Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
153
WPROWADZENIE
Podr´cznik Obs∏uga klienta. Elementy towaroznawstwa jest przeznaczony dla
uczniów liceum profilowanego o profilu us∏ugowo-gospodarczym.
Zawiera podstawowe wiadomoÊci z zakresu towaroznawstwa ogólnego, obejmujàce
problematyk´ wspólnà dla towaroznawstwa bran˝owego oraz towaroznawstwa ˝ywnoÊci i artyku∏ów nie˝ywnoÊciowych. W podr´czniku tym przedstawiono informacje niezb´dne w kontaktach producentów z klientami, które uczeƒ powinien sobie przyswoiç, aby móc w sposób w∏aÊciwy odczytaç informacje umieszczone na opakowaniach,
dokonaç odpowiedniej klasyfikacji towarów, przeprowadziç ich ocen´ sensorycznà
(organoleptycznà), identyfikowaç podstawowe wady oraz mieç ogólnà wiedz´ na temat jakoÊci towarów i czynników wp∏ywajàcych na jakoÊç.
W podr´czniku sà tak˝e zawarte informacje dotyczàce wybranych grup artyku∏ów
˝ywnoÊciowych i nie˝ywnoÊciowych. Przedstawiony zakres wiadomoÊci stanowi niezb´dne minimum, które powinno umo˝liwiç sprzedawcy w∏aÊciwe prezentowanie
oferty towarów w kontakcie z klientami, aby spe∏niç ich oczekiwania.
Uczniowie pragnàcy poszerzyç swojà wiedz´ z zakresu towaroznawstwa, mogà skorzystaç z innych podr´czników o tej tematyce wydanych przez WSiP S. A., m. in. Towaroznawstwo ˝ywnoÊci Danuty Ko∏o˝yn-Krajewskiej, Tadeusza Sikory, Towaroznawstwo artyku∏ów nie˝ywnoÊciowych Piotra Millera i Haliny Rawdanowicz, oraz
Towaroznawstwo Danuty Ko∏o˝yn-Krajewskiej, Tadeusza Sikory i Mieczys∏awa
Skrzypka. Informacje zawarte w wy˝ej wymienionych podr´cznikach sà du˝o bardziej obszerne.
ROZDZIA¸
1
Towary i systemy ich klasyfikacji
Czego si´ nauczymy z tego rozdzia∏u
Co to jest towar
Jakie sà systemy klasyfikacji towarów
W towaroznawstwie jednà z podstawowych kategorii jest towar. Towar jest wynikiem
celowej dzia∏alnoÊci produkcyjnej, przeznaczonym do sprzeda˝y (jest przedmiotem
obrotu) i s∏u˝y przede wszystkim do zaspokajania potrzeb.
Towary charakteryzujà si´ wartoÊcià u˝ytkowà, czyli zdolnoÊcià zaspokajania potrzeb konsumentów i wartoÊcià wymiennà, czyli cenà.
S∏ownik j´zyka polskiego podaje nast´pujàce okreÊlenie towaru: wytwór pracy
ludzkiej zaspokajajàcy jakàÊ potrzeb´ cz∏owieka, produkowany na sprzeda˝, majàcy
wartoÊç rzeczowà i u˝ytkowà.
OkreÊlenie towar jest cz´sto potocznie zast´powane innymi, jak np.: produkt, wyrób, artyku∏ czy obiekt, które sà traktowane jako synonimy, ale nie jest to Êcis∏e, poniewa˝ z punktu widzenia towaroznawstwa nie ka˝dy wyrób jest towarem.
Jednak zarówno w towaroznawstwie, jak i w marketingu, poj´cia: produkt, wyrób,
towar, artyku∏ stosuje si´ zamiennie, np.:
– towary spo˝ywcze (produkty spo˝ywcze, wyroby spo˝ywcze, artyku∏y spo˝ywcze),
– towary przemys∏owe (produkty przemys∏owe, wyroby przemys∏owe, artyku∏y przemys∏owe).
1.1. Klasyfikacja i systematyka towarów
Klasyfikacja (podzia∏ na okreÊlone grupy, rodzaje, asortymenty wed∏ug przyj´tego
kryterium) s∏u˝y uporzàdkowaniu ogromnej liczby towarów, które znajdujà si´ w obrocie. Jest ona poprawna wówczas, gdy podstawà podzia∏u jest jedna cecha wspólna
dla wszystkich klasyfikowanych towarów.
Poj´cie system klasyfikacyjny oznacza ca∏oÊç podzielonà na cz´Êci wed∏ug przyj´tych jednolitych zasad, czyli kryteriów klasyfikacyjnych.
Systemy klasyfikacyjne towarów u∏atwiajà tworzenie zestawów asortymentowych.
Przy czym nale˝y wiedzieç, ˝e:
– asortyment to celowo dobrany zestaw towarów, majàcy okreÊlone cechy wspólne,
– sortyment to poszczególny towar wchodzàcy w sk∏ad asortymentu.
8
1 Towary i systemy ich klasyfikacji
Na przyk∏ad meble biurowe to asortyment, na
który sk∏adajà si´ takie sortymenty jak: biurko,
stó∏, fotel, krzes∏a, szafa itp., natomiast owoce to
asortyment, na który sk∏adajà si´ takie sortymenty, jak: jab∏ka, Êliwki, banany, mandarynki.
W celu unikni´cia nieporozumieƒ mi´dzy dostawcami i odbiorcami towarów, opracowywane
sà systemy klasyfikacyjne, które sà zalecane
bàdê obowiàzujàce w skali krajowej czy mi´dzynarodowej.
W Polsce od 1 stycznia 2003 r. zosta∏a
wprowadzona Polska Klasyfikacja Wyrobów i Us∏ug (PKWiU) ustanowiona rozporzàdzeniem Rady Ministrów. Aktualne uregulowania w tej sprawie sà zawarte w rozporzàdzeniu Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie Polskiej
Klasyfikacji Wyrobów i Us∏ug (PKWiU) – DzU nr 89, poz. 844. Rozporzàdzenie to
wprowadzi∏o stosowanie PKWiU w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz w rachunkowoÊci, a tak˝e w urz´dowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej.
Polska Klasyfikacja Wyrobów i Us∏ug obejmuje grupowania w podziale dziewi´ciopoziomowym z dodatkowym poziomem poÊrednim i okreÊla ich powiàzania z Polskà
Klasyfikacjà Dzia∏alnoÊci (PKD) – w zakresie wszystkich produktów, z Polskà Scalonà Nomenklaturà Towarowà Handlu Zagranicznego (PCN), listà produktów
Wspólnoty PRODCOM oraz z Klasyfikacjà Us∏ug i Centralnà Klasyfikacjà
Produktów (CPC) – w zakresie us∏ug.
Struktura grupowaƒ Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Us∏ug jest nast´pujàca:
poziom pierwszy (sekcje) – symbol jednoliterowy;
poziom poÊredni (podsekcje) – symbol dwucyfrowy;
poziom drugi (dzia∏y) – symbol trzycyfrowy;
poziom trzeci (grupy) – symbol czterocyfrowy;
poziom czwarty (klasy) – symbol czterocyfrowy;
poziom piàty (kategorie) – symbol pi´ciocyfrowy;
poziom szósty (podkategorie) – symbol szeÊciocyfrowy;
poziom siódmy (pozycje) – symbol oÊmiocyfrowy;
poziom ósmy i dziewiàty (dziewi´cio- i dziesi´ciocyfrówki) – symbol odpowiednio
dziewi´cio- i dziesi´ciocyfrowy.
W przypadku czterech pierwszych poziomów PKWiU, ∏àcznie z poziomem poÊrednim, przyj´to jako kryterium podzia∏u produktów ich pochodzenie zdefiniowane w PKD. Skutkiem tego ka˝dy produkt, b´dàcy wyrobem lub us∏ugà, musi byç
przyporzàdkowany do jednego i tylko jednego rodzaju dzia∏alnoÊci zaliczonego do
okreÊlonej sekcji, podsekcji, dzia∏u, grupy i klasy.
www.wsip.pl
9
TOWAROZNAWSTWO OGÓLNE
Na poziomach piàtym i szóstym (kategorie i podkategorie) przyj´to podzia∏ produktów okreÊlony na tych samych poziomach w mi´dzynarodowej Klasyfikacji Produktów wed∏ug Dzia∏alnoÊci (CPA). Z kolei na poziomie siódmym jako podstaw´
podzia∏u przyj´to list´ PRODCOM, która w Unii Europejskiej nie jest klasyfikacjà
produktów, a jedynie wykazem grupowaƒ wyrobów i us∏ug przemys∏owych, ale nie
w pe∏nym zakresie. Grupowania ósmego i dziewiàtego poziomu (dziewi´cio- i dziesi´ciocyfrówki) stworzone zosta∏y wy∏àcznie na potrzeby krajowe.
Polska Klasyfikacja Wyrobów i Us∏ug jest klasyfikacjà produktów pochodzenia
krajowego oraz z importu, przy czym pod poj´ciem produktów rozumie si´ wyroby
(surowce, pó∏fabrykaty, wyroby finalne oraz zespo∏y i cz´Êci tych zespo∏ów, o ile wyst´pujà w obrocie) i us∏ugi.
Przez poj´cie us∏ug rozumie si´:
wszelkie czynnoÊci Êwiadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzàcych
dzia∏alnoÊç o charakterze produkcyjnym nietworzàcych bezpoÊrednio nowych dóbr
materialnych – us∏ugi na rzecz produkcji;
wszelkie czynnoÊci Êwiadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej oraz na
rzecz ludnoÊci, przeznaczone na cele konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospo∏ecznej.
Szczegó∏owe zasady metodyczne Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Us∏ug sà przedstawione w pierwszym tomie PKWiU, który stanowi za∏àcznik do ww. rozporzàdzenia.
Pytania i zadania kontrolne
Podaj definicj´ towaru.
Co to jest PKWIU?
Jaki jest zakres stosowania PKWiU?
Co to jest asortyment i sortyment?
Zdefiniuj produkt i us∏ug´ wed∏ug PKWiU.
Przedstaw struktur´ grupowaƒ PKWiU.