pobierz

2015-05-17
Liczba TFI i FI działających w Polsce
700
639
588
600
484
500
Rynek funduszu inwestycyjnych
RYNEK
416
400
364
271 279
300
194
Liczba FI działających w Polsce
2013
2011
55
2012
54
50
49
2010
43
39
2009
33
2008
24
21
2007
2002
2001
TFI
19
2006
17
16
144
2004
19
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1992
1993
62
20 38
1 1 1 1 1 1 2 4 3 5 7 12 14 16
0
121
94 112
2003
81
2005
200
100
Lata
313
FI
Aktywa FI działających w Polsce (mld zł)
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014*
Liczba FI ogółem
112
121
144
194
271
279
313
364
416
484
588
639
642
Lata
FIO
83
84
107
133
145
135
101
94
71
61
65
58
59
FI ogółem
13,4
22,6
34,1
37,7
63,5
101,6
140,5
83,7
104,4
130,4
124,6
157,7
211,9
SFIO
21
24
20
26
69
30
38
46
47
51
57
52
49
FIO
11,0
18,6
26,4
31,1
55,3
81,3
107,2
51,0
64,9
76,2
58,7
66,3
82,1
FIZ, w tym:
FIZ aktywów niepublicznych
(private equity)
Liczba subfunduszy ogółem
3
4
17
35
57
114
174
224
298
372
466
529
534
SFIO
1,9
2,7
4,7
5,5
5,5
13,3
22,5
18,4
21,2
28,8
30,2
38,5
49,5
173
203
286
300
320
FIZ
0,5
1,4
1,0
0,2
2,7
6,9
10,8
14,4
18,3
25,3
35,7
52,9
80,2
292
328
383
414
428
SFIZ
4
FIM
1
0
25
69
140
226
249
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Dynamika (%)
FI ogółem
168,7% 150,9% 110,6% 168,4% 160,0% 138,3%
59,6% 124,7% 124,9%
95,6% 126,6% 134,4%
5
FIO
169,1% 141,9% 117,8% 177,8% 147,0% 131,9%
47,6% 127,3% 117,4%
77,0% 112,9% 123,8%
4
SFIO
142,1% 174,1% 117,0% 100,0% 241,8% 169,2%
81,8% 115,2% 135,8% 104,9% 127,5% 128,6%
FIZ
280,0%
600
529
500
71,4%
20,0% 1350,0% 255,6% 156,5% 133,3% 127,1% 138,3% 141,1% 148,2% 151,6%
120
250
466
100
400
200
372
300
80
298
200
3
145
84
21
20
17
4 24
35 26
69
57
135
0
2003
2004
2005
2006
174
101
94
38
46
71
100
61
65
58
40
52
20
114
30
2002
150
60
224
133
107
83
100
2007
2008
2009
47
2010
51
2011
57
2012
Fundusze inwestycyjne otwarte
Specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte
2013
50
0
0
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Fundusze inwestycyjne zamknięte
FIO
Lokaty funduszy inwestycyjnych
Wyszczególnienie
Lokaty razem
Akcje
Warranty subskrypcyjne
Prawa do akcji
Prawa poboru
Kwity depozytowe
Listy zastawne
Dłużne papiery wartościowe, w
tym:
obligacje
Instrumenty pochodne
Udziały w spółkach z o.o.
Certyfikaty inwestycyjne
Jednostki uczestnictwa
Tytuły uczestnictwa emitowane
przez instytucje wspólnego
inwestowania mające siedzibę za
granicą
Wierzytelności
Weksle
Depozyty
Waluty
Pozostałe lokaty
2008
2009
100,0 % 100,0 %
2010
100,0 %
2011
100,0 %
2012
100,0 %
2013
100,0 %
40,3%
47,1%
45,4%
39,8%
39,1%
39,1%
0,0%
0,0%
0,0%
0,1%
0,0%
0,1%
0,0%
0,1%
0,2%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,2%
0,2%
0,5%
0,4%
0,7%
0,6%
1,0%
0,7%
0,7%
0,9%
0,8%
0,6%
48,1%
40,0%
41,6%
44,7%
45,1%
43,3%
45,2%
37,5%
38,4%
42,7%
43,5%
42,8%
0,0%
0,1%
0,1%
0,1%
0,0%
0,1%
0,3%
0,4%
0,2%
0,4%
0,3%
0,3%
0,8%
0,8%
0,3%
0,4%
0,4%
0,3%
4,2%
6,1%
6,1%
5,9%
4,8%
4,4%
2,2%
2,3%
1,3%
1,5%
1,6%
2,2%
4,0%
5,1%
0,2%
0,1%
0,2%
0,1%
0,1%
0,6%
SFIO
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
FIZ
FI ogółem
Lokaty funduszy inwestycyjnych
Wyszczególnienie
Lokaty razem
Akcje
Warranty subskrypcyjne
Prawa do akcji
Prawa poboru
Kwity depozytowe
Listy zastawne
Dłużne papiery
wartościowe, w tym:
obligacje
Instrumenty pochodne
Udziały w sp. z o.o.
Certyfikaty inwestycyjne
Jednostki uczestnictwa
Tytuły uczestnictwa
emitowane przez
instytucje wspólnego
inwestowania mające
siedzibę za granicą
Wierzytelności
Weksle
Depozyty
Waluty
Pozostałe lokaty
2009
2011 2012 2013 2009 2011 2012 2013 2009 2011 2012 2013
FIO
SFIO
FIZ
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
47,4% 34,4% 29,5% 31,9% 31,6% 22,8% 20,2% 21,1% 64,6% 64,9% 69,5% 60,2%
0,0%
0,0%
0,0% 0,0% 0,2% 0,2% 0,0% 0,0% 0,1% 0,1% 0,0% 0,0% 0,0% 0,2%
0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
0,3% 0,8% 1,3% 1,1% 0,0% 0,1% 0,2% 0,2% 0,0% 0,0% 0,1% 0,2%
1,0% 1,0% 1,3% 1,1% 0,7% 1,5% 0,9% 0,6% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
46,3% 55,7% 58,1% 56,6% 51,3% 62,8% 64,2% 55,4%
42,9% 52,8% 55,1% 55,7% 50,2% 61,0% 63,5% 55,1%
0,1% 0,2% 0,1% 0,1% 0,0% 0,1% 0,0% 0,1%
4,6%
3,2%
0,0%
8,7%
8,2%
-0,1%
9,5% 19,2%
9,3% 19,1%
-0,1% 0,0%
0,1%
0,2%
0,3%
0,2%
0,1%
0,2%
0,0%
0,0%
0,1%
3,1%
0,1%
0,7%
0,0%
0,6%
0,0%
1,0%
1,7%
0,2%
0,7%
0,5%
0,9%
0,5%
0,9%
0,2%
3,3%
4,9%
4,4%
0,0%
4,5% 11,0%
0,0%
9,0%
7,6%
0,1%
9,3% 10,4%
0,0%
4,9%
3,1%
7,3%
0,8%
6,5%
1,2%
2,3%
4,7%
4,3%
2,2%
3,0%
6,0% 12,1%
1,8%
1,5%
1,1%
1,3%
0,2%
0,1%
0,1%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,0%
0,2%
0,2%
1,6%
0,0%
1
2015-05-17
Ocena efektywności funduszy inwestycyjnych
•
Sposoby pomiaru efektywności
funduszy inwestycyjnych
Dobór instrumentów finansowych tworzących portfel inwestycyjny FI nie jest w pełni
elastyczny, nie zależy wyłącznie od zarządzających FI. Jego struktura może wynikać z
ograniczeń stawianych przez:
–
–
–
–
•
Odbiorcami informacji o wynikach funduszu są:
–
–
–
–
–
•
HPR 
P1
P0
HPY  HPR  1100 o o
Gdzie:
• HPR – stopa zwrotu funduszu z okresu posiadania
• P1 – cena sprzedaży jednostki uczestnictwa funduszu
• P2 – cena nabycia jednostki uczestnictwa funduszu
• Wartości HPR >1 wzrost wartości inwestycji i HPR<1
Gdzie:
• HPY – stopa zwrotu funduszu w procentach
• HPR – stopa zwrotu funduszu z okresu posiadania
Gdzie:
RPt – stopa zwrotu funduszu w okresie t z uwzględnieniem
zysków i dywidend
dt - wypłata dywidend gotówkowych lub zysków w okresie t
NAVt – wartość aktywów netto na jednostkę uczestnictwa na
koniec okresu t
• NAVt-1 – wartość aktywów netto na jednostkę uczestnictwa
na koniec okresu t
d  NAVt  NOVt 1  •
R Pt  t
•
NAVt 1
•
•
Prostej stopy zwrotu nie może używać jako miary efektywności zarządzania portfelem,
ponieważ jej wartość zależy przede wszystkim od ryzyka portfelem oraz od koniunktury
rynkowej.
Konstrukcja wzorca odniesienia dla poszczególnych
rynków funduszy inwestycyjnych
Rynek
Benchmark
Fundusze inwestycyjne polskich akcji
90 % WIG + 10 % średnia rentowność 52tygodniowych bonów skarbowych
Fundusze inwestycyjne zrównoważone
50 % WIG + 50 % średnia rentowność 52tygodniowych bonów skarbowych
Fundusze inwestycyjne stabilnego wzrostu
30 % WIG + 70 % średnia rentowność 52tygodniowych bonów skarbowych
Fundusze inwestycyjne obligacji polskich
100 % średnia rentowność 52-tygodniowych bonów
skarbowych
Fundusze inwestycyjne rynku pieniężnego
100 % średnia rentowność 13-tygodniowych bonów
skarbowych
uczestnicy FI,
zarządzający funduszami, TFI,
podmioty badające sprawozdania finansowe FI, audytorzy, biegli rewidenci,
doradcy finansowi,
niezależne serwisy informacyjne.
Informacja o wynikach FI powinny uwzględniać:
–
–
–
–
–
Stopa zwrotu funduszu (HPR – Holding Period Return)
ustawę o funduszach inwestycyjnych,
statut funduszu, ograniczenia polityki inwestycyjnej,
liczba i rodzaj już posiadanych instrumentów,
umiejętności zarządzających.
sposób pomiaru publikowanych przez FI wyników,
okres, za który osiągnięto wynik,
ryzyko związane z uzyskaniem wyników,
wyniki osiągnięte przez inne fundusze,
koszty związane z realizacją danej inwestycji.
Dodatkowa stopa zwrotu funduszu (ER – Excess Return)
•
Różnica stopy zwrotu funduszu oraz stopy benchmarku (wzorca odniesienia) daje możliwość
odniesienia stopy zwrotu oraz ryzyka występującego na rynku.
Gdzie:
ER – dodatkowa stopa zwrotu funduszu
Rp – stopa zwrotu funduszu inwestycyjnego
• Rm – stopa zwrotu wzorca odniesienia (portfela wzorcowego)
ER  R p  Rm ••
RP  R p  R f
Gdzie:
• RP – premia za ryzyko
• Rp – stopa zwrotu funduszu inwestycyjnego
• Rf – stopa zwrotu wolna od ryzyka
RPm  Rm  R
Gdzie:
• RPm – premia za ryzyko rynkowe
f• Rm – stopa zwrotu wzorca odniesienia (portfela
wzorcowego)
• Rf – stopa zwrotu wolna od ryzyka
Indeksy giełdowe
GPW publikuje 22 indeksy.
Indeksy publikowane w trakcie trwania notowań ciągłych:
• WIG, WIG20, WIG20short, WIG20lev, mWIG40, sWIG80, WIG-Plus, WIGdiv,
RESPECT.
Indeksy publikowane trzykrotnie w trakcie sesji giełdowej (po pierwszym i drugim
fixingu oraz na zamknięcie sesji):
• WIG-Poland, WIG-Ukraine oraz subindeksy sektorowe: WIG-banki, WIGbudownictwo, WIG-chemia, WIG-deweloperzy, WIG-energia, WIG-informatyka,
WIG-media, WIG-paliwa, WIG-spożywczy, WIG-surowce, WIG-telekomunikacja.
2
2015-05-17
Ocena ryzyka funduszy inwestycyjnych
Ryzyko inwestora funduszu można podzielić na:
• Ryzyko systematyczne – rynkowe, systemowe, stałe, niedywersyfikowalne,
• Ryzyko niesystematyczne – specyficzne, niesystemowe, dywersyfikowalne.
•
Z punktu widzenia statystycznego ryzyko definiowane jest jako zmienność stopy
zwrotu. Można je mierzyć za pomocą badania zmienności, wrażliwości oraz
zagrożenia.
•
Ryzyko funduszu inwestycyjnego mierzy się za pomocą:
Ryzyko
Ryzyko całkowite
– Zmienność – odchylenie standardowe, współczynnik zmienności,
– Wrażliwość – współczynnik beta portfela, rzadziej współczynniki greckie, czy duration.
– Zagrożenie – Value at Risk (VaR).
Ryzyko niesystematyczne
Ryzyko systematyczne
Liczba papierów wartościowych
Odchylenie standardowe, współczynnik zmienności
•
Jest miarą ryzyka całkowitego (niesystematycznego).
n
Sp 
•
 R
t 1
t
 R
n  1
2
Gdzie:
• Sp – odchylenie standardowe
• Rt – stopa zwrotu funduszu inwestycyjnego w
t-tym okresie
• R – oczekiwana (średnia) stopa zwrotu
funduszu inwestycyjnego
• n – liczba okresów
Im mniejsza wartość Sp tym ryzyko całkowite jest mniejsze. Szczególnie przydatne, gdy mamy
fundusze o podobnych stopach zwrotu i różnych odchyleniach.
Współczynnik beta (Beta Coefficient)
•
•
Jest miarą zmienności tego funduszu odniesioną do reszty rynku. Mierzy ryzyko
rynkowe (systematyczne).
Informuje z jaką siłą stopy zwrotu funduszu reagują na stopy zwrotu wybranego
indeksu charakteryzującego rynek jako całość.
 R
n
 
i 1
pt
 R
i 1
CV 
•
•
Sp
Rp
 Ri   Rmt  Rm 
n
mt
Gdzie:
• CV – współczynnik zmienności
• Sp – odchylenie standardowe
• Rp – stopa zwrotu funduszu inwestycyjnego
Im mniejsza wartość CV tym ryzyko całkowite jest mniejsze.
Wada – nie można stosować, gdy Rp<0.
•
Współczynnik beta (Beta Coefficient)
• Interpretacja wartości współczynnika:
– β = 0 – stopa zwrotu funduszu nie reaguje na zmiany rynku – fundusz wolny od ryzyka
rynkowego,
– 0 < β < 1 - stopa zwrotu funduszu reaguje na zmiany rynku w małym stopniu – fundusz
defensywny,
– β = 1 – stopa zwrotu funduszu reaguje w takim samym stopniu jak stopa rynku,
– β > 1 - stopa zwrotu funduszu reaguje w dużym stopniu na zmiany rynku – fundusz
agresywny,
– β < 0 – stopa zwrotu funduszu reaguje odwrotnie na zmiany rynku (możliwe
teoretycznie ).
2
Wartość współczynnika oznacza o ile wzrośnie/spadnie stopa zwrotu funduszu
inwestycyjnego w przypadku, gdy stopa zwrotu z portfela rynku wzrośnie/spadnie o 1 %
Miary efektywności inwestycyjnej skorygowane o ryzyko
•
• Współczynnik przyjmuje wartości od 0 do ∞.
 Rm 
Gdzie:
• β – współczynnik beta,
• Rpt – stopa zwrotu i-tego funduszu
inwestycyjnego w okresie t,
• Ri – średnia stopa zwrotu i-tego funduszu
inwestycyjnego w okresie t,
• Rmt –stopa zwrotu indeksu w okresie t,
• Rm – średnia arytmetyczna stopa indeksu w
okresie t,
• n – liczba okresów.
•
W pomiarze efektywności inwestycyjnej funduszu powinno się brać pod uwagę
zarówno stopy zwrotu, jak też ryzyko. Relacja dodatnia – ryzyko ↑ stopy ↑ .
Miary skorygowane o ryzyko:
–
–
–
–
Wskaźnik Sharpe’a,
Wskaźnik Treynora,
Alfa Jansena,
Alfa Sharpe’a.
• Miary te wywodzą się z modelu wyceny aktywów CAMP (Capital Asset
Pricing Model), założenia:
– decyzje zakupu portfela dotyczą jednego okresu,
– użyteczność inwestora jest całkowicie zdeterminowana oczekiwaną stopą zwrotu i
ryzykiem posiadanego portfela funduszu inwestycyjnego,
– istnieje papier wartościowy wolny od ryzyka, który może być nabywany przez
inwestorów,
– nie występuje asymetria informacji i wszyscy uczestnicy rynku dysponują tymi samymi
informacjami,
– nie ma przeszkód w nabywaniu papierów wartościowych.
3
2015-05-17
Wskaźnik Sharpe’a
•
Wskaźnik Sharpe’a - przykład
Relacja premii za podjęte ryzyko do odchylenia standardowego stopy zwrotu
funduszu inwestycyjnego.
Sp 
Rf – średnia stopa zwrotu instrumentów wolnych od ryzyka w określonym czasie wynosi 9 %,
Rp – średnia stopa zwrotu funduszu inwestycyjnego w określonym czasie wynosi 13 %,
Sp – odchylenie standardowe stopy funduszu inwestycyjnego w określonym czasie wynosi 25 %.
Gdzie:
• Sp - Wskaźnik Sharpe’a
• Rp – średnia stopa zwrotu funduszu
inwestycyjnego w określonym czasie,
• Rf – średnia stopa zwrotu instrumentów
wolnych od ryzyka w określonym czasie,
• sp – odchylenie standardowe stopy zwrotu
funduszu inwestycyjnego w określonym czasie
.
Rp  R f
sp
Analizujemy efektywność trzech portfeli funduszy przedstawionych w poniższej tabeli.
Portfel inwestycyjny
Wyszczególnienie
•
Wskaźnik Sharpe’a wskazuje jaka wielkość premii za ryzyko przypada na jednostkę
ryzyka całkowitego.
Inwestorzy są zainteresowani wyższymi poziomami wskaźnika.
•
A
B
C
Roczna stopa zwrotu (%)
0,11
0,15
0,18
Odchylenie standardowe sp
0,22
0,27
0,3
Wskaźnik Sharpe’a - przykład
S pA 
•
0,11  0,09
 0,0909
0,22
S pB 
0,15  0,09
 0,2222
0,27
S pC 
0,18  0,09
 0,3000
0,30
•
Relacja premii za podjęte ryzyko do współczynnika beta.
Gdzie:
• Tp - wskaźnik Treynora
• Rp – średnia stopa zwrotu funduszu
inwestycyjnego w określonym czasie,
• Rf – średnia stopa zwrotu instrumentów
wolnych od ryzyka w określonym czasie,
• βp – (współczynnik beta) ryzyko systematyczne
funduszu inwestycyjnego w określonym czasie.
Stopa zwrotu R
Tp 
SC
CML
0,18
Rynkowy
S pM 
Wskaźnik Treynora
Rp  R f
p
SB
0,13  0,09
 0,1600
0,25
0,15
SM
0,13
0,11
Punkty tworzące linię CML
reprezentują wszystkie portfele
efektywne, czyli najlepsze przy danym
poziomie ryzyka całkowitego.
Wartości wskaźnika wyższe niż
portfela rynkowego są dla funduszy
efektywnych.
•
SA
Wskaźnik Treynora wskazuje jaka wielkość premii za ryzyko przypada na jednostkę
ryzyka systematycznego (rynkowego).
Inwestorzy są zainteresowani wyższymi poziomami wskaźnika.
0,09
•
0,22 0,25
0,27
0,30
Ryzyko całkowite sp
Wskaźnik Treynora - przykład
Wskaźnik Treynora - przykład
• Rf – średnia stopa zwrotu instrumentów wolnych od ryzyka w określonym czasie wynosi 9 %,
• Rp – średnia stopa zwrotu funduszu inwestycyjnego w określonym czasie wynosi 13 %.
T pA 
0,10  0,09
 0,0125
0,80
• Analizujemy efektywność trzech menadżerów zarządzających trzema portfelami.
T pB 
0,15  0,09
 0,0571
1,05
T pC 
0,20  0,09
 0,0880
1,25
Wyszczególnienie
Menadżerowie
A
B
•
C
Roczna stopa zwrotu (%)
0,10
0,15
0,20
Współczynnik beta β
0,80
1,05
1,25
Stopa zwrotu R
SC
0,20
Rynkowy
T pM 
0,13  0,09
 0,0400
1,00
SML
SB
0,15
SM
0,13
0,10
SA
0,09
Punkty tworzące linię SML
reprezentują wszystkie portfele
efektywne, czyli najlepsze przy danym
poziomie ryzyka rynkowego.
0,80 1,00
1,05
1,25
Ryzyko rynkowe β
4
2015-05-17
Alfa Jansena
•
Analiza efektywności funduszu w porównaniu do pewnego wzorca papierów
wartościowych, ryzyko w odniesieniu do współczynnika beta funduszu.
J  R p  R f
•
•
•
•
  R
m
 Rf
Alfa Sharpe’a
•
Gdzie:
• J – Alfa Jansena,
p Rp –stopa zwrotu funduszu inwestycyjnego,
• Rf –stopa zwrotu instrumentów wolnych od
ryzyka,
• Rm – stopa zwrotu z portfela rynku,
• βp – (współczynnik beta) ryzyko systematyczne
funduszu inwestycyjnego w określonym czasie.
  •
Jest miarą względną, zalecaną szczególnie dla funduszy inwestycyjnych z dobrze
zdywersyfikowanymi portfelami.
Zaleta – niewrażliwość na tendencję panującą na rynku (hossa, bessa).
Wada – może być stosowany wyłącznie do analizy funduszy zawierających akcje.
Wartości dodatnie wskazują o ile fundusz osiągnął lepsze wyniki (stopę zwrotu)
od oczekiwanych, ujemne o ile są gorsze.
Jest to różnica między stopą zwrotu funduszu a stopą zwrotu portfela
wzorcowego, którego ryzyko mierzone jest ryzykiem całkowitym funduszu.
AS  R p  R f
•
•
  R
m
 Rf
 s
p
sm
Gdzie:
• AS – Alfa Sharpe’a,
• Rp –stopa zwrotu funduszu
inwestycyjnego,
• Rf –stopa zwrotu instrumentów
wolnych od ryzyka,
• Rm – stopa zwrotu z portfela rynku,
• sm – odchylenie standardowe stopy
zwrotu z portfela rynku
• sp – odchylenie standardowe stopy
zwrotu funduszu inwestycyjnego.
Jest miarą względną, zalecaną szczególnie dla funduszy inwestycyjnych z dobrze
zdywersyfikowanymi portfelami. Niewrażliwość na tendencję panującą na rynku
(hossa, bessa).
Wartości dodatnie wskazują, że fundusz osiągnął lepsze wyniki (stopę zwrotu) od
oczekiwanych, ujemne, że są gorsze (fundusz nieefektywny).
5