5. Zarządzanie Własnością Intelektualną
Transkrypt
5. Zarządzanie Własnością Intelektualną
5. Zarządzanie Własnością Intelektualną 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną Wersja ucznia 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną 1. Własność intelektualna (IP) 2. Zrozumieć Patentów 3. Proces Patentowy 4. Zrozumieć Znaki Towarowe 5. Zrozumieć Wzory Przemysłowe 6. Zrozumieć Prawa Autorskie 7. Inne Formy Własności Podsumowanie Rozdziału Pytania sprawdzające Wstęp Zarządzanie własnością intelektualną (IP) jest to ochrona i zarządzanie wartościowymi innowacjami i pomysłami. Wartość intelektualna przedsiębiorstwa może zaoferować klientom coś nowego i wyjątkowego, co pomoże odróżnić przedsiębiorstwo od konkurencji. Firma może również sprzedać lub licencjonować te prawa, zwiększając znacznie strumień przychodów. "Prawa własności intelektualnej są cenną wartością przedsiębiorstwa i dlatego należy je chronić przed ich naruszeniem, w przeciwnym razie ich wartość spadnie." Możesz być zaskoczony, jak wiele aspektów działalności firmy można chronić. Na przykład, jego nazwę i logo, projekty, wynalazki, dzieła twórczego i intelektualnego wysiłku lub znaki towarowe, które wyróżniają firmę, są to wszystko rodzaje własności intelektualnej. Niektóre prawa własności intelektualnej są automatycznie chronione przez prawo własności intelektualnej, ale są też inne rodzaje ochrony prawnej, o którą należy się ubiegać. Rozdział rozpocznie się od omówienia znaczenia własności intelektualnej i zdefiniowania, którą własność intelektualną należy chronić prawnie. W rozdziale zostaną opisane cztery główne formy własności intelektualnej: patenty, znaki towarowe, prawa autorskie i tajemnice handlowe. W rozdziale zostanie również pokrótce przedstawiony temat umów o poufności i tajemnic handlowych. Cele nauki Jeśli pomyślnie ukończysz ten rozdział, będziesz w stanie: • Zdefiniować pojęcie "własności intelektualnej" i wyjaśnić jego znaczenie • Omówić cztery główne formy własności intelektualnej, a mianowicie patenty, znaki towarowe, prawa autorskie i tajemnice handlowe • Określić dwie reguły definiując, czy dany fragment własności intelektualnej jest wart czasu i kosztów związanych z jego ochroną • Opisać proces uzyskania patentu. 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną 1. Własność intelektualna (IP) "Własność intelektualna jest dziedziną prawna, która reprezentuje właściwość Twojego umysłu i intelektu." Nazywa się to "własnością" intelektualną, ponieważ jest ona wytworem ludzkiej wyobraźni, kreatywności i pomysłowości. Zalicza się do niej: wynalazki, dzieła literackie i artystyczne, jak również symbole, nazwy, obrazy oraz wzory stosowane w biznesie. Własność intelektualna dzieli się na dwie kategorie: Wartość przemysłowa która obejmuje wynalazki (patenty), znaki towarowe, wzory przemysłowe i oznaczenia pochodzenia geograficznego; Prawa autorskie które obejmują dzieła literackie i artystyczne, takie jak: powieści, poezję i sztuki teatralne, filmy, utwory muzyczne, dzieła artystyczne, w tym: rysunki, obrazy, fotografie i rzeźby oraz projekty architektoniczne. Tabela 1: Kategorie z IP Zgodnie z prawem własności intelektualnej, posiadacz jednej z tych abstrakcyjnych "własności" ma pewne wyłączne prawa do twórczości, wiedzy zastrzeżonej lub wynalazku, które wchodzą w skład tych praw. Przepisy prawa istnieją, by sprzyjać twórczości i innowacyjności oraz chronić prawa osobów, które inwestują swój czas, energię i pieniądze w działalność twórczą. Maja one na celu ochronę wyłącznych praw twórców do owoców ich ciężkiej pracy i poświęconego czasu. Może to zapewnić przewagę firm konkurujących między sobą, ponadto światowy rynek staje się coraz bardziej konkurencyjny i z tego względu ochrona własności intelektualnej staje się kwestią bardzo istotną. 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną Niektóre z przyczyn zabezpieczania praw własności intelektualnej to: • dostarczenie motywacji wynalazcom do tworzenia nowych wynalazków • zapewnienie odpowiedniego uznania dla twórców i wynalazców • zapewnienie nagrody materialnej za pracę twórczą • zapewnienie dostępności oryginalnych i autentycznych produktów Proces ochrony własności intelektualnej może być długi i kosztowny, w zależności od obranej drogi. Dlatego ważne jest, aby ocenić wcześniej, czy zabezpieczenie tych praw jest warte wysiłku. Istnieją dwie podstawowe zasady dla określenia, czy warto podjąć się procesu ochrony własności intelektualnej dla danej wartości intelektualnej. Po pierwsze, powinieneś ustalić, czy własność intelektualna jest bezpośrednio związana z przewagą konkurencyjną firmy. Po drugie, powinieneś ustalić, czy własność intelektualna posiada wartość rynkową, a jeśli tak, należy określić, jaka jest to dokładnie wartość. Wtedy, możesz zgłosić swój wynalazek do ochrony celem np: • ochrony go przed naruszeniem go przez inne osoby i ostatecznie uzyskanie ochrony sądowej zapewniajacej wyłączne prawo do korzystania, tworzenia, sprzedawania lub importowania Twojego wynalazku • powstrzymania innych użytkowników od używania, tworzenia, sprzedaży lub importowania Twojego wynalazku bez Twojego pozwolenia • otrzymywania tantiem poprzez udzielanie licencji • wykorzystywania go poprzez alianse strategiczne • zarabiania pieniędzy na jego sprzedaży. 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną Przykładem praw własności intelektualnej związanych z butelką piwa jest zdjęcie 1 • przepis, metody wytwarzania (patent) • Recipe, method of manufacture (Patent) • kształt butelki (zarejestrowany kształt) • Shape of bottle (Registered design) • tekst na etykiecie, w reklamie (prawa autorskie) • Text on label, in an advertisement (Copyright) • nazwa handlowa "Red Cap" (znak towarowy) • Trade name ‘Red Cap’ (Trade mark) Rysunek 1: Prawa Własności Intelektualnej związane z butelką piwa Na podstawie tego widzimy, że czterema głównymi rodzajami własności intelektualnej są: • patenty (ochrona, jak coś działa); • zarejestrowane wzory (ochrona, jak coś wygląda); • prawa autorskie (ochrona ekspresji idei) i • znaki towarowe (ochrona marki). Następne podrozdziały objaśnią każdą z tych kategorii bardziej szczegółowo. 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną 2. Zrozumieć Patentów "Patenty chronią, jak coś działa. Są one używane do ochrony wynalazków technologicznych, takich jak produkty lub procesy. " Patent jest prawnym monopolem przyznawanym przez rząd, który daje posiadaczowi patentu prawo do powstrzymania innych przed wytwarzaniem go, używaniem lub sprzedażą wynalazku. Zapewnia posiadaczowi patentu wyłączne prawo do wykorzystania wynalazku (np. do korzystania, sprzedaży lub importu) przez pewien określony czas (zwykle 20 lat). Patenty mogą być kupowane i sprzedawane, licencjonowane lub używane przez właściciela w całości lub tylko w części. "Istnieją trzy wymogi, które muszą być spełnione, aby patent został przyznany: • wynalazek musi być nowy, • musi sugerować krok wynalazczy i • musi posiadać zdolność do przemysłowego zastosowania. " Nowość Wynalazek jest uznany za nowy, jeśli nie stanowi części obecnego stanu wiedzy. Istniejący obecnie stan wiedzy obejmuje wszystko udostępnione do publicznej wiadomości w dowolny sposób, w dowolnym miejscu na świecie, przed datą dokonania zgłoszenia patentowego. Obejmuje to również materiały udostępnione przez twórców aplikacji patentowej. Wszelkie pisemne lub ustne przekazanie osobom trzecim, z wyjątkiem pozycji "Non Disclosure Agreement" wpłynie na nowość wynalazku. Ustalając czy dany wynalazek można zliczyć do nowości jest to zalecane, aby sprawdzić istniejące publikacje i patenty. Zarówno europejskie i amerykańskie urzędy patentowe umożliwiają wyszukiwania online opublikowanych patentów i zgłoszeń patentowych. Etap wynalazczy Wynalazek jest uważany za posiadający krok wynalazczy, jeśli działanie wynalazku nie jest oczywiste dla specjalisty lub praktyka w tej dziedzinie techniki, który zna daną dziedzinę techniczną, do której zalicza się wynalazek. Innymi słowy, wynalazek powinien rozwiązywać problemy techniczne w sposób nieoczywisty. Zastosowanie przemysłowe Wynalazek musi być możliwy do stworzenia lub wykorzystania w określonej branży. Czysto teoretyczne wynalazki są poza zakresem ochrony patentowej. 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną 3. Proces Patentowy Patent jest środkiem do celu, a nie celem samym w sobie. Dlatego twórca powinien opracować strategię patentową, która koncentruje się na aspektach handlowych i wymaganiach wynalazku oraz na jego potencjalnym zastosowaniu. Strategia patentowa powinna wziąć pod uwagę następujące kwestie: • W jaki sposób wynalazek ma być wykorzystany? • Jakie rynki będą korzystały z tego wynalazku? • Jakie są rozmiary tych rynków? • Gdzie znajdują się te rynki? • Kim są główni konkurenci na rynku? • Jak patent ma być skomercjalizowany? • Jaka jest konkurencyjna technologia na tych rynkach? • Czy istnieje już działający prototyp czy wynalazek na etapie pomysłu? • Ile zasobów jest potrzebnych do wprowadzenia technologii na rynek? Strategia patentowa wpłynie na czas zgłoszenia patentu i określenie terytorium, na którym zostanie złożony wniosek. Poprzez określenie uprzednio potencjalnych zastosowań wynalazku, można napisać specyfikację patentową w taki sposób, aby zapewnić maksymalną ochronę dla zamierzonego zastosowania wynalazku. Proces rozpoczyna się w momencie, gdy uważasz, że Twój wynalazek posiada zdolność patentową. Pierwszym krokiem jest dokonanie przeglądu aktualnego stanu wiedzy lub najlepszych praktyk, aby upewnić się, że wynalazek będzie innowacją. Następnie należy zidentyfikować problem, który ma rozwiązywać wynalazek i jasno określić wyjątkowość wynalazku nad obecnymi rozwiązaniami. Ostatnim krokiem jest przygotowanie wniosku patentowego celem złożenia go w urzędzie patentowym. Pozostała część tego rozdziału omówi każdy z tych etapów bardziej szczegółowo. 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną 1 2 3 4 Analiza stanu wiedzy: Musisz przeprowadzić kompleksowe wyszukiwanie celem określenia obecnego stanu wiedzy przed opracowaniem wniosku patentowego. Jest to wymagane aby ustalić, czy wynalazek jest nowy. Można korzystać z różnych wyszukiwarek internetowych takich jak Google, Science Direct, Europejski Urząd Patentowy i amerykański urząd patentowy, aby rozpocząć proces wyszukiwania. Ważne jest również, aby pamiętać, że wynalazcy ujawniają własne materiały (np. publikacje, prezentacje, strony internetowe itp.), które powinny również zostać poddane przeglądowi w ramach wyszukiwania. Identyfikacja problemu: następnym krokiem w procesie jest identyfikacja problemu, który wynalazek ma rozwiązać i opisanie, jak obecne wynalazki rozwiązują ten problem. Skorzystanie z podejścia rozwiązywania prolemów, pozwoli podkreślić innowacyjność wynalazku i określić jego korzyści w stosunku do obecnego stanu wiedzy. Projekt patentu: Po zdefiniowaniu aktualnego poziomu stanu wiedzy i zdefiniowaniu innowacyjności wynalazku, kolejnym krokiem jest rozpoczęcie procesu opracowywania wniosku patentowego. Opracowanie skutecznych wniosków patentowych wymaga nie tylko zrozumienia prawa patentowego, ale także znajomości technologii, które są opisane i zastrzeżone. Z tego powodu zdecydowanie zalecamy wynajęcie rzecznika patentowego, który ma odpowiedniekwalifikacje i przygotowanie zawodowe. Rzecznik patentowy przygotuje pierwszy projekt i umożliwi twórcy do niego wgląd celem zgłoszenia poprawek przed przygotowaniem ostatecznego wniosku do złożenia. Zgłoszenie patentu: wstępny wniosek jest zwykle składany, aby uzyskać "datę pierwszeństwa". Data pierwszeństwa jest ważną częścią procesu. Po złożeniu wstępnego wniosku, wnioskodawca ma rok, aby zaktualizować wniosek lub dodać coś do wniosku przed podjęciem decyzji, czy złożyć wniosek w innych krajach. Aktualizacje i uzupełnienia opisu, który dodaje się do wniosku w ciągu tych dwunastu miesięcy są uważane za część złożonego już pierwszego wniosku, a zatem wniosek posiada „datę pierwszeństwa”. Tabela 2: Etap procesu Patentowy kroku 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną W większości krajów, wnioski patentowe są publikowane około osiemnaście miesięcy po dacie pierwszeństwa. Wnioskodawca jest wówczas zobowiązany do złożenia prośby do Urzędu Patentowego celem merytorycznego zbadania patentu. Osoba reprezentująca wnioskodawcę może napisać do eksperta patentowego w celu zainicjowania tego działania. Badanie powinno skutkować uzgodnionym zestawem wniosków, na podstawie których egzaminator może zdecydować albo o dofinansowaniu albo o odrzuceniu wniosku patentowego. Procedura przyznawania wniosku może być kosztowna i czasochłonna. Należy również zauważyć, że dla patentu udzielonego przez Europejski Urząd Patentowy niezbędne jest zapewnienie tłumaczeń akceptowanych wniosków na inne języki urzędowe, takie jak francuski i niemiecki. Jeśli patent europejski ma być zatwierdzony w poszczególnych krajach europejskich, to często będzie wymagać tłumaczenia całego opisu i zastrzeżeń. Tak więc, koszty mogą być rzędu € 30.000 do € 50.000. Jednakże, często prawodawstwo dotyczące patentów dostarcza również możliwości odwrotnych do patentu jako pre-dotacji (tj. pre-akceptacja) lub post-dotacji. W konsekwencji, europejski patent może zostać zopiniowany negatywnie w ciągu dziewięciu miesięcy od jego przyznania. Skutkować to może ponownym otworzeniem całej procedury dotyczącej przynania patentu i określenia okresu na jaki ma być on przyznany. 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną 4. Zrozumieć Znaki Towarowe "Znak towarowy to sposób, w jaki firma identyfikuje swoje produkty lub usługi i odróżnia je od towarów i usług świadczonych przez innych przedsiębiorców." Prawo dotyczące Znaków Towarowych z 1996 definiuje znak towarowy jako "jakiekolwiek oznaczenie, które można przedstawić w formie graficznej, dzięki któremu odróżnia się towary lub usługi jednego przedsiębiorstwa od towarów lub usług innych przedsiębiorstw". Jest to narzędzie marketingowe, które pozwala konsumentom zidentyfikować i rozpoznać produkty i usługi oferowane przez danego przedsiębiorcę. Rysunek 5.2 przedstawia przykłady znaków towarowych. Rysunek 2: Przykłady Znaków Towarowych “Znak towarowy musi być charakterystyczny i może składać się z wyrazów, nazw własnych, liczb, projektu, loga, trójwymiarowych kształtów lub opakowania dóbr.” Znaki towarowe zapewniają wyłączne prawa celem zapobiegania użycia identycznych lub podobnych znaków na danym terytorium przez określony czas (zazwyczaj przez okres dziesięciu lat, ale można go nieskończenie wydłużać) dla identycznej lub podobnej usługi. 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną 5. Zrozumieć Wzory Przemysłowe Prawo własności przemysłowej jest określone w rozporządzeniu Rady (Council regulation) dotyczącej Wzorów Wspólnotowych jako "wygląd całości lub części produktu, wynikający z cech, w szczególności, linii, konturów, kolorystyki, kształtu, tekstury i / lub materiałów samego produktu i / lub jego ornamentacji ". "Z tej definicji można wywnioskować, że projekt produktu stanowi estetyczny i dekoracyjny charakter produktu." Cechy techniczne i funkcjonalne nie stanowią części projektu. Jego głównym zadaniem jest przyciągnięcie uwagi konsumentów poprzez formę produktu jako bardziej atrakcyjną. Wzór przemysłowy musi być nowy, oryginalny i cieszyć się indywidualnym charakterem. Aby był nowy, projekt nie może zostać podany do publicznej wiadomości przed datą wniosku o rejestrację. Poprzez oryginalny, rozumiemy, że projekt musi być projektem jego autora, a nie pracą imitującą czyjąś pracę. Jego indywidualny charakter będzie oparty na wrażeniach konsumenta, kiedy zobaczy produkt. Jeśli jego wrażenie jest inne od poprzedniego wrażenia dotyczącego innego produktu, można stwierdzić, że produkt posiada indywidualny charakter. Niektóre kraje rozważają funkcjonalność produktu jako dodatkowe kryterium. Produkt musi być użyteczny, musi posiadać funkcję dla której został stworzony. Zarejestrowanie wzorów przemysłowych zapewni gwarancję ochrony przez pięć lat i jest ona odnawialna maksymalnie do dwudziestu pięciu lat. 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną 6. Zrozumieć Prawa Autorskie Prawo autorskie chroni wiele różnych rodzajów prac: dzieła literackie (powieści, wiersze, opowiadania, itp.), utwory muzyczne (np. pieśni, libretto, etc), plastyczne (np. rysunki, obrazy, rzeźby itp), mapy i techniczne rysunki, prace fotograficzne (np. portrety, pejzaże), filmy, programy komputerowe, bazy danych, itp. Ochrona praw autorskich jest niezależna od jakości pracy i celu autora tej pracy. Aby korzystać z ochrony praw autorskich, praca musi spełnić dwa warunki: posiadać formę ekspresji i oryginalność. Formę ekspresji Przez formę ekspresji rozumiemy materializację lub cokolwiek co przybiera konkretną materialną formę . Może to być część choreografii, książka, płyta kompaktowa, program komputerowy, i tak dalej. Oryginalności Pojęcie oryginalności nie zostało zharmonizowane w Europie, z wyjątkiem baz danych i ochrony oprogramowania. W krajach kontynentalnych, praca jest oryginalna, jeśli jest oznaczona osobowością twórcy. To zakłada, że twórca odegrał kluczową rolę w określaniu formy swojego dzieła. Natomiast w Wielkiej Brytanii pojęcie oryginalności jest bardziej związane ze specjalnymi umiejętnościami lub pracą. W większości krajów świata nie istnieje system rejestracji praw autorskich, ale istnieje za to nieformalnie przez czas powstawania dzieła. Czas objęcia prawami autorskimi dotyczy życia twórcy i okresu 70 lat po jego śmierci (lub do 70 lat od daty publikacji, jeśli autor jest nieznany). 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną 7. Inne Formy Własności intelektualnej Inne formy ochrony własności intelektualnej obejmują: • • umowy o poufności tajemnice handlowe Są one omówione szczegółowo poniżej. Umowy o poufności Ten typ umowy gwarantuje, że informacje, pomysły lub dane ujawnione przez jedną osobę drugiej pozostaną tajemnicą, zgodnie z warunkami umowy i nie będą przekazywane osobom trzecim. Umowa ta może zostać podpisana w wielu różnych sytuacjach, na przykład w stosunku umowy między pracodawcą a jego pracownikiem, dwiema osobami dzielącymi wspólny projekt lub osobami, które mają pomysł i szukają przedsiębiorstwa do jego rozwoju. Aby sporządzić umowę o poufności, należy skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w tej dziedzinie. Tajemnica handlowa Pojęcie "tajemnicy", odnosi się do czegoś, co nie jest powszechnie znane lub łatwo dostępne. Tajemnica trzyma czyjś pomysł w sekrecie przed konkurencją istniejącą na rynku. Tajemnica reprezentuje interes jej posiadacza, często w postaci przewagi konkurencyjnej w stosunku do konkurentów. Pomimo wielu dyskusji na ten temat, tajemnice handlowe nie podchodzą pod żadną ochronę praw własności intelektualnej. Mogą one być jednak objęte zakresem ochrony prawa cywilnego i nieuczciwej konkurencji. Tajemnice przemysłowe mogą też być chronione przez odpowiednie przepisy, w tym przepisy umowy o pracę lub za pomocą specjalnych klauzul poufności. Warto wspomnieć, że ochrona własności intelektualnej jest kwestią suwerennego prawa krajowego. Dlatego, rejestracja patentu tylko w jednym kraju chroni patent tylko w tym kraju. Nie istnieje jeszcze pojęcie międzynarodowej rejestracji patentu, która zapewnia międzypaństwową ochronę. Jednakże, istnieją pewne protokoły i traktaty, które mają na celu zapewnienie wspólnego zbioru wymaganych danych, który pomoże zmniejszyć formalności i koszty rejestracji w wielu krajach członkowskich UE. 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną Podsumowanie Rozdziału Własność intelektualna jest podzielona na dwie kategorie: • własność przemysłową • prawa autorskie Ten rozdział przedstawił zagadnienia związane z własnością intelektualną. Szczegółowo objaśnił, jak chronić swój pomysł i swój wynalazek. W rozdziale zdefiniowano i omówiono konkretne tematy odnoszące się do następujących rodzajów własności intelektualnej: • patentów • znaków towarowych • wzorów przemysłowych • praw autorskich W rozdziale opisano również inne formy ochrony własności intelektualnej, takie jak umowy o poufności i tajemnice handlowe. Niektóre z powodów, aby zabezpieczyć prawa własności intelektualnej to: • aby zapewnić motywację wynalazcom w tworzeniu nowych innowacji • w celu zapewnienia odpowiedniego uznania dla twórców i wynalazców • aby zapewnić nagrodę materialną za pracę twórczą • w celu zapewnienia dostępności autentycznych i oryginalnych produktów Istnieją dwie podstawowe zasady dla określenia, czy do realizacji ochrony własności intelektualnej dla danego składnika aktywów intelektualnych. • Czy dana własność intelektualna daje firmie przewagę nad jej konkurencją? • Czy wartość intelektualna posiada wartość rynkową, a jeśli tak, to jakiej wielkości? Dla patentu: (a) wynalazek musi być nowy, (b) musi oznaczać się posiadaniem etapu wynalazczego i (c) musi być zdolny do przemysłowego zastosowania. Kroki w ubieganiu się o przyznanie patentu: 1. Przejrzyj aktualny stan wiedzy 2. Zidentyfikuj problem, który Twój wynalazek rozwiązuje 3. Zdefiniuj wyższość i wyjątkowości wynalazku nad obecnymi rozwiązaniami techniki 4. Przygotuj wniosek do zgłoszenia patentu Znak towarowy to sposób, w jaki firma identyfikuje swoje produkty lub usługi i odróżnia je od towarów i usług świadczonych przez inne przedsiębiorstwa. Znak towarowy musi być charakterystyczny i może składać się ze słów, nazw osobowych, liter, cyfr, projektów, logo, trójwymiarowych kształtów lub opakowania towarów. Wzór przemysłowy stanowi estetyczny i dekoracyjny charakter produktu. Ochrona praw autorskich dotyczy formy ekspresji i oryginalności. Inne formy własności intelektualnej: • umowy o poufności • tajemnice handlowe 5. Zarządzanie Własnością Intelektualną Pytania sprawdzające 1. Co to jest własność intelektualna? 2. Dlaczego ochrona własności intelektualnej jest istotna dla nowych przedsięwzięć? 3. Jak można określić, czy dany kawałek własności intelektualnej jest wart czasu i kosztów związanych z jego ochroną. 4. Opisz proces uzyskania patentu.