Różnorodność biologiczna w UE

Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady
Różnorodność biologiczna w UE
Przywódcy państw unijnych zobowiązali się powstrzymać do roku 2010 spadek różnorodności biologicznej na terenie
Unii, co wpisuje się do podobnej deklaracji na poziomie ogólnoświatowym. Nie będzie można jednak tym wyzwaniom
sprostać bez znacząco większych wysiłków. Nowy komunikat Komisji Europejskiej wyznacza właściwy kurs.
W obliczu coraz bardziej przekonujących dowodów, że człowiek przez swoją działalność powoli, lecz nieubłaganie,
niszczy środowisko naturalne, przywódcy unijni w 2001 roku zdecydowali się wezwać do ratowania tego wspólnego
dobra. W naszym interesie bowiem leży zachowanie różnorodności biologicznej. Rozmaitość organizmów, gatunków i
ekosystemów, które składają się na życie na naszej planecie, zapewnia nam pożywienie, zdrowie, jakość życia – jednym
słowem przetrwanie.
Dzięki swej różnorodności natura jest dla ludzi niewyczerpanym źródłem inspiracji. Rozmaitość ta jest także niezbędna
do samooczyszczania powietrza i wody, regulacji klimatu i zapewnienia tzw. usług ekosystemu, czyli żywności, paliw,
materiałów i leków.
Na półmetku wdrażania obecnego planu nowy komunikat Komisji Powstrzymanie spadku różnorodności biologicznej
do roku 2010 i w latach następnych: ochrona usług ekosystemu dla dobrobytu ludzkości (Halting the loss of
biodiversity by 2010 – and beyond: Sustaining ecosystem services for human well-being) określa podstawowe
dziedziny działalności oraz cele i środki pomocnicze (patrz ramka).
W ciągu ostatnich pięciu lat udało się poczynić pewne postępy w tej dziedzinie, ale bardzo wiele trzeba jeszcze zrobić.
Pola, lasy, mokradła, góry oraz akweny – te najważniejsze siedliska przyrodnicze Europy – podlegają gwałtownym
zmianom.
Ekosystemy są o wiele bardziej poszatkowane w Europie niż na innych kontynentach, zaś dalsza fragmentacja utrudni
lub uniemożliwi ich przywrócenie. Wymarłych gatunków nie da się wskrzesić.
Przewiduje się, że proces ten zostanie przyśpieszony przez zmiany klimatyczne. Globalizacja oraz wzrost
międzynarodowego handlu i turystyki przyczyniają się do wprowadzenia obcych gatunków, które często wypierają
gatunki rodzime, ograniczają różnorodność biologiczną, a ich kontrolowanie może okazać się bardzo kosztowne.
Zaawansowany postęp cywilizacyjny Europy sprawił, że na naszym kontynencie pozostało bardzo niewiele
dziewiczych obszarów. Tworząc parki i rezerwaty możemy chronić znaczącą część naszego dziedzictwa
przyrodniczego, ale różnorodność biologiczną należy wspierać także poza obszarami chronionymi.
Podstawą unijnej polityki ochrony różnorodności biologicznej jest sieć Natura 2000, która określa obszary, na których
ochrona środowiska współgra z działalnością ludzką. Tworzenie tej sieci już niedługo zakończy się we wszystkich 25
państwach członkowskich: łącznie będzie ona obejmować około 20 tysięcy obszarów chronionych, zajmujących prawie
20 procent obszaru Unii – tyle co Niemcy i Włochy łącznie. Kolejnym etapem tej inicjatywy będzie uwzględnienie
środowiska morskiego.
W ramach Konwencji o Róznorodnosci Biologicznej (CBD), podczas Światowego Szczytu Zrównoważonego Rozwoju
ONZ, który odbył się w Johannesburgu w 2002 roku, przywódcy poszczególnych państw zobowiązali się do
„znaczącego powstrzymania utraty różnorodności biologicznej do 2010 roku”. Obecnie postępuje ona od 50 do 1000
razy szybciej niż bez ingerencji człowieka.
W marcu 2006 roku strony Konwencji spotkały się w brazylijskim mieście Kurytyba. Postanowiono poprawić
ogólnoświatową infrastrukturę pozwalającą mierzyć postępy w dążeniu do celu wyznaczonego na rok 2010.
Uzgodniono także konkretne i jasno określone w czasie cele dla programów ratowania różnorodności lasów, wód
śródlądowych, terenów suchych i półsuchych, obszarów przybrzeżnych, wysp i terenów górskich. Zbadano również
sposób wdrażania programu ochrony obszarów chronionych. Konwencja dąży do stworzenia ogólnoświatowego
systemu, który obejmowałby międzynarodowe wody morskie. Na koniec strony uzgodniły procedurę wynegocjowania
do 2010 roku międzynarodowych zasad korzystania z zasobów genetycznych (upraw rolnych, roślin pastewnych,
warzyw, sadów itp.) oraz dzielenia się płynącymi z nich korzyściami.
Także w Kurytybie strony Kartageńskiego Protokołu o Bezpieczeństwie Biologicznym osiągnęły ważne porozumienie
na temat dokumentacji potrzebnej do międzynarodowego handlu organizmami modyfikowanymi genetycznie o
przeznaczeniu rolnicznym. Podjęto ważne decyzje o utworzeniu infrastruktury bezpieczeństwa biologicznego w
państwach rozwijających się, oceny zagrożenia oraz internetowego portalu informacyjnego o nazwie System Wymiany
Informacji o Bezpieczeństwie Biologicznym (Biosafety Clearing House).
Przesłanie nowego komunikatu na temat różnorodności biologicznej
- Zwraca się uwagę raczej na wdrażanie istniejących przepisów niż na wprowadzanie nowych.
strona 1 / 2
Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady
Różnorodność biologiczna w UE
- Komunikat przedstawia plan działania, który ma powiązać uczestników i zasoby na poziomie unijnym i
krajowym, aby wdrożyć działania najbardziej pomocne w osiągnięciu celów wyznaczonych na 2010 rok.
- Określa on rolę instytucji Wspólnoty i państw członkowskich oraz listę konkretnych celów i wskaźników oceny
postępów.
- Zwraca również uwagę na ograniczone środki w budżecie unijnym przeznaczone na skuteczne zarządzanie
obszarami Natura 2000 oraz działania pomocnicze. Ograniczenie to wymaga od państw członkowskich przeznaczenia
więcej pieniędzy na cele ochrony przyrody.
- Komunikat zawiera zestaw działań priorytetowych, które mają na celu ochronę i przywracanie różnorodności
biologicznej oraz usług ekosystemu także poza obszarami chronionymi, pomoc przyrodzie w dostosowaniu się do
zmian klimatycznych, zarządzanie gatunkami obcymi na danym terenie, oraz poszerzają naszą wiedzę na te tematy.
Aby osiągnąć te cele konieczne jest odpowiednie finansowanie, konkretne decyzje w kwestiach różnorodności
biologicznej, nawiązywanie współpracy oraz podnoszenie świadomości społecznej w tej dziedzinie.
- Komunikat daje asumpt debacie na temat długofalowej polityki ochrony różnorodności biologicznej, na podstawie
której opracowane będą stosowne ramowe przepisy unijne. Powinny one uwzględniać wzajemną zależność przyrody i
człowieka oraz potrzebę odpowiedniego połączenia rozwoju gospodarczego z ochroną środowiska naturalnego.
- W kontekście ogólnoświatowym, komunikat wymienia obszary priorytetowe, którymi Unia powinna się zająć w
pierwszej kolejności, aby spowolnić proces utraty różnorodności biologicznej. Obejmują one lepszą ochronę
bioróżnorodności poprzez pomoc w rozwoju gospodarczym, ograniczenie negatywnego wpływu handlu unijnego na
tych obszarach, oraz wzmocnienie międzynarodowego wsparcia dla różnorodności biologicznej.
Źródło: Komisja Europejska
strona 2 / 2