Ochrona zasady wolności sumienia i wyznania (religii)

Ochrona zasady wolności
sumienia i wyznania
(religii)
Ochrona zasady wolności sumienia
i wyznania (religii)
Ochrona konstytucyjna
Ochrona cywilnoprawna
Skarga do Trybunału po zakończeniu postępowania
sądowego
Badanie legalności lub konstytucyjności aktu prawnego
Ochrona dóbr osobistych
Ochrona karnoprawna
Ochrona zasady w aspekcie indywidualnym
Ochrona zasady w aspekcie instytucjonalnym
Ochrona konstytucyjna – skarga
konstytucyjna
Art. 79.
1. Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone,
ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do
Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy
lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ
administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub
prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.
2. Przepis ust. 1 nie dotyczy praw określonych w art. 56.
Ochrona konstytucyjna – badanie
legalności i konstytucyjności aktów
Art. 188.
Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach:
zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,
zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których
ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie,
zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z
Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami,
zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych,
skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1.
Art. 191.
1. Z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188, do Trybunału
Konstytucyjnego wystąpić mogą:
5) kościoły i inne związki wyznaniowe,
2. Podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 3-5, mogą wystąpić z takim
wnioskiem, jeżeli akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem
działania.
Ochrona cywilnoprawna
– dobra osobiste
Art. 23.
Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda
sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność
mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska,
pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w
innych przepisach.
Art. 24.
§ 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać
zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego
naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia,
dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w
szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej
formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również
żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej
na wskazany cel społeczny.
§ 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa,
poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.
§ 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych
przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.
Ochrona karnoprawna – kodeks z 1997 r.
Rozdział XXIV: Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i
wyznania.
Art. 194. Kto ogranicza człowieka w przysługujących mu prawach ze
względu na jego przynależność wyznaniową albo bezwyznaniowość,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2.
Art. 195. § 1. Kto złośliwie przeszkadza publicznemu wykonywaniu aktu
religijnego kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej
sytuacji prawnej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto złośliwie przeszkadza pogrzebowi,
uroczystościom lub obrzędom żałobnym.
Art. 196. Kto obraża uczucia religijne innych osób, znieważając
publicznie przedmiot czci religijnej lub miejsce przeznaczone do
publicznego wykonywania obrzędów religijnych, podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Ochrona karnoprawna – art. 172 i 174
kodeksu z 1932 r.
Art. 172. Kto publicznie Bogu bluźni, podlega karze więzienia do lat 5.
Art. 174. Kto złośliwie przeszkadza publicznemu zbiorowemu wykonywaniu
aktu religijnego uznanego prawnie wyznania lub związku religijnego, podlega
karze aresztu do lat 2.
Wyrok SN z dnia 29 maja 1935 r.
1. Działanie, które sprawca przedsiębierze w celu przeszkadzania, t. j. bądź
uniemożliwienia lub przynajmniej znacznego utrudnienia publicznego zbiorowego
wykonywania aktu religijnego uznanego prawnie wyznania lub związku
religijnego, wtedy tylko stanowi występek z art. 174 k. k., jeżeli jest wynikiem
złośliwości, t j. gdy pobudką działania sprawcy jest chęć dokuczenia, zrobienia
przykrości innej osobie, wywołania w psychice innych osób przykrego uczucia.
Wynika stąd, iż wyrok, skazujący oskarżonego z art. 174 k. k., winien w
uzasadnieniu wyroku, niezależnie od umyślności działania (art. 14 § 1 k. k.)
uzasadnić nadto znamię złośliwości, a to przez wskazanie okoliczności, które
zdaniem Sądu przemawiają za tem, iż oskarżony działanie, powodujące
przeszkodę w publicznem wykonywaniu zbiorowego aktu religijnego,
przedsięwziął pod wpływem wspomnianej wyżej pobudki.
Ochrona karnoprawna – kodeks z 1997 r.
Rozdział XVI: Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa
wojenne.
Art. 118. § 1. Kto, w celu wyniszczenia w całości albo w części grupy narodowej, etnicznej,
rasowej, politycznej, wyznaniowej lub grupy o określonym światopoglądzie, dopuszcza się
zabójstwa albo powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu osoby należącej do takiej grupy,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia
wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. […]
Art. 119. § 1. Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub
poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej,
politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości, podlega karze pozbawienia
wolności od 3 miesięcy do lat 5. […]
Art. 123. § 1. Kto, naruszając prawo międzynarodowe, dopuszcza się zabójstwa wobec:
2) osób duchownych, […] podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy
od lat 12, karze
25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia
wolności. […]
Art. 125. § 1. Kto, na obszarze okupowanym, zajętym lub na którym toczą się działania
zbrojne, naruszając prawo międzynarodowe, niszczy, uszkadza lub zabiera dobro kultury,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. […]
Ochrona karnoprawna – kodeks z 1997 r.
Rozdział XXXII: Przestępstwa przeciwko porządkowi
publicznemu.
Art. 256. Kto publicznie […] nawołuje do nienawiści na tle różnic
narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze
względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 257. Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną
osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej,
wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich
powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze
pozbawienia wolności do lat 3.