Marcin Dąbrowski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Marcin Dąbrowski
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
AKTYWNOŚĆ UCZELNI W ZAKRESIE E-EDUKACJI NA PRZYKŁADZIE SGH
Uczelnia rozpoczynająca działalność e-edukacyjną stoi przed trudnym
wyborem dotyczącym technologii oraz sposobu organizacji tej działalności. Decyzje
te zależne są od przyjętej strategii rozwoju e-edukacji w uczelni, w tym przede
wszystkim oczekiwanego stopnia implementacji nowoczesnych technologii w ofertę
dydaktyczną uczelni. W niniejszym referacie zostanie zaprezentowany przykład
aktywności uczelni w zakresie stosowania metod nauczania przez internet.
Możliwe kierunki aktywności uczelni w zakresie e-edukacji
Możliwości rozwoju e-edukacji w szkolnictwie wyższym są bardzo duże.
Dotyczą one sfery dotychczasowej działalności dydaktycznej oraz nowych kierunków
jej rozwoju. Możliwy zakres aktywności uczelni prezentuje tabela 1.
Tabela 1. Zakres aktywności e-edukacyjnej uczelni
1
W przypadku wdrażania e-learningu w ramy tradycyjnego procesu kształcenia
możemy wyróżnić następujące formy:
1. wspieranie toku kształcenia,
2. uzupełnianie programowe i godzinowe toku kształcenia,
3. zmiana metod przekazu wiedzy w części realizowanego programu.
Wspieranie
toku
kształcenia
ma
na
celu
podniesienie
jakości
oraz
wzbogacenie tego procesu o dodatkowe treści i może przybierać postać:
-
swobodnego i indywidualnego uzupełniania zajęć przez zainteresowanych tą
technologią nauczycieli,
-
sformalizowanego procesu wspierania materiałami i zajęciami online odgórnie
określonych przedmiotów.
Uzupełnianie programowe i godzinowe toku kształcenia ma na celu
podniesienie jakości i wyrównanie programu, uzupełnianego w ten sposób,
w stosunku do przyjętego standardu. Standardem może być m.in. wzorcowy program
kształcenia, minima godzinowe lub programowe, określone wewnętrznie lub
ustawowo. Model ten może przybrać jedynie formę sformalizowanego, ustalonego
odgórnie procesu uzupełniania zajęć.
Zmiana metod przekazu wiedzy w części realizowanego programu to model
oparty na zastąpieniu pewnych elementów tradycyjnej formy prowadzenia zajęć
formą e-learningową. Model ten zmniejsza liczbę spotkań stacjonarnych, zastępując
je wirtualnymi. Dobrze skonstruowany model nie powinien mieć negatywnego
wpływu na jakość kształcenia. Efektem jego wdrożenia może być zmniejszenie
kosztów oraz możliwość umasowienia tej formy kształcenia.
Nowe kierunki rozwoju oferty uczelni, dzięki zastosowaniu metod e-edukacji,
mogą przybierać postać:
-
pojedynczych i grup wykładów prowadzonych w formie online,
-
pełnych kursów online,
-
studiów podyplomowych,
-
pełnych studiów,
-
inicjatyw e-edukacyjnych (w tym projekty międzyuczelniane, prace rozwojowe
itp.),
-
kształcenia nieformalnego.
2
W świetle powyżej zaprezentowanych możliwych kierunków rozwoju e-edukacji
w ośrodkach akademickich w dalszej części referatu zostanie zaprezentowana
aktywność Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie na tym polu.
Zarys działalności SGH
SGH zapoczątkowała wspieranie dydaktyki formami e-learningowymi w 2001
roku. W tym czasie została powołana jednostka organizacyjna odpowiedzialna za
rozwój e-edukacji w SGH, od 2003 r. funkcjonująca pod nazwą Centrum Rozwoju
Edukacji Niestacjonarnej (CREN SGH).
Z chwilą rozpoczęcia działalności e-edukacyjnej podjęto decyzję o budowie
własnej, autorskiej platformy nauczania przez internet: www.e-sgh.pl. Obecnie
system
ten
jest
bardzo
złożonym
narzędziem
do
przekazywania
treści
dydaktycznych. Jest również porównywalny z platformami wykorzystywanymi
w innych ośrodkach akademickich, które prowadzą zaawansowaną działalność
w tym zakresie, a także ofertą firm informatycznych. Sama platforma, jak również
mechanizmy procesu uzupełniania zajęć cały czas są rozwijane. Na początku roku
akademickiego 2004/2005 system został dostosowany do międzynarodowych
standardów SCORM.
Materiały dydaktyczne przedstawiane są z podziałem na kursy, składające się
z modułów. Moduły są odpowiednikami tradycyjnych zajęć. Każdy moduł lekcyjny
posiada od kilku do kilkudziesięciu slajdów. Prezentacja materiału w formie
jednoekranowych slajdów pozwala łatwo usystematyzować wiadomości zawarte
w kolejnych częściach wykładu, a także zapoznać się z jego treścią przez
wyświetlanie każdorazowo optymalnej ilości tekstu, którą można bez wysiłku
przeczytać, nie błądząc wzrokiem między kolejnymi liniami tekstu.
Każdy ze slajdów składa się z dwóch, a czasem trzech, części:
-
pierwsza zawiera zasadniczą część każdego ze slajdów - najistotniejsze
elementy wykładu, wzory, dane, twierdzenia, obrazy, animacje, interaktywne
testy, zadania, pytania kontrolne itp.;
-
poniżej znajduje się komentarz do danego slajdu - jest to jedna z dostępnych
dla wykładowcy form wypowiedzi, pozwalająca na omawianie materiału
prezentowanego na slajdzie (innymi formami są komentarze audio i wideo
udostępnione w postaci plików dźwiękowych i audiowizualnych);
3
-
oddzielnie otwierające się okno - jeżeli potrzebny jest dodatkowy komunikat
lub materiał, który jest przypisany do kilku, kilkunastu slajdów (np. treść
zadania głównego, tabele z wzorami, dane niezbędne do przestudiowania
materiałów zawartych w głównej części slajdu).
Dostęp do kolejnych slajdów może zostać ograniczony, np. w przypadku braku
wskazania prawidłowej odpowiedzi w zadaniu. Testy mogą zawierać również
materiały pomocnicze, naprowadzające na prawidłową odpowiedź. Dodatkowo
system zapamiętuje historię rozwiązywanych testów i umożliwia ponowne podejście
np. tylko do tych pytań, które sprawiły użytkownikowi najwięcej trudności.
Platforma zawiera narzędzia pomocne w prowadzeniu zajęć, takie jak forum
dyskusyjne, czat dla potrzeb wirtualnych konsultacji (także z przekazem audio
i audiowideo), wirtualny dziennik oraz do wspólnej pracy np. aplikację do zarządzania
studiami przypadków. Dostęp do tych, jak również innych narzędzi możliwy jest przez
menu systemowe. Do pozostałych, podstawowych funkcji w menu należą: kalendarz,
w którym zapisywane notatki są dostępne tylko dla danego użytkownika, e-mail do
wykładowcy, odtwarzanie plików dźwiękowych i wideo oraz informacje o grupie.
Moduł zawierający informacje o grupie stanowi podstawę do tworzenia społeczności
internetowej. W module tym, w ramach jednej grupy, studenci mogą prezentować
swoją osobę, załączać fotografie, nawiązywać znajomości. Funkcje menu w module
uzupełnia drzewo tematyczne, zawierające odnośniki do określonych bloków danego
materiału. Drzewo to ma za zadanie ułatwiać nawigację. Pod głównym slajdem
znajdują się dodatkowo przyciski nawigacyjne oraz funkcje, tj. system zakładek,
tworzenie własnego komentarza do danego slajdu oraz jego edycja. Każdy nowy
użytkownik, który chce korzystać z platformy, musi się zarejestrować się, a wówczas
otrzymuje unikatowy login i hasło.
Obecnie w ofercie e-edukacyjnej Uczelni znajduje się ponad 90 kursów, na
które składają się 493 moduły lekcyjne - prawie 8 tys. slajdów (w tym ponad 2,2 tys.
interaktywnych zadań) oraz dodatkowo prawie 60 wykładów w plikach PowerPoint
i 400 materiałów uzupełniających z plikach pdf. Z zasobów e-sgh korzysta przeszło
8 tys. użytkowników1.
Uczelnia rozpoczęła działania w zakresie e-edukacji dwutorowo: wspieranie
tradycyjnego
1
procesu
kształcenia
oraz
prowadzenie
pełnych
kursów
Por. dane statystyczne dostępne w serwisie www.e-sgh.pl; stan na 02.11.2004.
4
e-learningowych. Obecnie w znaczący sposób została rozszerzona działalność
związana z uzupełnianiem tradycyjnych zajęć, jak również zainicjowano szereg
innych projektów. Kierunki rozwoju działalności SGH w zakresie e-edukacji
przedstawia rysunek 1.
Rysunek 1. Aktywność SGH w zakresie e-edukacji
Najważniejszym elementem działalności SGH w zakresie e-edukacji jest
wspieranie i uzupełnianie tradycyjnego procesu kształcenia. Działalność ta przejawia
się:
fakultatywnym
uzupełnianiem
zajęć
przez
indywidualnych
nauczycieli,
powszechnym uzupełnianiem studiów zaocznych oraz, w mniejszym stopniu,
wspieraniem kształcenia na studiach podyplomowych i MBA.
Fakultatywne
uzupełnianie
zajęć
przez
indywidualnych
nauczycieli
prowadzone jest od 2001 roku i przybiera bardzo zróżnicowany charakter. Zwykle
nauczyciel przygotowuje materiał uzupełniający konkretne zajęcia, w formie
dodatkowych treści dydaktycznych, zbiorów zadań i interaktywnych testów. Część
nauczycieli
ogranicza
się
do
umożliwienia
zaadaptowania
prezentacji
multimedialnych prezentowanych zwykle w czasie wykładu do formy internetowej.
Taka postać jest dopuszczalna, szczególnie w początkowej fazie współpracy
z konkretnym nauczycielem. Następne CREN SGH stara się przekonać autora
o zaletach budowy bardziej zaawansowanych materiałów. Często efektem jest
5
pełnowartościowy materiał e-learningowy. Występują również przypadki, w których
nauczyciel (lub ich grupa) od początku chce w pełni zaangażować się w proces
e-edukacji,
przygotowując
np.
bardzo
rozbudowany
materiał wspomagający
ćwiczenia prowadzone dla kilku bądź kilkunastu grup studenckich, przez wiele
semestrów. Są również osoby, które prowadzą pełne wykłady online dla studentów
studiów dziennych, chcą korzystać jedynie z forum dyskusyjnego z możliwością
zamieszczania dodatkowych plików czy też z aplikacji z anglojęzycznym interfejsem,
co jest szczególnie ważne w przypadku prowadzenia całych zajęć w tym języku.
Uczelnia promuje fakultatywne uzupełnianie zajęć wśród pracowników akademickich
i wspomaga jego rozwój.
Najistotniejszym projektem SGH w zakresie e-edukacji jest powszechne
uzupełnianie studiów zaocznych. Proces uzupełniania rozpoczął się w roku
akademickim 2004/2005. Studia zostaną wzbogacone zajęciami realizowanymi przez
internet łącznie w wymiarze ponad 2500 godzin, z czego student na danym kierunku
zrealizuje blisko 1700 godzin. Projekt zakłada programowe i godzinowe wyrównanie
toku kształcenia realizowanego na studiach zaocznych z prowadzonym na studiach
dziennych.
Projekt
składa
się
trzech
z
elementów:
uzupełnienie
przedmiotów
podstawowych, uzupełnienie przedmiotów kierunkowych oraz budowa pełnych
przedmiotów prowadzonych przez internet.
W pierwszej fazie przygotowywane są materiały uzupełniające przedmioty
podstawowe. Po określeniu różnic programowych i godzinowych, a także formy
i zakresu materiału online, zostały sformułowane składy zespołów tworzących treści
dydaktyczne dla poszczególnych przedmiotów. Zespoły takie budują internetowe
treści dydaktyczne w imieniu nauczycieli mogących prowadzić zajęcia z danego
przedmiotu na studiach zaocznych. Materiały takie budowane są na podstawie
standardów tworzenia treści dydaktycznych online2. Członkowie zespołu są
wynagradzani w formie dodatku do pensum. Jego wysokość jest uzależniona od
czynników takich jak: wielkość i złożoność materiału, pracochłonność, zróżnicowanie
wykorzystywanych metod – według przyjętego systemu rozliczania aktywności
e-learningowej.
2
Por. M. Dąbrowski, Standardy tworzenia i prowadzenia zajęć online, e-mentor, nr 4 (6), październik 2004.
6
Następnie, w przypadku tych przedmiotów podstawowych, dla których
materiały zostały już przygotowane, powołane zostały również zespoły prowadzące
zajęcia online lub też opiekujące się kursem – w zależności od ustaleń
z koordynatorem przedmiotu. W stadium wdrażania projektu możliwy jest różny
charakter wirtualnych zajęć - od opieki nad forum, poprzez formy stymulowania
studentów do nauki, po pełnowartościowe modele pracy grupowej i nauki w czasie
wirtualnych zajęć. W przypadku prowadzenia zajęć online skład zespołu powinien
być zaakceptowany przez wszystkich prowadzących dany przedmiot na studiach
zaocznych, tak aby opinie na temat aktywności studentów na tych zajęciach były
respektowane przez egzaminatorów (szczególnie ważne w odniesieniu do formy
ćwiczeniowej). Członkowie tego zespołu również są wynagradzani w formie dodatku
do pensum. Jego wysokość uzależniona jest od czynników, takich jak: czas
poświęcony na pracę ze studentami, liczba studentów objętych opieką oraz charakter
kontaktu z nimi – czat, forum, e-mail, konsultacje przy rozwiązywaniu kejsów, a także
stopień wykorzystania wyżej wymienionych narzędzi.
Projektem uzupełnienia treściami dydaktycznymi online oraz prowadzenia
wirtualnych zajęć, według ściśle określonych standardów, objęte jest ponad
20 przedmiotów podstawowych. Ta część projektu, z powodu jej wielkości,
realizowana jest w dwóch etapach i obejmuje łącznie program odpowiadający ponad
1200 godzinom realizowanym w sposób tradycyjny.
Podobny
program
działania
obowiązuje
przy
realizacji
materiałów
uzupełniających i prowadzeniu wirtualnych zajęć dla przedmiotów kierunkowych.
W tym przypadku efektem końcowym powinno być uzupełnienie ponad 35
przedmiotów kierunkowych o 9-16 godzin każdy, zależnie od specyfiki danego
przedmiotu – łącznie ponad 400 godzin dydaktycznych.
W ramach omawianego modelu SGH planuje uzupełnić nie tylko wyznaczone
zajęcia, ale również cały program kształcenia na studiach zaocznych. Zostanie
przygotowanych 30 przedmiotów prowadzonych online, z których co semestr,
poczynając od IV semestru studiów licencjackich studenci będą wybierali dwa. W ten
sposób,
w
ciągu
7
semestrów
(3
semestry
studiów
licencjackich
oraz
4 uzupełniających studiów magisterskich) cały program kształcenia zostanie
wzbogacony o 14 przedmiotów, odpowiadających 420 godzinom realizowanym
w sposób tradycyjny. Aby osiągnąć taki efekt, zostanie przygotowanych dla
7
30 przedmiotów 900 godzin dydaktycznych online. Zadanie to będzie realizowane
w dwóch etapach. I etap obejmuje stworzenie 20 programów wybieralnych
przedmiotów online i zobligowanie studentów do realizacji w ciągu 7 semestrów po
jednym. II etap polega na dokooptowaniu następnych 10 przedmiotów oraz
zwiększeniu realizacji wirtualnych zajęć do 2 pełnych przedmiotów.
SGH wspiera również proces kształcenia na studiach podyplomowych i MBA.
Organizatorzy tych form studiów w różnym sposób próbują wykorzystać platformę
e-sgh dla swoich potrzeb – od umieszczania syllabusów po publikowanie
rozbudowanych materiałów uzupełniających wykłady na poszczególnych zjazdach.
Pełne internetowe kursy również są rozwijane w naszej Uczelni. Ta forma była
pierwszą próbą aktywności e-edukacyjnej SGH, rozpoczętej w 2001 r. Był to kurs
przygotowawczy do testu kwalifikacyjnego na drugi stopień studiów zaocznych –
studiów magisterskich. Składał się z dwóch modułów – ekonomii i języka
angielskiego, trwał 6 tygodni i był odpłatny dla uczestników. Jego popularność
pozwoliła
na
uruchamianie
kolejnych
edycji
(również
w
wersji
kursu
przygotowawczego do studiowania - po pomyślnym zakwalifikowaniu się na studia).
Łącznie zrealizowano dotychczas 10 edycji tego kursu (w tym 3 w formie kursu
przygotowawczego do studiowania). W planach CREN SGH jest rozwój pełnych
kursów internetowych adresowanych do przedsiębiorstw, jak również uruchomienie
podyplomowych studiów prowadzonych tą metodą.
W obecnej fazie jej rozwoju i wykorzystania w ośrodkach akademickich
e-edukacji niezwykle istotna jest także jej promocja. Nauczyciele SGH zachęcani są
w różny sposób do podejmowania się przygotowywania materiałów e-learningowych.
Przede wszystkim ważnym czynnikiem zachęcającym do tego jest duże wsparcie
nauczyciela ze strony uczelni. Pracownik akademicki przygotowujący materiał jest
odpowiedzialny jedynie za treść, którą przygotowuje zwykle w edytorze tekstu. Jego
uporządkowaniem, przerobieniem na wersję internetową, często też opatrzeniem
dodatkowymi elementami graficznymi i ilustracyjnymi, a także ścieżką audio, zajmuje
się wykwalifikowany zespół osób. Nauczyciel może również liczyć na pomoc
pedagogiczną ze strony metodyka nauczania online.
Ważnym elementem promocji i czynnikiem rozwoju e-edukacji w uczelni jest
strona edukacyjna i informacyjna – w tym celu zostało rozpoczęte wydawanie
dwumiesięcznika e-mentor, organizowane są również szkolenia i spotkania
informacyjne. E-mentor w fazie początkowej był pismem przede wszystkim
8
nastawionym na promocję e-learningu i adresowany do nauczycieli SGH. Obecnie
pismo równolegle rozwija następujące działy: e-edukacja, zarządzanie wiedzą,
e-biznes, kształcenie ustawiczne oraz programy, metody i formy kształcenia. Pismo
w formie drukowanej, o nakładzie 1200 egz., dystrybuowane jest w kilkudziesięciu
ośrodkach akademickich w Polsce, a wersję internetową odwiedziło już ponad 35 tys.
czytelników3.
Nauczyciele zachęcani są również do rozpoczęcia działalności e-edukacyjnej
poprzez reklamy – w uczelnianych pismach i innych nośnikach informacyjnych, jak
i tablice reklamowe. Pewne rezultaty daje również zachęcanie do aktywności tzn.
„około e-edukacyjnej”, jak np. do tworzenia internetowych krzyżówek edukacyjnych,
co następnie umożliwia szersze zainteresowanie nauczyciela możliwościami
zastosowania ITC w edukacji.
Równie znacząca, co sama e-dydaktyka i promocja nauczania przez internet,
jest działalność w zakresie prac rozwojowych i badawczych. CREN SGH w roku
akademickim 2004/2005 prowadzi projekt badawczy zatytułowany Ewaluacja kursów
online w systemie e-sgh.pl4. W pierwszym etapie prowadzone są ankiety wśród
nauczycieli (po przygotowaniu materiału oraz po zakończeniu kursu), jak również
wśród studentów (przed i po zakończeniu wirtualnych zajęć). Podstawą badania były
dotychczas przeprowadzone kwestionariusze wśród nauczycieli i studentów5.
Ponadto Centrum jest jednym z partnerów w międzynarodowym projekcie Rozwój
metodologii jednostek kształcenia online w europejskim szkolnictwie wyższym eModula, przedłożonym Komisji Europejskiej w ramach „eLearning programme”6.
Poza aktywnością Centrum poszczególni pracownicy SGH prowadzą badania
w zakresie rozwoju technik e-edukacyjnych. Przykładem może służyć zespół
nauczycieli
statystyki,
który
w
ramach
projektu
badawczego,
odnalazł
i przeanalizował dziesiątki internetowych portali oraz prywatnych stron poświęconych
naukom statystycznym w Polsce i na świecie. Taka działalność, poprzez wskazanie
dobrych wzorców, może przynosić wymierne korzyści w rozwoju e-edukacji
w uczelni.
3
Wszystkie wydania, jak również szczegółowe statystyki odwiedzin strony dostępne są pod adresem: www.ementor.edu.pl.
4
Zarys projektu dostępny jest na stronie Centrum: www.cren.pl.
5
Por. M. Dąbrowski, e-edukacja wspiera, Gazeta SGH, nr 196, 29.09.2004.
6
Zarys projektu dostępny jest na stronie Centrum: www.cren.pl.
9
Do pozostałych form aktywności e-edukacyjnej uczelni można zaliczyć, na
przykładzie
SGH,
wykorzystanie
platformy
e-learningowej
w
szkoleniach
wewnętrznych. Od semestru letniego roku akademickiego 2003/2004 wszyscy
pracownicy SGH mogą uczestniczyć w kursie językowym „Brush your English – mały
poradnik językowy”. Co tydzień udostępniane są krótkie lekcje zawierające materiał
dla mniej i bardziej zaawansowanych, pożyteczne zwroty i najbardziej potrzebne
słownictwo w pracy oraz zasady gramatyczne. Nauczyciel opiekujący się kursem
czeka
na
pytania
uczestników
na
forum
dyskusyjnym,
jak
również
na
cotygodniowych wirtualnych spotkaniach na czacie. Materiał wyposażony jest także
w ścieżkę dźwiękową. W planach CREN SGH jest uruchomienie podobnego kursu
z języka niemieckiego.
Zaprezentowany zarys działalności e-edukacyjnej SGH, jako przykład
aktywności uczelni, nie wyczerpuje możliwych kierunków działania, jakie niesie ze
sobą wdrażanie technologii informacyjno-komunikacyjnych w dydaktykę. Uczelnia
rozpoczynająca taką działalność nie tylko powinna wybrać optymalny dla siebie
kierunek wdrażania e-edukacji w ofertę dydaktyczną, ale również określić ramy
organizacji, wybrać technologię, a także przyjąć standardy pracy. Organizacja tej
działalności, w tym stworzenie właściwego otoczenia projektów e-learningowych, to
warunek konieczny dla pomyślnego realizowania zakładanych celów i zadań.
W ramach technologii możliwy jest wybór platform oferowanych odpłatnie na rynku,
systemów typu open source bądź budowa własnej platformy, ściśle dostosowanej do
potrzeb danej uczelni. Warto również przyjąć standardy organizacji pracy, tworzenia
i klasyfikowania materiałów, a także prowadzenia zajęć, ponieważ dotyczą one nie
tylko pracy nauczycieli, ale także metodyków nauczania online oraz zespołów
odpowiedzialnych za tworzenie wersji e-learningowych treści dydaktycznych. Z ich
pomocą, działanie wszystkich grup uczestniczących w projektach e-edukacyjnych
może okazać się znacznie efektywniejsze.
Abstract
A university which is beginning its e-learning activity faces difficult choices
concerning technology and organization. These choices and decisions depend on
10
a strategy of online education development, which the university has and, above all,
expected level of modern technologies implementations in educational offer. The
proceedings will present an example of e-learning activity, especially methods of
online education, in Polish university.
BIBLIOGRAFIA:
M. Dąbrowski, Standardy tworzenia i prowadzenia zajęć online, e-mentor, nr 4 (6),
październik 2004.
M. Dąbrowski, E-edukacja w szkolnictwie wyższym, Forum Akademickie, nr 10,
październik 2004.
M. Dąbrowski, E-edukacja wspiera, Gazeta SGH, nr 196, 29.09.2004.
M. Dąbrowski, E-edukacja w SGH, e-mentor, nr 3 (5), czerwiec 2004.
M. Dąbrowski, E-sgh w procesie kształcenia na studiach zaocznych, e-mentor, nr 1,
październik 2003.
A. Grabowska, M. Dąbrowski, E-learning przez internet w szkolnictwie wyższym,
Pismo PG, marzec 2004.
M. Krawczyk, Moje doświadczenia z e-edukacją, e-mentor, nr 1, październik 2003.
J. Mischke, Rozwój e-learning [wywiad], e-mentor, nr 1 (3), luty 2004.
Z. Misiak, E-sgh w oczach studenta, e-mentor, nr 1 (3), luty 2004.
D. Nojszewski, Platformy e-learningowe w polskich instytucjach edukacyjnych, nr 2,
grudzień 2003.
K. Piech, Wybrane doświadczenia i wnioski z kształcenia w systemie e-sgh,
e-mentor, nr 2 (4), kwiecień 2004.
M. Zając, Dydaktyczne aspekty tworzenia kursów online, e-mentor, nr 4 (6),
październik 2004.
11
NETOGRAFIA:
M. Dąbrowski, Opportunities and Development of Polish E-Learning Platform esgh.pl, portal elearningeuropa.info, czerwiec 2004 http://www.elearningeuropa.info/
doc.php?lng=1&id=5089&doclng=1&sid=757302c584f7acd942a1f1c9b0b67709&p3=1
Platforma nauczania przez internet e-sgh: www.e-sgh.pl.
Serwis internetowy Centrum Rozwoju Edukacji Niestacjonarnej SGH www.cren.pl.
12