“Geniusz to człowiek o nadprzeciętnych zdolnościach. Zanim jednak

“Geniusz to człowiek o nadprzeciętnych zdolnościach. Zanim jednak stwierdzimy, że
dziecko to geniusz, warto mu się dobrze przyjrzeć i zadać sobie pytanie, czy nasz
maluch jest rzeczywiście nieprzeciętnie zdolny, czy też może to tylko my tego od
niego oczekujemy”.
Dziecko rodzi się już wszechstronnie uzdolnione, z możliwością rozwoju we
wszystkich kierunkach, potencjalną wybitną inteligencją, zadatkami na rozwijanie
wielkiej twórczości oraz dużym talentem społecznym. Trzeba starać się stworzyć
mu możliwości ich maksymalnego rozwoju.
Do 5-6 roku życia powinno się stymulować wszechstronny rozwój dziecka:
fizyczny, psychiczny, intelektualny i społeczny.
Musimy uważnie obserwować
dziecko od pierwszych chwil życia, przyglądać mu się podczas zabaw i w relacjach z
rówieśnikami. Jest to najlepszy sposób na poznanie jego upodobań i zdolności. Rolą
rodziców, nauczycieli jest ich rozpoznanie i właściwa stymulacja.
Wyróżniamy:
 talent twórczy (zdolność myślenia wg niekonwencjonalnych wzorów),
 talent fizyczny (umiejętności ruchowe, doskonała koordynacja),
 talent mechaniczny (umiejętność składania i rozkładania urządzeń, duża intuicja
w tej dziedzinie),
 talent społeczny (zdolności przywódcze)
 talent artystyczny (np. w muzyce czy plastyce).
Pierwsze lata życia mają szczególne
znaczenie dla rozwoju człowieka w
późniejszych okresach. Różnice rozwojowe zarysowują się już w wieku niemowlęcym
i zdecydowanie utrwalają się w wieku przedszkolnym. Dlatego ważnym zdaniem
rodziców i wychowawców w tym okresie jest przyjęcie postawy inicjującej,
inspirującej i wspomagającej działanie dzieci zamiast czysto kierowniczej,
dyrektywnej.
Kilka cech charakteryzujących uzdolnionego malca :
 lubi towarzystwo starszych – woli bawić się ze starszymi niż z rówieśnikami,
zadaje mnóstwo pytań, przysłuchuje się rozmowom dorosłych, próbuje zabrać
głos,
 czasem postrzegane jako zarozumiałe czy przemądrzałe,
 jest zainteresowane światem, otwarte na nowe doświadczenia i wyjątkowo
spostrzegawcze,
 łatwo zapamiętuje i uczy się rzeczy nowych, bez trudu rozumie polecenia, a
zadania umysłowe wykonuje z dużą przyjemnością i zdolnością koncentrowania
uwagi,
 ma ciekawe i oryginalne pomysły, bogatą wyobraźnię i zasób słów, chętnie
wymyśla nowe zabawy, opowiadania, często abstrakcyjne,
 ma dużą potrzebę wyrażania swoich myśli, przeżyć i emocji w różnej formie np.
w tańcu, plastyce, muzyce, słowie lub piśmie,
 szybko się nudzi, nie lubi czynności rutynowych,
 jest samodzielny i niezależny – często potrafi organizować sobie jakieś zajęcie,
nie lubi podporządkowywać się pani w przedszkolu czy nawet rodzicom.
Jeśli dziecko posiada co najmniej trzy cechy spośród wymienionych, trzeba pomóc
rozwinąć mu zdolności pamiętając, że wszystkie dzieci przejawiają naturalną,
wrodzoną potrzebę dokonywania odkryć i poszukiwań.
Utalentowany przedszkolak bardzo wcześnie czyta tekst ze zrozumieniem,
posługuje się zabawkami w sposób nowatorski, potrafi wyodrębnić zbiory i
podzbiory, opowiada dowcipy, których nie rozumieją rówieśnicy, zadaje pytania
dotyczące pojęć abstrakcyjnych, około 30% zdolnych dzieci przed rozpoczęciem
szkoły umie czytać i liczyć do 100.
Zdolności dziecka w danej dziedzinie można niekiedy rozpoznać już w bardzo
wczesnym dzieciństwie, ale czasami ujawniają się później, np. w wieku szkolnym.
Dlatego tak ważne jest zapewnienie maluchowi, już w okresie niemowlęcym,
wszechstronnego rozwoju. Nie zapominajmy o bacznym obserwowaniu dziecka i
reagowaniu na jego potrzeby.
Szukając uzdolnień u swojego dziecka warto pamiętać, że najwcześniej ujawniają
się zdolności artystyczne (przede wszystkim muzyczne i plastyczne) oraz
umiejętności matematyczne. W kolejnych latach można dostrzec rozkwit zdolności
twórczych, samodzielności i niezależności myślenia, zdolności przywódczych,
organizatorskich i wielu, wielu innych.
Pracując z dzieckiem zdolnym należy pamiętać o pewnych zasadach:
 pozwalamy dziecku brać czynny udział w różnego rodzaju zajeciach
 pozwalamy dziecku popełniać błędy i uporać się z ich skutkami
 nagradzamy inicjatywę, dociekliwość oraz zadawanie pytań
 koncentrujemy nauczanie na wrodzonej potrzebie dziecka do dokonywania
odkryć dotyczących świata, w którym żyje
 nie narzucamy wiedzy dziecku zbyt wcześnie, gdyż straci ono orientację i
szybko się znudzi
Literatura:
Bates J. Munday S.: „Dzieci zdolne ambitne i utalentowane” .Warszawa. Liber, 2005.
Lewis D.: „Jak wychować zdolne dziecko”. Warszawa PZWL 1988.
Partyka M., Dzieci zdolne, CMPPP, Warszawa 2000.
Puślecki W., Wspieranie elementarnych zdolności twórczych uczniów, Impuls, Kraków 1998.
Opracowała: mgr Anna Stawowczyk