2010-08-08-Utworzenie Nowej Specjalizacji Biologia Medyczna

Składający wniosek:
Adam Master
Ul. Ceglarska 27 lok 10-11, 30-362 Kraków
tel.: 12-266 39 10, fax: 12- 266 39 11
[email protected]
Wniosek utworzenia specjalizacji w nowej
dziedzinie BIOLOGII MEDYCZNEJ,
mającej zastosowanie
w diagnostyce laboratoryjnej
Kraków; dnia
31 lipca 2010 roku
Szanowna Pani Minister Zdrowia
ul. Miodowa 15
02-952 Warszawa
Przedmiot i podstawa prawna wniosku:
Działając na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 2004r. w sprawie
specjalizacji i uzyskiwania tytułu specjalisty przez diagnostów laboratoryjnych (Dz. U. z dnia 3 czerwca
2004 r.) jak również rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 1 kwietnia 2009 r., zmieniającego
rozporządzenie w sprawie specjalizacji i uzyskiwania tytułu specjalisty przez diagnostów
laboratoryjnych (Dziennik Ustaw Nr 62), zwanymi dalej rozporządzeniami, gdzie zapisano:
„§ 35. 1. Jeżeli dotychczasowe przepisy nie przewidywały uzyskiwania tytułu specjalisty w danej
specjalności lub w danej specjalności nie ma wystarczającej liczby osób posiadających tytuł specjalisty,
konsultant krajowy w danej dziedzinie lub w dziedzinie pokrewnej, jeżeli w danej dziedzinie nie ma
powołanego konsultanta, wskazuje osoby, którym mogą być powierzone określone w rozporządzeniu
obowiązki: 1) kierownika specjalizacji w tej specjalności, 2) członka Komisji, oraz wydaje
zaświadczenie potwierdzające powierzenie tych obowiązków. 2. Osoby, o których mowa w ust. 1, muszą
posiadać doświadczenie zawodowe i dorobek naukowy odpowiadający tej specjalności...” ( Dz. U. z dnia 3
czerwca 2004 r.),
[1] w niniejszym piśmie zgłasza się (zgodnie z wymienionymi powyżej rozporządzeniami) konieczność
utworzenia specjalizacji w nowej dziedzinie „biologii medycznej”, mającej zastosowanie w
diagnostyce laboratoryjnej, gdzie: a) dotychczasowe przepisy nie przewidywały uzyskiwania tytułu
specjalisty w dziedzinie biologii medycznej, b) nie został powołany „konsultant krajowy”, c) nie został
powołany „kierownik specjalizacji”/ „członek Komisji”,
[2] wnioskuje się tym samym, o przeprowadzenie opisanych w przytoczonych powyżej
rozporządzeniach procedur, umożliwiających zmianę rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 1
kwietnia 2009r polegającą na wprowadzeniu nowej dziedziny biologii medycznej mającej zastosowanie
w diagnostyce laboratoryjnej, w tym rozszerzeniu tabeli załącznika nr 2 o nową dziedzinę w nazwie
specjalizacji oraz kodzie specjalizacji biologia medyczna.
Jednocześnie, uzupełniając wniosek z dnia 30 czerwca 2010r, działając na podstawie
rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty
w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia. (Dz. U. z dnia 17 października 2002 r.) jak
również Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 2008r. zmieniającego rozporządzenie w
sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz.
U. z dnia 27 listopada 2008 r.), a w szczególności w zapisie:
§ 34. 1. „Jeżeli dotychczasowe przepisy nie przewidywały uzyskiwania tytułu specjalisty w danej dziedzinie
mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, minister właściwy do spraw zdrowia może powierzyć
określone w rozporządzeniu obowiązki specjalisty w tej dziedzinie osobie legitymującej się dorobkiem
naukowym i zawodowym w tej dziedzinie, na podstawie opinii Dyrektora Centrum wynikającej z oceny
tego dorobku naukowego i zawodowego przez zespół ekspertów, o którym mowa w § 8 ust. 1.”
[3] wnioskuje się o przeprowadzenie opisanych w przytoczonych powyżej rozporządzeniach procedur,
umożliwiających zmianę rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 2008r. polegającą na
wprowadzeniu nowej dziedziny biologii medycznej mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, w tym
Wniosek utworzenia specjalizacji BIOLOGIA MEDY CZNA
str. 1z5
rozszerzeniu tabeli dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia o nową dziedzinę w nazwie
specjalizacji oraz kodzie specjalizacji biologia medyczna,
[4] wnioskuje się również o powołanie „konsultanta krajowego” w zakresie biologii medycznej, c)
powołanie „kierownika specjalizacji”/ „członka Komisji” specjalizacji biologia medyczna.
Uzasadnienie wniosku:
Tytuł specjalisty w zakresie biologii medycznej mającej zastosowanie w ochronie zdrowia i będącej od
wielu lat specjalizacją np. w zakresie studiów doktoranckich Centrum Medycznego Kształcenia
Podyplomowego w Warszawie, niemniej pomimo szerokiego zastosowania w ochronie zdrowia i
diagnostyce laboratoryjnej nie została dotychczas umieszczona na liście dziedzin mających
zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 1
kwietnia 2009 r.) ani na liście dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia ( zgodnie z
rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 września 2002r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty
w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia. (Dz. U. z dnia 17 października 2002 r.) jak
również zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14 listopada 2008r. (link) zmieniającym
rozporządzenie w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w
ochronie zdrowia (Dz.U.08.208.1312 z dnia 27 listopada 2008 r.).
Obecny stan prawny uniemożliwia specjalizację zawodów biologicznych bezpośrednio w zakresie ich
kompetencji, mimo że wykorzystywane są powszechnie w diagnostyce laboratoryjnej jak również
ochronie zdrowia, w zakresie często zupełnie niepokrywającym się z podstawowym wykształceniem
diagnostów laboratoryjnych (tytułu automatycznie przyznawanego analitykom medycznym), jak
również nie pokrywającym się z przedmiotem wyszczególnionych dotąd w rozporządzeniach dziedzin
mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej jak również ochronie zdrowia.
Obowiązujące prawo umożliwia jedynie przekwalifikowanie zawodów biologicznych w kierunku ściśle
zdefiniowanych specjalizacji, wymienianych w kolejnych rozporządzeniach ministra zdrowia „mających
zastosowanie w ochronie zdrowia” i „diagnostyce laboratoryjnej”, gdzie obowiązywały dotąd dwie
podstawowe ścieżki dalszej specjalizacji biologów, biologów molekularnych, biotechnologów,
biofizyków, biochemików, bioinformatyków, biologów systemowych oraz innych zawodów
pokrewnych w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia:
i. przekwalifikowanie w kierunku dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia.
ii. przekwalifikowanie w kierunku dziedzin mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej,
dla osób posiadających już uprawnienia diagnosty laboratoryjnego.
Co więcej, na liście dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia widnieje np. "fizyka
medyczna" (rozporządzenie z 2002r), zastanawia zatem fakt, dlaczego nikt dotąd nie umieścił na
wspomnianej liście "biologii medycznej", której zastosowanie w ochronie zdrowia jest zdecydowanie
bardziej powszechne i sztucznie „podciągane” pod zdefiniowane dotąd dziedziny pokrewne
(podkreślone poniżej), zdefiniowane w kolejnych rozporządzeniach (punk 1 i 2):
1.
Dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia (rozporządzenie z 2008r):
Fizjoterapia
Fizyka medyczna
Inżynieria medyczna
Promocja zdrowia i edukacja zdrowotna
Psychologia kliniczna
Neurologopedii
Zdrowie publiczne
Zdrowie środowiskowe
Przemysł farmaceutyczny
Radiofarmacja
Surdologopedia
Epidemiologia,
Toksykologia
Mikrobiologia
Pomimo, że ustawa wprowadza wykaz kwalifikacji do wykonywania zawodów, w których może być
uzyskiwany tytuł specjalisty, oraz odpowi adających im dziedzin specjalizacji mających
zastosowaine w ochronie zdrowi a, nie istnieje specjalizacja, w której zawody biologiczne miałyby
Wniosek utworzenia specjalizacji BIOLOGIA MEDY CZNA
str. 2z5
możliwość kształcenia zgodnego z kierunkiem studiów, zgodni e z rzeczywistymi kompetencjami i
zgodnie z rzeczywistym zakresem obowiązków i prac na rzecz ochrony zdrowia, bez koni eczności
przekwalifikowywania się w ki erunku specjalizacji w określonych przez Ministra Zdrowia
dziedzinach, stanowiących zupełnie inne zawody. W wykazie kwalifikacji do wymienionych
specjalizacji (a więc nie dziedzin/zawodów a jedynie kwalifikacji uprawniających do
przekwalifikowania), w których może być uzyskiwany tytuł specjalisty (tab. 1) znajdują się między
innymi: biologi a, biotechnologia, chemia, inży nieria środowiskowa, ochrona środowiska,
psychologia, pedagogika, pedagogika specjalna, socjologia, technologi a żywności i żywienie
człowieka (wg. rozporządzenia Ministra Zdrowi a z dnia 30 września 2002r. w sprawie uzyskiwania
tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochroni e zdrowia. (Dz. U. z dnia 17
paździ ernika 2002 r.)
2.
Oraz dziedzin mających zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej, której niniejszy wniosek
dotyczy (rozporządzenie z 2009r):
Laboratoryjna diagnostyka medyczna (kod specjalizacji: 020)
Laboratoryjna hematologia medyczna 022
Laboratoryjna immunologia medyczna 023
Laboratoryjna transfuzjologia medyczna 025
Zdrowie publiczne (jak w tab.1) 008
Zdrowie środowiskowe (jak w tab.1) 009
laboratoryjna hematologia medyczna –dziedzina szczegółowa
Cytomorfologia medyczna 027
Laboratoryjna parazytologia medyczna 028
Mikrobiologia medyczna 024
Epidemiologia 029
Laboratoryjna diagnostyka sadowa 034
Laboratoryjna genetyka medyczna 021
Laboratoryjna toksykologia medyczna 026
W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 2004 r., jak również
rozporządzenia zmieniającego z 2009r w sprawie specjalizacji i uzyskiwania tytułu
specjalisty przez diagnostów laboratoryjnych (Dz. U. z dnia 3 czerwca 2004 r.),
wymienione są dziedziny możliwych specjalizacji i podobnie jak miało to miejsce w
opisanym powyżej rozporządzeniu w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w
dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia, nie ma specjalizacji Biologia
Medyczna, mimo że stanowi ona podstawę rozwijającej się medycyny molekularnej,
której zakres tematyczny nie obejmuje żadnej z wymienionych powyżej specjalizacji.
Specjalizacja w zakresie „biologii medycznej” obok „medycyny klinicznej” w Centrum
Medycznym Kształcenia Podyplomowego w Warszawie (i nie tylko) jest specjalnością studiów
doktoranckich, która jednak nie doczekała się dotąd statusu specjalizacji (obecnie jednostopniowej,
dawniej I czy też II stopnia), mającej zastosowanie w ochronie zdrowia, co ma swoje konsekwencje dla
osób kończących tą specjalizację w postaci wykluczenia ze wszystkich możliwości rozwoju
zawodowego, zdefiniowanego w ustawach i rozporządzeniach około zdrowotnych w tym ustawie o
diagnostyce laboratoryjnej oraz rozporządzeniach dotyczących dziedzin mających zastosowanie w
diagnostyce laboratoryjnej oraz w ochronie zdrowia. Możliwość takiej specjalizacji oczekiwana jest od
dawna przez nasze środowiska w tym biologów molekularnych, biotechnologów, biochemików,
biofizyków, bioinformatyków, biologów systemowych oraz zawodów pokrewnych, których
kompetencje są przejmowane i sztucznie wprowadzane w dotychczas istniejące dziedziny. Mimo, że
specjaliści „biologii medycznej” pełnią kluczową i decydującą rolę w tworzeniu nowej innowacyjnej
medycyny molekularnej na świecie, nie mają jednak możliwości specjalizacji w rozumieniu
rozporządzeń powyżej przytoczonych w swoim zawodzie, co dodatkowo przy (unikatowych na skalę
światową) znacznych ograniczeniach ustawowych w zakresie ich kompetencji (ustawa o diagnostyce
laboratoryjnej KIDL z późniejszymi zmianami i rozporządzeniami) sprowadzającymi ich do roli
podrzędnego „personelu pomocniczego” z pewnością będzie miało wpływ na znaczne opóźnienia
naszego kraju w tej dziedzinie medycyny. W chwili obecnej grupy te, by móc pracować w branży
medycznej muszą dokonywać przekwalifikowania w kierunku odbiegającym znacznie od
Wniosek utworzenia specjalizacji BIOLOGIA MEDY CZNA
str. 3z5
specjalistycznego wykształcenia i spełniać wymogi stawiane głównie w oparciu o metody badań
wykładane na studiach analityki medycznej, a to zupełnie inny zawód, prezentujący zupełnie inne
kompetencje technologiczne wykorzystywane w diagnostyce laboratoryjnej (wystarczy porównać
program studiów analityki medycznej i biologii molekularnej). W chwili obecnej obserwuje się
wyjątkowo szkodliwy proceder, gdzie w laboratoriach diagnostycznych, analitycy medyczni nie mający
żadnego przygotowania w zakresie zaawansowanej, wysokorozdzielczej technologii molekularnej (np.
analizy proteomu, transkryptomu i zależności systemowych), automatycznie otrzymują uprawnienia
diagnosty laboratoryjnego po ukończeniu studiów wyższych i prawo wykonywania analiz nawet tych
których nie wykładano na studiach analityki medycznej, podczas gdy biolodzy molekularni faktycznie
wykonujący, analizujący i opiniujący te badania nie mają „uprawnień” do ponoszenia
odpowiedzialności w swojej pracy, więc zwykle dochodzi do sytuacji, w których analitycy podpisują
wyniki badań których w ogóle nie rozumieją, jako osoby opiniujące (przykładem mogą być również
interpretacje analiz sekwencyjnych, mikromacierzowych, białkowej spektrometrii masowej, badań
predykcyjnych czy też analiz sekwencjonowania genomowego), stanowiących podstawę rozwijającej
się medycyny molekularnej. To jest ewidentne działanie na szkodę pacjenta i nie może być dłużej
akceptowane (takie rozwiązanie istniejącego stanu prawnego obowiązuje w zaledwie kilku krajach w
kontekście całego świata). Stąd prośba o utworzenie nowej specjalizacji biologii medycznej, która
umożliwi rozwój sporej grupy osób dotąd ewidentnie wykluczanych formalnie ze środowiska
medycznego poszczególnymi regulacjami prawnymi, mimo że osoby te niejednokrotnie definiują
kierunki rozwoju nowej medycyny molekularnej, określają standardy analizy badań nowych
technologii w diagnostyce i medycynie, co wynika z ich kompetencji nabytych na studiach
kierunkowych.
Przygotowanie programu specjalizacji w zakresie biologii medycznej/laboratoryjnej biologii
medycznej nie stanowiłoby żadnego problemy, gdyż programy takie istnieją na wielu uczelniach
zarówno w zakresie podstawowych studiów stacjonarnych jak również specjalizacji na studiach
doktoranckich, prowadzonych przez uczelnie wyższe na których istnieją jednocześnie kierunki
biologiczne (biologii/biotechnologii/biofizyki/biochemii/biologii molekularnej) specjalizujące się w
najnowszych technologiach molekularnych jak również kierunki medyczne w tym analityki medycznej.
Taką uczelnią jest np. Uniwersytet Jagielloński, gdzie istnieje wydział Biochemii, Biofizyki i
Biotechnologii jak również wchodząca w struktury Uniwersytetu Jagiellońskiego Akademia Medyczna
z wydziałem Analityki Medycznej. Istnieje szereg podobnych przykładów uczelni, które prowadzą już
specjalizacje „biologii medycznej”, która jednak nie doczekała się dotychczas statusu dziedziny mającej
zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej czy też ochronie zdrowia. Polska dysponuje szeregiem
wybitnych specjalistów, którzy spełniają wymogi kompetencji opisanych w rozporządzeniach, gdzie z
jednej strony muszą posiadać wykształcenie biologiczne, umożliwiające biegłe posługiwanie się
najnowszymi zaawansowanymi technologiami molekularnymi, kierunkami rozwoju technologicznego
na świecie, możliwościami ich implementacji w ochronie zdrowia, znającymi podstawy i zasady
tworzenia technologii, ich walidacji i bezpiecznego stosowania laboratoryjnego, a z drogiej strony
posiadającymi wykształcenie medyczne, dające kompetencje od strony procedur medycznych.
Laboratoryjna biologia medyczna – nowa specjalizacja.
Zakres przedmiotowy działów nowej dziedziny: BIOLOGII MEDYCZNEJ, jako podstawy naukowotechnologicznej rozwijającej się medycyny molekularnej:
Dział: biologia molekularna,
Dział: biochemia,
Dział: biofizyka,
Dział: biotechnologia,
Dział: biologia systemowa, zajmującą się badaniem złożonych oddziaływań i zależności
genomu transkryptomu, proteomu i metabolom (jedna z najintensywniej rozwijających działów
biologii medycznej)
Wniosek utworzenia specjalizacji BIOLOGIA MEDY CZNA
str. 4z5
Dział: bioinformatyka medyczna, będąca wymaganą składową większości zaawansowanych
technologii diagnostycznych, analitycznych, naukowych,
Dział: diagnostyka molekularna, wykorzystująca metody biologii molekularnej tj. np.
spektrometrii masowej białek i metabolitów, mikromacierzy, sekwencjonowania genomowego,
czy też predykcyjnej analizy bioinformatycznej,
Dział: terapia molekularna, rozwijający się coraz intensywniej dział operujący wiedzą w
zakresie biologii molekularnej (etap opracowania technologicznego) i medycyny (etap badań
klinicznych).
inne
Podsumowując, należy podkreślić, że dotychczas wymienione w rozporządzeniach Ministra Zdrowia
dziedziny mające zastosowanie w diagnostyce laboratoryjnej oraz ochronie zdrowia zawierają jedynie
wybrane elementy biologii medycznej, mimo że znajduje ona już szerokie zastosowanie
(nieusankcjonowane prawnie) w ochronie zdrowia. Biologia medyczna łączy w sobie wszystkie
zagadnienia rozwijającej się medycyny molekularnej, obejmującej wielkoskalowe zależności
strukturalne i funkcjonalne między genomem, transkryptomem, proteomem i metabolomem człowieka,
stanowiące podstawę systemu kształcenia w naukach biologicznych - „life science”.
Niniejszy wniosek jest konsekwencją dawno oczekiwanej specjalizacji, związanej ściśle z rozwojem
medycyny molekularnej, co istotnie zwiększy uporządkowanie rzeczywistych kompetencji
zawodowych w ochronie zdrowia, przede wszystkim DLA DOBRA PACJENTA.
Pozostajemy do Państwa dyspozycji w zakresie uzupełnienia wniosku lub zebrania dodatkowej
dokumentacji. Jesteśmy w stanie dostarczyć Państwu ekspertyzy opiniotwórczych środowisk w
dziedzinie medycyny molekularnej, biologii molekularnej, biotechnologii, biofizyki i biochemii, jak
również deklaracji popierającej niniejszy wniosek wprowadzenia zmian w zakresie struktury
specjalizacyjnej nowej dziedziny, mającej zastosowanie w medycynie.
Adres kontaktowy:
Adam Master
Ul. Ceglarska 27 lok 11-12, 30-362 Kraków
tel.: 12-266 39 10, fax: 12- 266 39 11
[email protected]
Wniosek utworzenia specjalizacji BIOLOGIA MEDY CZNA
str. 5z5