Raport z realizacji Programu Rodzina 500+ w okresie 01.04.

RAPORT
z realizacji przez gminy woj. lubuskiego
Programu Rodzina 500+
w okresie 1 kwietnia – 1 lipca 2016 r.
Gorzów Wlkp., 6 lipca 2016 r.
Spis treści
1.
Sytuacja społeczno-demograficzna .................................................................................... 3
2.
Charakterystyka programu Rodzina 500 plus .................................................................... 5
3. Środki finansowe na realizację zadań wynikających z ustawy o pomocy państwa w
wychowywaniu dzieci ................................................................................................................ 7
4.
5.
Gminy – realizacja świadczenia wychowawczego ............................................................ 9
4.1.
Korzystający ze świadczeń wychowawczych ............................................................. 9
4.2.
Wydatki na świadczenia wychowawcze.................................................................... 11
4.3.
Obsługa świadczeń wychowawczych ........................................................................ 13
Powiaty - dodatek wychowawczy i dodatek do zryczałtowanej kwoty .......................... 15
5.1.
Korzystający z dodatków wychowawczych i dodatków do zryczałtowanej kwoty .. 15
5.2.
Wydatki na dodatki wychowawcze i dodatki do zryczałtowanej kwoty ................... 15
5.3.
Obsługa zadania w powiatach ................................................................................... 18
6.
Działania Wojewody Lubuskiego .................................................................................... 18
7.
Podsumowanie ................................................................................................................. 21
Załącznik 1 ....................................................................................................................... 22
Załącznik 2 ……………………………………………………………………………. 23
Załącznik 3 ……………………………………………………………………………. 26
Załącznik 4 ……………………………………………………………………………. 28
2
1. Sytuacja społeczno-demograficzna
Główne tendencje, które widoczne są w sytuacji demograficznej Polski to spadek
dzietności oraz wzrost przeciętnego trwania życia ludności. Podobne trendy widoczne są
także w innych krajach europejskich. Nieuchronnie ich wynikiem jest starzenie się polskiego
społeczeństwa.
Na tle Unii Europejskiej Polska jest jednym z krajów o najniższym natężeniu urodzeń.
W 2013 r. niższą dzietność niż w Polsce (1,29) odnotowano tylko w Portugalii (1,21) i Hiszpanii
(1,27). Natomiast najwyższy poziom dzietności notowany jest obecnie w krajach zachodniej
i północnej Europy – najwyższy był we Francji (1,99), następnie w Irlandii (1,96), Islandii (1,93),
Szwecji (1,89), Wielkiej Brytanii (1,83), Norwegii (1,78) oraz Finlandii i Belgii (1,75).
Należy zauważyć, że wszystkie te współczynniki pozostają poniżej wartości określanej
jako prosta zastępowalność pokoleń, która wynosi 2,13-2,15.
1
Dla porównania wskaźnik
dzietności w województwie lubuskim wynosił 1,27.
Wg stanu na dzień 31.12.2015 r. na terytorium województwa lubuskiego mieszkało
1.018.075 osób, z czego 65% stanowią mieszkańcy miast. W 2015 r. liczba ludności
w województwie lubuskim zmniejszyła się w porównaniu z poprzednim rokiem (podobnie
jak w latach 2013 i 2014). Od 2010 r. w województwie utrzymuje się do 2015 r. spadkowa
tendencja liczby urodzeń. Przyrost naturalny w 2015 r. osiągnął wartość ujemną, najniższą
od 1999 r. Średni wiek mieszkańców wynosi 40,2 lat i jest porównywalny do średniego wieku
mieszkańców całej Polski.
Rezultatem przemian w procesach demograficznych, przede wszystkim głębokiej
depresji urodzeniowej z lat 90-tych XX wieku oraz z początku tego stulecia, jest gwałtowne
zmniejszenie się liczby dzieci i młodzieży oraz wzrost liczby osób starszych. W końcu 2014 r.
udział osób w wieku poniżej 18 lat w ludności województwa wyniósł 18,3% (w 2013 r. –
18,4%, w 2000 r. – 25,5%), a osób w wieku 65 lat i więcej – 14,1% (w 2013 r. – 13,4%,
w 2000 r. – 10,9%).2
Jak wynika z powyższego liczba ludności województwa lubuskiego zmniejsza się,
wyraźna jest także tendencja dotycząca starzenia się społeczności regionu. Na malejącą liczbę
mieszkańców
regionu
nakłada
się
dodatkowo
1
migracja
zarobkowa.
Jak
wynika
http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/malzenstwa-i-dzietnosc-w-polsce,23,1.html
Ludność, ruch naturalny i migracje w województwie lubuskim w 2014r. oprac. Urząd Statystyczny w Zielonej
Górze
2
3
z dotychczasowych analiz statystycznych w Europie, na poziomie kraju i regionu lubuskiego
mamy do czynienia z trwałą zmianą procesu odtwarzania pokoleń na poziomie poniżej prostej
zastępowalności pokoleń.
Prognozy w liczbach są zatrważające. Dla województwa lubuskiego – GUS
(na podstawie badań przeprowadzonych w 2015 r.) prognozuje, iż w 2050 r. liczba ludności
województwa wyniesie 878,6 tys. W porównaniu do stanu w roku bazowym 2013 oznacza
to zmniejszenie liczby ludności o 142,8 tys., tj. o 14,0% (aż 91% przewidywanego spadku
wielkości populacji będzie dotyczyła miast).
Przy takich prognozach, które mają odzwierciedlenie na poziomie nie tylko regionu,
ale w skali całego państwa długofalowa prorodzinna polityka jest jednym z priorytetów.
Jedną z form tej polityki jest realizacja programu Rodzina 500+. Analiza Programu
w pierwszych 3 miesiącach jego funkcjonowania na terenie województwa lubuskiego
zawarta jest w niniejszym materiale.
4
2. Charakterystyka programu Rodzina 500 plus
Aktem prawnym regulującym wsparcie państwa w ramach Programu jest ustawa
z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2016 r.,
poz. 195). Świadczenie wychowawcze przysługuje obywatelom polskim oraz niektórym
kategoriom cudzoziemców zamieszkującym na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Celem świadczenia wychowawczego jest częściowe pokrycie wydatków związanych
z wychowaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych.
Świadczenie wychowawcze przysługuje:
- matce,
- ojcu,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- opiekunowi prawnemu dziecka.
Świadczenie wychowawcze przysługuje do dnia ukończenia przez dziecko 18. roku
życia, w wysokości 500 zł na dziecko.
Zgodnie z normą ustawy świadczenie wychowawcze przysługuje na pierwsze dziecko
jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 800 zł. Jeżeli członkiem
rodziny jest dziecko niepełnosprawne, świadczenie wychowawcze przysługuje na pierwsze
dziecko jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1 200 zł.
Świadczenie na drugie i kolejne dzieci wypłacane jest niezależnie od dochodu rodziny.
Świadczenie wychowawcze nie przysługuje w sytuacji gdy:
 dziecko pozostaje w związku małżeńskim,
 dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie
albo w pieczy zastępczej,
 pełnoletnie dziecko ma ustalone prawo do świadczenia wychowawczego na własne
dziecko,
 członkowi rodziny przysługuje za granicą na dziecko świadczenie o podobnym
charakterze do świadczenia wychowawczego, chyba że przepisy o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe
o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenie lub członek rodziny przebywa
poza granicami Polski, w państwie, w którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego, organ właściwy przekazuje wniosek marszałkowi
5
województwa. Marszałek województwa ustala czy w danej sytuacji mają zastosowanie
przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Realizacja świadczeń wychowawczych jest zadaniem zleconym gmin. Zadanie
to zostało nałożone na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (jako organ właściwy).
Organ właściwy może upoważnić swojego zastępcę, pracownika urzędu albo kierownika
ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę
na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy
do prowadzenia postępowania w sprawach z zakresu świadczenia wychowawczego.
Jak pokazuje praktyka naszego województwa zadanie to realizowane jest głównie przez
ośrodki pomocy społecznej.
Wnioski o świadczenie wychowawcze organu właściwego w gminie zamieszkania
składane były bezpośrednio w urzędzie lub za pośrednictwem Poczty Polskiej oraz przez
internet. E-wniosek o świadczenie wychowawcze można było złożyć za pomocą portalu
empatia.mrpips.gov.pl, PUE ZUS, ePUAP oraz bankowości elektronicznej. Schemat
możliwości składania wniosków o świadczenie wychowawcze przedstawia załącznik nr 1.
6
3. Środki finansowe na realizację zadań wynikających z ustawy o pomocy
państwa w wychowywaniu dzieci
W budżecie Wojewody Lubuskiego na realizację zadania w 2016 r. ujęta jest kwota
445.348.000 zł, w tym:

437.422.000 zł na wypłatę świadczenia wychowawczego realizowanego przez gminy
(wraz z przysługującymi 2% kosztów obsługi),

7.876.000 zł na wypłatę dodatku wychowawczego i dodatku do zryczałtowanej kwoty
w pieczy zastępczej realizowanych przez powiaty (wraz z przysługującym
1% kosztów obsługi),

50.000 zł – na zadania samorządu województwa związane z koordynacją świadczeń
wychowawczych. Kwota ta została przesunięta z koordynacji świadczeń rodzinnych.
W
terminie
tygodnia
od
dnia
ogłoszenia
ustawy
o
pomocy
państwa
w wychowywaniu dzieci gminy otrzymały środki finansowe na wdrożenie ww. ustawy:

dnia 18 lutego br. przekazano 1.363.919 zł w ramach wydatków bieżących,

w dniu 22 lutego br. przekazano 585.258 zł z przeznaczeniem na realizację wydatków
inwestycyjnych w ramach wdrożenia ustawy,

ponadto w późniejszym terminie trzy gminy zgłosiły dodatkowe zapotrzebowanie
na środki w wysokości 67.000 zł. Środki przekazano niezwłocznie po dokonaniu
zmian w planach wydatków.
Łącznie gminy województwa lubuskiego otrzymały 2.016.177 zł z przeznaczeniem
na wdrożenie ustawy (przekazane środki finansowe pomniejszają koszty obsługi
zadania). Wysokość przekazanych środków była zgodna z za potrzebowaniami przekazanymi
przez jednostki samorządu terytorialnego.
Środki na bieżącą wypłatę świadczeń przekazywane są zgodnie ze zgłoszonymi
potrzebami i w terminach podanych przez jednostki.
W kwietniu br. przekazano łącznie 32.977.930 zł (z tego środki dla gmin 32.024.230 zł,
środki dla powiatów 953.700 zł). W maju br. przekazano 45.785.500 zł, w tym dotacja
dla gmin 44.916.800 zł, dotacja dla powiatów – 861.700 zł, dotacja dla samorządu
województwa – 7.000 zł. W czerwcu przekazano 58.017.300 zł, w tym dotacja dla gmin
7
57.041.500 zł, dotacja dla powiatów – 968.800 zł, dotacja dla samorządu województwa –
7.000 zł.
Wg stanu na dzień 30 czerwca 2016 r. do gmin przekazano środki finansowe w łącznej
wysokości 135.998.707 zł na realizację programu "Rodzina 500plus", w tym 133.982.530 zł
na wypłaty świadczenia wychowawczego wraz z przysługującymi gminom kosztami obsługi
oraz 1.363.919 zł na wdrożenie ustawy o pomocy państwa wychowywaniu dzieci w ramach
wydatków bieżących i 652.258 zł w ramach wydatków inwestycyjnych. Do powiatów
przekazano środki w wysokości 2.784.200 zł na wypłaty dodatków wychowawczych
i dodatków do zryczałtowanej kwoty. Do samorządu województwa przekazano do końca
czerwca br. 14.000 zł.
8
4. Gminy – realizacja świadczenia wychowawczego
4.1. Korzystający ze świadczeń wychowawczych
Wg szacunków liczba dzieci uprawnionych w województwie lubuskim do świadczeń
wychowawczych wynosi 105 796 osób z 77 984 rodzin. Średniomiesięcznie świadczenie
przysługuje dla ponad 88,5 tys. dzieci.
Do 1 lipca 2016 r. złożono 67 378 wniosków o świadczenie wychowawcze (w tym
12 735 drogą elektroniczną). Najwięcej wniosków trafiło do jednostek w kwietniu. Poniższy
wykres przedstawia dane dotyczące liczby złożonych wniosków na koniec każdego miesiąca.
Liczba wniosków o świadczenie wychowawcze
67 378
63 386
55 204
30 kwietnia
31 maja
1 lipca
W ciągu trzech pierwszych miesięcy realizacji programu gminy wydały łącznie 61 285
decyzji w sprawie świadczeń wychowawczych, w tym 60 005 decyzji przyznających prawo
do świadczeń wychowawczych. Wskaźnik liczby decyzji do liczby złożonych wniosków
wynosi dla naszego województwa 91% (załącznik 3). W gminach Lipinki Łużyckie,
Santok, Szczaniec, Świdnica, Witnica i Zwierzyn, na poziomie organu właściwego
rozpatrzone zostały wszystkie wnioski. Spośród wniosków złożonych w tych gminach
pozostały do rozpatrzenia jedynie wnioski przekazane w ramach koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego do Marszałka Województwa Lubuskiego. Rozkład liczby
9
wniosków oczekujących do rozpatrzenia w stosunku do wniosków przekazanych do ROPS
i ogólnej liczby złożonych wniosków obrazuje załącznik 4.
Do rozpatrzenia w skali całego województwa pozostaje na dzień 01.07.2016 r.
5 791 wniosków, w tym 1 183 złożone w kwietniu. Spośród wniosków złożonych w kwietniu
915 zostało przekazanych do Marszałka celem zbadania czy zachodzą przepisy o koordynacji
zabezpieczenia społecznego. Pozostałe 268 spraw jest w trakcie uzupełniania braków
formalnych
i
rozpatrywania
na
poziomie
gminy.
Strukturę
i
liczbę
wniosków
nierozpatrzonych przedstawia poniższy wykres.
Liczba wniosków oczekujących na rozpatrzenie
(na dzień 01.07.2016r.)
5791
4017
1774
wnioski oczekujące na
rozpatrzenie ogółem
w tym wnioski przekazane
w tym wnioski do
do Marszałka
rozpatrzenia na poziomie
gmin
Stopień realizacji zadania wg wskaźnika udziału liczby wydanych decyzji w sumie
liczby wniosków oczekujących na rozpatrzenie oraz liczby wydanych decyzji obrazuje
załącznik 2.
Na prawie 360 tys. należnych świadczeń ponad 156 tys. tj. 44% przyznanych zostało
na pierwsze dziecko. Największy udział świadczeń na pierwsze dziecko w stosunku
do ogólnej liczby dzieci, na które wypłacane jest świadczenie wychowawcze występuje
w następujących gminach:

Łęknica 85%

Łagów 85%

Torzym 82%
Najmniej świadczeń na pierwsze dziecko w stosunku do ogólnej liczby świadczeń
wychowawczych wypłacanych jest w gminach:
10

Świebodzin 12%

Trzebiel 14%

Bytom Odrzański 13%

Pszczew 21%.
Województwo lubuskie zamieszkuje 195 558 dzieci do 18 roku życia. Świadczenie
wychowawcze wypłacane jest dla ponad 88,5 tys. dzieci, tj. 45% populacji dzieci
województwa lubuskiego korzysta z nowej formy wsparcia jaką jest świadczenie
wychowawcze.
Dla porównania obu miast wojewódzkich: w Gorzowie Wlkp. wskaźnik ten wynosi 40,8%,
a w Zielonej Górze 36%.
4.2. Wydatki na świadczenia wychowawcze
Na wypłatę świadczeń wychowawczych (bez środków na koszty obsługi
i na wdrożenie) gminy wydały do 01 lipca br. łącznie prawie 130 mln zł. Jako pierwsza
wypłaty dokonała gmina Santok. Wydatki na świadczenia wychowawcze w województwie
lubuskim w podziale na powiaty obrazuje poniższa mapa.
11
Wydatki poniesione z budżetu państwa na świadczenie wychowawcze
(bez środków na koszty obsługi i na wdrożenie) – stan na 01.07.2016r.
Legenda
12
Gminy wypłaciły łącznie 258 523 świadczeń na kwotę 129 038 754 zł.
W przeliczeniu daje to średnią wysokość jednego świadczenia na poziomie 497 zł.
Dotychczas tylko jedna gmina – Skwierzyna wypłaciła świadczenia w formie
rzeczowej.
Na 359 483 przyznanych świadczeń (należne za 4 miesiące od kwietnia do lipca
2016 r.) gminy wypłaciły 258 523, tj. (72%). Zważywszy na fakt, iż dane dotyczą dnia 1 lipca
należy przyjąć, iż świadczenia należne za lipiec wypłacane będą do końca miesiąca.
Kilka gmin wypłaciło należne za lipiec świadczenia już 1 lipca (4 741 świadczeń).
Najwięcej świadczeń wypłaciły Zielona Góra (ponad 27 tys.) i Gorzów Wlkp.
(prawie 25 tys.). Gorzów Wlkp. rozpoczął wypłaty w kwietniu wypłacając 3 078 świadczeń
na kwotę 1 538 933. Zielona Góra rozpoczęła wypłaty w maju.
Przyjmując średniomiesięczną liczbę dzieci objętych wsparciem w formie świadczeń
wychowawczych oraz uwzględniając wydatki już poniesione do końca roku można
przewidzieć, że na realizację Programu 500+ (bez kosztów obsługi) wydatkowana zostanie
kwota 394,5 mln zł. W budżecie Wojewody zabezpieczona jest 437.422.000 zł na wypłatę
świadczenia wychowawczego realizowanego przez gminy (wraz z przysługującymi 2%
kosztów obsługi).
4.3. Obsługa świadczeń wychowawczych
Koszty obsługi świadczeń wychowawczych są finansowane z dotacji przekazywanej
z budżetu państwa. W roku 2016 wynoszą one 2% otrzymanej dotacji na świadczenie
wychowawcze. W ramach tych środków gminy mogły zorganizować stanowiska pracy,
zatrudnić osoby do realizacji zadania lub podwyższyć wynagrodzenia pracownikom, którym
zwiększono zakres obowiązków. Ponadto środki te mogą być przeznaczone na bieżącą
obsługę zadania, tj. pokrycie wszystkich wydatków związanych z realizacją ustawy o pomocy
państwa w wychowywaniu dzieci, np. wynagrodzenia osób realizujących program, opłaty
pocztowe, bankowe, zakup materiałów biurowych, tonerów, druk wniosków, szkolenia itp.
Od 2017 roku koszty obsługi będą wynosiły 1,5% otrzymanej dotacji na świadczenie
wychowawcze.
W woj. lubuskim w 70 gminach zadanie realizowane jest przez ośrodki pomocy
społecznej natomiast w 12 przypadkach – przez pracowników urzędów miast i gmin.
13
Realizacją zadania w gminach zajmuje się 356 osób (stan na 01.07.2016), z tego:

196 osób to pracownicy realizujący inne zadania (np. z zakresu świadczeń
rodzinnych, pomocy osobom uprawnionym do alimentów, Karty Dużej Rodziny,
pomocy społecznej), którym w związku z wejściem w życie ustawy o pomocy
państwa w wychowywaniu dzieci zwiększono zakres obowiązków

160 osób – osoby nowozatrudnione, w tym jest 106 etatów, 12 osób zatrudnionych
w ramach umów cywilno-prawnych.
Lubuskie gminy były bardzo dobrze przygotowane do wdrożenia i realizacji programu
Rodzina 500+. W marcu br. prawie wszystkie gminy rozpoczęły wydawanie wniosków.
Druki wniosków wydawane były w trakcie zebrań wiejskich, roznoszone były przez sołtysów,
listonoszy, jak również przekazywano je osobom uprawnionym do zasiłków rodzinnych.
Ponadto wnioski umieszczane były na stronach BIP ośrodków pomocy społecznej oraz
urzędów gmin.
W Gorzowie Wlkp. i Zielonej Górze wnioski można było złożyć także w szkołach,
żłobkach, przedszkolach, galeriach handlowych, również w soboty i niedziele.
Wszystkie gminy woj. lubuskiego były przygotowane do przyjmowania wniosków
drogą elektroniczną. W niektórych jednostkach, przed dniem 1 kwietnia 2016 r. zostało
przetestowane składanie wniosków drogą elektroniczną w ramach świadczeń rodzinnych.
Do dnia 8 czerwca br. na wdrożenie ustawy i bieżącą obsługę zadania
(w ramach 2%) gminy wydały 2.863.899 zł (w tym 2.395.587 zł w ramach wydatków
bieżących, a 468.312 zł w ramach środków inwestycyjnych).
Z kwoty tej 33% zostało przeznaczone na wynagrodzenia wraz z pochodnymi, dodatki
zadaniowe, nagrody. Ponadto część gmin zgłaszało, że wypłata dodatków i nagród
za realizację zadania zostanie dokonana w III kwartale br., po złożeniu wniosków przez
wszystkich uprawnionych. 25% z powyższej kwoty gminy przeznaczyły na wyposażenie
stanowisk pracy, zakup mebli, art. biurowe, tonery, papier. Na sprzęt komputerowy gminy
przeznaczyły 20% środków dotychczas wydanych na wdrożenie i obsługę zadania.
W niektórych gminach niezbędne było dokonanie remontów i prac budowlanych – na ten cel
przeznaczono 12% kwoty. Zaś pozostałe środki zostały wydane na opłaty pocztowe,
bankowe, druk wniosków, szkolenia itp.
14
5. Powiaty - dodatek wychowawczy i dodatek do zryczałtowanej kwoty
5.1. Korzystający z dodatków wychowawczych i dodatków do zryczałtowanej
kwoty
W przypadku zadania realizowanego przez powiaty szacuje się, iż wsparciem
w postaci dodatku wychowawczego i dodatku do zryczałtowanej kwoty zostanie objętych
łącznie 1.906 dzieci przebywających w pieczy zastępczej.
Z danych ze sprawozdania wynika, iż na dzień 01.07.2016 r. do powiatów
w województwie lubuskim wpłynęło 1.799 wniosków, w tym 1.783 o ustalenie prawa
do dodatku wychowawczego oraz 16 do zryczałtowanej kwoty.
Na dzień dzisiejszy 6 na 14 powiatów rozpatrzyło wszystkie wnioski o przyznanie
dodatków, a w pozostałych w trakcie rozpatrywania jest od 1 do 6 wniosków (wnioski
dotyczą nowych rodzin).
W okresie od 1 kwietnia do 1 lipca 2016r. wsparciem zostało objętych prawie 100 %
dzieci do 18. r.ż. przebywających w pieczy zastępczej.
5.2. Wydatki na dodatki wychowawcze i dodatki do zryczałtowanej kwoty
Powiaty wypłaciły dotychczas 2 652 225zł udzielając świadczeń w formie dodatków
wychowawczych oraz dodatków do zryczałtowanej kwoty dla prawie 1900 dzieci
umieszczonych w pieczy zastępczej. Strukturę wydatków w powiatach obrazuje poniższy
wykres.
15
Struktura wydatków w powiatach.
dodatki do
zryczałtowanej
kwoty ;
41 867 zł
dodatki
wychowawcze
(dla dzieci w
rodzinach
zastępczych);
2 610 358 zł
Najwięcej środków wydatkowano w powiecie żagańskim i w Gorzowie Wlkp. Najmniej
dodatków wypłacono w powiecie słubickim. Wielkość wydatków w poszczególnych
powiatach obrazuje poniższa mapa.
16
Wydatki powiatów (bez środków na koszty obsługi) na wypłatę dodatków
wychowawczych i dodatków do zryczałtowanej kwoty (od 01.04 – 01.07.2016)
Legenda
17
5.3. Obsługa zadania w powiatach
Koszty obsługi dodatków wychowawczych oraz dodatków do zryczałtowanej kwoty
są finansowane z dotacji przekazywanej z budżetu państwa i wynoszą 1% otrzymanej dotacji
na dodatki wychowawcze oraz dodatki do zryczałtowanej kwoty.
Środki te mogą być przeznaczone na bieżącą obsługę zadania, tj. wynagrodzenia osób
realizujących program, opłaty pocztowe, bankowe, zakup materiałów biurowych, tonerów itp.
6. Działania Wojewody Lubuskiego
Mając na względzie konieczność zapewnienia sprawnego wdrożenia i realizacji
ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, służby Wojewody Lubuskiego podjęły
szereg działań mających ułatwić mieszkańcom województwa złożenie wniosku, a także
usprawnić realizację programu Rodzina 500+ przez jednostki samorządu terytorialnego.
W dniu 18 stycznia 2016 r. w Lubuskim Urzędzie Wojewódzkim w Gorzowie Wlkp.
odbyło się spotkanie z udziałem P. Elżbiety Rafalskiej, Ministra Rodziny, Pracy i Polityki
Społecznej, P. Władysława Dajczaka, Wojewody Lubuskiego oraz P. Roberta Palucha,
Wicewojewody Lubuskiego, dotyczące ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu
dzieci. W konsultacjach uczestniczyli prezydenci miast, burmistrzowie i wójtowie z lubuskich
gmin, a także przedstawiciele m. in. ośrodków pomocy społecznej, urzędów pracy,
organizacji pozarządowych oraz członkowie lubuskich rodzin.
Podczas spotkania Minister Elżbieta Rafalska omówiła główne założenia do ustawy.
Uczestnicy spotkania przekazali, że świadczenie jest bardzo oczekiwane przez lubuskie
rodziny. Przedstawiciele samorządów i ośrodków pomocy społecznej zgłosili potencjalne
problemy, które mogą pojawić się podczas realizacji ustawy.
Spotkanie było jednym z etapów prowadzonych konsultacji społecznych projektu
ustawy wprowadzającej świadczenie wychowawcze 500 zł. Przedstawione wnioski
i propozycje Wojewoda przekazał do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.
W dniu 25 lutego br. eksperci Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
przeprowadzili szkolenie dla osób zaangażowanych w samorządach we wdrażanie ustawy
o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Do Lubuskiego Urzędu Wojewódzkiego
zaproszeni zostali przedstawiciele wszystkich gmin w regionie. Wzięło w nim udział
18
ponad 100 osób. Szkolenie zostało nagrane, a gminom umożliwiono odsłuchanie przebiegu
szkolenia.
Ponadto w marcu br. służby Wojewody przygotowały i udostępniły gminom
zestawienie „dobrych praktyk”, tj. działań podejmowanych przez gminy i ośrodki pomocy
społecznej w celu usprawnienia wdrożenia ustawy (np. wydłużenie godzin pracy ośrodka
pomocy społecznej, urzędu gminy, utworzenie punktów konsultacyjno-informacyjnych,
w których będzie możliwe uzyskanie informacji nt. programu, pobranie druku wniosku
oraz złożenie wniosku – np. żłobki, przedszkola, szkoły, świetlice wiejskie, wprowadzenie
systemu kolejkowego, spotkania informacyjne w każdej miejscowości w gminie połączone
z wydawaniem wniosków, akcje informacyjne w lokalnych mediach lub na stronie
internetowej ośrodka oraz urzędu gminy).
Wszystkim lubuskim gminom został przekazany podręcznik instruktażowy
przygotowany przez ekspertów Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dotyczący
programu „Rodzina 500 plus” i zawierający wyjaśnienia poszczególnych przepisów ustawy
o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Podręcznik został także umieszczony na stronie
internetowej LUW.
We współpracy z gminami przygotowano wykaz realizatorów świadczeń
wychowawczych i miejsc przyjmowania wniosków w poszczególnych gminach
z uwzględnieniem godzin pracy. Wykaz udostępniono na stronie internetowej LUW
w marcu br.
Od dnia 19 lutego 2016 r., w ramach poczty mailowej w LUW, uruchomiony został
mail [email protected] , na który wpływają zapytania od osób zainteresowanych
oraz realizatorów świadczeń. Odpowiedzi i wyjaśnień dot. zgłaszanych zapytań
i problemów udzielają pracownicy Wydziału Polityki Społecznej. Dotychczas wpłynęło
prawie 400 maili.
Od 1 marca br. w Lubuskim Urzędzie Wojewódzkim działa infolinia 500+
(nr tel. 95 7 115 500), którą obsługują pracownicy Wydziału Polityki Społecznej.
Na infolinię można zadzwonić od poniedziałku do piątku w godzinach od 9:00
do 15:00. W kwietniu infolinia działała również w soboty (w pierwszy weekend
także w niedzielę). Od dnia 1 marca br. do 5 lipca br. odebrano prawie 1.805 telefonów.
Na numer lubuskiej infolinii dzwoniło również bardzo dużo osób spoza województwa
(najczęściej z dolnośląskiego, mazowieckiego i lubelskiego).
W pierwszych dniach funkcjonowania infolinii najczęściej zadawano pytania
dotyczące:
19

wypełnienia wniosku i miejsc, w których można go złożyć,

koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,

dochodów uzyskanych i utraconych,

świadczenia wychowawczego dla samotnych matek,

składu rodziny w przypadku patchworkowych związków.
W ostatnich tygodniach pytania dotyczą głównie terminu wydania decyzji i wypłaty
świadczenia wychowawczego oraz koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
Służby Wojewody prowadziły bieżący monitoring stanu przygotowań lubuskich
samorządów do wdrożenia ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci,
były w stałym kontakcie z realizatorami świadczeń, niezwłocznie reagowały na zgłaszane
problemy
i
zachęcały
do
podjęcia
działań
informacyjnych
na
terenie
gminy
przy wykorzystaniu lokalnych mediów.
Po wejściu w życie ustawy monitorowano realizację ustawy, prowadzenie postępowań
administracyjnych oraz dokonywanie wypłat świadczeń. Dotacja na wypłatę świadczeń
oraz koszty obsługi zadania była przekazywana w terminach i kwotach zapotrzebowanych
przez gminy i powiaty. Realizatorzy zostali także poinformowani, że w przypadku
zwiększenia
zapotrzebowania
na
środki
finansowe
na
realizację
ww.
zadania,
mogą wnioskować o dodatkowe środki, w ramach posiadanego planu. Wszystkie niedobory
zostały uzupełnione, w miarę przekazywanych przez Ministerstwo Finansów środków.
W związku z tym iż nie wszystkie gminy rozpoczęły wypłatę świadczeń w kwietniu
br., mając na względzie cel programu i dobro lubuskich rodzin, w dniu 11 maja br. Wojewoda
Lubuski zwrócił się do gmin, które do dnia 10 maja br. nie rozpoczęły wypłat świadczeń,
z prośbą o podjęcie skutecznych działań mających na celu wypłatę świadczeń
w maju br. Wskutek interwencji Wojewody, wszystkie gminy w maju br. rozpoczęły wypłaty
świadczeń wychowawczych.
W ramach akcji promocyjno-informacyjnej programu Rodzina 500 plus, służby
Wojewody Lubuskiego specjalnie oznakowanym „500 busem” odwiedziły wszystkie gminy
w województwie.
Podczas pobytu 500 busa w gminach, mieszkańcy najczęściej pytali, jak właściwie
wypełnić wniosek oraz jakie dokumenty należy do niego dołączyć. Pytania dotyczyły również
dochodu utraconego i uzyskanego, a także uprawnień do świadczeń w sytuacji, gdy członek
20
rodziny przebywa poza granicami kraju. W mobilnym punkcie informacyjnym można było
także dowiedzieć się, gdzie złożyć wniosek.
Realizacja zadania w województwie lubuskim przebiega sprawnie, Wojewoda
nie ma sygnałów o zakłóceniach w realizacji Programu. Gminy i powiaty na bieżąco
przyjmują i weryfikują wnioski, a także wypłacają świadczenia. Służby Wojewody
monitorują realizację zadania i w przypadku jakichkolwiek zagrożeń w jego realizacji
podejmują działania zapobiegawcze.
7. Podsumowanie
Z informacji przekazywanych przez mieszkańców województwa lubuskiego wynika,
że oczekiwane jest rozszerzenie programu o wsparcie na dorosłe, studiujące w systemie
dziennym dzieci, które pozostają na utrzymaniu rodziców. Ponadto należałoby rozważyć
zniesienie kryterium dochodowego uprawniającego do świadczenia na pierwsze dziecko.
Docelowo zasadnym wydaje się wzięcie pod uwagę kwestii wygaszania lub gruntownego
przebudowania obecnie obowiązującego systemu świadczeń rodzinnych.
Program „Rodzina 500 plus” jest znaczącym wstępem do budowania polityki
prorodzinnej ukierunkowanej na kompleksowe wsparcie polskich rodzin. Wartością dodaną
programu jest przestrzeń, jaka stworzyła się do dyskusji o polityce społecznej, o tym jak ma
ona wyglądać, oraz na jakich zasadach funkcjonować.
21
Załącznik 1
Możliwe formy złożenia wniosku o świadczenie wychowawcze
Wniosek o świadczenie wychowawcze
elektronicznie
emp@tia
bankowość
elektroniczna
ePUAP
www.empatia.mrpips.gov.pl
platforma Informacyjno - Usługowa
Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki
Społecznej
22
listownie
osobiście
Platforma Usług
Elektroncznych ZUS
Załącznik 2
Stopień realizacji zadania (wskaźnik udziału liczby wydanych decyzji w sumie liczby
wniosków oczekujących na rozpatrzenie oraz liczby wydanych decyzji)
Lp.
Nazwa jednostki
Liczba złożonych
"unikatowych" (tj.
niepowtarzających
się) wniosków
o ustalenie prawa do
świadczenia
wychowawczego
Liczba oczekujących
na rozpatrzenie
wniosków o ustalenie
prawa do świadczenia
wychowawczego
(złożonych w formie
papierowej i drogą
elektroniczną)
Liczba wydanych
(na podstawie
wniosków złożonych
w formie papierowej
i drogą elektroniczną)
decyzji w sprawach
dotyczących świadczenia
wychowawczego
Stopień realizacji
zadania (wskaźnik
udziału liczby
wydanych decyzji
w sumie liczby
wniosków
oczekujących na
rozpatrzenie oraz
liczby wydanych
decyzji)
1
UG Zwierzyn
351
3
348
99,15%
2
UMiG Słubice
1 082
24
1 026
97,71%
3
UG Żary
966
21
829
97,53%
4
UMiG Witnica
919
25
882
97,24%
5
UG Przytoczna
440
12
422
97,24%
6
UG Santok
622
18
622
97,19%
7
UG Brzeźnica
276
8
271
97,13%
8
UG Szczaniec
273
8
265
97,07%
9
UG Skąpe
336
11
337
96,84%
10
UMiG Nowe Miasteczko
440
14
426
96,82%
11
UMiG Iłowa
465
15
452
96,79%
12
UG Deszczno
772
25
723
96,66%
13
UG Świdnica
489
19
482
96,21%
14
UMiG Strzelce Krajeńskie
1 255
45
1 124
96,15%
15
UG Krzeszyce
364
14
347
96,12%
16
UMiG Sława
1 001
38
938
96,11%
17
UG Lipinki Łużyckie
247
10
237
95,95%
18
UMP Gorzów
Wielkopolski
7 724
322
7 402
19
UMiG Sulechów
1 786
81
1 705
20
UMiG Nowogród
Bobrzański
637
29
584
21
UG Stare Kurowo
311
16
295
94,86%
22
UG Wymiarki
157
8
147
94,84%
23
UMiG Czerwieńsk
785
41
736
94,72%
24
UMiG Ośno Lubuskie
462
25
441
94,64%
25
UG Niegosławice
353
19
330
94,56%
26
UG Bytnica
202
11
188
94,47%
27
UG Kolsko
263
15
254
94,42%
28
UMiG Kargowa
477
28
456
94,21%
29
UG Słońsk
378
21
342
94,21%
30
UMiG Bytom Odrzański
433
25
406
94,20%
31
UMiG Babimost
424
25
398
94,09%
32
UG Górzyca
284
17
266
93,99%
33
UG Łagów
292
18
274
93,84%
95,83%
95,46%
95,27%
34
UMiG Szlichtyngowa
402
27
375
93,28%
35
UMiG Świebodzin
36
UG Przewóz
1 989
137
1 890
93,24%
222
15
201
37
93,06%
UG Kłodawa
683
48
640
93,02%
38
UG Lubrza
253
18
240
93,02%
39
UMiG Dobiegniew
479
33
438
92,99%
40
UG Pszczew
327
23
304
92,97%
41
UG Lubiszyn
515
38
486
92,75%
42
UM Gozdnica
190
14
176
92,63%
43
UMiG Rzepin
591
43
540
92,62%
44
UM Kostrzyn nad Odrą
1 244
88
1 105
92,62%
45
UG Dąbie
337
24
300
92,59%
46
UMiG Wschowa
1 608
120
1 488
92,54%
47
UMiG Skwierzyna
811
62
753
92,39%
48
UMiG Krosno Odrzańskie
1 183
88
1 036
49
UMiG Lubsko
1 336
105
1 231
92,14%
50
UMiG Lubniewice
178
15
170
91,89%
51
UMiG Szprotawa
1 352
109
1 214
91,76%
52
UMiG Torzym
495
41
454
91,72%
53
UMP Zielona Góra
7 754
659
7 095
91,50%
54
UG Bledzew
349
31
322
91,22%
55
UMiG Małomice
350
32
328
91,11%
56
UG Bogdaniec
530
49
495
90,99%
57
UMiG Sulęcin
1 158
107
1 051
90,76%
58
UG Zabór
327
31
299
90,61%
59
UG Maszewo
195
17
161
90,45%
60
UG Gubin
504
50
451
90,02%
61
UG Trzebiechów
260
26
232
89,92%
62
UMiG Trzciel
462
48
416
89,66%
63
UG Bobrowice
202
21
181
89,60%
64
UG Siedlisko
320
34
286
89,38%
65
UG Tuplice
197
21
176
89,34%
66
UM Nowa Sól
2 293
251
2 055
89,12%
67
UG Brody
267
30
237
88,76%
68
UG Trzebiel
306
35
271
88,56%
69
UMiG Cybinka
369
43
327
88,38%
70
UMiG Drezdenko
1 334
176
1 249
87,65%
71
UMiG Jasień
468
62
408
86,81%
72
UG Żagań
505
70
433
86,08%
73
UG Bojadła
221
31
190
85,97%
74
UMiG Zbąszynek
508
74
444
85,71%
75
UM Żagań
1 567
225
1 342
85,64%
76
UM Gubin
1 007
174
894
83,71%
77
UMiG Kożuchów
1 185
196
989
83,46%
24
92,17%
78
UG Nowa Sól
79
80
81
UM Łęknica
82
568
94
435
82,23%
UG Otyń
561
UM Żary
2 391
114
447
79,68%
495
1 856
78,95%
165
36
125
77,64%
UMiG Międzyrzecz
1 594
500
1 094
68,63%
RAZEM
67 378
5 791
61 285
91,37%
25
Załącznik 3
Wskaźnik (liczba decyzji / liczba wniosków)
1
UG Skąpe
336
Liczba wydanych
(na podstawie wniosków
złożonych w formie
papierowej i drogą
elektroniczną) decyzji w
sprawach dotyczących
świadczenia wychowawczego
337
2
UG Santok
622
622
100,00%
3
UG Zwierzyn
351
348
99,15%
4
UG Świdnica
489
482
98,57%
5
UG Brzeźnica
276
271
98,19%
6
UMiG Iłowa
465
452
97,20%
7
UG Szczaniec
273
265
97,07%
8
UMiG Nowe Miasteczko
440
426
96,82%
9
UG Kolsko
263
254
96,58%
10
UMiG Witnica
919
882
95,97%
11
UG Lipinki Łużyckie
247
237
95,95%
12
440
422
95,91%
7 724
7 402
14
UG Przytoczna
UMP Gorzów
Wielkopolski
UMiG Kargowa
477
456
95,60%
15
UMiG Lubniewice
178
170
95,51%
16
UMiG Sulechów
1 786
1 705
95,46%
17
UMiG Ośno Lubuskie
462
441
95,45%
18
UG Krzeszyce
364
347
95,33%
19
UMiG Świebodzin
1 989
1 890
95,02%
20
UG Lubrza
253
240
94,86%
21
UG Stare Kurowo
311
295
94,86%
22
UMiG Słubice
1 082
1 026
94,82%
23
UG Lubiszyn
515
486
94,37%
24
UMiG Babimost
424
398
93,87%
25
UG Łagów
292
274
93,84%
26
UMiG Bytom Odrzański
433
406
93,76%
27
UMiG Czerwieńsk
785
736
93,76%
28
UMiG Małomice
350
328
93,71%
29
UMiG Sława
1 001
938
93,71%
30
UG Kłodawa
683
640
93,70%
31
UG Górzyca
284
266
93,66%
32
UG Deszczno
772
723
93,65%
33
UG Wymiarki
157
147
93,63%
34
UMiG Drezdenko
1 334
1 249
93,63%
35
UG Niegosławice
353
330
93,48%
36
UG Bogdaniec
530
495
93,40%
37
UMiG Szlichtyngowa
402
375
93,28%
38
UG Bytnica
202
188
93,07%
39
UG Pszczew
327
304
92,97%
40
UMiG Skwierzyna
811
753
92,85%
41
UM Gozdnica
190
176
92,63%
42
UMiG Wschowa
1 608
1 488
92,54%
Lp.
13
Nazwa jednostki
Liczba złożonych
"unikatowych" wniosków o
ustalenie prawa do świadczeń
wychowawczych
26
Wskaźnik
(liczba decyzji / liczba wniosków)
100,30%
95,83%
43
UG Bledzew
349
322
92,26%
44
UMiG Lubsko
1 336
1 231
92,14%
45
UMiG Torzym
495
454
91,72%
46
UMiG Nowogród
Bobrzański
637
584
47
UMP Zielona Góra
7 754
7 095
91,50%
48
UMiG Dobiegniew
479
438
91,44%
49
UG Zabór
327
299
91,44%
50
UMiG Rzepin
591
540
91,37%
51
UMiG Sulęcin
1 158
1 051
90,76%
52
UG Przewóz
222
201
90,54%
53
UG Słońsk
378
342
90,48%
54
UMiG Trzciel
462
416
90,04%
55
UMiG Szprotawa
1 352
1 214
89,79%
56
UM Nowa Sól
2 293
2 055
89,62%
57
202
181
89,60%
1 255
1 124
59
UG Bobrowice
UMiG Strzelce
Krajeńskie
UG Gubin
504
451
89,48%
60
UG Siedlisko
320
286
89,38%
61
UG Tuplice
197
176
89,34%
62
UG Trzebiechów
260
232
89,23%
63
UG Dąbie
337
300
89,02%
64
UM Kostrzyn nad Odrą
1 244
1 105
88,83%
65
UM Gubin
1 007
894
88,78%
66
UG Brody
267
237
88,76%
67
UMiG Cybinka
369
327
88,62%
68
306
271
88,56%
1 183
1 036
70
UG Trzebiel
UMiG Krosno
Odrzańskie
UMiG Zbąszynek
508
444
87,40%
71
UMiG Jasień
468
408
87,18%
72
UG Bojadła
221
190
85,97%
73
UG Żary
966
829
85,82%
74
UG Żagań
505
433
85,74%
75
UM Żagań
1 567
1 342
85,64%
76
UMiG Kożuchów
1 185
989
83,46%
77
UG Maszewo
195
161
82,56%
78
UG Otyń
561
447
79,68%
79
UM Żary
2 391
1 856
77,62%
80
UG Nowa Sól
568
435
76,58%
81
UM Łęknica
165
125
75,76%
82
UMiG Międzyrzecz
1 594
1 094
68,63%
RAZEM
67 378
61 285
90,96%
58
69
27
91,68%
89,56%
87,57%
Załącznik 4
Lp.
Nazwa jednostki
Liczba złożonych
"unikatowych"
wniosków o
ustalenie prawa
do św. wych.
Liczba
- w tym wniosków
oczekujących na
przekazanych
rozpatrzenie
przez organ
wniosków o
właściwy do ROPS
ustalenie prawa do
i na dzień 01.07
św. wych.
organ właściwy nie
(złożonych w
posiada wiedzy o
formie papierowej
rozstrzygnięciu
i drogą
ROPS
elektroniczną)
10
10
Wnioski oczekujące wnioski
ROPS/wnioski
ogółem
1
UG Lipinki Łużyckie
247
2
UG Santok
622
18
18
0,00%
3
UG Szczaniec
273
8
8
0,00%
4
UG Świdnica
489
19
19
0,00%
5
UMiG Witnica
919
25
25
0,00%
6
UG Zwierzyn
351
3
3
0,00%
7
UG Żary
966
21
19
0,21%
8
UG Krzeszyce
364
14
13
0,27%
9
UG Górzyca
284
17
16
0,35%
10
UG Przewóz
222
15
14
0,45%
11
UG Deszczno
772
25
21
0,52%
12
UMiG Słubice
1 082
24
17
0,65%
13
UG Dąbie
337
24
21
0,89%
14
UMiG Babimost
424
25
7
4,25%
15
UG Bledzew
349
31
14
4,87%
16
UG Bobrowice
202
21
17
1,98%
17
UG Bogdaniec
530
49
13
6,79%
18
UG Bojadła
221
31
4
12,22%
19
UG Brody
267
30
23
2,62%
20
UG Brzeźnica
276
8
7
0,36%
21
UG Bytnica
202
11
9
0,99%
22
UG Maszewo
195
17
15
1,03%
23
UMiG Iłowa
465
15
10
1,08%
24
UMiG Ośno Lubuskie
462
25
20
1,08%
25
UMiG Sława
1 001
38
27
1,10%
26
UG Przytoczna
440
12
7
1,14%
27
UMiG Strzelce Krajeńskie
1 255
45
30
1,20%
28
UMiG Nowe Miasteczko
440
14
7
1,59%
29
UMiG Nowogród
Bobrzański
637
29
18
30
UG Skąpe
336
11
5
1,79%
31
UMiG Kargowa
477
28
18
2,10%
32
UMP Gorzów Wielkopolski
7 724
322
152
2,20%
33
UMiG Bytom Odrzański
433
25
15
2,31%
34
UMiG Sulechów
1 786
81
39
2,35%
35
UG Słońsk
378
21
12
2,38%
36
UG Tuplice
197
21
16
2,54%
37
UG Niegosławice
353
19
10
2,55%
38
UG Stare Kurowo
311
16
8
2,57%
39
UM Gozdnica
190
14
9
2,63%
40
UMiG Rzepin
591
43
27
2,71%
41
UG Lubrza
253
18
11
2,77%
42
UMiG Czerwieńsk
785
41
17
3,06%
43
UG Wymiarki
157
8
3
3,18%
28
0,00%
1,73%
44
UG Kolsko
263
15
6
3,42%
45
UG Łagów
292
18
8
3,42%
46
UMiG Sulęcin
1 158
107
67
3,45%
47
UG Gubin
504
50
31
3,77%
48
UMiG Dobiegniew
479
33
13
4,18%
49
UM Kostrzyn nad Odrą
1 244
88
36
4,18%
50
UMiG Torzym
495
41
20
4,24%
51
UMiG Cybinka
369
43
27
4,34%
52
UMiG Krosno Odrzańskie
1 183
88
36
4,40%
53
UMiG Wschowa
1 608
120
49
4,42%
54
UMiG Szlichtyngowa
402
27
9
4,48%
55
UMiG Lubniewice
178
15
7
4,49%
56
UG Lubiszyn
515
38
14
4,66%
57
UG Siedlisko
320
34
19
4,69%
58
UMiG Lubsko
1 336
105
40
4,87%
59
UG Pszczew
327
23
7
4,89%
60
UMiG Świebodzin
1 989
137
38
4,98%
61
UMiG Trzciel
462
48
25
4,98%
62
UG Kłodawa
683
48
12
5,27%
63
UMiG Skwierzyna
811
62
18
5,43%
64
UMiG Szprotawa
1 352
109
21
6,51%
65
UMiG Jasień
468
62
29
7,05%
66
UMP Zielona Góra
7 754
659
106
7,13%
67
UG Trzebiel
306
35
13
7,19%
68
UG Zabór
327
31
7
7,34%
69
UMiG Małomice
350
32
6
7,43%
70
UM Gubin
1 007
174
98
7,55%
71
UG Trzebiechów
260
26
5
8,08%
72
UM Łęknica
165
36
22
8,48%
73
UM Nowa Sól
2 293
251
42
9,11%
74
UMiG Drezdenko
1 334
176
28
11,09%
75
UMiG Zbąszynek
508
74
17
11,22%
76
UG Żagań
505
70
9
12,08%
77
UMiG Kożuchów
1 185
196
40
13,16%
78
UM Żagań
1 567
225
16
13,34%
79
UG Nowa Sól
568
94
12
14,44%
80
UG Otyń
561
114
10
18,54%
81
UM Żary
2 391
495
23
19,74%
82
UMiG Międzyrzecz
1 594
500
14
30,49%
67 378
5 791
1 774
5,96%
RAZEM
29