Nad niemiecki rynek pracy nadciąga katastrofa
Transkrypt
Nad niemiecki rynek pracy nadciąga katastrofa
Nad niemiecki rynek pracy nadciąga katastrofa Published in: Civil Development Forum (FOR) Blog (Polen), September 15, 2014. Opublikowane przez: Jakub Kopryk Autorem tekstu jest Klaus F. Zimmermann, profesor ekonomii University of Bonn (Niemcy) oraz dyrektor niemieckiego Institute for the Study of Labor (IZA). Artykuá ukazaá siĊ 2 kwietnia 2014 r. w The Wall Street Journal. Táumaczyá Jakub Kopryk. Nowa koalicja rządząca w Niemczech planuje wprowadziü krajową páacĊ minimalną na poziomie €8,50 za godzinĊ, począwszy od 1 stycznia 2015 r. (juĪ wprowadzono – przyp. táum). Odgórnie narzucony minimalny poziom wynagrodzenia za pracĊ wpáywa niekorzystnie na wskaĨniki zatrudnienia, w szczególnoĞci dla pracowników o niskich kwalifikacjach. Jednak odkąd decyzja rządu zapadáa, pytanie brzmi raczej: jak zminimalizowaü i záagodziü negatywne efekty nowych regulacji prawnych. W Niemczech, Ğrednia stawka godzinowa dla osób pracujących w peánym wymiarze czasu w roku 2012 wynosiáa €17,10. Oznacza to, Īe proponowana páaca minimalna stanowi 50% Ğredniej krajowej, plasując Niemcy znacznie powyĪej poziomu krajów OECD (40%). Ta asymetria bĊdzie miaáa negatywne konsekwencje dla rodzimego rynku pracy. Badania niemieckiego Institute for the Study of Labor (IZA) pokazują, Īe blisko 600 tys. osób (1,38 proc. siáy roboczej kraju) moĪe straciü pracĊ w wyniku nowego poziomu páacy minimalnej. WĞród nich znajdą siĊ osoby pracujące w niepeánym wymiarze czasu, kobiety, nisko wykwalifikowani pracownicy oraz mieszkaĔcy wschodnich Niemiec. Ruch ten moĪe podbiü stopĊ bezrobocia do poziomu 8,7 proc. (z poprzednich 7,3 proc.) – szczególnie, odkąd niepeáne zatrudnienie i sektor usáug mają tak istotny wpáyw na ostatni wzrost liczby miejsc pracy. Zmiana dotknie w szczególnoĞci maáe firmy oraz te wywodzące siĊ ze wschodnich Niemiec, które zmuszone bĊdą poczyniü znaczne korekty páac w górĊ. Wpáynie to równieĪ negatywnie na ogólny poziom zatrudnienia, stwarzając okazje do omijania páacy minimalnej poprzez, przykáadowo, niezapáacone nadgodziny lub przesuniĊcie zatrudnienia na kontrakty oparte na formalnym samozatrudnieniu. Niewykluczone jest równieĪ powstanie dodatkowej bariery na rynku pracy dla máodych pracowników, staĪystów, praktykantów oraz dáugotrwale bezrobotnych. Wysoki poziom páacy minimalnej skáania máodych do zrezygnowania z programów szkoleniowych. W jaki sposób? Páaca minimalna czyni proste prace bardziej atrakcyjnymi. Zamiast pomnaĪaü ludzki kapitaá, co odgrywa ogromną rolĊ w globalnej gospodarce, máodzi pracownicy są w stanie zaakceptowaü niewymagające wiĊkszych kwalifikacji i niestabilne posady, niszcząc w ten sposób swoje perspektywy na rynku pracy. Co wiĊcej – w związku z róĪnicami na tle poziomu páac minimalnych oraz gwarancją swobodnego przepáywu pracowników w obrĊbie Unii Europejskiej, pracownicy dodatkowi z krajów o niĪszej stawce minimalnej mogą szukaü pracy w Niemczech. RównieĪ ten fakt moĪe przynieĞü niepoĪądane skutki dla tamtejszego rynku pracy. W koĔcu – nie jest nawet pewne, czy nowa páaca minimalna speáni wzglĊdy sprawiedliwoĞci spoáecznej, wysuwanej jako gáówne uzasadnienie polityczne. ChociaĪ ma ona pozytywny wpáyw na rozkáad wynagrodzeĔ w kraju, to interakcja stawek minimalnych z obowiązującymi w kraju podatkami oraz systemami transferu bogactwa oznacza niewielką zmianĊ dochodu rozporządzalnego gospodarstw domowych. Dzieje siĊ tak, poniewaĪ wyĪsze zarobki zwiĊkszają zobowiązania podatkowe, co zaĞ z kolei prowadzi do redukcji otrzymywanych dodatkowych ĞwiadczeĔ pracowniczych. Co gorsza, wiĊkszoĞü osób, które obecnie kwalifikują siĊ do stawki minimalnej, wcale nie Īyje w gospodarstwach domowych o niskich dochodach. Nie jest wiĊc zaskoczeniem, Īe rozkáad dochodów w gospodarstwach domowych trudno poprawiü. Páace minimalne są bardzo nieefektywnym narzĊdziem w walce z nierównoĞcią. Co wiĊc powinno zostaü zrobione? Odkąd debata polityczna w tej sprawie dobiegáa koĔca, wskazane jest ostroĪne podejĞcie we wdraĪaniu prawa. RozpoczĊcie od poziomu niĪszego niĪ €8,50 umoĪliwiáoby rządowi niemieckiemu testowanie wpáywu páacy minimalnej na rynek. Bazując na rezultatach, páaca minimalna mogáaby byü zwiĊkszana stopniowo. Po drugie, niĪsza páaca minimalna dla máodzieĪy bez wyszkolenia, jak równieĪ dla staĪystów i praktykantów jest uzasadniona, pod warunkiem, Īe zdobywanie umiejĊtnoĞci ma (zasáuĪone) pierwszeĔstwo. Co wiĊcej, wyáączenie z páacy minimalnej dáugotrwale bezrobotnych sprawia, Īe nie bĊdzie ona trwaáą przeszkodą w ich zatrudnianiu. Po trzecie, rząd powinien nieustannie analizowaü dynamiczne zmiany w poziomie zatrudnienia i wynagrodzeĔ, wielkoĞci siáy roboczej przedsiĊbiorstw, popytu na pracĊ i jej jakoĞci. Na chwilĊ obecną wydaje siĊ, Īe rząd niemiecki nie planuje w sposób wnikliwy i przy wspóápracy z nienaleĪnymi organizacjami zbadaü efektów nowego prawa. Zmierza wiĊc do narzucenia páacy minimalnej w sposób restrykcyjny i powszechny, praktycznie bez wyjątków. Jednak rządzący powinni posuwaü siĊ w tym obszarze ostroĪnie. WszakĪe droga do poprawy w zakresie funkcjonowania polityki spoáecznej usáana jest przykáadami, które koĔczyáy siĊ odwrotnie niĪ zamierzano. Dochodziáo nie tylko do nieosiągniĊcia planowanych efektów pozytywnych, lecz równieĪ caákowitego im zaprzeczenia. Niemcy nie mogą pozwoliü sobie na takie báĊdy.