Show publication content! - Bałtycka Biblioteka Cyfrowa
Transkrypt
Show publication content! - Bałtycka Biblioteka Cyfrowa
L1GA MORSKA KOLONIALNA I MARYNARKA NA WOJENNA DRÓG STRAty MORSKICH Do u?ytku sfer robotniczych na "DNI WARSZAWA-1938 MORZA" 1938 r. l - Zak?. Graf. 1:,5b "D?WIGNIA", Warszawa. Widok 24, tel. 665-39. Poczucie konieczno?ci posiadania przez Polsk? do wojennej bardziej mas naj szerszych spo?ecze?stwa. Du?ymi sukcesami mo?e si? poszczyci? akcja propagandoi Kolonialnej, kilku lat wa która od Morskiej Ligi has?a bezrozbudowy floty prowadzi g?osi wojennej, na interesownie Fundusz zbiórk? Obrony Morskiej cel na ten i przekazuje sk?adek .?2,5% wszystkich nie cz?onkowskich. luTym mniej sporo jest jeszcze albo do dzi, którzy si? wr?cz odnosz? niech?tnie tej albo te? nawet sk?adakcji, je?li czy daj? tak?, inn? to bez w przekonania, k?, to jednak czyni? gdy? grun.nie cie o celowo?ci i s?uszrzeczy s? prze?wiadczeni no?ci hase?. g?oszonych przez Lig? z zada? Jednym g?ównych marynarki wojennej obrona handlu Silna flota jest morskiego. wojennato na r?kojmia jedyna bezpiecze?stwa pracy naszej to obro?ca i stra? morzu, najlepszy portów czujna morskich. Bez ca?odróg silnej marynarki wojennej in kszta?t teresów i zamorskich morskich naszych na zosta? chwili w ka?dej szwank, móg?by nara?ony z takim trudem to wszystko, co utraci? mogliby?my silnej floty przenika coraz ?wiadomo?ci 3 i stworzyli?my znojem na ?e wybrze?u, tylko dalszy na silna i morzu za flota wojenna rowszechstronny a razie w morskiej, potrzeby pracy naszej to coraz intereskutecznie obroni? bardziej rozleg?e z?orzami. i N morzu na Polski o, dobrze, po-sy to sobie obywatel, wszystko praprzeci?tny my?li mo?e to mnie ?e na stra?y có? Ale wda. obchodzi?, sta? silna interesów armatorów, czy kupca b?dzie w Jaki? interes ?wiata flota tym jest prr.wojenna? ka?demu robotnikowi Przecie? czy pracownikocy? na mia? mo?liwi chyba zale?y tym, bardziej aby nie du?e wie zarobki, aby go wyzyskiwano, aby swoim byt i utrzymanie móg? zapewni? najbli?szym, swe dawa? ni? sk?adki na rozbudochody, uszczupla? i zapewni? w ten dowojennej floty dow? sposób z handlu którzy np. tym, brobyt morskiego czerpi? nie siebie dla Czy? zyski. jest rzecz? s?uszniejsz?, jest zwój zabezpieczy? stanie w - dba? do o jednak sprawa rozwa?y? Jest To inych? dobrobytu pierwszy interesy, klasowe w?asne rzut my faktem, Jest oceanami. oka j? ni? przyczyni? wydaje rozumowanie bardzo logiczne. zupe?nie wygl?da bardziej W gruncie inaczej. si? si? na rzeczy Spróbuj- wszechstronnie. ?e przeci?tna powszechnie znan?, i zarobków, dochód poziom ?ycia wysoko?? spo?eczny, znacznie w Polsce ani?eli w szeni?szy, jest ca?ym zachodnio pa?stw europejskich. regu Zastanówmy ta zamo?no?? sk?d si? zrodzi?a si? teraz, we. wszystna niemal kich zachodzie? Przecie? niektóre krajach z -tych naturalpa?stw mniej posiadaj? bogactw rzecz? - 4 nych ni? dem obszaru niektóre Polska, i cowito?? pod robotnika stu przys?owiowa? zamo?no?? powied?: wszechstronnemu dzi?ki Po pejskie podró?y l?dów u Ameryki, odkryci rozpocz??y organizacj? do badawczych i zamorskich nera?ów, p?odów te zacz??y Pa?stwa swej handel, W ten krajów. pa?stwa i wielkie krain wzgl?mniejsze pod a przecie? ludno?ci, prapopropolskiego jest czy ch?opa odNa to jest prosta pytanie te pa?stwa ugruntowa?y sw? morza. wyzyskaniu s? wzgl?dem ludno?ci, zachodnio narody - euro- zdobywczych nieznanych dot?d zacz??y powstawa? z podbitych czerpi?ce miw postaci bogactwa skór owoców, tkanin, itp. wypraw nowych, sposób kolonialne, olbrzymie rolnych, lokowa? jednocze?nie osi?gaj?c podwójne w koloniach cz??? ca?y uj??y sprzedazyski: drogo wano za oceanami z za towary sprowadzane Europy, bezcen Na kolonialne. wywo?ono produkty stamt?d niepocz?tek rol? t? spe?nia?y okr?ty uzbrojone, gdy? statki handlowe ?atwo sta? uzbrojone mog?y si? ?ute? tupem korsarzy, czy wojowniczych szczepów z z bylczych. Dopiero czasu, biegiem chwil? gruntowania w koloniach swych wp?ywów przez poszczestatki handlowe gólne pa?stwa zacz??y spe?nia? a na w?a?ciw? strasw? fol?, okr?ty wojenne stan??y i ?y rynków zbytu nad cadróg morskich, czuwaj?c ?okszta?tem interesów i gospodarczych politycznych swego kraju. W taki a nie swe inny sposób ugruntowa? wp?ywe niemal wy wszystkich ?wiata cz??ciach wyspiar- a w swe r?ce - 5 naród ski dzi? kolonialnego dzi?ki sposób budowa?y analogiczny lonialnym, wp?yw swój takie towej A jak podstawy tworz?c angielski, mocarstwa na morzu SWO] najwi?kszego ziemskiej. i posiad?o?ciom materialny, dobrobyt kuli W ko- znaczenie na arenie ?wiapolityczne Holandia. jak Francja, pa?stwa W?ochy, w to by?o Polsce? u nie Otó? nas dawnej na nam doceniano korzy?ci, ogó? tych jakie mog?o Zaabsorbowani na kreda? morze. ci?g?ymi wojnami do nie chciesach wschodnich, maj?c handlu, niech?? ani budowa? statków hanokr?tów wojennych, li?my Nasze drzewo i inne zbo?e, towary sz?y dlowych. ale do obcych z Polski krajów, wywozili je inni, pod na bander?, w?asnych statkach, w?asn? czerpi?c st?d nam a dawano marne korzy?ci, olbrzymie jedynie i? dawna mia?a Mimo, okruchy. Rzeczypospolita pokm 1000 nad Polska w?a?ciwie granicy morskiej, morskim nie nie nigdy by?a, pa?stwem gdy? posiai da?a z wolw?asnej floty wojennej handlowej, gdy? do morza dla siebie dost?pu ?adnych nego korzy?ci i umia?a i nie Skutki tych wiekowych nie da?y d?ugo wzrasta?y, uzale?niaj?c nie czerpa? skich doko?a nas morzu-my, wrogów, i bieda na kurczyli?my i ziemiach rozbiór epilog: lat 6 n?dza trwaj?ca stawa?y polskich. Polski niewola chcia?a. zaniedba? siebie na pot??nia?y, si? si?, si? A? i bogaci?y bardziej coraz s?abn?c coraz coraz to wreszcie d?uga, polityczna. spraw Inne czeka?. cz?stszym nadszed? sto dwadz mor- pa?stwa dzi?ki od obcych bardziej, go?ciem tragiczny si? to lescia kilka w Polsce Niepodleg?ej VI! skrawek niewielki zaledwie portu w?asnego radykalnej stosunek - - mimo, w?asnego do morza i? pozosta? wybrze?a, uleg? nam bez odrazu z czynów pierwszych Jednym lidniach w Józefa pami?tnych który Pi?sudskiego, na swe barki 1918 roku odpowiewzi?? stopadowych o utwoza dzialno?? Polski, by? dekret losy przysz?e fundamentu rzeniu naszej jako wojennej, marynarki na i wybrze?u. morzu pracy przysz?ej i zaniedbania nasze wiekowe Odrabia? b??dy nad. w poprostu rozpocz?li?my rekordowym Ba?tykiem tempie. zmianie. N a miejscu, wioska i mi??ni piaskach gdzie rybacka polskich port woczesny i torfowiskach w tym nadbrze?nych, niewielka przed laty by?a mózgów wysi?kiem wspólnym noi najbardziej powsta? najwi?kszy na i duma nasza chulba Ba?tyku, kilkunastu - - Gdynia. celobszaru polskiego obydwa porty i i Gda?sk, wyprzywozimy Gdyni? tj. przez nego, z za807r obrotu towarowego wozimy naszego ca?ego To jest wolna ta przez granica, prawdziwie granic?. kiez ?wiatem, mamy po??czenie ca?ym t? drog? któr? i rowany transport jest najnaj?atwiejszy, najprostszy W tych warunkach zrota?szy. nieuprzedzony ka?dy ?e wolny to p?uca, do morza bez zumie, dost?p ponasz siadania których organizm pa?stwowy rych?o i gospodarczo. udusi?by si? politycznie No dobrze, ale có? z Polpo wywozimy towary za ski Przecie? V \ bieda i granic?? kraju jest n?dza, Dzi? przez - 7 b. a te same kosztuj? produkty drogo, za znacznie cenach po granic? sprzedajemy tzw. nie eksportowych. Czy? by?oby rzecz? podstawowe towary ni?szych, s?uszniejsz? mal zamiast - ---.: bezcen za wewn?trzny, w kraju rynek menci wstrzyma? obni?y? wszystkie takie rozumowanie Polska sprzedawa? te wywóz, ceny, a jest nie- towary rzuci? je na konsu- napewno produkty spozyj?. pozory s?uszno?ci. tylko ma te ich ? Otóz. sprowadza? suca?y szereg rowców, niezb?dnych naszego ?ycia gospodarczego, o klimacie 'z krajów gor?cym. S? to w pierwszym rz?surowce tzw. dzie kauprzemys?owe (bawe?na, skóry, ziarna oleiste, rudy czuk, wszelkiego rodzaju, juta, Prócz ro?linne barwniki itd.). tego sprowadzamy ilo?ci tzw. surowców któpowa?ne konsumcyjnych, warunkach w monie naszych rych klimatycznych (ry?, kawa, produkowa? ?emy herbata, kakao, przyowoce korzenne, po?udniowe prawy itd.). Przywóz do surowców Polski stanowi odsetych powa?ny W roku tek 1937 on ogólnego importu. wyniós? ponad milionów 600 50% im(co stanowi z?otych ogólnego zmuszona dla za dostarczane skich, ani lucie. Warunki na dla to ?adnej naszego sprowadza?, przemys?u wzgl?dnie 8 kolonialne Pa?stwa portu). p?aty w nam naszych te s? nie chc? ani surowce towarach, oczywi?cie a tylko ci??kie, przyjmowa? w z?otych w za- pol- swojej ale wa- nie ma rady s? niezb?dne i musimy gospodarstwa narodowego je w razie ró?ne gdy? przeciwnym ga??zie zosta? musia?yby wr?cz unieruchomione, ich produkcja ulega?by powa?nemu ogra- surowce kolonialne niczeniu w?ókiennicze, (fabryki chemiczne, huty ?e- wi?c Musimy utrzymywa? itp.). zagranic?. o w Chodzi to, by te jedynie wi?c tej chwili ni; wzgl?dsurowce, produkujemy, których wszystkie mo?liwie do Polski nie ma?o, zbyt sprowadza? mamy ze bez ofiar tanio, strony najszerpowa?niejszych w kosztem mas Polsce, których zdobywa si? szych obecnie dewizy zagraniczne. tego Przejawem jest has?o przez Polsk? w?asnych wysuni?te posiadania W?asne kolonie nam bowiem kolonij. s? niezb?dnie tanie i bezpo?rednie ?ród?o sua) potrzebne jako: nowe dla towarów rowców, b) rynki zbytu krajoc) zbiornik, wych, poch?onie który cz??? naszego ludno?ci. przyrostu naturalnego Nie nam wolno równie? o ?e zapomina? tym, Pa?stwa w poza granicami Polskiego znajduje si? chwili oko?o 8 milionów któobecnej wychod?ców, w kraju bieda i n?dza, rzurych panuj?ca przed wojn? do innych ci?a na kuli ziempa?stw rozrzuconych ca?ej Te olbrzymie ludzkie skiej. masy musz? by? utrzymane dla obudzi? w?ród nich Polski, nale?y g??bokie uczucie a patriotyzmu gospodarczego, wspó?prac? mi?a dzy krajem macierzystym, Poloni? zagraniczn? nie na kulturalno-o?wiatooprze? tylko pierwiastkach lecz i gospodarczych. wych, W tych z warunkach, jako jedno najwa?niejszych zagadnie?, zorwysuwa si? sprawa nale?ytego handlu ganizowania i u?o?enaszego zagranicznego nia z za Polakami na mo?liwie wspó?pracy granic? lazne, stalownie sunki handlowe sto- z 9 Z handlem wi?podstawie. szerszej zag?anicznym han?ci?le rozbudowy floty zagadnienie naszej si? z Polski towarów i do Polski Za przewóz p?adlowej. rok rocznie wielomilionowe kwoty, zagranicy cimy milionów w walutach ?rednio z?otych po 200 obcych. morskich zabezpieczenie dróg Nale?yte jako podstahandlu obrona' zagranicznego, naszych wy portów nadanie i statków handlowych, naszym poczynaniomi za morzami na morzu cech sta?o?ci i powagi, by wszyna morzu w koloniach czuPolacy, pracuj?cy scy czy i pewni, li si? mo?e bezpieczni zagwarantowa? tylko która flota za nimi stoi rawojenna, jako uzbrojone Narodu. mi? naj ?e Oto nasze najbli?sze zadania, nie je?li chcemy po si? od "wielkiej wody" nam mo?liwo?ci, jakie spe?nione, odwróci? wielkich które raz i by? musz? w drugi dziejach z tych zrezygnowa? daje brzeg w?asny morski. te zadania miec Aby spe?ni? musimy Rozbudowa wojenn?. marynark? floty wojennej kosztown?. Okr?ty rzecz? wojenne, pancerniki ?odzie ?owniki, torpedowce, kontr-torpedowce, bardzo i trzeba wodne, ?cigacze, kosztuj? drogo milionów wiele z?otych, aby je zbudowa?. nie Czy? budowa? za wznosi? 10 te ?e i szko?y rzecz? pieni?dze szko?y, szpitale, pliwie, tale jest Polsce s?uszniejsz?, domy zak?ada? szosy, ludowe domy potrzebne i powie s? ludowe i szosy i wiele, itd. i fabryki wiele i siln? jest kr?podmie? kto? fabryki, Niew?ti szpiinnych - albo wcale, zbyt mamy posiadamy ?e w pierwszym rz?musimy, jednak nas zrówna co to wszystko, uczyni? pe?ne' przez zachodnio-europejskimi i wszechstronne morza, uzysprzez wykorzystanie które terenów kanie zamorskich, stan? si?' w?asnych i ludno?cioterenem ekspansji gospodarczej naszej winni?my podnie?? ogólny poziom dobrobytu wej, a i zwi?kszy? dochód wówczas spo?eczny, zagadnienie natranie wewn?trz pa?stwa inwestycyj b?dzie na trudno?ci fia?o olbrzymie ,wynikaj?ce poprostu z niedostatku szerokich mas spo?ecze?stwa. których ma?o. Pami?ta? dze pownni?my z pa?stwami rzeczy, Silna' marynarka zaspokojenia kojmia dzinie, to równie? bezpiecze?stwa Poczucie nie naszej wojenna naszych pierwszy pracy - i na to najlepsza d??e? podstawowy w tej r?dzie- warunek i morzu, za morzami. mówi nam bowiem" rzeczywisto?ci ?e najbardziej s?uszne urze??dania tylko .s? wtedy w chwili czywistniane, gdy poprze? je mo?na ka?dej Nasi argumentami si?y. sprzymierze?cy b?d? nas szanowali i powa?ali, a wrogowie nas bali i resb?d? si? Narodu pektowali tylko wówczas, gdy zbrojne rami? dostatecznie mocne. ci dzi? rab?dzie Tylko maj? stronie nie cj?, po których jest tylko s?uszno??, ale i si?a: zmusi? do pos?uchu. umiej?ca innych realnej powszechne mniemanie, Panuje nej floty wojennej wymaga nies?ychanych spo?ecze?stwa. strony Niew?tpliwie, kosztowne. Je?li trzeba jenne s? bardzo ?e budowa ofiar ?e okr?ty zamawia? silze wo- je II # za i granic? istotnie p?aci? w obcych walutach, ofiarami. po??czone Sytuacja jednak to olbrzymimi te budowa? zupe?nie inaczej, gdy okr?ty b?z na materia?ów stoczniach, w?asnych krajotechników wysi?kiem wspólnym in?ynierów, Nie ma i robotników polskich. takiej ga??zi przemyzosta?a która do s?u, by nie wci?gni?ta wspó?pracy budowie w kraju. okr?tów wojennych przy Przemysf rojest najbardziej okr?towy chyba wszechstronnym wytwórczo?ci, zatruddzajem przy którym zostan? nieni i robotnicy z fachowcy dzienajwazniejszych dzin naszego gospodarstwa narodowego. jest wygl?da dziemy wych, N z koszt a budowy okr?tu sk?ada si? sum 4/5 zumateria?y. na ?ytych rozbudow? floty wojennej przyczyni si? w ten do roz?adowania sposób do zwi?kbezrobocia, szenia do polepszenia zatrudnienia, warunków bytu mas naj szerszych Po'zosta?a pracuj?cych. 1/4 cz??? dla tych sum, to zamówienia na naszych te wytwórni w 4/5 robocizna, czy inne wi?c i materia?y, a tylko w wojennego 1/5 pó?fabrykaty, fabrykaty, czy te pieni?dze przyczyni? do si? równie? o?ywienia t?tna ?ycia do gospodarczego, ruwi?kszego chu w fabrykach, i kopalniach wytwórniach, tym do zwi?kszenia samym szerokich dobrobytu mas. Ci??ar wi?c jest tylko w pozorny rzeczywisto?ci w obieg pieni?dzy kraju o?ywia t?tno ?ycia we gospodarczego wszystkich dziedzinach przemys?u. szerokim przynosz?c powa?ne masom zyski ludu praw rezultacie cuj?cego, stwarzaj?c dla podstawy - /2 a do dost?pu wykorzystania pe?nego i wszechstronnego morza. MorObrony i Koloz Morskiej Ligi inicjatywy rozpocz?ta skiej, do wybudowa4 ju? doprowadzi?a laty, przed nialnej ?odzi sk?adek Liga z 'nia "ORZE?". podwodnej tych obecnie wojenokr?tów innych budow? podejmuje tzw. kilkunastu ?cigaczy. w rz?dzie pierwszym nych w nam Poczucie dyktuje rzeczywisto?ci realnej Ca?e has?a. rzucenia konieczno?? chwili innego tej w z sobie tego, jasno spraw? zdaj?ce spo?ecze?stwo, mo?liwo?ci i naj rozmaitszych pe?nych jak ci??kich ?e musi czasach l uzna?, ?yjemy niespodzianek zbiórka Dobrowolna Fundusz na - nie dzi? mamy militarny dla przeszkodzi? dzi? nieprzyjació?, pokojowej naszej i kolonialnym. dnia swój potencja? przesi? gro?nym chcieliby którzy i twórczej praTote?, jako rozbrzmie- winny ?wiadcze? powszechnych na rozbudow? wojennej"! floty Has?o to oznacza nie pe?n? p?ywa? bud?etu normalnego na okr?tów budow? ponoszenia gotowo?? wej?cia b?d? z chwil? stan? roz?o?one nich sta? mo?li- terminie w s?owa: "??damy nia podnie?? has?o aktualne najbardziej wa? w morskim odcinku na ewent. nam ?e czasu, musimy musimy morzu, na ciwnikiem cy du?o zbyt najkrót?fzym wie do sum równomiernie tylko wstawie- konieczno?? pa?stwowego wojennych, tych ci??arów w ?ycie tej na ca?e odpowiedwyra?a jakie wy- ale ustawy i zo- spo?ecze?- stwo. 13 Jedno z - drodze w czasu, dwojga ustawowych siln? flot? du zbudujemy stra?y najwi?kszego do morza dost?p albo otworzy Naro- ca?ego która wojenn?, dobra, naszego i okresie najbli?szym w ?wiadcze? stanie na jakim jest wolny monieograniczone bezpiecze?stwo nam ?liwo?ci na przysz?o??, gwarantuj?c i ?mudnej na morzu i w ko-' wytrwa?ej pracy naszej albo te? loniach, dzi? zaniedbamy t? najwa?niejsz? nasze na morzu potrzeb?, oddamy powa?ne interesy i wybrze?u na w ?up nieprzyjaciela, ryzykuj?c ka?dej chwili z takim utrat? tego wszystkiego, co?my wysi?kiem w tej dziedzinie w osi?gn?li kilkunastu ci?gu zaledwie nasze wiekowe lat, i zanieodrabiaj?c b??dy dbania odcinku na Jeste?my ?wiat trze?wo spojrze? my?l?cy nie Pa?stwa usi?owania prze?wiadczeni, naj g??biej ?e pracy, wiaj?cy morskim. wszyscy w tylko ponad o nie Polskiego, ludzie przysz?o??, korzy?ciach spraw? ?e wszyscy ?e rozumni, ?e wszyscy dora?nych, utworzenia ci lecz si?y ludzie ca?y umiej?cy patrioci, popr? i sta- pot?gi gor?- do ustawowego urezmierzaj?ce gulowani? w naszej floty wojennej ci?a kilku do stworzenia lat, gu najbli?szych tym samym warunków, umo?liwiaj?cych pe?n? polskierealizacj? i kolonialnego, morskiego go programu b?d?cego proi gospodarczej, gramem ekspansji ludno?ciowej proz walki i n?dz?, dorobku gramem bied? programem lecz i wym?odego, ambitnego, biednego pracowitego ludu trwa?ego polskiego. co /4 Ligi, rozbudowy # BIBLIOTEKA Centralnego Muzeum Morskiego w , Gda?sku