powtórzenie wiadomości

II 45. Położenie oraz środowisko przyrodnicze Polski ‐ powtórzenie wiadomości  Skrajne punkty Polski – obliczanie rozciągłości południkowej i równoleżnikowej o Jastrzębia Góra (54°50’N, 18°18’E) o szczyt Opołonek (49°N, 22°51’E) o zakole Bugu koło Hrubieszowa (50°52’N, 24°09’E) o zakole Odry koło Cedyni (52°51’N, 14°07’E)  Konsekwencje rozciągłości równoleżnikowej o różnica w górowaniu słońca – wchód Słońca na E jest 40 min wcześniej niż na W o różnica czasu miejscowego o jeśli chodzi o czas strefowy (P czyli jaki) to większość P znajduje się w strefie cz. środkowoe., tylko wschodnia cz. (od 22°30’) w wschodnioe. o czas urzędowy jest jeden, zmiana  Konsekwencje rozciągłości południkowej o różnica w wysokości słońca nad horyzontem o na wybrzeżu 22 czerwca dzień trwa o godz. dłużej niż w górach o 22 grudnia dzień jest o godz. krótszy  Podział Polski na pasy rzeźby terenu i regiony geograficzne o charakterystyczne formy terenu o jak powstały kotliny podkarpackie – orogeneza alpejska o cechy ukształtowania pow. P.  przewaga nizin  pasowy, równoleżnikowy układ rzeźby terenu  nachylenie pow. P. w kierunku NW  Główne jednostki tektoniczne – zasięg  Geologia o skamieniałości przewodnie – trylobity i amonity o powstawanie węgla – kiedy i jak  Zlodowacenia o glacjał i interglacjał o rzeźba młodo‐ i staroglacjalna – gdzie o formy polodowcowe  Surowce o występowanie – na mapie i miasta  siarka – Tarnobrzeg  ropa naftowa – Gorzów Wlkp.  węgiel kamienny – Katowice  żelazo – Suwałki  sól kamienna – Wieliczka  węgiel brunatny – Bełchatów  Klimat o masy powietrza – z jakiego kierunku i jaka pogoda  polarnomorskie ‐ najczęściej o najcieplejszy i najchłodniejszy region o Obliczenia na podstawie danych, amplituda  Wody i jeziora o kanały:  Wieprz‐Krzna – najdłuższy, melioracja  Gliwicki – transport  Bydgoski – dorzecze Wisły i Odry  Kanał Augustowski – dorzecze Wisły i Niemna, turystyka o jeziora – typy  deltowe – Drużno  morenowe – Śniardwy  rynnowe – Jeziorak, Hańcza, Raduńskie, Gopło  cyrkowe (po polu firnowym) – Czarny Staw Gąsiennicowy  przybrzeżne – Gardno  Bałtyk o ostateczna linia brzegowa – 2 tys. lat temu o średnia głębokość – ok. 52 m o najgłębsze miejsce – Głębia Landsort – 459 m o pływy ‐ niewielkie o zasolenie – ok. 7 promili – przyczyny (parowanie, rzeki, cieśniny)  Gleby o charakterystyka rodzajów  rędzina – żyzne, na skałach wapiennych, na wyżynach, Beskidy, Sudety  mada – na osadach rzecznych, doliny rzeczne, Żuławy  czarnoziem – na lessie, bogaty poziom próchniczy, b. żyzna, wsch. cz. W. Lub., S cz. W. Kieleckiej, Nizina Śląska o strefowe i astrefowe  Roślinność o bór o grąd o łęg o monokultura