ZAŁĄCZNIK NR 1 - WordPress.com

Elementy budowy wiersza:




liczba strof,
liczba wersów w każdej strofie,
liczba sylab w każdym wersie,
rymy – ich układ i typy
Wiersz stroficzny – podzielony na strofy (zwrotki). (Podział ze względu na strofikę)
Nie porzucaj nadzieje,
Jakoć się kolwiek dzieje;
Bo nie już słońce ostatnie zachodzi,
A po złej chwili piękny dzień przychodzi.
Patrzaj teraz na lasy,
Jako prze zimne czasy
Wszytkę swą krasę drzewa utraciły
A śniegi pola wysoko przykryły. /J. Kochanowski, „Pieśń IX”
Wiersz stychiczny – brak podziału na strofy (zwrotki). (Podział ze względu na strofikę)
Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie.
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.
Panno Święta, co Jasnej bronisz Częstochowy
I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy
Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem!
Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem (…)
/ A. Mickiewicz, „Pan Tadeusz”
Wiersz biały – wiersz, w którym nie występują rymy.
O białoskrzydła morska pławaczko,
Wychowanico Idy wysokiej,
Łodzi bukowa, któraś gładkiej
Twarzy pasterza, Prymajczyka,
Mokrymi słonych wód ścieżkami
Do przezroczystych Eurotowych
Brodów nosiła! /J. Kochanowski, „Odprawa posłów greckich” (fr.)
Wiersz sylabiczny – wiersz, w którym każdy wers składa się z takiej samej liczby sylab. Akcenty w takim wierszu nie są rozłożone
regularnie.
Przeszłość jak ogród zaczarowany
Przeszłość jak pełna owoców misa
Liści opadłych złote dywany,
Winograd ognia strzępami zwisa. /L. Staff, „Zachód jesienny”
Wiersz sylabotoniczny – wiersz, w którym każdy wers składa się z takiej samej liczby sylab, a dodatkowo akcenty w takim wierszu są
rozłożone regularnie.
A czy znasz ty, bracie młody,
Twoje ziemie, twoje wody?
Z czego słyną, kędy giną,
W jakim kraju i dunaju? /W. Pol, „Pieśń o ziemi naszej”
Wiersz toniczny – wiersz, w którym nie obowiązuje w nim stała liczba sylab w wersie, ale akcenty muszą być rozłożone regularnie.
Umiłowanie ty moje!
Kształty nieomal dziecięce!
Skroń dotąd nie pomarszczona
Białe, wąziutkie ręce. / J. Kasprowicz, „Księga ubogich”
Wiersz wolny – wiersz, w którym liczby sylab w wersach są różne. Odrzuca reguły dotyczące budowy wiersza.
Nie mogę przypomnieć sobie
jego twarzy
stawał wysoko nade mną
na długich rozstawionych nogach
widziałem
złoty łańcuszek
popielaty surdut
i chudą szyję
do której przyszpilony był
nieżywy krawat /Z. Herbert, „Pan od przyrody”
Sredniówka – miejsce, które dzieli wers na dwie, w przybliżeniu równe części. Występuje zwykle w wersach dłuższych niż osiem sylab.
Śród cichej wsi litewskiej, (+) kiedy reszta świata
We łzach i krwi tonęła, (+) gdy ów mąż, bóg wojny,
Otoczon chmurą pułków, (+) tysiącem dział zbrojny,
Wprzągłszy w swój rydwan orły (+) złote obok srebrnych,
Od puszcz libijskich latał (+) do Alpów podniebnych...” /A. Mickiewicz, „Pan Tadeusz