liryka wokalna ignacego jana paderewskiego

esej
Monika Fedyk-Klimaszewska
Liryka wokalna
Ignacego Jana Paderewskiego
Akademia Muzyczna
im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku
e-mail: [email protected]
Ignacy Jan Paderewski to w dziejach kultury polskiej postać wyjątSłowa kluczowe
kowa. Był on osobowością wszechstronną. Jako wybitny pianista,
Ignacy Jan Paderewski
nawiązujący w swej grze do legendarnej szkoły Franciszka Liszpieśni
ta, wieńczył triumfy na całym świecie. Był również zasłużonym
politykiem, mężem stanu. Jego starania rozwiązały wiele problecykle
mów politycznych i społecznych w przełomowych momentach
poezja
dziejowych naszego kraju. Prowadził ponadto działalność pedagogiczną, kształcąc grupę znanych pianistów ze Stanisławem
Szpinalskim, Henrykiem Sztompką i Karolem Małcużyńskim na
czele. Obok działalności artystycznej, pedagogicznej i politycznej zajmował się kompozycją. Jego
dorobek w tej dziedzinie obejmuje wiele form i gatunków muzycznych.
W roku 2010 minęła 150. rocznica urodzin tego wielkiego Polaka, którego twórczość bezsprzecznie
zasługuje na to, by ją znać, cenić i wykonywać. Przedmiotem mojego artykułu jest liryka wokalna Paderewskiego, która stanowi obok dzieł instrumentalnych bardzo interesujący rozdział jego twórczości.
Pieśni tworzą ważne ogniwo pomiędzy twórczością
kompozytorów
pomoniuszkowskich, jak Żeleński i Noskowski, a przedstawicielami
Młodej Polski, jak Karłowicz
czy też Szymanowski.
Paderewski skomponował
22 pieśni na głos z fortepianem, ujęte w trzy cykle:
••Cztery pieśni op. 7 do słów
Adama Asnyka,
••Sześć pieśni op. 18 do słów
Adama Mickiewicza,
Dwanaście
pieśni op. 22 do słów Catulle
••
Mendèsa.
Zachowała się jeszcze jedna
pieśń do słów Theophila Gautier pt. Dans la forêt (W lesie).1
Andrzej Piber, badacz życia
i twórczości Paderewskiego
wspomina również o pieśni Dola do słów Syrokomli,
napisanej podczas studiów
kompozytora. Jednak przypuszczalnie utwór ten nie zachował się.2 Należy również
wspomnieć o pieśni Konwalijka do słów Asnyka, odnalezionej w roku 1990 wśród rękopisów Archiwum Paderewskiego przez badaczkę
jego twórczości, Małgorzatę Perkowską.3
Pieśń została napisana w roku 1886 i zadedykowana znanemu francuskiemu śpiewakowi, Victorowi Maurelowi [za:] M. Komorowska,
Problematyka wykonawcza liryki wokalnej Ignacego Jana Paderewskiego. Wokalistyka w Polsce i na świecie, t. 1, Akademia Muzyczna we
Wrocławiu, Katedra Wokalistyki, Polskie Stowarzyszenie Pedagogów Śpiewu, Wrocław 2002, s. 73–80.
2
A. Piber, Droga do sławy. Ignacy Paderewski w latach 1860–1902. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1982, s. 64.
3
M. Komorowska, Problematyka wykonawcza liryki wokalnej Ignacego Jana Paderewskiego. Wokalistyka w Polsce i na świecie, t. 1, Akademia
Muzyczna we Wrocławiu, Katedra Wokalistyki, Polskie Stowarzyszenie Pedagogów Śpiewu, Wrocław 2002, s. 73–80.
1