ochrona środowiska i zasobów naturalnych
Transkrypt
ochrona środowiska i zasobów naturalnych
Ochrona Środowiska i zasobów naturalnych nr 49 instytut ochrony środowiska państwowy instytut badawczy Warszawa 2011 OCHRONA ŚRODOWISKA I ZASOBÓW NATURALNYCH ENVIRONMENTAL PROTECTION AND NATURAL RESOURCES nr 49 Warszawa 2011 Komitet Wydawniczy Instytutu Ochrony środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego Jerzy Siepak – UAM w Poznaniu, przewodniczący Marzenna Dudzińska – Politechnika Lubelska Apolonia Ostrowska – IOŚ-PIB w Warszawie Grażyna Porębska – IOŚ-PIB w Warszawie Opracowanie edytorskie i techniczne Iwona Ornoch, Leokadia Prędka, Marta Radwan-Röhrenschef, Monika Natunewicz, Maria Lackowska © Copyright by INSTYTUT OCHRONY ŚRODOWISKA – Państwowy Instytut Badawczy Warszawa 2011 Wydawca DZIAŁ WYDAWNICTW IOŚ-PIB 00-548 Warszawa, ul. Krucza 5/11d tel.: 22 625 10 05 w. 58; fax: 22 629 52 63 www.ios.edu.pl; e-mail: [email protected] CZASOPISMO RECENZOWANE ISSN: 1230-7831-08-7 Wersja pierwotna czasopisma: papierowa Przygotowanie do druku i druk Studio 2000 Robert Lipski www.studio2000.pl RADA NAUKOWA: ØAndrzej Bytnerowicz – University of Califonia, USA ØMarek Degórski – PAN, Polska (przewodniczący) ØKatalin Gruiz – Technical University of Budapest, Węgry ØIngmar Ott – Estonian University of Life Sciences (EMU), Estonia ØYordan Uzonov – Bulgarian Academy of Sciences, Bułgaria Redaktor naczelny – Barbara Gworek, IOŚ-PIB, Polska Redaktor tematyczny – Maciej Sadowski, IOŚ-PIB, Polska Redaktor statystyczny – Wiesław Mądry, SGGW, Polska Redaktor językowy – Alicja Zobel, Trent University, Kanada RECENZENCI: ØRichard Artz – National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA), USA ØJerzy Bartnicki – Norwegian Meteorological Institute, Norwegia ØVan Bowersox – WMO Global Atmosphere Watch QA-SAC Americas, USA ØRobert Gehrig – Swiss Federal Laboratories for Materials Testing and Research EMPA, Szwajcaria ØSeppo Hellsten – Finnish Environment Institute (SYKE), Finlandia ØStanisław Kalembasa – Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Polska ØAlina Maciejewska – Politechnika Warszawska, Polska ØMichaił J. Nikiforow – Akademia Nauk Białorusi, Białoruś ØTiina Noges – Estonian University of Life Sciences (EMU), Estonia ØJerzy Paszkowski – University of Geneva, Szwajcaria ØStefan Pierzynowski – Lunds Universitet, Szwecja ØJerzy Puchalski – PAN Ogród Botaniczny – Centrum Zachowania Różnorodności Biologicznej w Powsinie, Polska ØGunno Renman – Royal Institute of Technology (KTH), Szwecja ØLaurence Rouil – INERIS Institut National de l’Environnement Industriel et des Risques, Francja ØMarina Valentukeviciene – Vilnus Gediminas Technical University, Litwa ØAlena Vollmannová – Slovak University of Agriculture in Nitra, Słowacja W czasopiśmie OCHRONA ŚRODOWISKA I ZASOBÓW NATURALNYCH zawarte są interdyscyplinarne prace publikowane przez specjalistów z różnych dziedzin. W pracach tych są prezentowane wzajemne związki między reakcjami zachodzącymi w różnych elementach środowiska, związane z obiegiem składników w przyrodzie i odzwierciedlające zarówno procesy naturalne, jak i oddziaływanie człowieka. Tematyka tych prac poświęcona jest także zagadnieniom społeczno-ekonomicznym, technicznym na poziomie UE, krajowym, regionalnym oraz lokalnym, w aspekcie zrównoważonego rozwoju kraju. Wydawnictwo dotowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego SPIS TREŚCI Anna Hadam, Mariola Wrochna, Zbigniew Karaczun........................................................15 The effect of salinity on selected lawn grass species cultivated with the hydrogels amendment Wpływ zasolenia na wybrane gatunki traw gazonowych uprawianych z dodatkiem hydrożelu w podłożu Teresa Skrajna, Helena Kubicka, Marta Matusiewicz........................................................24 UDZIAŁ WYBRANYCH GATUNKÓW POLYGONUM W ZACHWASZCZENIU UPRAW NA TERENIE WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO PARTICIPATION OF CHOSEN POLYGONUM SPECIES IN THE WEEDING OF AGROCENOSES IN WIGIERSKI NATIONAL PARK Helena Kubicka, Marta Matusiewicz, Teresa Skrajna........................................................34 CHARAKTERYSTYKA POLYGONUM PERSICARIA W AGROCENOZACH WIGIERSKIEGO PARKU NARODOWEGO I JEGO OTULINY CHARACTERISTICS OF POLYGONUM PERSICARIA IN AGROCENOSIS IN WIGIERSKI NATIONAL PARK AND ITS BORDERS Jolanta Kwiatkowska-Malina, Alina Maciejewska.............................................................43 POBIERANIE METALI CIĘŻKICH PRZEZ ROŚLINY W WARUNKACH ZRÓŻNICOWANEGO ODCZYNU GLEB I ZAWARTOŚCI MATERII ORGANICZNEJ THE UPTAKE OF HEAVY METALS BY PLANTS AT DIFFERENTIATED SOIL REACTION AND CONTENT OF ORGANIC MATTER Barbara Nawrot, Kajetan Dzierżanowski, Stanisław W. Gawroński.................................52 Accumulation of particulate matter, PAHs and heavy metals in canopy of small-leaved lime Akumulacja mikropyłów, WWA i metali ciężkich w koronie lipy drobnolistnej Joanna Augustynowicz, Anna Kołton, Agnieszka Baran, Adam Świderski....................61 Bioremediacja metali w kontekście stanu fizjologicznego roślin Bioremediation of metals in the context of physiological status of plants Ewa Hanus-Fajerska, Krystyna Ciarkowska, Iga Karczewska, Iwona Kowalska...........71 LOCAL FLORA REPRESENTATIVES OF AREAS HIGHLY POLLUTED WITH HEAVY METALS AS A SUITABLE PLANT MATERIAL FOR NATURALISTIC GARDENS OF THAT REGION OGRODY NATURALISTYCZNE Z WYKORZYSTANIEM PRZEDSTAWICIELI LOKALNEJ FLORY JAKO TWORZYWA ROŚLINNEGO W ZAGOSPODAROWANIU PODŁOŻY ZANIECZYSZCZONYCH METALAMI CIĘŻKIMI Aneta Helena Baczewska, Wojciech Dmuchowski, Dariusz Gozdowski, Paulina Brągoszewska......................................................................................................84 CHANGES IN HEALTH STATUS AND CHEMICAL COMPOSITION OF TREE LEAVES OF THE CRIMEAN LINDEN IN THE YEARS 2000 AND 2009 ZMIANY STANU ZDROWOTNEGO I SKŁADU CHEMICZNEGO LIŚCI DRZEW LIP KRYMSKICH W LATACH 2000 I 2009 Marcin Pietrzykowski, Bartłomiej Woś, Szymon Huma....................................................96 Zawartość makropierwiastków (N, P, K, Ca, Mg) i niektóre cechy biometryczne aparatu asymilacyjnego sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) wzrastającej w warunkach siedliskowych wybranych obiektów pogórniczych w Polsce Macroelement content and selected biometric characteristics needles of Scots pine (Pinus sylvestris L.) growing on reclaimed post mining sites in Poland Andrzej Wysokiński............................................................................................................108 ZAWARTOŚĆ ŻELAZA I MANGANU W ROŚLINACH NAWOŻONYCH OSADAMI ŚCIEKOWYMI KOMPOSTOWANYMI Z CaO I POPIOŁEM Z WĘGLA BRUNATNEGO THE CONTENT OF IRON AND MANGANESE IN PLANTS FERTILIZED WITH SEWAGE SLUDGE COMPOSTED WITH CaO AND BROWN COAL ASH Magdalena Sajdak, Borja Velazquez-Marti....................................................................... 117 Estimation of pruned biomass through the adaptation of classic dendrometry on urban forests: case study of Sophora japonica Oszacowanie ilości ściętej biomasy w oparciu o adaptację metody klasycznego pomiaru drzewostanu w zieleni miejskiej na przykładzie Sophora japonica Danuta Kowalczyk-Pecka, Katarzyna Czepiel-Mil...........................................................126 Synantropijne ślimaki nieoskorupione z rodzaju Arion i Deroceras (Gastropoda: Pulmonata) jako biokoncentratory metali ciężkich The synanthropic slugs of Arion and Deroceras genera (Gastropoda: Pulmonata) as bioconcentrators of heavy metals Michał Skibniewski, Tadeusz Kośla, Ewa M. Skibniewska.............................................135 Zawartość wybranych mikroelementów w mięśniach krów mlecznych Chosen trace elements content in the dairy cows muscles Agnieszka Ludwikowska, Hanna Lutnicka......................................................................142 ZMIANY HISTOPATOLOGICZNE W WĄTROBIE RYB EKSPONOWANYCH NA SUBTOKSYCZNE STĘŻENIE PYRETROIDÓW HISTOPATHOLOGICAL CHANGES IN LIVER OF FISH EXPOSED TO THE SUBTOXIC CONCENTRATION OF THE PYRETHROIDS Alicja Kicińska....................................................................................................................152 FORMY WYSTĘPOWANIA ORAZ MOBILNOŚĆ CYNKU, OŁOWIU I KADMU W GLEBACH ZANIECZYSZCZONYCH PRZEZ PRZEMYSŁ WYDOBYWCZO-METALURGICZNY OCCURRENCE AND MOBILITY OF ZINC, LEAD AND CADMIUM IN SOILS POLLUTED BY MINING AND METALLURGICAL INDUSTRIES Mirosław Kobierski, Ewa Staszak, Krystyna Kondratowicz-Maciejewska, Anna Ruszkowska............................................................................................................163 WPŁYW RODZAJU UŻYTKOWANIA GLEB NA ZAWARTOŚĆ METALI CIĘŻKICH I ICH DYSTRYBUCJĘ W PROFILACH GLEB RDZAWYCH EFFECT OF LAND-USE TYPES ON CONTENT OF HEAVY METALS AND THEIR DISTRIBUTION IN PROFILES OF ARENOSOLS Ewa Kucharczak, Andrzej Moryl.......................................................................................178 WPŁYW ELEKTROWNI I KOPALNI „TURÓW” NA ZAWARTOŚĆ WYBRANYCH METALI CIĘŻKICH W GLEBACH UPRAWNYCH INFLUENCE OF POWER STATION AND MINE „TURÓW” ON CONTENTS OF SELECTED HEAVY METALS IN CULTIVATED SOILS Jolanta Raczuk...................................................................................................................186 KWASOWOŚĆ ORAZ WŁAŚCIWOŚCI BUFOROWE GLEB GMINY BIAŁA PODLASKA ACIDITY AND BUFFERING PROPERTIES OF SOILS OF THE BIAŁA PODLASKA COMMUNE Szymon Różański, Halina Dąbkowska-Naskręt...............................................................193 PRZESTRZENNE I PROFILOWE ROZMIESZCZENIE RTĘCI W URBANOZIEMACH MIASTA BYDGOSZCZ SPATIAL AND PROFILE DISTRIBUTION OF MERCURY IN URBANOZEMS OF BYDGOSZCZ CITY Beata Smolik, Arkadiusz Telesiński, Justyna Szymczak, Helena Zakrzewska.............202 OCENA PRZYDATNOŚCI HUMUSU W OGRANICZENIU ZAWARTOŚCI FORMY ROZPUSZCZALNEJ FLUORU W GLEBIE ASSESSING OF HUMUS USEFULNESS IN LIMITING OF SOLUBLE FLUORIDE CONTENT IN SOIL Agnieszka Jeske, Barbara Gworek...................................................................................209 PRZEGLĄD METOD OZNACZANIA BIODOSTĘPNOŚCI I MOBILNOŚCI METALI CIĘŻKICH W GLEBACH METHODS USED TO ASSESS BIOAVAILABILITY AND MOBILITY OF HEAVY METALS IN SOILS Tomasz Ciesielczuk, Grzegorz Kusza, Anna Nemś.........................................................219 NAWOŻENIE POPIOŁAMI Z TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA BIOMASY ŹRÓDŁEM PIERWIASTKÓW ŚLADOWYCH DLA GLEB FERTILIZATION WITH BIOMASS ASHES AS A SOURCE OF TRACE ELEMENTS FOR SOILS Beata Smolińska, Katarzyna Król.....................................................................................228 WYMYWALNOŚĆ NIKLU Z PRÓB GLEBOWYCH AGLOMERACJI ŁÓDZKIEJ LEACHING OF NICKEL FROM SOIL SAMPLES OF THE ŁÓDŹ AGGLOMERATION Katarzyna Król, Beata Smolińska.....................................................................................240 WYSTĘPOWANIE ŻELAZA W GLEBACH MIASTA ŁODZI THE CONCENTRATION OF IRON IN SOIL OF ŁÓDŹ CITY Mateusz Niedbała, Beata Smolińska................................................................................247 MONITORING ZANIECZYSZCZENIA GLEB MIEJSKICH MIASTA ŁODZI WYBRANYMI PIERWIASTKAMI ŚLADOWYMI W LATACH 2008–2010 MONITORING OF URBAN SOILS POLLUTION IN ŁóDŹ OF THE YEARS 2008–2010 Beata Łabaz, Adam Bogacz...............................................................................................256 Zawartość wybranych metali ciężkich oraz zasobność gleb postawowych występujących na terenie Obniżenia Milicko-Głogowskiego The content of selected heavy metals and fertility of soils previously used as a pounds in the milicz-głogów depression Daniel Ochman, Paweł Jezierski.......................................................................................268 WPŁYW SŁONYCH WÓD NADOSADOWYCH NA ZMIANY W OBSADZIE KOMPLEKSU SORPCYJNEGO GLEB W REJONIE SKŁADOWISKA ODPADÓW POFLOTACYJNYCH „ŻELAZNY MOST” IMPACT OF SEDIMENTATION WATERS ON THE SOILS ABSORBING COMPLEX IN THE REGION OF „ŻELAZNY MOST” TAILINGS IMPOUNDMENT Dorota Kawałko, Paweł Jezierski, Jarosław Kaszubkiewicz..........................................278 WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE GLEB W LASACH GRĄDOWYCH NA TERENIE PARKU KRAJOBRAZOWEGO „DOLINA JEZIERZYCY” PHYSICO-CHEMICAL PROPERTIES OF SOILS IN FOREST GALIO SYLVATICI-CARPINETUM OF LANDSCAPE PARK „JEZIERZYCA RIVER VALLEY” Paweł Muszyński................................................................................................................288 WPŁYW SURFAKTANTÓW NA SORPCJĘ IZOPROTURONU W GLEBACH EFFECT OF SURFACTANTS ON THE SORPTION OF ISOPROTURON IN SOILS Bernard Gałka.....................................................................................................................300 Wybrane PIERWIASTKI SZKODLIWE W GLEBACH I MARCHWI NA TERENIE RODZINNYCH OGRODÓW DZIAŁKOWYCH „ZABOBRZE” W JELENIEJ GÓRZE Selected HARMFUL ELEMENTS IN SOILS AND CARROTS IN FAMILY allotment gardens „ZABOBRZE” IN JELENIA GóRA Paweł Wowkonowicz, Bartosz Malowaniec, Krystyna Niesiobędzka............................309 METALE CIĘŻKIE W ROŚLINACH I GLEBACH NA TRwAŁYCH UŻYTKACH ZIELONYCH W OKOLICACH WARSZAWY HEAVY METALS IN SOIL AND PLANTS ON GRASSLAND AROUND WARSAW Mária Timoracká, Alena Vollmannová, Daniel Bajčan, Dalaram S. Ismael....................320 The relationship of heavy metal contents in soils to their content in chosen legume seeds ZALEŻNOŚĆ POMIĘDZY ZAWARTOŚCIĄ METALI CIĘŻKICH W GLEBIE I ICH ZAWARTOŚCIĄ W NASIONACH WYBRANYCH ROŚLIN STRĄCZKOWYCH Małgorzata Rauba, Ewa Rauba.........................................................................................328 ROLNICTWO JAKO JEDNO ZE ŹRÓDEŁ FOSFORU OGÓLNEGO W WODACH RZEKI ŚLINa AGRICULTURE AS ONE OF TOTAL PHOSPHORUS SOURCES IN THE RIVER ŚLINA WATER Piotr Klimaszyk, Piotr Rzymski.........................................................................................338 WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNO-CHEMICZNE SPŁYWU POWIERZCHNIOWEGO Z LEŚNEJ ZLEWNI – POTENCJALNA ROLA SPŁYWU W KSZTAŁTOWANIU JAKOŚCI WODY DROBNEGO ZBIORNIKA WODNEGO PHYSICO-CHEMICAL PROPERTIES OF SURFACE RUNOFF FROM WOODED CATCHMENT – POTENTIAL ROLE OF SURFACE RUNOFF IN AFFECTING THE WATER QUALITY OF SMALL LAKE Arkadiusz Telesiński, Martyna Śnioszek, Ewelina Środa...............................................345 Akumulacja fluorków w wybranych gatunkach hydromakrofitów w zależności od ich koncentracji w wodzie i osadach dennych rzeki Gunica Fluoride accumulation in chosen hydromacrophytes species depending on their content in water and sediments of Gunica river Lidia Dąbrowska.................................................................................................................354 SPECJACJA METALI CIĘŻKICH W OSADACH DENNYCH ZBIORNIKA KOZŁOWA GÓRA SPECIATION OF HEAVY METALS IN BOTTOM SEDIMENTS OF THE KOZŁOWA GÓRA RESERVOIR Alena Vollmannová, Michal Kujovsky, Julius Arvay, Lubos Harangozo, Juraj Toth.....365 Heavy metals in Upper Nitra riverside METALE CIĘŻKIE W TERENACH NADRZECZNYCH GÓRNEJ NITRY Mirosława Orłowska, Renata Krzyściak-Kosińska, Halina Chomutowska, Halina Ostrowska.......................................................................374 OOMYCOTA W WYBRANYCH ROZLEWISKACH BIAŁOWIESKIEGO PARKU NARODOWEGO OOMYCOTA IN THE SELECTED RESERVOIRS IN THE BIALOWIESKI NATIONAL PARK Elżbieta Bezak-Mazur, Agnieszka Mazur..........................................................................382 SPECJACJA FOSFORU W OSADACH ŚCIEKOWYCH POWSTAJĄCYCH W TECHNOLOGII EvU-PERL PHOSPHORUS SPECIATION IN SEWAGE SLUDGE PRODUCED WITH APPLICATION OF THE EvU-PERL Anna Rutkowska-Narożniak, Elżbieta Pajor....................................................................389 Wpływ stałego pola magnetycznego 7 mT na organizmy osadu czynnego w procesie biodegradacji formaldehydu Impact of a static magnetic field of 7 mT on activated sludge organisms in the process of formaldehyde biodegradation Krystyna Rauba..................................................................................................................398 Społeczne aspekty wyboru systemu oczyszczania ścieków komunalnych na obszarach niezurbanizowanych Social aspects of choice of wastewater treatment system non-unurbanized area Artur Szwalec, Paweł Mundała, Agnieszka Petryk..........................................................407 Zanieczyszczenie wybranymi metalami ciężkimi gleb dzikich składowisk odpadów na terenie Lipnicy Małej i Domaradza Contamination with selected heavy metals of soil under illegal landfills located in Lipnica Mała and Domaradz Agata Zemleduch, Gabriela Lorenc-Plucińska................................................................417 NASADZENIA TOPOLOWE NA ODPADACH POGARBARSKICH SPOSOBEM POŁĄCZENIA EKONOMII I OCHRONY ŚRODOWISKA PLANTING OF POPLAR ON TANNERY WASTE: EFFECTIVE AND ECONOMICAL APPROACH TO ENVIRONMENTAL PROTECTION Rafał Wójcik, Łukasz Zawadzki.........................................................................................433 Wymywalność anionów z powierzchniowej warstwy składowisk odpadów Krakowskich Zakładów Sodowych Anion leachability from the top layer of the Cracow Soda waste dumps Jolanta Kozłowska-Strawska, Aleksandra Badora..........................................................443 ORGANIZMY GENETYCZNIE MODYFIKOWANE – WYKORZYSTANIE WE WSPÓŁCZESNYM ROLNICTWIE GENETICALLY MODIFIED ORGANISMS – USE THEM IN THE MODERN AGRICULTURE Piotr Michalik, Katarzyna Modzelewska...........................................................................452 Wpływ GMO na środowisko i zdrowie człowieka w świadomości mieszkańców wsi i małych miast w powiecie płockim (mazowieckie) i grajewskim (podlaskie) The effect (impact) of GMO on the environment and human's health, based on the awareness of the small towns and villages inhabitants' in the Plock and Grajewo area Tadeusz P. Żarski, Henryka Żarska, Teresa Majdecka....................................................462 AKTUALNY STAN WIEDZY O ZAGROŻENIACH EKOTOKSYKOLOGICZNYCH ZWIĄZANYCH Z GMO THE CURRENT KNOWLEDGE ABOUT ECOTOXICOLOGICAL THREATS CONNECTED WITH GMO Barbara Bujanowicz-Haraś................................................................................................472 STOPIEŃ ZRÓŻNICOWANIA TERYTORIALNEGO ROZWOJU ROLNICTWA PRZYJAZNEGO ŚRODOWISKU NATURALNEMU W POLSCE Differentiation degree of environment frendly agricultureۥs territorial development in Poland Ilona Małuszyńska, Agnieszka Popenda, Marcin J. Małuszyński..................................484 Mercury in the environment Rtęć w środowisku Grażyna Niewęgłowska......................................................................................................494 Środowiskowy wymiar zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance) respektowanej przez gospodarstwa rolne An environmental impact cross-compliance rules realized in polish farm holdings Konrad Woliński, Maciej Niedzielski, Jerzy Puchalski....................................................504 Zastosowanie metod kriogenicznych do długotrwałego przechowywania materiału roślinnego Application of cryogenic methods for long-term storage of plant material Karolina Lewińska, Anna Karczewska.............................................................................513 Ocena przydatności metody DGT do określenia biodostępności arsenu i pobrania przez rośliny – na przykładzie kłosówki wełnistej (Holcus lanatus) Suitability of DGT method for assessment of arsenic bioavailability and its uptake by plants – tested on the example of Holcus lanatus Renata Czeczko..................................................................................................................521 PORÓWNANIE STOPNIA UWODNIENIA RÓŻNYCH CzĘŚCI HELIANTHUS TUBEROSUS W ASPEKCIE ICH PRZYDATNOŚCI JAKO BIOPALIWA COMPARISON THE DEGREE OF HYDRATION IN OF DIFFERENT PARTS OF HELIANTHUS TUBEROSUS IN ASPECT OF THEIR SUITABILITY AS BIOFUEL Barbara Symanowicz, Stanisław Kalembasa...................................................................525 ZMIANY ZAWARTOŚĆI NIKLU I CHROMU W BIOMASIE RUTWICY WSCHODNIEJ (Galega orientalis Lam.) W ZALEŻNOŚCI OD OKRESU TRWANIA UPRAWY I FAZY ROZWOJOWEJ THE CHANGES IN NICKEL AND CHROMIUM CONTENT IN THE BIOMASS OF GOAT’S RUE (Galega orientalis Lam.) DEPENDING ON THE DURATION OF THE CULTIVATION AND DEVELOPMENT STAGE Dorota Kalembasa, Beata Wiśniewska.............................................................................533 ZAWARTOŚĆ Ti i As W BIOMASIE TRAWY I GLEBIE NAWOŻONEJ PODŁOŻEM POPIECZARKOWYM THE CONTENT OF Ti and As IN THE BIOMASS OF ANNUAL RYEGRASS (LOLIUM MULTIFLORUM L.) AND SOIL FERTILIZED WITH THE BED AFTER MUSHROOM PRODUCTION Dorota Wolicka, Agnieszka Rożek, Ludwina Jarzynowska............................................539 Mikrobiologiczna stymulacja procesów geologicznych w środowisku hipergenicznym Microbiological stimulation of geological processes in hypergenic environment Magdalena Malec................................................................................................................548 Stan aktualny i antropogeniczne przekształcenia ekosystemu torfowiska Puścizna Długopole w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej The present state and anthropogenic changes of peat-bog ecosystem Puścizna Długopole in the Orawsko-Nowotarska Basin Sławomir Klatka, Krzysztof Boroń, Marek Ryczek..........................................................559 WPŁYW DEGRADACJI HYDROLOGICZNEJ GLEB NA TERENACH POEKSPLOATACYJNYCH GÓRNICTWA WĘGLA KAMIENNEGO NA TREŚĆ MAP GLEBOWO-ROLNICZYCH INFLUENCE OF SOIL HYDROLOGICAL DEGRADATION ON STONE COAL MINE EXPLOITATION AREAS ON SOIL MAPS CONTENT Mirosław Wyszkowski, Maja Radziemska........................................................................566 Wpływ kompostu, zeolitu i tlenku wapnia na wybrane właściwości gleby zanieczyszczonej chromem trój- i sześciowartościowym EFFECT OF COMPOST, ZEOLITE AND CALCIUM OXIDE ON SOME PROPERTIES OF SOIL CONTAMINATED WITH TRI- AND HEXAVALENT CHROMIUM Robert Woźniak..................................................................................................................576 Zarządzanie ryzykiem zanieczyszczenia środowiska gruntowo-wodnego na lotniskach wojskowych: zabezpieczenie, ochrona, minimalizacja skutków Environmental risk management system for contaminated soil and groundwater at military airbases in Poland: security, protection, minimisation of impacts Marta Chudzicka-Popek.....................................................................................................587 Uwarunkowania prawne w zarządzaniu populacjami zwierząt łownych Law regulations in management of free living hunting animals Indeks autorów...................................................................................................................593