W imię godności zawodu

IZBA ARCHITEKTÓW
W imię godności zawodu
arch. Wojciech Jankowski, Przewodniczący Sądu Dyscyplinarnego Mazowieckiej OIARP
Na czym polega rola sądów dyscyplinarnych Izby Architektów? Jakie zadania wykonujemy
wyręczając administrację państwa? Kto zgłasza skargi i jakie orzeczenia wydają sędziowie...
Czyli podsumowanie doświadczeń jednego z przewodniczących OSD IARP.
K
Krótka historia etyki
W dniu 8 lutego 2001 roku weszła w życie
„Ustawa o samorządach zawodowych architektów, inżynierów budownictwa oraz
urbanistów” uwzględniająca w rozdziale 5
odpowiedzialność dyscyplinarną członków poszczególnych Izb.
W styczniu 2002 roku na pierwszych Zjazdach Wyborczych, Krajowym i Okręgowych powołane zostały Organy Izby Architektów.
Pomimo ukonstytuowania się Sądów
Dyscyplinarnych, brak było dla właściwego
funkcjonowania tych Sądów, zarówno obowiązujących Zasad Etyki, jak również rozporządzenia wykonawczego regulującego tryb
postępowań dyscyplinarnych, wobec czego
posługiwano się przejściowo Zasadami Etyki
Zawodowej obowiązującymi w Sądach Koleżeńskich SARP.
Dopiero 31 października 2002 roku Minister
Infrastruktury wydał Rozporządzenie regulujące Szczegółowe zasady i tryb postępowania
w stosunku do członków samorządów zawodowych architektów, inżynierów budownictwa
oraz urbanistów, które weszło w życie 8 grudnia 2002 roku.
W listopadzie 2002 roku na Nadzwyczajnym
Krajowym Zjeździe Izby Architektów przyjęto
pierwsze Zasady Etyki Zawodowej Architekta, a także uchwalono Regulamin Sądów Dyscyplinarnych. Regulamin ten, z późniejszymi
zmianami (z dnia 18 czerwca 2005 i z dnia 15
stycznia 2006) obowiązuje do dzisiaj.
Natomiast ZEZA obowiązywały przez 3 lata
i były w tym czasie podstawą działania organów dyscyplinarnych Izby Architektów.
18 czerwca 2005 roku uchwalono nowy zbiór
zasad etyki zawodowej pod nazwą Kodeks
Etyki Zawodowej Architektów, którego celem było dostosowanie Zasad Etyki do kodeksu
etyki ACE (Rady Architektów Europy – Architects’Council of Europe). Kodeks ten obowiązuje
aktualnie.
62
Z:A _01_2012
Doświadczenie przyczyną
prac nad poprawkami
Wieloletnie doświadczenie wyniesione z rozpatrywania spraw w Sądzie Dyscyplinarnym
Mazowieckiej OIARP w zakresie postępowania
odpowiedzialności dyscyplinarnej spowodowały aktywne włączenie się Mazowieckiej Izby do
prac nad modyfikacją obowiązującego nas aktualnie Kodeksu Etyki Zawodowej Architektów.
Obecny Kodeks z 2005 roku stanowiący
w znacznej swej części tłumaczenie tekstu
angielskiego posiada podstawową wadę – jest
nieprawidłowo skonstruowany, występują
w nim bowiem zarówno Zasady jak i Reguły, co
jest niezgodne z zapisem Ustawy Samorządowej z 2000 r. mówiącym o przestrzeganiu „zasad etyki zawodowej”.
Istniejące w obowiązującym Kodeksie zarówno Zasady jak i Reguły stanowią nieuzasadnione
rozdzielenie dwóch podstaw odpowiedzialności
i każdorazowy problem z kwalifikacją prawną
działania lub zaniechania stanowiącego podstawę wszczęcia postępowania dyscyplinarnego, tj.
problem z oceną, czy dane zachowanie stanowi
naruszenie Reguły, czy też Zasady, czy może
obydwu z nich. W związku z tym rodzi się również problem określenia w treści orzeczeń dyscyplinarnych odpowiedniej kwalifikacji prawnej.
Z tych powodów trwają obecnie trudne prace zmierzające do zmiany obowiązującego Kodeksu.
Dwa zakresy prac sądów:
dyscyplinarne i zawodowe
Sądy Dyscyplinarne IARP rozpatrują sprawy
z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej
i odpowiedzialności zawodowej.
W sprawach dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej Sądy stosują Kodeks Etyki
Zawodowej Architektów, Ustawę Samorządową z 15 grudnia 2000 r., Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 31 października 2002 r.
oraz Kodeks Postępowania Karnego.
W sprawach dotyczących odpowiedzialności zawodowej Sądy stosują Ustawę Samorządową z 15 grudnia 2000 r., Kodeks Postępowania Administracyjnego oraz Prawo
Budowlane.
Sprawy dyscyplinarne
Postępowanie w sprawach dyscyplinarnych
obejmuje:
1. postępowanie wyjaśniające,
2. postępowanie przed sądem dyscyplinarnym,
3. postępowanie wykonawcze.
Stronami w takim postępowaniu są:
1. oskarżyciel (rzecznik odpowiedzialności zawodowej),
2. obwiniony,
3. pokrzywdzony.
Sędziowie orzekają obiektywnie, w dobrej wierze w oparciu o swobodną ocenę całokształtu
dowodów zebranych w toku postępowania,
uwzględniając zarówno korzystne jak i niekorzystne okoliczności dla obwinionego.
Rozstrzygnięcia sądu w postępowaniu
dyscyplinarnym zapadają w formie orzeczeń.
Wymierzając karę w trybie odpowiedzialności
dyscyplinarnej Sąd bierze pod uwagę naruszenie KEZA, odpowiednich Ustaw, stopień winy,
skutki przewinienia dyscyplinarnego i osądza
następujące kary:
upomnienie,
naganę,
zawieszenie, na okres 2 lat w prawach członka izby,
skreślenie z listy członków izby.
Sprawy zawodowe
W sprawach z zakresu odpowiedzialności zawodowej postępowanie przed sądem wszczyna się na wniosek:
1. organu nadzoru budowlanego,
2. rzecznika odpowiedzialności zawodowej.
IZBA ARCHITEKTÓW
Rozstrzygnięcia sądu zapadają w formie decyzji lub postanowień.
Wymierzając karę za popełnienie czynu
z zakresu odpowiedzialności zawodowej sąd
bierze pod uwagę stopień błędów i zaniedbań
obwinionego pod kątem naruszenia przepisów ustawy Prawo Budowlane, ich skutki oraz
dotychczasową karalność z tytułu odpowiedzialności zawodowej w budownictwie osądzając:
upomnienie,
upomnienie z jednoczesnym nałożeniem
obowiązku złożenia, w wyznaczonym terminie egzaminu, o którym mowa w art. 12 ust.
3 ustawy Prawo Budowlane,
zakaz wykonywania samodzielnej funkcji
technicznej w budownictwie, na okres od
roku do 5 lat, połączony z obowiązkiem
złożenia w wyznaczonym terminie egzaminu, o którym mowa w art. 12 ust. 3 Prawo
Budowlane (karę zakazu wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie orzeka się w przypadku znacznego
społecznego niebezpieczeństwa czynu).
Od orzeczeń i decyzji okręgowych sądów dyscyplinarnych przysługuje odwołanie do sądu
II instancji – Krajowego Sądu Dyscyplinarnego. Od orzeczeń Krajowego Sądu przysługuje odwołanie do Sądu Apelacyjnego – Sądu
Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (w sprawach odpowiedzialności dyscyplinarnej) oraz
skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (w sprawach odpowiedzialności zawodowej).
Kto zgłasza skargi i jak orzekają
sędziowie?
W dotychczasowej praktyce Okręgowego Sądu
Dyscyplinarnego Mazowieckiej Okręgowej Izby
Architektów znaczącą liczbę spraw stanowiły
sprawy skarg architektów na działalność kolegów – członków samorządu zawodowego,
związane z kontynuacją prac projektowych,
tj. w szczególności zarzutami naruszenia praw
autorskich.
Przedmiotem części spraw było opiniowanie pracy innych architektów i złośliwa lub
nieuczciwa krytyka, która – co należy pamię-
tać – jest zakazana przez Kodeks Etyki Zawodowej Architektów.
Zasadnicza część spraw to sprawy związane
ze skargami inwestorów oraz innych osób, których interesy zostały naruszone przez działania
członków Izby Architektów RP. W sprawach
tych, w części przypadków skargi okazały się
jednak nieuzasadnione i Sąd orzekał o uniewinnieniu architektów od stawianych zarzutów.
W innych przypadkach, Sąd decydował
o ukaraniu architektów, którzy w sposób zawiniony dopuszczali się naruszenia kodeksu etyki
zawodowej architektów. Najsurowszą z orzeczonych przez Okręgowy Sąd Dyscyplinarny
Mazowieckiej Okręgowej Izby Architektów kar
było zawieszenie w prawach członka Izby na
okres 2 lat. Wojciech Jankowski
Przewodniczący Sądu
Dyscyplinarnego,
Mazowiecka OIARP
> napisz do autora:
???????@???????.??
Z:A _01_2012
63