OCENA POSIADANIA PRZEZ SZKOŁY CERTYFIKOWANYCH MEBLI

OCENA POSIADANIA PRZEZ SZKOŁY CERTYFIKOWANYCH MEBLI
I SPRZĘTU SPORTOWEGO
zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach
(Dz. U. 2003, Nr 6, poz. 69)
1. Wstęp
Duża część z pośród sześciu milionów uczniów siedzi w niewygodnych, często źle
zaprojektowanych ławkach. Dwa miliony dzieci ma wady postawy. Uczniowie większość czasu
spędzają w pozycji siedzącej w szkole, a także w domu, przed telewizorem, komputerem, przy
odrabianiu lekcji.
Choroby narządu ruchu są uznane za narastający problem zdrowia publicznego. Postrzega
się je w aspekcie ograniczenia sprawności lub całkowitej niepełnosprawności ludzi dorosłych.
Jednak początek dysfunkcji narządu ruchu – to okres szkolny, gdzie młodzi ludzie, w wieku gdy
posiadają najsilniej rozwiniętą potrzebę ruchu, spędzają w przymusowej siedzącej pozycji kilka,
a nawet w starszych klasach, kilkanaście godzin dziennie (praca w szkole i w domu).Obok schorzeń
w obrębie lędźwiowego odcinka kręgosłupa, pojawiają się coraz częściej nowe, atakujące odcinek
szyjny i nadgarstek. Zwiększa się także liczba dzieci z wadami wzroku.
Koszty leczenia chorób narządu ruchu i opieki nad osobami niepełnosprawnymi z tymi chorobami
są bardzo wysokie.
Wszyscy chcemy, by młodzi ludzie uczyli się jak najlepiej i osiągali sukcesy. Zasady
higieny pracy - a nie zapominajmy, że nauka jest pracą - wymagają stworzenia optymalnego,
ergonomicznego stanowiska do nauki.
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002r w sprawie
bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. (Dz. U. Nr 6, poz. 69)
zobowiązuje dyrektorów placówek do zapewnienia dzieciom i młodzieży bezpiecznych
i higienicznych warunków pobytu w szkołach i innych placówkach edukacyjnych oraz nabywania
i stosowania przez szkoły i inne placówki nauczania i wychowania sprzętu oraz mebli
posiadających aktualne certyfikaty zgodności, spełniające wymogi bezpieczeństwa wydane przez
jednostki certyfikujące te wyroby. Wymogiem tym objęte są meble przedszkolne i szkolne, sprzęt
i urządzenia sportowe, a także urządzenia stanowiące wyposażenie placów zabaw.
Meble szkolne powinny, oprócz posiadania certyfikatu, być prawidłowo zestawione
i dopasowane do wzrostu uczniów.
Obecnie obowiązują dwie Polskie Normy:
 PN-EN 1729-1:2007 - Meble - Krzesła i stoły dla instytucji edukacyjnych Część 1:Wymiary funkcjonalne - która zastępuje dotychczas obowiązującą PN-EN 17291:2006 (U) 2/9
 PN-EN 1729-2:2007 - Meble - Krzesła i stoły dla instytucji edukacyjnych Część 2: Wymagania bezpieczeństwa i metody badań - która zastępuje dotychczas
obowiązującą PN-EN 1729-2:2006 (U)
Akredytowane jednostki badają produkowane meble w aspekcie spełniania obowiązujących norm
i wydają certyfikat zgodności.
Wytyczne do konstrukcji mebli szkolnych zostały po raz pierwszy wprowadzone we Francji
w 1880 roku, zalecały zachowanie kątów prostych pomiędzy segmentami kończyn i wyprostowaną
pozycję - obowiązywały w Europie do 1999 roku. Wyniki serii badań epidemiologicznych
porównujących efekty używania mebli tradycyjnych i ergonomicznych sugerują, że tradycyjne są
współodpowiedzialne za występowanie patologii kręgosłupa wśród uczniów, natomiast
ergonomiczne poprawiają postawę ucznia przy pracy i zmniejszają częstość zaburzeń
czynnościowych układu kostno szkieletowego. Meble ergonomiczne, których konstrukcja
odpowiada najnowszej normie PNEN 1729 stwarzają możliwość większej ruchomości ucznia
i umożliwiają pracę w pozycji mniej szkodliwej niż meble tradycyjne.
Konieczne jest podjęcie wspólnych działań w celu zapewnienia dzieciom i młodzieży nie
tylko komfortu pracy, ale także korzystnej stymulacji ich rozwoju fizycznego i intelektualnego.
Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz.U.06.122.851) w Art. 4
określa zakres działania Państwowej Inspekcji Sanitarnej w dziedzinie bieżącego nadzoru
sanitarnego:
„kontrola przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne,
w szczególności dotyczących(...) higieny pomieszczeń i wymagań w stosunku do sprzętu używanego
w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych, szkołach wyższych oraz w ośrodkach
wypoczynku.”
Realizując zadania z zakresu zdrowia publicznego pracownicy Państwowej Inspekcji
Sanitarnej w 2007 roku przeprowadzili w ramach nadzoru bieżącego kontrole przestrzegania
przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności dotyczące wymagań
w stosunku do sprzętu używanego w szkołach i innych placówkach oświatowo-wychowawczych.
Wyniki przeprowadzonych kontroli na terenie województwa łódzkiego w zakresie oceny mebli
szkolnych i przedszkolnych oraz spełnienia wymogów w stosunku do urządzeń i sprzętu
sportowego przedstawione zostały poniżej.
2. Ocena mebli szkolnych i przedszkolnych
Na terenie woj. łódzkiego oceną objęto ogółem 1673 szkoły i przedszkola, co stanowi 87%
ogółu nadzorowanych.
W wyniku dokonanej oceny stwierdzono:
Najwięcej, bo 611(37%) stanowią obiekty posiadające wszystkie meble bez certyfikatów.
Najgorzej sytuacja ta wygląda w filiach szkół
podstawowych i gimnazjalnych oraz innych
szkołach, m. in.: muzycznych, językowych, policealnych jak również kolegiach.
Analizując dane szkół/przedszkoli, w których meble posiadają certyfikaty należy stwierdzić,
iż najwięcej - 420 (25%) jest placówek, które zapewniają do 25% mebli certyfikowanych,
a najmniej - 165 (10%) zapewniających tego rodzaju sprzęt w 100%. Spośród wszystkich typów
placówek
najkorzystniej
przedstawia
się
sytuacja
w
gimnazjach,
przedszkolach
i zespołach szkół ogólnokształcących, gdyż posiadają one 50% i więcej mebli certyfikowanych.
Szczegółowe wyniki oceny przedstawiono na poniższych rycinach:
Ryc. 1 Wyposażenie placówek w meble z certyfikatem i bez certyfikatu
10%
12%
37%
16%
25%
Placówki posiadające meble bez certyfikatow
Placowki zapewniające do 25% mebli ceryfikowanych
Placowki zapewniające do 50 % mebli ceryfikowanych
Placowki zapewniające powyżej 50 % mebli ceryfikowanych
Placowki zapewniające 100 % mebli ceryfikowanych
Ryc. 2 Procentowe zestawienie wyposażenia poszczególnych typów placówek w meble
z certyfikatem i bez certyfikatu
100
90
80
70
60
meble bez certyfikatu
50
meble częsciowo certfikowane
40
wszystkie meble z ceryfikatem
30
20
10
Fi
In
ne
Pr
Sz
ze
ko
ds
lie
ły
zk
p
sz
ol
od
a
kó
st
łp
aw
od
ow
st
e
aw
ow
yc
h
G
Ze
im
F
na
sp
i lie
zj
oł
gi
a
y
m
Ze
sz
n
sp
kó
az
oł
ło
jo
y
w
gó
sz
l
no
kó
ks
łp
LO
zt
on
ał
ad
cą
po
cy
ds
ch
ta
wo
w
yc
h
0
3. Spełnienie wymogów w stosunku do urządzeń i sprzętu sportowego
W woj. łódzkim skontrolowano 954 szkoły pod kątem spełnienia wymogów
w stosunku do urządzeń i sprzętu sportowego, co stanowi 69% ogółu .
Całkowity brak certyfikatów stwierdzono w 442 (46%) szkołach, natomiast wszystkie
urządzenia i sprzęt sportowy certyfikowany posiadają 122 (12%) placówki.
Szczegółowe wyniki obrazuje poniższy wykres:
Ryc. 3 Wyposażenie szkół w urządzenia i sprzęt sportowy
12%
10%
48%
11%
19%
Liczba szkół posiadających sprzęt i urządzenia bez certyfikatów
Liczba szkół, w których do 25% urządzeń i sprzętu posiada certfikaty
Liczba szkół, w których do 50% urządzeń i sprzętu posiada certfikaty
Liczba szkół, w których pow. 50% urządzeń i sprzętu posiada certfikaty
Liczba szkół, w których 100% urządzeń i sprzętu posiada certfikaty
Najwięcej sprzętu i urządzeń sportowych posiadających certyfikaty zapewniają
gimnazja, a najgorzej pod tym względem sytuacja przedstawia się w filiach szkół
podstawowych i innych szkołach. Posiadanie certyfikowanego sprzętu i urządzeń sportowych
w poszczególnych typach szkół przedstawia poniższy wykres:
Ryc. 4. Udział procentowy wyposażenia poszczególnych typów placówek w urządzenia i
sprzęt sportowy z certyfikatem i bez certyfikatu
100%
90%
wszystkie sprzęt i
urządzenia sportowe z
ceryfikatem
sprzęt i urządzenia
sportowe częsciowo
certfikowane
sprzęt i urządzenia
sportowe bez
certyfikatu
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
Inne
Zespoły szkół
ponadpodstawowych
Zespoły szkół
ogólnokształcących
LO
Gimnazja
Filie szkół
podstawowych
Szkoły podstawowe
0%
4. Podsumowanie
Placówki
szkolne
i
przedszkolne
województwa
łódzkiego
są
wyposażone
w niewystarczającym stopniu w ergonomiczne i bezpieczne meble i oraz urządzenia i sprzęt
sportowy. Wobec tego, konieczne jest poprawienie warunków nauki w szkołach i innych
placówkach poprzez stworzenie ergonomicznych stanowisk pracy uczniów w klasach jak
i zapewnienia bezpiecznego wyposażenia w salach gimnastycznych i na boiskach.