Zadanie 1. (3 pkt)

Zadanie 1. (3 pkt)
a) Dokończ poniższe równanie reakcji (stosunek molowy substratów wynosi 1:1).
b) Podaj nazwę systematyczną związku organicznego otrzymanego w tej reakcji.
c) Określ, jaką rolę w tej reakcji pełni chlorek glinu.
Zadanie 2. (1 pkt)
Metylobenzen ulega reakcjom opisanym równaniami:
Wskaż, które z podanych równań reakcji potwierdzają aromatyczny charakter tego związku:
A. l i II,
B. l i III,
C. II i III,
D. III i IV.
Zadanie 3. (2 pkt.)
Do dwóch probówek z mieszaniną nitrującą (HNO3(stęż) + H2SO4(stęż)) wprowadzono ciecze:
benzen i heksan. Po pewnym czasie w jednej z probówek pojawiła się żółta ciecz o zapachu gorzkich
migdałów.
 Napisz, który węglowodór uległ nitrowaniu, i ułóż równanie tej reakcji.
Zadanie: 4 (3 pkt)
Do dwóch probówek, z których jedna zawierała próbkę heksanu a druga próbkę benzenu,
dodano kilka kryształów bezwodnego FeBr3. Następnie dodano do obu probówek po dwie krople bromu.
Tylko w drugiej probówce nastąpił zanik brunatnoczerwonego zabarwienia bromu.
 określ, w których probówkach znajdowały się poszczególne węglowodory.
 napisz równanie reakcji, która zaszła w drugiej probówce
 określ, jaką rolę w tej reakcji pełni FeBr3.
Zadanie 5. (1 pkt)
Wskaż wzór związku, który nie jest homologiem benzenu.
Zadanie 6. (4 pkt)
Uzupełnij schematy reakcji chemicznych i dobierz współczynniki.
Zadanie 7. (2 pkt)
Węglowodory aromatyczne ulegają reakcjom substytucji i addycji.
Napisz równanie reakcji benzenu z wodorem w obecności katalizatora. Podaj nazwę produktu tej
reakcji.
Zadanie 8. (3 pkt)
W laboratorium przeprowadzono doświadczenie przedstawione na poniższym schemacie:
Powstający produkt ma barwę żółtą i charakterystyczny zapach gorzkich migdałów.
Napisz równanie reakcji, podaj typ tej reakcji oraz nazwę powstającego związku organicznego.
Zadanie 9. (6 pkt)
Poniżej przedstawiono schemat reakcji:


zapisz równania reakcji przedstawionych na tym schemacie,
podaj nazwy produktów organicznych oraz określ typ reakcji (1), (3).
Zadanie 10. (3 pkt)
W wyniku całkowitego spalania benzenu powstało 67,2 dm3 tlenku węgla(IV). Zakładając, że
reakcja zachodzi ze 100% wydajnością, oblicz, ile gramów benzenu uległo spaleniu.
Zadanie 11. (1 pkt)
Reakcja służąca do odróżnienia węglowodorów alifatycznych od aromatycznych to reakcja:
A. spalania B. addycji
C. nitrowania
D. halogenowania
Zadanie 12. (1 pkt)
Przeprowadzono doświadczenie, którego przebieg przedstawia poniższy rysunek:
W której probówce zaobserwowano odbarwienie wody bromowej?
A. I i II
B. II i III
C. III
D. II
Zadanie 13. (3 pkt)
Podaj 3 cechy charakterystyczne dla węglowodorów aromatycznych.
Zadanie 14. (4 pkt)
Benzen jest węglowodorem aromatycznym. W zależności od warunków może ulegać reakcji
substytucji lub addycji. Podaj dwa równania reakcji z chlorem (substytucji i addycji). Określ warunki
przebiegu tych procesów.
Zadanie 15. (2 pkt)
Metylobenzen (toluen) może reagować z bromem, tworząc w zależności od warunków różne
produkty. Analizując równania reakcji zapisane poniżej, określ warunki (A) reakcji I i podaj wzór jednego
z możliwych produktów (B) reakcji II.
Warunki (A) reakcji I ................................................................................................................
Wzór produktu (B) reakcji II (jednego z możliwych) ...............................................................
Zadanie 16 (2 pkt.)
Pewna pochodna benzenu o wzorze C8H10 bromowana w obecności kwasu Lewisa daje tylko
jedną pochodną. Wskaż nazwę chemiczną odpowiedniego izomeru C8H10 i nazwę
monobromopochodnej otrzymanej w wyniku reakcji:
a) etylobenzen, p-bromoetylobenzen
b) 1,4-dimetylobenzen, 4-bromo-1,2-dimetylobenzen
c) p-ksylen, 2-bromo-1,4-dimetylobenzen
d) p-krezol, 4-bromo-1,2-dimetylobenzen
Kwas Lewisa to na przykład ..................................
Zgodnie z teorią Lewisa to substancja chemiczna, w której atom centralny posiada w sferze
walencyjnej (niedomiar / nadmiar) ..................................... elektronów.
Zadanie 17. (1 pkt)
Spośród następujących związków:
homologami benzenu są:
A. l, II, VI,
B. II, III, VI,
C. l, IV, V,
Zadanie: 18 (1 pkt)
W reakcji toluenu z chlorem, przebiegającej w obecności światła, otrzymujemy:
a) chlorofenylometan i chlorowodór,
b) o-chlorotoluen, p-chlorotoluen i chlorowodór,
c) m-chlorotoluen i chlorowodór,
d) reakcja ta nie zachodzi.
Zadanie: 19 (1 pkt)
Związek o poniższym wzorze to:
a) 1-bromo-2-etylo-3-metylocykloheks-2-en,
b) 1-metylo-2-etylo-3-bromocykloheks-1-en,
c) 3-bromo-2-etylo-1-metylocykloheksen,
d) 1-bromo-2-etylo-3-metylocykloheksen.
Zadanie: 20 (1 pkt)
Toluen poddano reakcji nitrowania. Stwierdzono, że reakcja ta zaszła, ponieważ
a) mieszanina reakcyjna straciła brunatną barwę,
b) mieszanina reakcyjna straciła fioletową barwę,
c) zaobserwowano wytrącenie się osadu,
d) mieszanina reakcyjna przybrała żółtą barwę.
D. II, III, V.
Zadanie: 21 (1 pkt)
Wybierz wzory cząsteczek, które są homologami benzenu:
a) I II
b) II III
c) IV V
d) II V
Zadanie 22. (2 pkt)
Poniżej podano pary związków. Wskaż izomery i homologi, wpisując odpowiednie określenia.
I
propen i cyklopropan - ......................................................................................
II
toluen i etylobenzen - ........................................................................................
III
o-ksylen i p-ksylen - ..........................................................................................
IV
toluen i m-ksylen - ..............................................................................................
Zadanie 23. (1 pkt)
Przeanalizuj powyższy schemat, a następnie wybierz odpowiedź, która prawidłowo podaje nazwy
związków X, Y, Z oraz A.
Zadanie 24. (1 pkt)
Poniżej wymieniono kilka różnych węglowodorów:
I izopren
II cyklopentan
III toluen
IV antracen
Wskaż, w której odpowiedzi wymienione są wyłącznie węglowodory aromatyczne.
A. I, II
B. I, II, IV
C. II, III, IV
D. III, IV
Zadanie 25. (2 pkt)
Halogenopochodne homologów benzenu (z atomem halogenu w łańcuchu bocznym) zwane są
lakrymatorami i znalazły zastosowanie jako środki łzawiące (gazy bojowe). Napisz równanie reakcji
otrzymywania bromku benzylu (bromofenylometanu) z toluenu, który jest przykładem takiego związku.
Określ warunki zachodzenia tej reakcji.
Zadanie 26. (2 pkt)
Napisz równania reakcji toluenu z bromem w obecności żelaza jako katalizatora.
Podaj nazwy produktów tej reakcji.
Zadanie: 27 (1 pkt)
2-nitronaftalen
1-chloronaftalen
Uporządkuj podane związki zgodnie z rosnącą lotnością: eten, benzen, naftalen, butan.
Zadanie: 28 (1 pkt)
Wskaż zdanie prawdziwe:
a) Benzen jest cieczą słabo rozpuszczalną w wodzie, naftalen natomiast jest ciałem stałym,
również źle rozpuszczalnym w wodzie.
b) Benzen i naftalen są cieczami źle rozpuszczającymi się w wodzie.
c) Benzen jest cieczą dobrze rozpuszczalną w wodzie, a naftalen jest ciałem stałym
nierozpuszczającym się w wodzie.
d) Benzen i naftalen są ciałami stałymi, źle rozpuszczającymi się w wodzie.
Zadanie: 29 (1 pkt)
Wybierz zestaw identyfikujący poprawnie zamieszczone wyżej modele:
Zadanie: 30 (1 pkt)
Spośród związków, których modele cząsteczek przedstawiono powyżej, wybierz parę
homologów: