docprojekt programu strategicznego rozwoju miasta lubonia
download 
Reklamacja Transkrypt
projekt programu strategicznego rozwoju miasta lubonia
Zadanie wykonane w Centrum Badania Gospodarki Regionalnej Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w ramach pracy: Strategia rozwoju społeczno -gospodarczego miasta Lubonia Załącznik 6 PROJEKT PROGRAMU STRATEGICZNEGO ROZWOJU MIASTA LUBONIA W ZAKRESIE POPRAWY JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW Autor: mgr Alicja Bezmienow Poznań 1998 1 I. PRACE PRZYGOTOWAWCZE I FORMUŁOWANIE STRATEGII 1. Cel, zakres, założenia metodyczne opracowania Podstawowym zadaniem tego opracowania jest próba zbudowania programu poprawy jakości życia mieszkańców m. Lubonia. Dokonano tego w oparciu o przeprowadzoną analizę faktycznego stanu, szeroką konsultację społeczną oraz rozpoznanie warunków wewnętrznych i zewnętrznych. Miasto Luboń jest częścią składową aglomeracji poznańskiej. W jej obrębie wchodzi w układ powiązań wewnętrznych i zewnętrznych, a w sensie fizycznym jest jedną z dzielnic Poznania. Dostrzegając istotę związków funkcjonalno - przestrzennych w obrębie aglomeracji oraz mając na uwadze jej zrównoważony rozwój, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony i poprawy jakości przyrodniczych oraz kulturowych podstaw rozwoju społecznego i gospodarczego, w roku 1995 podjęte zostały prace nad zorganizowaniem bazy danych dotyczących elementów przestrzeni oddziałujących na gminy ościenne. Jednostką wiodącą jest poznańska Miejska Pracownia Urbanistyczna. Wojewódzkie Biuro Planowania Przestrzennego oraz urzędy gmin wchodzące w skład aglomeracji udostępniają materiały. Przygotowany materiał posłuży do opracowania „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego m. Poznania i gmin sąsiadujących”. Natomiast nie jest stosowane w praktyce opracowywanie dla aglomeracji programów strategicznych. Powodem tego jest złożoność problemów występujących na dużym obszarze, zróżnicowanie struktury wewnętrznej i trudny do zidentyfikowania zasięg 2 oddziaływania w poszczególnych dziedzinach życia. Strategie tworzy się jednak dla części składowych aglomeracji, bardzo mocno powiązanych z miastem centralnym. Podjęta próba zbudowania strategii dla m. Lubonia uwzględniająca ścisłe powiązania z m. Poznaniem jest tego przykładem. Odnosi się to do wszystkich etapów prac, a zwłaszcza etapów tak ważnych jak definiowanie misji, dokonywanie wyborów celów strategicznych, precyzowanie celów drugiego rzędu oraz zadań realizacyjnych (przedsięwzięć) służących osiągnięciu zaplanowanego rozwoju. Opracowując strategię rozwoju m. Lubonia w zakresie poprawy jakości życia mieszkańców przyjęto założenie, że jego funkcjonowanie winno być oparte o wybrane zalety centralnego miasta aglomeracji oraz o dogodności strefy otaczającej to miasto. W pracy uwzględniono zatem dążenia Lubonia do: · zaspokojenia potrzeb mieszkańców w zakresie usług podstawowych na poziomie nie niższym niż w przeciętnej dzielnicy mieszkaniowej Poznania, · zapewnienia warunków mieszkaniowych możliwie lepszych niż przeciętnie w Poznaniu pod względem wygody otoczenia, zieleni i rozwiązań architektonicznych, a także pod względem kosztów budowy i eksploatacji lokali mieszkalnych, · stworzenia warunków komunikacyjnych, gwarantujących dogodny dojazd do Poznania - do pracy i w celu zaspokojenia potrzeb wyższego rzędu - nie gorszy niż z peryferyjnych obszarów miasta Poznania , · stworzenia warunków umożliwiających wprowadzenie do Lubonia przedsięwzięć służących zaspokojeniu potrzeb mieszkańców Poznania i gmin sąsiednich w zakresie rozrywki i wypoczynku, 3 · stworzenia warunków umożliwiających wprowadzenie do Lubonia przedsięwzięć istotnych dla rozwoju gospodarki aglomeracji poznańskiej. Mając na celu urzeczywistnienie powyższych zamierzeń, w opracowanym projekcie “Programu” dokonano: - aktualnej oceny poziomu rozwoju podstawowych usług, - określenia zapotrzebowania na podstawowe usługi w przyszłości (w roku 2000, 2005 i 2010), - konfrontacji wyników przeprowadzonych badań analitycznych z oczekiwaniami społeczeństwa Lubonia, wyrażonymi w badaniach ankietowych, - rozpoznania silnych stron miasta, na których należy opierać dalszy rozwój i słabych stron, które winny zostać ograniczone poprzez wykorzystywanie szans i minimalizowanie zagrożeń płynących z zewnątrz; - oraz zaproponowano cele realizacyjne drugiego rzędu i ważniejsze przedsięwzięcia służące osiągnięciu wyznaczonych celów strategicznych w tym zakresie. Podstawowe prace analityczne, które wykonano dla Lubonia, a następnie przyrównano do Poznania, dotyczyły: · określenia dziedzin wpływających na jakość i poziom życia ludności, · wybrania mierników charakteryzujących podstawowe potrzeby mieszkańców, · obliczenia wskaźników wyjściowych dla Lubonia i Poznania · określenia zapotrzebowania mieszkańców (wg prognozy biologicznej i pomigracyjnej) na usługi podstawowe w latach 2000, 2005 i 2010, przyjmując dla Lubonia wskaźniki bazowe z 1996 roku, 4 W niniejszym opracowaniu analizą objęto wskaźniki cząstkowe, zagregowane w 6 grupach elementów charakteryzujących poziom życia ludności. Należą do nich: warunki mieszkaniowe, oświata i wychowanie, ochrona zdrowia, kultura, organizacja życia codziennego oraz pomoc społeczna. Liczba i rodzaj wskaźników przyjętych do analizy, obok przesłanek merytorycznych, uwarunkowany był ograniczoną dostępnością danych statystycznych w przekroju gmin. Liczbę ludności Lubonia przyjęto na podstawie sporządzonej prognozy demograficznej miasta Lubonia 1998 - 2010, wykonanej w Katedrze Statystyki Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Prognoza demograficzna ludności Poznania wykonana została w Wydziale Koordynacji Rozwoju Urzędu Miasta Poznania. Wyliczone wskaźniki przedstawiono w tabelach 1,2,3,4,5, które stanowią integralną część opracowania. 2. Szczegółowe wyniki analizy wybranych grup mierników, charakteryzujących poziom życia mieszkańców Lubonia Wyliczone dla m. Lubonia i m. Poznania wskaźniki, charakteryzujące infrastrukturę społeczną i poziom zbiorowej konsumpcji dóbr materialnych i usług niematerialnych, a następnie przyrównane do siebie dowodzą, że obecne warunki bytowania mieszkańców Lubonia są gorsze. Podobna sytuacja utrzyma się również w przyszłości, przy czym ze względu na prognozę demograficzną i zmiany w jej strukturze (odmienne dla obu miast), dysproporcje w poszczególnych elementach kształtować się będą nieco inaczej. I tak: Warunki zamieszkania są oceniane z punktu widzenia ilościowego zaspokojenia potrzeb na podstawie zaludnienia i zagęszczenia mieszkań oraz na 5 podstawie wyposażenia w podstawowe media . Wskaźniki przeciętnej liczby osób przypadającej na 1 izbę (0,91) i na 1 mieszkanie (3,49) są dla Lubonia gorsze odpowiednio o 0,06 i 0,57 punktu. Przeciętna powierzchnia mieszkaniowa przypadająca na 1 osobę (19,3 m2) jest o 0,7 m2 mniejsza niż w Poznaniu. Porównanie powyższych wskaźników w latach późniejszych dla obu miast wykazuje dalszą rozbieżność na niekorzyść Lubonia. W Luboniu mniej jest także mieszkań wyposażonych w urządzenia wodociągowe a w szczególności w urządzenia kanalizacyjne. Odsetek ludności korzystającej z wodociągów wynosił w 1996 roku 70,3% (w Poznaniu 94,9%), a z kanalizacji 28,5% (w Poznaniu 96,4%). Ponadto niższy jest odsetek ludności korzystającej z sieci gazowej. Charakterystyczne jest jednak dla Lubonia wysokie, bo wynoszące 1607,3 m3 zużycie gazu na odbiorcę (w Poznaniu 1477,5 m3). Udział ludności korzystającej z podstawowej infrastruktury technicznej w obu miastach pozostanie w przyszłości na niezmienionym poziomie. W Luboniu na koniec 1996 roku sytuację mieszkaniową charakteryzują: · zasoby mieszkaniowe w wysokości 6005 mieszkań, z czego 73% wybudowano przed 1945 r. · 65% udział budynków niskich, I - III kondygnacyjnych, wybudowanych przez inwestorów prywatnych i państwowych · 35% udział budynków znajdujących się w gestii Spółdzielni Mieszkaniowej ,z zabudową III - V kondygnacyjną · 95% udział w powierzchni terenów zabudowy mieszkaniowej przeznaczony pod zabudowę niską, jedno i wielorodzinną · ożywienie budownictwa mieszkaniowego wyrażające się przyrostem w 1996 roku 123 mieszkań, w tym 36 mieszkań budownictwa indywidualnego (w Poznaniu indywidualnych). 6 1469 mieszkań, w tym 228 Dla oceny funkcjonowania sfery usług społecznych z zakresu oświaty i wychowania wzięto pod uwagę liczbę uczniów szkół podstawowych przypadającą na jedno pomieszczenie do nauki i na jeden oddział, wskaźnik zmianowości oraz udział dzieci w przedszkolach w stosunku do ogółu dzieci w wieku 3 - 6 lat. Z analizy danych wynika, że obecnie warunki nauczania w istniejących w Luboniu 4 szkołach podstawowych, do których uczęszczało 2713 dzieci nie są dobre. Na jedno pomieszczenie lekcyjne przypadało w Luboniu 34 uczniów tj. o 6 dzieci więcej niż w Poznaniu. Również niekorzystny był wskaźnik zmianowości wynoszący 1,35 (w Poznaniu 1,08). Liczba dzieci przypadająca na oddział była w obu miastach taka sama. Wyliczone wskaźniki dla lat następnych wskazują, że generalnie warunki nauczania ulegną poprawie, jednak składniki cząstkowe dla Lubonia nadal pozostaną gorsze. Liczba bezwzględna dzieci w wieku 7 - 14 lat nie zmaleje tak bardzo jak w Poznaniu. Uwzględniając natomiast oddanie do użytku w latach 1998/1999 nowej szkoły o 14 izbach lekcyjnych z salą sportowo - widowiskową sytuacja w tym zakresie ulegnie poprawie. Do działających w Luboniu 8 placówek wychowania przedszkolnego (5 przedszkoli i 3 oddziałów przedszkolnych „zerówek”) uczęszczało 656 dzieci (w Poznaniu 15910). Liczba dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym na 100 dzieci w wieku 3 do 6 lat wynosiła 65 (w Poznaniu 67). Na jednego nauczyciela przypadało w placówkach wychowania przedszkolnego 20 dzieci (w Poznaniu 12). Dostępność do przedszkoli w obu miastach była dobra. W Luboniu na 1 miejsce przedszkolne przypadało 1 dziecko (w Poznaniu 0,94). W latach następnych relacje pozostaną podobne. W obu miastach spodziewane jest zmniejszenie dzieci w tej grupie wiekowej. 7 W Luboniu notuje się duże niedoinwestowanie w zakresie szkolnictwa ponadpodstawowego. Początkiem wprowadzanych pozytywnych zmian jest powstanie w 1997 roku Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego o naborze 100 uczniów. Na jakość życia istotny wpływ ma skuteczny system ochrony zdrowia. Powinien on charakteryzować się powszechnością i ciągłością leczenia, a także profilaktycznymi badaniami lekarskimi. O dostępności usług medycznych stanowi także odpowiednie nasycenie fachową kadrą oraz ilość, rodzaj i dostępność placówek zdrowia. Na terenie Lubonia działają: Przychodnia Lekarza Rodzinnego z poradnią dziecięcą i dla dorosłych, Poradnia “K” i Dziecięca, Przychodnia Stomatologiczna, Przychodnia Rejonowa, Podstacja Pogotowia Ratunkowego. Ponieważ znajdujące się w Poznaniu szpitale, przychodnie specjalistyczne i wszelkie inne placówki zdrowia świadczą usługi dla ludności z zewnątrz, toteż wskaźniki lubońskie, tak bardzo odbiegające od poznańskich, nie są adekwatne do faktycznego zaspokojenia potrzeb w tym zakresie. Gorsza jest natomiast w Luboniu dostępność do aptek. W Luboniu na 1 aptekę przypada 5,2 tys. mieszkańców (w Poznaniu 4,7 tys.). Ze względu na brak szerszych danych statystycznych dotyczących kultury przyjęto do analizy wskaźniki cząstkowe dające obraz uczestnictwa mieszkańców w kulturze tylko z punktu widzenia czytelnictwa. Nie zilustrowano uczestnictwa społeczeństwa w spektaklach teatralnych, operowych, seansach filmowych w kinach i innych imprezach kulturalnych. Stan czytelnictwa, który obrazują dane dotyczące wielkości księgozbiorów w bibliotekach publicznych na 1000 mieszkańców, jest w Luboniu 8 korzystniejszy niż w Poznaniu. Wskaźnik luboński w tym zakresie wynosił 3,3 tys. tomów na 1 tys. Ludności (w Poznaniu 2,8 tys.). Lepsza również jest w Luboniu dostępność do bibliotek. Na 1 bibliotekę przypadało 5,2 tys. mieszkańców (w Poznaniu 8,9 tys.). W latach następnych tendencje w tym zakresie kształtować się będą podobnie. Na organizację życia codziennego duży wpływ wywiera możliwość komunikowania się z otoczeniem za pomocą telefonu, przemieszczania się własnym samochodem oraz przepływ wszelkich informacji. Przyjęte w tej dziedzinie wskaźniki cząstkowe, dowodzą że zarówno wyposażenie mieszkańców w telefony jak i samochody osobowe jest dla obu miast wysokie, przemawiające jednak na korzyść Poznania i takie - według wyliczeń pozostanie nadal. W Luboniu na 1000 mieszkańców przypadało 251,5 abonentów (w Poznaniu 277,3) i 317 samochodów (w Poznaniu 340). Uwzględniając jednak ogromny postęp w rozwoju telekomunikacji i motoryzacji należy przypuszczać, że dla obu miast wskaźniki te znacznie wzrosną. Korzystniejsza niż w Poznaniu jest sytuacja w zakresie dostępności mieszkańców do placówek pocztowych. W Luboniu na 1 pocztę przypadało 7010 osób (w Poznaniu 8800). Dokonane przemiany polityczne i społeczno-gospodarcze dotykając sfery socjalnej zaostrzyły takie zjawiska jak ubóstwo, trudności życiowe osób starszych oraz matek wychowujących samotnie dzieci. Pojawiły się również nowe, nieznane dotąd problemy z zatrudnieniem. Wyjściem naprzeciw osobom potrzebującym było tworzenie różnorodnych programów pomocy społecznej. Z pomocy socjalnej skorzystało w Luboniu 8,7% społeczeństwa (w Poznaniu 5,9%). Oznacza to, że w Luboniu co 11 mieszkaniec otrzymywał pomoc, zaś 9 w Poznaniu co 17. Z wyliczeń wynika, iż podobnie niekorzystna sytuacja materialna ludności Lubonia utrzyma się w latach przyszłych. 3.Analiza środowiska wewnętrznego i zewnętrznego W celu zbudowania realnego programu zaspokojenia podstawowych potrzeb bytowych mieszkańców Lubonia, który będzie rzetelnie oceniał możliwości rozwoju miasta oraz uwzględniał jego powiązania z otoczeniem, a w szczególności z miastem centralnym aglomeracji, przeprowadzono analizę środowiska wewnętrznego i zewnętrznego. Oparto się w niej na zasadach obowiązujących w tzw.: „analizie SWOT”, która bierze pod uwagę silne strony miasta, na których należy opierać rozwój miasta oraz słabe strony, które trzeba ograniczać poprzez wykorzystywanie szans i minimalizację zagrożeń płynących z zewnątrz. Wśród silnych stron najważniejszą rolę odgrywa niezwykle korzystne położenie Lubonia. Fakt, iż leży on w bezpośrednim sąsiedztwie najpotężniejszego ośrodka aglomeracji i jest trwale połączony z jego układami komunikacyjnymi, owocuje wieloma odczuwalnymi korzyściami. Mieszkańcy Lubonia, osoby prowadzące działalność gospodarczą w Luboniu oraz potencjalni inwestorzy mają zapewniony łatwy i szybki dostęp do całego bogatego zaplecza miejskiego Poznania. Mogą zatem korzystać z transportu powietrznego 10 i kolejowego oraz infrastruktury komunikacyjnej i technicznej. Przykładem na to mogą być telefony w Luboniu, obsługiwane przez centralę w Poznaniu, część kanalizacji sanitarnej podłączona do sieci poznańskiej oraz ujęcie wody pitnej zlokalizowane na Dębinie w Poznaniu. Mieszkańcy Lubonia w równej mierze z poznaniakami są odbiorcami usług medycznych, korzystają ze szkolnictwa ponadpodstawowego i wyższego oraz bazy sportowo-rekreacyjnej, a ponadto uczestniczą w życiu kulturalnym Poznania. Luboń posiada dobrą sieć komunikacyjną, zarówno jeśli rozpatruje się je w odniesieniu do powiązań z Poznaniem, który jest najważniejszym i największym węzłem kolejowym w regionie, jak również ze względu na przebiegającą przez Luboń drogę kołową i linię kolejową, obie o znaczeniu lokalnym i regionalnym. Dojazd do Poznania zapewniają regularne linie autobusowe „Translubu” i MPK. Walorem jest również lokalizacja miasta nad rzeką Wartą, która jest na tym odcinku spławna. Wysoka świadomość społeczna mieszkańców Lubonia powoduje, iż chętnie uczestniczą w przemianach gospodarczych, widząc w nich szansę na podniesienie własnego poziomu życia. Wyrazem tego jest duża aktywność gospodarcza. W strukturze podmiotów gospodarczych bardzo duży udział przypada na sektor prywatny, w którym największą grupę stanowią jednostki prowadzące szeroko pojętą działalność usługową, handlową transportową, przemysłową i budowlaną. Ta z kolei zróżnicowana działalność ma istotne znaczenie na podaż miejsc pracy i ogranicza w dużym stopniu możliwość wystąpienia wysokiego bezrobocia, związanego z upadkiem dominującej działalności gospodarczej. Sąsiedztwo Poznania ma dla Lubonia pozytywny wpływ na niski poziom bezrobocia. Stanowiąc atrakcyjny rynek pracy, oferuje wiele możliwości zatrudnienia i dobre, nawet w skali kraju wynagrodzenie. 11 Poznań pełniący dla otoczenia zaplecze administracyjne i naukowobadawcze ułatwia przepływ informacji między ośrodkami. Dzięki temu w Luboniu możliwy jest rozwój wielu specjalistycznych i wymagających takiego zaplecza działów gospodarki. Dla Lubonia, Poznań jest dobrym rynkiem zbytu a zwłaszcza dla dobrze rozwiniętej na tym terenie produkcji rolnej (roślinnej i zwierzęcej) i ogrodniczej. Do słabości Lubonia zaliczyć należy zanieczyszczone środowisko naturalne (obszar miasta leży w obrębie Poznańskiego Obszaru Zagrożenia Ekologicznego). Charakterystyczne jest dla niego silne zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych. Nadmierna natomiast emisja pyłów i gazów powodująca degradacje zespołów przyrodniczych w ostatnim czasie znacznie została zahamowana. Słabo jest w Luboniu rozwinięta infrastruktura techniczna, a zwłaszcza sieć kanalizacyjna. Ścieki miejskie odprowadzane są przez fragmentarycznie istniejącą kanalizację sanitarną oraz pełniącą jej funkcję kanalizację deszczową. Licznie praktykowane „dzikie” podłączenia do kanalizacji deszczowej (odprowadzane do rzeki Warty i Potoku Junikowskiego) są dla miasta olbrzymim problemem. W kanalizację sanitarną wyposażone jest tylko osiedle mieszkaniowe „Lubonianka” oraz parę pojedynczych przyległych ulic. Pozostała, nie objęta siecią kanalizacyjną część miasta skazana jest na korzystanie z szamba. Do niekorzystnych cech zalicza się także niespójną zabudowę Lubonia. Nagromadzenie różnej i często wzajemnie przeszkadzającej sobie działalności powoduje dyskomfort dla zamieszkującej te tereny ludności. Mieszkańcy narażeni są na uciążliwości związane z hałasem, nadmierną ilością dymu i przykrych zapachów. Brak jest także w Luboniu wykształconej przestrzeni śródmiejskiej i części centralnej, spełniającej funkcje administracyjne, handlowo -usługowo - finansowe oraz kulturalno-rozrywkowe. Na taki układ 12 przestrzenny miasta wpływ miały istniejące do 1954 roku trzy odrębne organizmy osadnicze wiejskie: Luboń, Żabikowo i Lasek. W kategorii szans dla Lubonia może być rozpatrywana przyszła budowa autostrady A-2 biegnącej z Berlina przez Poznań (Luboń), Warszawę do Moskwy. Wybudowanie autostrady A-2, poza istotnymi korzyściami dla jej użytkowników, spowoduje ożywienie gospodarcze miasta wynikające ze zwiększonego popytu na surowce i usługi oraz wpłynie na obniżenie bezrobocia. Zgodnie ze szacunkiem ekspertów przy budowie 1 km autostrady znajdzie zatrudnienie bezpośrednio i pośrednio 300 osób, a przy jej eksploatacji około 5 osób. Korzyścią dla Lubonia, znacznie uatrakcyjniającą to miasto będzie także planowana budowa nowej drogi przebiegającej równolegle do autostrady i łączą-cej dwa węzły autostradowe znajdujące się w Komornikach i na Dębinie w Poznaniu. Wybudowana droga w znacznym stopniu odciąży ruch wewnątrz miasta a pobudowane wzdłuż tej drogi obiekty handlowe i usługowe służące obsłudze podróżnym (zjazd jednym z węzłów i powrót na autostradę drugim węzłem) przyniosą mieszkańcom i miastu korzyści finansowe. Ważna dla rozwoju Lubonia jest także rozwinięta współpraca z zagranicą. Dobre kontakty jakie łączą Luboń z miastem Montwoort w Holandii, z francuskim miastem Saint Jacques de la Lande i z niemieckim Rudersdorfem oraz członkostwo w Światowym Związku Miast Pokoju (World Union Of Cities For Peaces) zaowocować mogą rozszerzeniem współpracy, ściągnięciem nowych inwestorów oraz pomocą w zarządzaniu miastem. Zagrożeniem dla Lubonia, podobnie jak dla wszystkich miast w kraju są: niestabilne przepisy prawne i finansowe, nieprecyzyjny podział kompetencyjny pomiędzy administracją państwową a samorządem lokalnym oraz niewielkie 13 środki przeznaczone z budżetu państwa na realizację zadań przejmowanych z urzędów centralnych. W wyniku przeprowadzonej dla miasta Lubonia analizy SWOT, własne cechy miasta (silne i słabe strony) oraz właściwości otoczenia (szanse i zagrożenia) przedstawiają się następująco: MIASTO LUBOŃ - niedorozwój podstawowej infrastruktury komunalnej - znaczne zaniedbania w zakresie ochrony środowiska - kryzys w budownictwie mieszkaniowym - niespójność zabudowy i brak wykształconego centrum - brak sprzyjających warunków dla rozwoju kultury, sportu i rekreacji - położenie w bezpośrednim sąsiedztwie głównego ośrodka aglomeracji - korzystne położenie komunikacyjne - łatwy dostęp do zaplecza infrastruktury technicznej Poznania oraz jego zaplecza administracyjnego, naukowego i biznesowego - zróżnicowanie gospodarki miasta - wysoka świadomość mieszkańców ZAGADNIENIA STRATEGICZNE 14 - umocnienie samorządów terytorialnych - usytuowanie miasta na przyszłym głównym połączeniu komunikacyjnym wschód-zachód, czyli przy autostradzie A-2 - przynależność miasta do World Union Cities For Peaces i współpraca z miastami zagranicznymi - niestabilność przepisów prawnych i finansowych - nieprecyzyjny podział kompetencji między administracją państwową a samorządową - brak niezbędnych środków finansowych Szanse Zagrożenia OTOCZENIE 4. Formułowanie strategii Praktykowane przez gminy wchodzące w skład aglomeracji formułowanie misji wyraźnie zrelatywizowanych do miasta centralnego zostało przeniesione na grunt Lubonia. Zaakcentowano w niej, że funkcjonowanie Lubonia winno być oparte o wybrane zalety miasta Poznania i dogodności strefy otaczającej to miasto. W związku z powyższym do oceny badanych zagadnień przyjęto te same charakterystyczne wskaźniki oraz zwrócono uwagę na podmiot, rodzaj, siłę i trwałość powiązań pomiędzy m. Luboniem i m. Poznaniem. Generalny cel rozwoju każdego miasta - wyrażony w zakresie sektora endogenicznego - określany zazwyczaj jako „zapewnienie mieszkańcom możliwie najwyższego poziomu życia”, w Luboniu skierowany został na zapewnienie warunków bytu materialnego, rozwoju duchowego oraz poczucia 15 bezpieczeństwa i perspektyw na przyszłość na poziomie nie gorszym, a nawet lepszym niż w Poznaniu. Problem natomiast zapewnienia pracy w miejscu zamieszkania został pominięty, bowiem ze wstępnego rozpoznania opinii mieszkańców czynnik ten z uwagi na bliskość położenia miasta centralnego nie odgrywa żadnej roli. Ważne jest natomiast zapewnienie odpowiednich warunków komunikacyjnych. Jako cel strategiczny w sektorze egzogenicznym wyznaczony został partnerski udział Lubonia w niektórych usługach ponadlokalnych. Oznacza to dla tego miasta bycie organizmem o pewnych funkcjach ponadlokalnych, które będą mogły konkurować z funkcjami miasta centralnego albo też w nich współuczestniczyć. Warunkiem osiągnięcia wyznaczonych celów jest więc zapewnienie w określonych dziedzinach rzeczywistej konkurencyjności Lubonia wobec Poznania oraz odpowiedniej integracji i koordynacji relacji czynników endo i egzogenicznych. W praktyce może to oznaczać, że część celów i dziedzin zaspokojenia potrzeb mieszkańców, a zwłaszcza zapewnienia pracy, uczestnictwa w szkolnictwie ponadpodstawowym i wyższym oraz dostępu do specjalistycznych usług medycznych będzie realizowana przez metropolię. Natomiast część takich zadań jak np. zapewnienia mieszkań, odpowiednich warunków przyrodniczych, możliwości wypoczynku, kształcenia ponadpodstawowego, dostępu do informacji, kultury i rozrywki, świadczonych będzie również na zewnątrz. Przy silnych powiązaniach i uzależnieniach Lubonia z miastem centralnym ważnym elementem strategii powinno być także wypracowanie własnej odrębności. Istnieje zatem potrzeba uwzględnienia w strategii tego miasta takich przedsięwzięć, które jeśli nawet nie stworzą podstaw do ukształtowania własnej tożsamości to pozwolą zmienić niektóre utrwalone, niekorzystne opinie 16 (szkodliwość zlokalizowanego tu przemysłu, zanieczyszczenie środowiska, brak warunków do wypoczynku i rozrywki). Sprawą niezmiernie ważną dla rozwoju miasta jest równoczesne prowadzenie prac strategicznych oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Warunki przestrzenne determinują bowiem docelową liczbę mieszkańców, wielkość budownictwa mieszkaniowego i decydują o możliwościach komunikacyjnych i inwestycyjnych danego terenu. (jako sektor endogeniczny zwrócone są ku potrzebom samego miasta) oraz wskazują możliwości pełnienia usług wyższego rzędu (jako sektor egzogeniczny decydują o rozwoju miasta). 5. Identyfikacja wyzwań W celu zbudowania realnego programu strategicznego rozwoju m. Lubonia w horyzoncie czasowym do 2010 roku dokonano także identyfikacji wyzwań przed którymi obecnie stoi każde polskie miasto. Decydując się na jednolity zapis tych wyzwań, zrezygnowano z przyjętego wcześniej podziału na szanse i zagrożenia oraz silne i słabe strony miasta, i sklasyfikowano je jako: - wyzwania cywilizacyjne · rewolucja informatyczna · nasilenie tendencji do globalizacji procesów ekonomicznych, gospodarczych i kulturalnych · trwałe spektakularne zmiany na rynku pracy i w społecznej strukturze konsumpcji, spadek znaczenia grup zawodowych · zmniejszenie się i spłaszczenie tradycyjnych struktur organizacyjnych · zmniejszenie znaczenia tradycyjnych czynników rozwoju miasta (położenie, zasoby naturalne) 17 - wyzwania demograficzne · niekorzystne tendencje demograficzne - wyzwania polityczne · tworzenie się dużych województw, nowych powiatów i wzrost funkcji stolicy regionu · wzrost kompetencji samorządów terytorialnych i jego siły w koordynacji poczynań lokalnych · wzrost nacisku społecznego na szeroką partycypację obywateli w procesie decyzyjnym władzy lokalnej - wyzwania gospodarcze · postęp reformy gospodarczej, rozwarstwienie się społeczeństwa, wzrost napięć społecznych, migracja dyktowana warunkami społecznymi · dostępność do źródeł kapitału na własnym terenie lub sąsiedztwie (banki centralne) · nisza rynkowa - wyzwania ekologiczne · otoczenie przyrodnicze · estetyka miasta (harmonia urbanistyczna, problem pogodzenia się miasta z rzeką) - wyzwania infrastrukturalne · komunikacja zbiorowa i indywidualna · sieć wodno kanalizacyjna, drogi, mieszkania · telekomunikacja - wyzwania instytucjonalne 18 · wciągnięcie do współpracy przy realizacji celów strategicznych mieszkańców oraz wszelkich innych podmiotów znajdujących się na terenie miasta. Zidentyfikowane wyzwania odniesione zostały do m. Lubonia i zostały uwzględnione w zaproponowanym niżej programie realizacyjnym. II.WDRAŻANIE STRATEGII Wykonane w I etapie wszechstronne prace analityczne i planistyczne z uwzględnieniem zarówno sytuacji demograficznej jak i podjętych dotychczasowych działań władz miasta oraz dążeń społeczności lokalnej, pozwoliły na uzyskanie obiektywnego aktualnie obrazu miasta oraz faktycznych jego możliwości na przyszłość. Pragnąc natomiast urzeczywistnić szczytną misję Lubonia odnośnie poprawy jakości życia mieszkańców oraz osiągnięcie 19 sprecyzowanych celów strategicznych, określanych jako cele pierwszego rzędu, przystąpiono do II etapu prac-wdrażania strategii. Określono zatem cele drugiego rzędu oraz zadania realizacyjne (przedsięwzięcia), których dobór uzależniono od aktywności i możliwości władz lokalnych oraz chęci współdziałania niezależnych podmiotów. Zadbano także aby spełniały one następujące podstawowe warunki: - skupiały się na najważniejszych dla miasta zadaniach, stwarzających nowe możliwości rozwoju - były akceptowane przez mieszkańców i różne podmioty znajdujące się w mieście oraz umożliwiały tworzenie sieci współpracy między nimi a władzą lokalną - podtrzymywały inicjatywy lokalne, traktując je jako cenne dobro ofiarowane przez miejscową społeczność - ułatwiały władzom m. Lubonia efektywniejsze gospodarowanie oraz stymulowanie pozytywnych zmian otoczenia i warunków życia mieszkańców - uwzględniały silne powiązania Lubonia z Poznaniem. Spełnienie tych warunków pozwala na pełniejszą identyfikację różnych grup społecznych z programem strategicznym i skuteczną realizację wyznaczonych celów. Zdefiniowane przedsięwzięcia dotyczą zadań realizowanych w pełni przez Urząd Miejski, współfinansowanych z budżetu miejskiego oraz wykraczających poza zadania własne samorządu. Stanowią one wytyczne do działania władz miejskich oraz zachęcają do zaangażowania się w ich realizację różne środowiska z terenu miasta jak i z zewnątrz, celem osiągnięcia wspólnie większych efektów. Traktując planowanie strategiczne jako proces ciągły, konieczna będzie stała analiza realizowanych przedsięwzięć i cykliczna weryfikacja zadań 20 uwzględniająca dynamikę przemian zachodzących w mieście, inne potrzeby mieszkańców oraz pozyskiwanych nowych uczestników i partnerów. „Zapewnienie zaspokojenia potrzeb mieszkańców w zakresie usług podstawowych na poziomie nie niższym niż w przeciętnej dzielnicy mieszkaniowej w Poznaniu” Działania związane z osiągnięciem cytowanego wyżej celu pierwszego rzędu ukierunkowane zostały na racjonalne wykorzystanie przestrzeni, poprawienie stanu środowiska przyrodniczego, ochronę zdrowia i pomoc społeczną; rozszerzenie działalności kulturalnej i rekreacyjnej, poprawienie warunków nauczania. Działania te określone zostały jako cele drugiego rzędu. 1. Planowanie przestrzenne i gospodarka terenami Planowanie przestrzenne obok racjonalnej gospodarki gruntami jest jednym z podstawowych instrumentów mogących w zasadniczy sposób wpłynąć na poprawę stanu gospodarki przestrzennej miasta i pośrednio na poziom życia mieszkańców. Przygotowane aktualne studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Lubonia stanowi podstawę do uporządkowania przestrzeni miejskiej oraz do wydawania decyzji administracyjnych o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenów. W ramach tego celu (drugorzędnego) jako podstawowe zadania realizacyjne przyjęto: · przyspieszenie prywatyzacji mienia komunalnego · tworzenie zasobów gruntów komunalnych · zwiększenie oferty w zakresie zbywania gruntów pod inwestycje, tworzenie baz danych i procedur przepływu informacji 21 · porządkowanie sfery przestrzenno-wizualnej (plastycznej) miasta. Istnieje pilna potrzeba przekształceń własnościowych i prywatyzacji mienia, które stanowi własność gminy. Prywatyzacja mienia gminy powinna przebiegać w tych obszarach, które są deficytowe dla gminy i powinna obejmować te obiekty, budynki, które powodują konieczność ponoszenia dużych nakładów. W pierwszej kolejności należy doprowadzić do prywatyzacji mieszkań komunalnych i obiektów dzierżawionych od gminy. Realizowana polityka prywatyzacji musi mieć na uwadze interes miasta i spełniać kryterium efektywności ekonomicznej. Tworzenie zasobów gruntów komunalnych pod inwestycje publiczne i podmiotów gospodarczych ma kluczowe znaczenie dla harmonijnego rozwoju miasta i realizacji szeregu zadań ze sfery społecznej. Dotyczy to m.in. budowy obiektów oświatowych, ukształtowania w śródmieściu centrum kulturalnorozrywkowego i usługowo-handlowego, tworzenia warunków do budowania mieszkań, zagospodarowania terenów zielonych, itp. Nabywanie gruntów na cele inwestycyjne w sytuacji ochrony własności jest zadaniem trudnym i często długotrwałym, dlatego też odbywać się musi z odpowiednim wyprzedzeniem w stosunku do zakładanego terminu uzyskania pozwolenia na budowę i fizycznego rozpoczęcia inwestycji. Przykładem może tu być nabywanie gruntów pod budowę autostrady A-2 przechodzącej przez Luboń. W celu usprawnienia systemu planowania przestrzennego, a także przygotowania kompleksowych informacji potrzebnych do sprawnego zarządzania miastem ważne byłoby podjęcie prac dotyczących budowy Katastru Miejskiego i Systemu Informacji Terenowej. Budowa Katastru Miejskiego ma na celu sporządzenie dokładnej bazy informacyjnej w celu prawidłowej gospodarki gruntów inwestorom i przyspieszenia czasu przygotowania 22 inwestycji. SIT jest zaś narzędziem do podejmowania prawnych, administracyjnych i gospodarczych decyzji oraz pomocą w planowaniu i rozwoju. Składa się z bazy danych zawierających informacje przestrzenne oraz procedur i technik do systematycznego zbierania, aktualizacji i udostępniania tych danych. Dla polepszenia natomiast wizerunku miasta istotne jest wprowadzenie zasad skutecznego nadzoru plastycznego przez Zarząd Miasta oraz stworzenie organizacji i kształtowania sfery przestrzenno-wizualnej. Porządkowanie i poprawienie estetyki miasta mogłoby nastąpić poprzez organizowanie konkursów na zagospodarowanie poszczególnych obszarów, ciągów komunikacyjnych, uporządkowanie reklam itp . 2. Ochrona i kształtowanie środowiska naturalnego Tworzenie optymalnych warunków zamieszkania, korzystania z usług wypoczynku w mieście wiąże się w sposób oczywisty z zapewnieniem odpowiednich warunków środowiska naturalnego, a w tym infrastruktury technicznej. W zakresie wzbogacenia systemu przyrodniczego konieczne będzie więc: 1. Polepszenie jakości powietrza poprzez: · inwentaryzację źródeł emisji zanieczyszczeń do atmosfery na terenie m. Lubonia i zbilansowanie wielkości emisji tych zanieczyszczeń, · instalowanie urządzeń likwidujących zanieczyszczenia w istniejących i nowo powstających zakładach, · sukcesywne likwidowanie kotłowni węglowych i zastępowanie ich kotłowniami z zastosowaniem paliwa proekologicznego, 23 · sukcesywne ograniczanie uciążliwości komunikacyjnych m.in. przez eliminację z ruchu pojazdów nadmiernie emitujących spaliny (szczególnie autobusów komunikacji miejskiej), udrożnienie i usprawnienie funkcjonowania układu komunikacyjnego oraz stosowanie wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych pasów zieleni i ochronnych barier (np. ekranów akustycznych). Emisja zanieczyszczeń do atmosfery spowodowana zastosowaniem przestarzałych emitorów zanieczyszczeń względnie ich brakiem oraz wysokim wskaźnikiem motoryzacji powodującym gwałtowne zwiększenie stężenia spalin w dolnych warstwach atmosfery, nakazuje konieczność wskazania najbardziej zagrożonych rejonów miasta i przygotowania programu poprawy stanu środowiska przyrodniczego. Powyższe działania wymuszają także wchodzące w życie od 1998 roku nowe, bardzo zaostrzone normy emisji do atmosfery. Wskazane przedsięwzięcia wymagają pilnego podjęcia decyzji organizacyjnych i inwestycyjnych. 2. Poprawienie gospodarki ściekami (ochrona wód), poprzez: · budowę kanalizacji sanitarnej i deszczowej · rozwiązanie problemu oczyszczania ścieków · likwidację urządzeń gromadzących ścieki (szamba, rozlewiska, zlewnie itp.) rygorystyczne przestrzeganie wymogów dotyczących gospodarki wodno-ściekowej w nowo powstających podmiotach gospodarczych (masarnie, przetwórnie, usługi motoryzacyjne itp.). Bardzo małe uzbrojenie miasta w sieć kanalizacyjną (6,6 km) oraz bardzo niski, bo wynoszący 28,5% udział ludności miasta korzystającej z kanalizacji, przy ogólnej ilości 315,1 dam3 zrzucanych przez miasto ścieków powoduje znaczne skażenie pokrywy glebowej oraz całej zlewni rzeki Warty. Celem 24 kompleksowego zabezpieczenia ochrony wód realizacja wskazanych przedsięwzięć wymaga przede wszystkim podjęcia decyzji inwestycyjnych i modernizacyjnych oraz rozwiązania problemów oczyszczania ścieków miejskich. 3. Poprawienie gospodarki odpadami komunalnymi i zlikwidowanie uciążliwości składowisk odpadów przemysłowych poprzez · wprowadzenie kampanii promocyjnej selekcji odpadów · budowę urządzeń utylizacyjnych na zorganizowanym wysypisku śmieci w Żabikowie · likwidację uciążliwości składowisk odpadów poprodukcyjnych na terenach przyzakładowych Zakładów Chemicznych „Luboń” S.A. i przy Wielkopolskim Przedsiębiorstwie Przemysłu Ziemniaczanego · rekultywację gruntów zdegradowanych. System nowoczesnej gospodarki odpadami polegać ma na selektywnej zbiórce odpadów, przetwarzaniu ich i gospodarczym wykorzystaniu surowców (kompostowanie, recycling, spalarnia). Niezwykle ważną jest sprawa informacji i promocji tej formy gospodarowania odpadami. Chodzi o to, aby społeczeństwo świadome zechciało włączyć się w akcję segregacji odpadów, które musi rozpoczynać się już w gospodarstwie domowym. Służba odpowiedzialna za wywóz odpadów winna zabezpieczyć odpowiednie pojemniki i ich oznakowanie, co jest niezbędnym warunkiem pozyskania społeczeństwa do tej akcji. Wybór i przyjęcie nowoczesnej technologii utylizacji odpadów zmniejszy ilość gromadzonych odpadów. Zlikwidowanie uciążliwości wysypisk odpadów poprodukcyjnych polegać ma na wyeliminowaniu przenikania do gleb i wód gruntowych związku fluoru i zlikwidowania unoszących się nieprzyjemnych 25 zapachów. Rekultywacja gruntów i likwidacja dzikich wysypisk śmieci przysporzyć ma gminie terenów do ponownego zagospodarowania. Wszystkie działania prowadzone w tym zakresie, zarówno organizacyjne jak i inwestycyjne zmniejszają uciążliwości dla środowiska naturalnego i mieszkańców. 4. Ochronę i racjonalne zagospodarowanie terenów systemu przyrodniczego w mieście, poprzez: · opracowanie programu dotyczącego kształtowania terenów zieleni w mieście · kompleksową ochronę środowiska · promocję zachowań proekologicznych i działanie na rzecz edukacji ekologicznej. Opracowany program rozwoju i kształtowania zieleni miejskiej stanowić będzie podstawę wszelkich działań w zakresie gospodarowania zielenią w mieście. Współpraca natomiast przy organizacji konkursów wiedzy i zachowań ekologicznych oraz edukacja szerokich kręgów społeczeństwa pomóc ma w ukształtowaniu właściwego stosunku do otaczającego środowiska naturalnego, doprowadzić do poszanowania natury oraz zachęcić do wspólnych działań na rzecz jego ochrony. Utworzenie spójnego systemu monitoringu stanu środowiska miejskiego umożliwi prowadzenie aktywnej polityki miasta zmierzającej do ograniczenia poziomu i źródeł tych zanieczyszczeń we wskazanych rejonach. Odpowiedzialnymi za realizację przedsięwzięć w zakresie ochrony i kształtowania środowiska naturalnego są: Zarząd Miasta, służby gospodarki 26 komunalnej i ochrony środowiska UM przy współudziale WFOSiGW, NFOSiGW, jednostek gospodarczych, gospodarstw indywidualnych i szkół znajdujących się na terenie Lubonia oraz gminy ościenne. 3. Ochrona zdrowia Polepszenie funkcjonowania opieki zdrowotnej jest warunkiem poprawy zdrowia mieszkańców. Ponieważ środków na ten cel nie ma zbyt wiele oraz brakuje w tej dziedzinie podstawowych regulacji prawnych (chodzi o reformę ubezpieczeń zdrowotnych), ważne jest zatem ukierunkowanie potrzeb oraz racjonalny wybór rozwiązań. W strategii Lubonia ważniejsze tendencje w dziedzinie ochrony zdrowia określono jako: · inicjowanie i integrowanie działań instytucji sektora publicznego i prywatnego oraz organizacji pozarządowych na rzecz ochrony środowiska, zachowań prozdrowotnych oraz poprawy życia osób niepełnosprawnych · przejęcie przez placówki podstawowej opieki zdrowotnej wiodącej roli · tworzenie ośrodków specjalistycznych, wyposażonych w wysokiej klasy aparaturę diagnostyczno-leczniczą. Obecna polityka zdrowia publicznego wykracza znacznie poza kompetencje tradycyjnego systemu służby zdrowia, który dotychczas zajmował się głównie diagnozowaniem i leczeniem. Naczelną zasadą nowej polityki zdrowotnej staje się egzystencja w zharmonizowanym środowisku, położenie nacisku na zapobieganie powstaniu chorób i dążenie do wczesnego ich rozpoznania oraz poprawa życia osób niepełnosprawnych. Tak więc najważniejszy aspekt poprawy stanu zdrowia kryje się w profilaktyce zdrowotnej. Przykładem profilaktyki może być np. uczenie dzieci 27 zasad poruszania się po drogach (co spowoduje zmniejszenie liczby wypadków), budowa ścieżek rowerowych, basenów czy udostępnianie sal gimnastycznych różnym grupom ludności albo zakaz palenia w miejscach pracy. Ważne są również działania Miasta w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Może ono inicjować lub współuczestniczyć w opracowaniu programów profilaktycznych z zakresu np.: onkologii, chorób układu krążenia, stomatologii dziecięcej i młodzieżowej. Inne prace podejmowane na rzecz propagowania zachowań zdrowotnych wiązać się mogą z zapobieganiem narkomanii, tworzeniem poradnictwa rodzinnego czy też klubów abstynenta. Założenie zmian w dotychczasowym modelu podstawowej opieki zdrowotnej wiąże się z niespełnieniem przez ten system oczekiwań społeczeństwa. Podstawowa opieka społeczna rozczłonkowana na zbyt wiele instytucji (lekarza rejonowego, zakładowego, licznych specjalistów) mnoży koszty, powoduje brak ciągłości i koordynacji leczenia oraz nie określa, kto jest odpowiedzialny za zdrowie pacjenta. W związku z powyższym reorganizacja placówek podstawowej opieki zdrowotnej powinna polegać m.in. na: wprowadzeniu wolnego wyboru lekarza w obrębie przychodni, zastosowaniu motywacyjnego systemu pracy lekarza ogólnego, lekarza pediatry i pielęgniarek środowiskowych, wydłużeniu czasu pracy przychodni oraz dostarczeniu bodźców do działań profilaktycznych (uaktywnienie pielęgniarek środowiskowych, premiowanie lekarzy za wizyty u obłożnie chorych). Zaproponowane zmiany zmierzające w kierunku wyboru lekarza rodzinnego, zapewniać mają pacjentom podstawową opiekę medyczną bez względu na wiek, płeć i rodzaj schorzenia. W swojej ocenie lekarz uwzględniać ma wszystkie czynniki wpływające na zdrowie i chorobę pacjenta, tj.: środowisko, sytuację socjalną, problemy psychologiczne. 28 Za realizację zadań odpowiedzialnymi są: Wydział Zdrowia UM i UW, przy współudziale jednostek oświatowych, sportowych i turystycznych. 4. Opieka i pomoc społeczna W celu poprawy warunków i jakości życia mieszkańców o niskich dochodach, wielodzietnych i pokrzywdzonych przez los oraz zapewnienia bezpieczeństwa w mieście konieczne jest podjęcie działań instrumentalnych mających dopomóc miastu w realizowanych inicjatywach społecznych. Do najważniejszych zaliczono: · rozwijanie inicjatyw i działań społecznych na rzecz osób najbardziej potrzebujących · propagowanie idei pomocy społecznej we współpracy ze szkołami, służbą zdrowia i mas-mediami · rozszerzenie pomocy dla ludzi starszych, upośledzonych, z marginesu społecznego i osób niepełnosprawnych · poprawienie ładu i porządku publicznego, przeciwdziałanie zjawiskom patologii społecznej oraz ograniczenie przestępczości. Podejmowane działania o charakterze administracyjnym dotyczyć powinny m.in. przeznaczenia obiektów komunalnych na cele mieszkaniowe, tworzenia nowych placówek opiekuńczych i domów pomocy społecznej. Działania organizacyjne sprowadzać się mogą do tworzenia grup samopomocowych i fundacji. Dla zapewnienia mieszkańcom niezbędnego minimum egzystencji konieczne będzie kontynuowanie świadczeń socjalnych (w 1996 roku z pomocy socjalnej korzystał co 11 mieszkaniec Lubonia). Dla umożliwienia sprawnego 29 funkcjonowania osób niepełnosprawnych należy podejmować działania służące wyeliminowaniu wszelkich barier architektonicznych. Ponadto, z uwagi na bardzo zaawansowany proces starzenia się społeczeństwa Lubonia (wskaźnik starości wynosi 16%) dużą uwagę należy skupić na zapewnieniu tym ludziom odpowiedniej pomocy i organizowaniu domów dla seniorów. Dla takich natomiast osób jak matki z dziećmi, młodzież w trudnej sytuacji życiowej oraz bezdomni, należy przygotować dostateczną liczbę miejsc w schroniskach i domach doraźnej pomocy. Wobec powszechności różnego typu zagrożeń, uznaje się za niezbędne włączenie w system przedsięwzięć profilaktycznych, policji i wszystkich innych jednostek mających wpływ na podniesienie stanu bezpieczeństwa publicznego. Podjęcie działań prewencji społecznej polegać powinno na tworzeniu przez społeczności lokalne programów bezpieczeństwa (np. pomocy sąsiedzkiej). Realizacja powyższych przedsięwzięć leży w gestii: ośrodków pomocy społecznej, służby zdrowia, organizacji pozarządowych, policji, szkół. 5. Kultura „Kultura zbliża ludzi i przyciąga do miasta”. To hasło w sytuacji Lubonia powinno nabrać szczególnego znaczenia. Luboń, jako miasto młode powstałe ze zlepku trzech osad wiejskich i traktowane jako „sypialnia” Poznania nie wykształciło własnej tożsamości. Bliskość Poznania, gdzie tętni życie kulturalne spowodowało rezygnację z działań własnych. Do nadrobienia zatem opóźnień w dziedzinie kultury dążenia miasta winny być skierowane na: 30 · ukształtowanie własnego centrum kulturalno-rozrywkowego, pozwalającego na ożywienie miasta i zapewnienie mieszkańcom łatwego dostępu do kultury · wspieranie własnych inicjatyw kulturalnych a w szczególności amatorskiego ruchu artystycznego · inicjowanie, współorganizowanie i współfinansowanie rodzimych imprez, które będą okazją do zaprezentowania osiągnięć kultury lubońskiej, zintegrowania mieszkańców i ściągnięcia gości z zewnątrz · inicjowanie i koordynowanie działań wyrównujących, likwidujących dysproporcje w dostępie do kultury m.in. poprzez zwiększenie zakresu edukacji (zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży) i organizację imprez otwartych adresowanych do szerokiego grona odbiorców · przekształcenia programowe i organizacyjne instytucji kultury podlegających miastu, zgodnie z aktualnymi potrzebami. Zrealizowanie zadań o charakterze inwestycyjnym jak np. budowa Centrum Kulturalno-Rozrywkowego w śródmieściu Lubonia pozwoli na ożywienie miasta i uatrakcyjnienie życia mieszkańców. W Centrum należałoby zlokalizować kino, salę widowiskową, kawiarnię, czytelnię, salony gier itp. Działania wspierające własne inicjatywy kulturalne przyczynią się do wykorzystania możliwości tkwiących w rodzimym środowisku twórczym i wpłyną na ich promocję. Organizacja imprez masowych zachęci mieszkańców do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym miasta, zintegruje społeczność oraz przyciągnie ludzi z zewnątrz. Organizacja imprez plenerowych przeznaczonych dla całych rodzin jest szczególnie ważna w dobie postępującej pauperyzacji społeczeństwa. 31 Dla spopularyzowania wydarzeń kulturalnych, zachęcenia do uczestnictwa w organizowanych imprezach oraz pozyskania sponsorów i mecenasów bardzo ważne jest włączenie mediów. 6. Kultura fizyczna i rekreacja Kondycja fizyczna i psychiczna mieszkańców często uwarunkowana jest czynnym uczestnictwem w sporcie, możliwością wypoczynku oraz rekreacji. Wychodząc naprzeciw zaspokojeniu potrzeb w tym zakresie, działania Lubonia winny być skierowane na: · rozbudowę bazy i urządzeń sportowo-rekreacyjnych w mieście · popularyzację i upowszechnienie kultury fizycznej, sportu i turystyki · zagospodarowanie rekreacyjne terenów przeznaczonych na ten cel w planie przestrzennym oraz obszarów rekultywowanych · wykorzystanie terenów nad Wartą do rekreacji masowej · organizację i współorganizację imprez sportowo-widowiskowych o zasięgu ponad lokalnym · tworzenie Szkolnych i Młodzieżowych Centrów Rekreacji · organizowanie wycieczek i rajdów, których celem będzie poznanie walorów przyrodniczych i rozbudzenie zainteresowań krajoznawczych i turystycznych. Działania związane z inspirowaniem nowych form aktywizacji ruchowej wśród dzieci i młodzieży są niezwykle ważne jako czynniki pobudzające rozwój i sprawność organizmu. Stwarzanie zachęt do aktywnego spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu (organizowanie imprez sportowo-rekreacyjnych 32 i turystyczno krajoznawczych) prowadzi do wyrobienia nawyków uczestnictwa w sporcie i rekreacji. Poprzez organizację wycieczek dla młodzieży szkolnej upowszechniana jest turystyka regionalna, a dzieci i młodzież mają okazję poznać dziedzictwo kulturowe, środowisko przyrodnicze i uczyć się zachowań proekologicznych. Organizacja imprez sportowo-widowiskowych przyczyni się do podniesienia atrakcyjności miasta i przyciągnięcia ludzi z zewnątrz. Zajęcia w Szkolnych Centrach Rekreacji powołanych przy szkołach podstawowych, mające charakter środowiskowy i na których byłaby zapewniona opieka instruktorska umożliwiłyby wypełnienie wolnego np. sobotniego popołudnia wszystkim grupom wiekowym. W okresach ferii zimowych i letnich zajęcia te można by prowadzić częściej. Powołane Młodzieżowe Centra sportu byłyby formą pośrednią między powszechną rekreacją a sportem wyczynowym, gdzie nie obowiązywałyby kryteria stosowane w sekcjach wyczynowych klubów. Zajęcia można by prowadzić w kilku dyscyplinach sportowych. Politykę upowszechniającą kulturę fizyczną i turystykę realizować winien Wydział Kultury Fizycznej Urzędu Miasta, branżowa Komisja Rady oraz inne zainteresowane rozwojem sportu i turystyki jednostki. 7. Oświata i wychowanie Bliskie sąsiedztwo z dużym ośrodkiem naukowym, w którym bardzo dobrze rozwinięte jest szkolnictwo średnie i wyższe oraz łatwy dostęp do nauki w poznańskich placówkach spowodowały określone reperkusje dla Lubonia. Brakuje w tym mieście szkół średnich zawodowych przygotowujących 33 fachowców do pracy oraz liceów ogólnokształcących (dopiero niedawno otwarta została pierwsza w tym mieście szkoła średnia - liceum ogólnokształcące). Nie w pełni skuteczne są również działania organizacyjne dotyczące rozwijania zainteresowań dzieci i młodzieży oraz integracji tych grup. W celu nadrobienia powyższych zaległości i mając na względzie wydłużenie okresu nauczania oraz założony rozwój miasta (m.in. powstanie Parku Technologicznego) proponuje się podjęcie następujących przedsięwzięć: · przyspieszyć oddanie do użytku szkoły podstawowej przy ul. Poznańskiej - Kołłątaja, o 14 izbach lekcyjnych z sala sportowo widowiskową · skonfrontowanie obecnego i przyszłego zapotrzebowania na miejsca w przedszkolach i placówkach oświatowych z możliwościami istniejącej bazy · wspieranie rozwoju szkół publicznych i niepublicznych wszystkich szczebli na terenie miasta · rozwijanie zainteresowań dzieci i młodzieży poprzez funkcjonowanie różnych form zajęć pozalekcyjnych oraz realizację programów edukacyjnych · wspieranie organizacji społecznych i innych pozaszkolnych placówek prowadzących działalność opiekuńczo - wychowawczą i pedagogiczną, zwłaszcza na rzecz dzieci i młodzieży ze środowisk zagrożonych patologią społeczną · tworzenie klasy i oddziałów integracyjnych w szkołach · zapewnienie wypoczynku dzieci i młodzieży. 34 Zwiększenie bazy szkolnictwa publicznego, społecznego i prywatnego zapewnić ma zmniejszenie, dość dużego w Luboniu wskaźnika zmianowości i stworzenie lepszych warunków nauczania i rozwoju fizycznego. Ponadto rozwój szkolnictwa prywatnego i społecznego umożliwi lepsze dopasowanie się do zmieniającej się sytuacji na rynku pracy oraz stworzy szansę wpływania rodziców na programy realizowane w szkołach, a tym samym na wychowanie swoich dzieci. Wzbogacenie szkolnego procesu dydaktyczno - wychowawczego o wachlarz zajęć pozalekcyjnych pomoże wspierać zamiłowania twórcze, artystyczne i sportowe dzieci i młodzieży i będzie niezbędnym elementem ich prawidłowego rozwoju, samodzielnego myślenia i twórczej ekspresji. Bogata oferta działalności organizacji pozasamorządowych na polu oświaty, wspomagana przez władze miasta zapełni luki instytucjonalne. Wyodrębnienie przedsięwzięcia związanego z tworzeniem klas i oddziałów integracyjnych w szkołach pozostaje w ścisłym związku z osiągnięciami nowoczesnej nauki o wychowaniu, która zakłada, że przebywanie w jednym środowisku dzieci niepełnosprawnych i dzieci zdrowych wpływa pozytywnie na rozwój psychiczny i emocjonalny obydwu grup. Jego efektem jest przełamanie bariery psychicznej i poczucia izolacji dzieci niepełnosprawnych, a wśród dzieci zdrowych wykształcenie się potrzeby i chęci niesienia pomocy oraz likwidacji obojętności na sprawy innych. W dobie zaś różnicującej się stopy życiowej rodzin i powiększającej się sfery ubóstwa problem organizacji wakacyjnego wypoczynku dzieci i młodzieży również staje się ważnym zadaniem miasta. 35 „Zapewnienie warunków mieszkaniowych możliwie lepszych niż przeciętnie w Poznaniu pod względem wygody otoczenia i rozwiązań architektonicznych, a także pod względem kosztów budowy i eksploatacji mieszkań”. Zmiany społeczno - gospodarcze, zapoczątkowane w 1989 roku nie objęły budownictwa mieszkaniowego. Opracowana przez Państwo polityka mieszkaniowa, wyrażona przygotowanym pakietem ustaw mieszkaniowych również nie zapobiegła podstawowym bolączkom w tym zakresie. Głód mieszkaniowy, niski standard znacznej części budynków komunalnych i prywatnych oraz brak odpowiedniej infrastruktury technicznej to problemy nie tylko w Luboniu, ale i w całym kraju. Doceniając wagę budownictwa mieszkaniowego, cel ten w strategii Lubonia został wyodrębniony z usług podstawowych, uzyskując w ten sposób szczególną rangę. Dążenie natomiast do stworzenia w Luboniu warunków mieszkaniowych bardziej konkurencyjnych niż w Poznaniu, zarówno pod względem kosztów budowy jak i warunków zamieszkania, zapewnić ma miastu rozwój i przyciągnięcie ludności z zewnątrz. Koncepcja ta znajduje uzasadnienie w wyznaczeniu nowych terenów przeznaczonych pod funkcję mieszkaniową, tańszych niż w Poznaniu gruntów i kosztów realizacyjnych, a także bardziej sprzyjających okoliczności życia w strefie podmiejskiej. Tworzenie warunków do zaspokajania lokalnych potrzeb mieszkaniowych i oferowania mieszkań ludności z zewnątrz wymagać będzie: · podjęcia działań związanych z uzbrojeniem terenów pod budownictwo mieszkaniowe 36 · przygotowania komunalnych terenów mieszkaniowych wyposażonych w infrastrukturę techniczną, a następnie zbywania ich inwestorom w trybie przetargowym · zbadania chłonności obszarów miejskich i zestawienia zasobów terenów pod budownictwo mieszkaniowe · opracowanie koncepcji polityki mieszkaniowej oraz programu budownictwa czynszowego · korzystania z różnych źródeł finansowania budownictwa mieszkaniowego. W pierwszej kolejności należy uporządkować stan terenowo-prawny gruntów, przygotować oferty lokalizacyjne pod budownictwo mieszkaniowe oraz zintensyfikować działania w celu pozyskania kontrahentów zainteresowanych przygotowanym infrastruktury technicznej pod budownictwo oraz przyszłych inwestorów budownictwa mieszkaniowego. Szczególną uwagę należy zwrócić na uzbrojenie techniczne terenów, z uwagi na ogromne zaniedbania w tym zakresie. Dotyczy to zwłaszcza bardzo znikomego wyposażenia miasta w sieć kanalizacyjną. Ponadto należy umożliwić różnym inwestorom uczestnictwo w realizacji budownictwa komunalnego. Szansę w tym względzie stworzyła ustawa o popieraniu budownictwa mieszkaniowego, umożliwiająca powoływanie na własnym terenie Towarzystw Budownictwa Społecznego. Stworzenie aktualnej koncepcji polityki mieszkaniowej Lubonia oraz programu budownictwa czynszowego wymaga przystąpienia do prac dotyczących przygotowania katalogu potrzeb mieszkaniowych, wypracowania sposobu przyspieszenia wykonania zaległych wyroków sądowych o eksmisję, przyspieszenia sprzedaży mieszkań komunalnych, opracowania mechanizmów skutecznego egzekwowania zaległości czynszowych i zasad przyznawania 37 dodatków mieszkaniowych oraz ustalenia harmonogramu remontów i modernizacji starej substancji mieszkaniowej. Podtrzymanie zaobserwowanego w latach 1996 - 1997 ożywienia budownictwa mieszkaniowego zarówno jednorodzinnego jak i wielorodzinnego oprócz spełnienia celu społecznego, odpowiadającego prognozowanym potrzebom (uwzględniającym popyt na mieszkania odłożony z lat poprzednich, odtworzenie zasobów zlikwidowanych oraz przyrost zaludnienia miasta) będzie również stymulatorem rozwoju sfery gospodarczej, a pośrednio wzrostu dochodów budżetu miasta. „Stworzenie warunków komunikacyjnych gwarantujących dogodny dojazd do Poznania - do pracy i w celu zaspokojenia potrzeb wyższego rzędu (nie gorszy niż z dzielnic na obrzeżu Poznania)” Obecne połączenie Lubonia z Poznaniem środkami komunikacji zbiorowej nie nadąża za potrzebami ludności. Szczególnie dotyczy to osób zamieszkujących tereny bliżej Warty, w pobliżu ul. Armii Poznań. Docierają tam tylko dwa autobusy, z których jeden rozpoczyna kurs z pętli na Dębcu a drugi z ul. Towarowej w Poznaniu. Częstotliwość kursowania autobusów (co godzinę, a w czasie szczytu co 30 minut) budzi również wiele zastrzeżeń. Do Lubonia Osiedla „Lubonianka” - i Żabikowa dochodzą cztery autobusy. Jeden z nich rozpoczyna kurs z pętli na Dębcu (bliżej ul. Opolskiej), trzy następne z pętli na Górczynie i przejeżdżają przez pętlę dębiecką. Częstotliwość kursowania tych 38 autobusów jest większa, ale jeszcze nie zadawalająca. Do Żabikowa uruchamiana jest oddzielna linia przebiegająca przez ul. Głogowską i Kotowo. Transport publiczny obsługiwany jest przede wszystkim przez luboński „Translub”. Jedna tylko linia należy do poznańskiego MPK. Autobusy jeżdżące do Lubonia są w większości przestarzałe i często się psują. Komunikacja publiczna nie zabezpiecza przejazdów nocnych. Ostatni autobus z Poznania odchodzi przed godziną 2300. Cena biletów autobusowych w Luboniu jest wyższa niż w Poznaniu, a ponadto nie można nabyć biletów miesięcznych na okaziciela, co powoduje określone konsekwencje dla osób nie zameldowanych w tym mieście. Dobry i szybki jest natomiast dojazd z Lubonia do Poznania własnym środkiem lokomocji, a w szczególności nowo wybudowaną drogą przez Dębinę i zmodernizowaną ul. Armii Poznań. Inne połączenia realizowane są w ciągu ulic Żabikowska - Opolska oraz przez Kotowo w stronę ul. Głogowskiej w Poznaniu. Z przebiegającej przez miasto linii kolejowej korzysta zazwyczaj ludność zamieszkująca w pobliżu stacji PKP. W celu stworzenia warunków dogodniejszego dojazdu do Poznania, zarówno do pracy jak i w celu zaspokojenia potrzeb z zakresu usług wyższego rzędu proponuje się: · zwiększenie częstotliwości kursów jazdy autobusów, wprowadzenia kursów nocnych oraz dopasowanie ceny biletów do warunków poznańskich · rozważenie możliwości wprowadzenia na trasy komunikacyjne mikrobusów, docierających do śródmieścia Poznania · objęcie Lubonia gęstszą siecią komunikacji zbiorowej, umożliwiającą między innymi dojazd mieszkańców z różnych części miasta do dworca PKP i na zakupy w centrum 39 · wymianę starego, zużytego taboru na nowe autobusy, zabierające większą liczbę pasażerów · pertraktacje z poznańskimi władzami na temat budowy parkingu typu „park & ride” na granicy obu miast. Propozycja włączenia się władz miasta Lubonia w sprawę zorganizowania wspólnego parkingu wynika z aktualnie toczących się w Poznaniu rozmów na ten temat. Znalezienie bowiem terenów pod budowę parkingów w Poznaniu jest trudne bo większość obszarów wokół przystanków końcowych komunikacji publicznej, na których miałyby te parkingi powstać została już zagospodarowana. Konieczność budowy parkingów tego typu podyktowana jest przystąpieniem do wdrażania nowych metod uspokojenia ruchu samochodowego w centrum i następnie w pozostałych dzielnicach Poznania (ograniczenie możliwości bezpłatnego parkowania, wprowadzenie szybszej i częstszej komunikacji publicznej). Realizacja przedsięwzięć mających na celu zwiększenie dogodności dojazdów publicznymi środkami transportu odciąży również ulice z pojazdów prywatnych, wpłynie na skrócenie czasu przejazdów i przyczyni się do poprawy środowiska naturalnego. Pomyślne wykonanie zadań wymaga opracowania programów naprawczych oraz podjęcia przez władze miasta decyzji organizacyjnych i zapewnienia środków finansowych na zadania inwestycyjne, remontowe i modernizacyjne. Niezależnie od powyższego, szansą dla Lubonia na uzyskanie dogodniejszego dojazdu do Poznania będzie realizacja planowanej autostrady A-2, biegnącej z Berlina przez Poznań (Luboń), Warszawę do Moskwy oraz nowej drogi w Luboniu przebiegającej równolegle do autostrady. Decyzja o ustaleniu lokalizacji autostrady na terenie województwa poznańskiego 40 wydana została przez Wojewodę Poznańskiego w lipcu 1996 roku. Zgodnie z zapisem planu, autostrada przebiegać będzie od granicy m. Poznania z gminą Komorniki, przez słabo zainwestowane tereny Rudnicza i Kotowa, następnie przeprowadzona będzie przez północną część Lubonia, po czym ponownie przechodzić będzie przez Poznań terenami ujęcia wody dla Poznania w Dębinie, mostem nad Wartą, przez Starołękę do granicy z gminą Kleszczewo. Przechodzący przez Luboń odcinek autostrady będzie miał 4 kilometry długości. Najbliższe dla Lubonia węzły autostradowe znajdować się będą w Komornikach i w Poznaniu na Dębinie. Na obejściu Poznania, wykorzystywanym dla tranzytowego ruchu lokalnego, korzystanie z autostrady będzie bezpłatne. „Stworzenie warunków umożliwiających wprowadzenie dla Lubonia przedsięwzięć służących zaspokojeniu potrzeb mieszkańców Poznania i gmin sąsiednich w zakresie rozrywki i wypoczynku” Położenie Lubonia pomiędzy miastem centralnym aglomeracji a Wielkopolskim Parkiem Narodowym, zdecydowana poprawa w ostatnich latach środowiska naturalnego Lubonia oraz duża aktywność mieszkańców w podejmowaniu nowych wyzwań cywilizacyjnych, pozwalają na realizację przedsięwzięć służących zaspokojeniu potrzeb mieszkańców Poznania i gmin ościennych w zakresie sportu, rozrywki i rekreacji oraz zaspokojenia potrzeb kulturalnych. Ważnym narzędziem do podjęcia takowych decyzji jest sporządzenie „studium przestrzennego” uwarunkowań Lubonia, wskazujące 41 i kierunków na zagospodarowania możliwości zaadaptowania odpowiednich obszarów na te cele. Argumentem dodatkowym gwarantującym dalsze polepszenie warunków środowiska naturalnego jest bieżące podjęcie decyzji przez Wielkopolskie Przedsiębiorstwo Przemysłu Ziemniaczanego w Luboniu o obniżeniu w tym roku produkcji o 50% oraz jej całkowitym zaniechaniu do 2005 r. Produkcja odbywająca się obecnie w Lubońskich Zakładach Chemicznych jest całkowicie bezpieczna dla środowiska. Celem sprostania wyznaczonej dla siebie funkcji ponadlokalnej w zakresie rozrywki i wypoczynku proponuje się: · wybudowanie centrum sportowo-rekreacyjnego, w którym mogłyby się znaleźć np.: kręgielnia, sala brydżowo - szachowa, klub fitness z siłownią, saunami, solariami i gabinetami masażu, salon gier komputerowych, restauracja, kawiarnia i przedszkole dla dzieci, których rodzice korzystać będą w tym czasie z sal rekreacyjnych. Zadania tego mógłby się podjąć, przy przychylności władz miasta, inwestor prywatny polski bądź zagraniczny · wyposażenie terenów wzdłuż drogi rowerowej biegnącej z Poznania do Puszczykowa w odpowiednie urządzenia sportowo rekreacyjne i zorganizowanie tam miejsc do zabaw i gier dla osób w różnym wieku oraz pawilonów handlowych i gastronomicznych · zagospodarowania terenów nad Wartą jako miejsca do organizacji ciekawych imprez masowych, w których chętnie uczestniczyłyby całe rodziny, nie tylko z Lubonia. Mogą to być imprezy służące promocji miasta oraz takie, które będą próbą poszukiwania nowych, reagujących na czas i otaczającą nas rzeczywistość form i środków artystycznego wyrazu · powołanie na tereni Lubonia nowych, profesjonalnych biur turystycznych do organizacji wycieczek albo rajdów, których celem byłoby poznawanie walorów Wielkopolskiego Parku Narodowego i 42 pogłębianie wiedzy o regionie oraz integrowanie różnych społeczności. Biura te mogłyby również zająć się organizacją imprez o zróżnicowanej specyfice i zasięgu pozwalających na zaspokojenie potrzeb w zakresie sportu, aktywnego wypoczynku oraz potrzeb z zakresu kultury (występy artystyczne, festiwale, spektakle teatralne, koncerty muzyczne) · organizowanie imprez i wystaw promujących osobistości własnych środowisk twórczych i z terenów przyległych. Prezentacje te mogą mieć różnorodną formę i charakter (udział w konkursach, festiwalach, wystawach, plenerach plastycznych, tourne artystycznych), jednakże zawsze powinny być szeroko rozpropagowane przez media celem zainteresowania szerszego kręgu społeczeństwa, również spoza Lubonia. Zainteresowanie powyższymi propozycjami władz miasta, podmiotów gospodarczych i osób fizycznych oraz podjęcie stosownych działań i decyzji pozwoli mieszkańcom Lubonia, Poznania i gmin ościennych mile i aktywnie zagospodarować wolne popołudnia i weekendy, poprawić kondycję fizyczną i psychiczną oraz wpłynąć na lepszy stan zdrowia. Realizacja zaproponowanych zadań zwiększy zainteresowanie miastem, będzie szansą na dalszy rozwój oraz podniesie jego rangę w aglomeracji poznańskiej. „Stworzenie warunków umożliwiających wprowadzenie do Lubonia przedsięwzięć istotnych dla rozwoju gospodarki aglomeracji poznańskiej” Spełnienie powyższego celu strategicznego, wyznaczonego dla Lubonia, a tym samym spowodowanie ożywienia gospodarczego miasta i poprawienia 43 jakości życia mieszkańców dokonać się może poprzez realizację przedsięwzięć dotyczących utworzenia: · Parku Technologicznego · Ponadregionalnego Centrum Kongresowego Przy zamyśle utworzenia w Luboniu Parku Technologicznego nawiązano do idei rozpowszechnionej we wszystkich rozwiniętych i wielu rozwijających się krajach. Utworzone „Parki”, chronią te państwa przed utratą jednego z największych bogactw jakimi są opracowane w instytutach i uczelniach nowe technologie, patenty lub wynalazki. Efektami elementów infrastruktury komercjalizacji technologii obok parków technologicznych są także centra technologiczne i inkubatory przedsiębiorczości. W Poznaniu, który jest silnym ośrodkiem akademickim i przemysłowym efektywność transferu technologii do praktyki gospodarczej jest znikoma. Dlatego ważne powinno być wykreowanie polityki technologicznej, która w sposób widoczny wpłynęłaby na wzmocnienie konkurencyjności poznańskich przedsiębiorstw przemysłowych. Koncepcja pracy nad utworzeniem Parku Technologicznego PoznańLuboń przedstawiona została przez prof. dr hab. Tadeusza Mrzygłoda z Centrum Badania Gospodarki Regionalnej Akademii Ekonomicznej w Poznaniu i stanowi integralną część projektu Programu Strategicznego Lubonia. Na propozycję utworzenia w Luboniu Ponadregionalnego Centrum Kongresowego wraz z kompleksem hotelowym z elementami rekreacji wpłynęło korzystne położenie w pobliżu dobrze rozwiniętego gospodarczo i naukowo Poznania. Miasta, którym z racji bliskiego położenia przy zachodniej granicy państwa oraz olbrzymiego znaczenia Międzynarodowych Targów Poznańskich żywo zainteresowani są inwestorzy zachodni oraz gdzie odbywają się liczne spotkania przedstawicieli biznesu, nauki, kultury. Atutem pozwalającym na rozwinięcie funkcji kongresowej są także: dobre połączenia komunikacyjne, rozwinięte otoczenie biznesu, aktywne środowiska naukowe, 44 ugruntowana pozycja jako ośrodka o znaczeniu ponadregionalnym z zakresu handlu, finansów, nauki, ochrony zdrowia i sportu oraz atrakcyjne otoczenie strefy podmiejskiej. Wykorzystując ten ostatni atut oraz dostrzegając niewystarczające możliwości zaspokojenia potrzeb w tym zakresie Poznania, wysunięto propozycję utworzenia Centrum Kongresowego w Luboniu. Centrum dysponować powinno salami konferencyjnymi i szkoleniowymi wraz z nowoczesnym wyposażeniem audio-wizualnym oraz systemem do tłumaczeń symultanicznych. W Centrum powinna również wchodzić część hotelowa, restauracja, kawiarnia funkcjonowania gwarantują i sala bankietowa. Możliwość właściwego „Centrum” w Luboniu i ciągłości jego wykorzystania znaczące w skali kraju i na arenie międzynarodowej Międzynarodowe Targi Poznańskie i inne środowiska organizujące liczne konferencje, sympozja naukowo techniczne, kongresy i seminaria. (Rocznie organizowanym przez MTP imprezom wystawienniczym odpowiada około 100 imprez towarzyszących.) Świadczenie usług w przedmiotowym zakresie jest produktem turystycznym, ale bardzo specyficznym, bowiem stanowi kompozycję kilku usług: przejazd, nocleg, pobyt w odpowiednio wyposażonym ośrodku konferencyjno - szkoleniowym połączony z pełnym wyżywieniem i korzystaniem z różnych form rekreacji czynnej na miejscu lub w terenie. Dla dobrego funkcjonowanie Centrum ważna jest również dostępność komunikacyjna i sprawna organizacja zajęć. Odpowiedni standard obiektu oraz usytuowanie miejsca przedmiotowych spotkań w tym samym miejscu gdzie odbywa się zakwaterowanie i konsumpcja, nie jest bez znaczenia przy organizowaniu spotkań. 45 Powracając do możliwości wybudowania Centrum Kongresowego w Luboniu obok wysuniętych wcześniej atutów tego miasta, argumentem przekonywującym są wolne do zagospodarowania na ten cel tereny, niższa niż w Poznaniu cena gruntu oraz sprzyjające warunki naturalne (cisza, świeże powietrze, bliskość Wielkopolskiego Parku Narodowego, perspektywa powstania Parku Technologicznego oraz wszelkie inne cechy środowiska charakterystyczne dla małego miasta). Mankamentem Lubonia jest natomiast brak odpowiedniej infrastruktury technicznej. Realizacja powyższej koncepcji wymagałaby oprócz wskazania konkretnego miejsca i wydania decyzji administracyjnej poszukania inwestorów chętnych do wybudowania infrastruktury technicznej i realizacji zadania. Tabela 1. Wskaźnikiceny poziomu życia mieszkańców Lubonia i Poznania w 1996 r. Wyszczególnienie Luboń Poznań 0,91 3,49 19,3 0 ,85 2,92 20,0 63,2 104,9 70,3 28,5 63,1 74,5 144,4 94,9 96,4 99,1 34 25 1,35 39 28 25 1,08 67 1 20,4 1 11,8 I. Warunki mieszkaniowe 1. 2. 3. 4. liczba osób/izbę liczba osób/mieszkanie pow. użytk./osobę w m2 przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkań oddanych do użytku w 1996 roku (w m2) - w tym indywidualne 5. % ogół ludności miasta korzyst. z wodociągu 6. % ogół ludności miasta korzyst. z kanalizacji 7. % ogół ludności miasta korzyst. z gazu II. Oświata i wychowanie 1. 2. 3. 4. liczba uczniów/ pom. lekc. liczba uczniów/oddział wsk zmianowości (l. oddz/l. pom. lekc.) liczba dzieci w przedsz. i oddz.przedsz./100 dzieci w wieku 3-6 lat 5. liczba dzieci w przedszk/1 miejsce 6. liczba dzieci w przedszk. i oddz. przedszk./ 1 nauczyciela 46 III. Ochrona zdrowia 1. 2. 3. 4. liczba lekarzy/10 tys. mieszk. liczba dent./ 10 tys. mieszk. liczba pielęg./10 tys. mieszk. liczba mieszk./aptekę 6,2 3,3 12,4 5257,5 41,1 7,9 76,5 4684,1 3348 5257,5 23,0 2836 8935,9 22,9 251,5 317 7010 277,7 271,7 277,3 340 8800 361,3 325,7 Luboń Poznań 1829 34093 87 59 IV. Kultura 1. liczba woluminów/ 1 tys. mieszkańców 2. liczba mieszkańców/ 1 bibliotekę 3. wypożyczenia w woluminach/ 1 czytelnika V. Organizacja życia codziennego 1. 2. 3. 4. 5. liczba abonentów telef./ 1 tys. mieszkańców liczba samochodów osob./ 1 tys mieszkańców liczba mieszkańców / 1 plac. poczt.-telekom. liczba abonentów radiowych/ 1 tys. mieszkańców liczba abonentów telewiz./ 1 tys. mieszkańców Wyszczególnienie VI. Pomoc społeczna 1. liczba osób korzystających z pomocy społecznej 2. liczba osób korzystających z pomocy społecznej/ 1 tys. mieszkańców Źródło: Rocznik statystyczny woj. poznańskiego 1997 Tabela 2. Wskaźniki oceny poziomu życia mieszkańców Lubonia i Poznania w 2000 r. (według prognozy biologicznej) Wyszczególnienie Luboń Poznań 0,95 0,64 18,48 67,75 27,46 60,88 0,88 3,02 19,23 94,77 95,75 98,93 I. Warunki mieszkaniowe 1. 2. 3. 4. 5. 6. liczba osób/izbę liczba osób/mieszkanie pow. użytk./osobę w m2 % ogół ludności miasta korzyst. z wodociągu % ogół ludności miasta korzyst. z kanalizacji % ogół ludności miasta korzyst. z gazu II. Oświata i wychowanie 47 1. liczba uczniów/ pom. Lekc. 2. liczba uczniów/oddział 3. liczba dzieci w przedsz. i oddz przedsz./100 dzieci w wieku 3-6 lat 31 23 67 23 21 77 5,95 3,20 11,90 5461,50 41,0 7,8 76,4 4690,4 3222 5461,5 2831,8 8947,7 242 305 7282 267,2 261,5 277 340 8812 360,8 325,2 84 59 III. Ochrona zdrowia 1. 2. 3. 4. liczba lekarzy/10 tys. mieszk. liczba dent./ 10 tys. mieszk. liczba pielęg./10 tys. mieszk. liczba mieszk./aptekę IV. Kultura 1. liczba woluminów/ 1 tys. mieszkańców 2. liczba mieszkańców/ 1 bibliotekę V. Organizacja życia codziennego 1. 2. 3. 4. 5. liczba abonentów telef./ 1 tys. mieszkańców liczba samochodów osob./ 1 tys mieszkańców liczba mieszkańców / 1 plac. poczt.-telekom. liczba abonentów radiowych/ 1 tys. mieszkańców liczba abonentów telewiz./ 1 tys. mieszkańców VI. Pomoc społeczna 1. liczba osób korzystających z pomocy społecznej/ 1 tys mieszkańców Dla Lubonia przyjęto 21846 mieszkańców Dla Poznania przyjęto 581600 mieszkańców Tabela 3. Wskaźniki oceny poziomu życia mieszkańców Lubonia i Poznania w 2005 r. (według prognozy biologicznej) Wyszczególnienie Luboń Poznań 0,96 3,65 18,38 67,39 27,32 60,56 0,875 3,02 19,27 95,0 96,48 99,17 I. Warunki mieszkaniowe 1. 2. 3. 4. 5. 6. liczba osób/izbę liczba osób/mieszkanie pow. użytk./osobę w m2 % ogół ludności miasta korzyst. z wodociągu % ogół ludności miasta korzyst. z kanalizacji % ogół ludności miasta korzyst. z gazu II. Oświata i wychowanie 48 1. liczba uczniów/ pom. lekc. 2. liczba uczniów/oddział 3. liczba dzieci w przedsz. i oddz. Przedsz./100 dzieci w wieku 3-6 lat 26 19 65 19 17 73 5,9 3,2 11,8 5490,0 41,2 7,9 76,6 4679,0 3205,8 5490,0 2907,6 8926,2 240 304 7320 265,9 260,1 278 340 8791 361,7 326,0 83 59 III. Ochrona zdrowia 1. 2. 3. 4. liczba lekarzy/10 tys. mieszk. liczba dent./ 10 tys. mieszk. liczba pielęg./10 tys. mieszk. liczba mieszk./aptekę IV. Kultura 1. liczba woluminów/ 1 tys. mieszkańców 2. liczba mieszkańców/ 1 bibliotekę V. Organizacja życia codziennego 1. 2. 3. 4. 5. liczba abonentów telef./ 1 tys. mieszkańców liczba samochodów osob./ 1 tys mieszkańców liczba mieszkańców / 1 plac. poczt.-telekom. liczba abonentów radiowych/ 1 tys. mieszkańców liczba abonentów telewiz./ 1 tys. mieszkańców VI. Pomoc społeczna 1. liczba osób korzystających z pomocy społecznej/ 1 tys mieszkańców Dla Lubonia przyjęto 21960 mieszkańców Dla Poznania przyjęto 580200 mieszkańców Tabela 4. Wskaźniki oceny poziomu życia mieszkańców Lubonia i Poznania w 2010 r. (według prognozy biologicznej) Wyszczególnienie Luboń Poznań 0,96 3,66 18,36 67,31 27,29 60,49 0,68 3,03 19,16 94,44 95,9 98,59 I. Warunki mieszkaniowe 1. 2. 3. 4. 5. 6. liczba osób/izbę liczba osób/mieszkanie pow. użytk./osobę w m2 % ogół ludności miasta korzyst. z wodociągu % ogół ludności miasta korzyst. z kanalizacji % ogół ludności miasta korzyst. z gazu II. Oświata i wychowanie 49 1. liczba uczniów/ pom. lekc. 2. liczba uczniów/oddział 3. liczba dzieci w przedsz. i oddz. Przedsz./100 dzieci w wieku 3-6 lat 25 18 65 19 17 70 5,9 3,2 11,8 5496,5 40,9 7,8 76,1 4706,5 3202,0 5496,5 2822,1 8978,5 240 303 7329 265,5 259,8 276 338 8842 359,5 324,1 83 58 III. Ochrona zdrowia 1. 2. 3. 4. liczba lekarzy/10 tys. mieszk. liczba dent./ 10 tys. mieszk. liczba pielęg./10 tys. mieszk. liczba mieszk./aptekę IV. Kultura 1. liczba woluminów/ 1 tys. mieszkańców 2. liczba mieszkańców/ 1 bibliotekę V. Organizacja życia codziennego 1. 2. 3. 4. 5. liczba abonentów telef./ 1 tys. mieszkańców liczba samochodów osob./ 1 tys mieszkańców liczba mieszkańców / 1 plac. poczt.-telekom. liczba abonentów radiowych/ 1 tys. mieszkańców liczba abonentów telewiz./ 1 tys. mieszkańców VI. Pomoc społeczna 1. liczba osób korzystających z pomocy społecznej/ 1 tys mieszkańców Dla Lubonia przyjęto 21986 mieszkańców Dla Poznania przyjęto 583600 mieszkańców Tabela 5. Wskaźniki oceny poziomu życia mieszkańców Lubonia i Poznania w 2010 r. (według prognozy pomigracyjnej) Wyszczególnienie Luboń Poznań 1,1 4,2 16,1 59,2 24,0 53,2 0,9 3,0 19,2 94,4 95,9 98,6 I. Warunki mieszkaniowe 1. 2. 3. 4. 5. 6. liczba osób/izbę liczba osób/mieszkanie pow. użytk./osobę w m2 % ogół ludności miasta korzyst. z wodociągu % ogół ludności miasta korzyst. z kanalizacji % ogół ludności miasta korzyst. z gazu II. Ochrona zdrowia 50 1. 2. 3. 4. liczba lekarzy/10 tys. mieszk. liczba dent./ 10 tys. mieszk. liczba pielęg./10 tys. mieszk. liczba mieszk./aptekę 5,2 2,8 10,4 6250,0 40,9 7,8 76,1 4706,5 2816,0 6250,0 2822,1 8978,5 211,6 266,0 8333,0 233,6 228,5 276,0 332,4 8842,4 359,5 324,1 73,2 58,4 III. Kultura 1. liczba woluminów/ 1 tys. mieszkańców 2. liczba mieszkańców/ 1 bibliotekę IV. Organizacja życia codziennego 1. 2. 3. 4. 5. liczba abonentów telef./ 1 tys. mieszkańców liczba samochodów osob./ 1 tys mieszkańców liczba mieszkańców / 1 plac. poczt.-telekom. liczba abonentów radiowych/ 1 tys. mieszkańców liczba abonentów telewiz./ 1 tys. mieszkańców V. Pomoc społeczna 1. liczba osób korzystających z pomocy społecznej/ 1 tys mieszkańców Dla Lubonia przyjęto 25000 mieszkańców Dla Poznania przyjęto 583600 mieszkańców Tabela 6. Prognoza demograficzna ludności Poznania do 2010 r. Wyszczególnienie 0 - 17 0-2 3-6 7 - 14 15 - 17 18 - 59/64 60/65 i więcej Ogółem 1994 138,1 16,4 25,5 68,8 27,4 356,9 87,4 582,4 1995 134,1 15,8 24,3 66,5 27,5 359,9 87,9 581,9 1996 130,3 15,5 23,3 64,3 27,2 362,9 88,6 581,8 1997 126,2 15,5 22,3 61,7 26,7 366,1 89,1 581,4 1998 122,1 15,6 21,5 58,3 26,7 369,4 89,5 581,0 1999 118,9 15,7 21,2 54,8 27,2 372,4 89,9 581,2 2000 115,4 15,9 20,7 52,0 26,8 375,8 90,4 581,6 2005 101,4 16,9 21,7 42,9 19,9 388,3 90,5 580,2 2010 98,2 16,6 22,6 42,9 16,1 383,2 102,2 583,6 Źródło: Prognoza opracowana w 1995 roku w Wydziale Koordynacji Rozwoju Urz ędu Miasta Poznania 51
