ZMIANY TERYTORIALNE w EUROPIE ŚRODKOWEJ I
Transkrypt
ZMIANY TERYTORIALNE w EUROPIE ŚRODKOWEJ I
FUNDACJA PROMOCJI PRAWA EUROPEJSKIEGO Władysław Czapliński w ZMIANY TERYTORIALNE w EUROPIE ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ I ICH SKUTKI MIĘDZYNARODOWOPRAWNE (1990-1992) Wydawnictwo Naukowe „Scholar" Warszawa 1998 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 9 ROZDZIAŁ I POJĘCIA IDENTYCZNOŚCI, CIĄGŁOŚCI I SUKCESJI PAŃSTW W PRAWIE MIĘDZYNARODOWYM 12 1. 2. 3. 4. 13 15 19 25 Podstawowe problemy teoretyczne sukcesji Przesłanki ustania podmiotowości państwa w prawie międzynarodowym . . . Zdarzenia nie wpływające na identyczność i ciągłość państwa Kryteria oceny identyczności, ciągłości i sukcesji państw ROZDZIAŁ II OCENA NAJNOWSZYCH PRZYPADKÓW SUKCESJI PAŃSTW W EUROPIE Z PUNKTU WIDZENIA PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO 28 1. 2. 3. 4. 5. 6. 28 32 34 35 40 42 ZSRR a Rosja - kontynuacja czy sukcesja? Status prawny państw bałtyckich Status prawny pozostałych republik postsowieckich Jugosławia Czecho-Słowacja Zjednoczenie Niemiec ROZDZIAŁ III WYMÓG ZGODNOŚCI ZMIAN TERYTORIALNYCH Z PRAWEM MIĘDZYNARODOWYM 46 1. Zakaz użycia siły w prawie międzynarodowym 2. Prawo do samostanowienia 46 50 ROZDZIAŁ IV ZASADA SPRAWIEDLIWOŚCI W MIĘDZYNARODOWYM PRAWIE SUKCESJI PAŃSTW 1. Stanowisko KPM odnośnie do zasady słuszności w związku z sukcesją państw 2. Zastosowanie zasady słuszności w praktyce sądów międzynarodowych 61 62 63 3. Słuszność i zasady słuszności poza orzecznictwem sądów międzynarodowych 4. Znaczenie umowy między zainteresowanymi państwami dla urzeczywistnienia zasady słuszności w prawie o sukcesji państw. Obowiązek współpracy państw zainteresowanych lub dotkniętych sukcesją . 5. Uwagi końcowe 66 67 71 ROZDZIAŁ V DATA SUKCESJI PAŃSTW 73 ROZDZIAŁ VI KODYFIKACJA PRAWA O SUKCESJI PAŃSTW W PRAWIE MIĘDZYNARODOWYM 77 ROZDZIAŁ VII SUKCESJA W ODNIESIENIU DO U M Ó W MIĘDZYNARODOWYCH 1. Rozwiązania stosowane we wcześniejszychprzypadkach sukcesji państw . . . 1.1. Cesja terytorium państwowego 1.2. Rozpad państwa 1.3. Secesja 1.4. Zjednoczenie państw 2. Rozwiązania przyjęte w konwencji wiedeńskiej z 1978 r 2.1. Cesja części terytorium państwowego oraz aneksja/inkorporacja jako klasyczny przypadek sukcesji państw 2.2. Nowe państwa niepodległe 2.3. Secesja i rozpad państwa 2.4. Zjednoczenie państw 3. Praktyka w odniesieniu do umów międzynarodowych w ostatnich przypadkach sukcesji państw 3.1. Niemcy 3.2. Czechosłowacja 3.2.1. Rozwiązania przyjęte w prawie wewnętrznym 3.2.2. Czeska praktyka międzynarodowa w odniesieniu do umów wielostronnych 3.2.3. Problemy sukcesji Republiki Czeskiej w odniesieniu do umów dwustronnych byłej CSRF 3.2.4. Sukcesja Słowacji w odniesieniu do umów wielostronnych 3.2.5. Sukcesja Słowacji w odniesieniu do umów dwustronnych byłej CSRF 3.3. Praktyka związana z rozpadem Jugosławii 3.3.1. Umowy dwustronne 3.4. Praktyka związana z rozpadem ZSRR 81 81 81 82 82 83 84 84 85 86 87 88 88 93 93 94 96 99 102 103 109 112 3.4.1. Praktyka wspólna w ramach WNP 3.4.2. Praktyka rosyjska 3.4.3. Praktyka państw bałtyckich 3.4.4. Praktyka innych państw postsowieckich 3.4.5. Umowy bilateralne 4. Szczególne kategorie umów podlegających sukcesji 4.1. Umowy graniczne i reżimy terytorialne 4.2. Inne reżimy terytorialne a sukcesja państw 4.3. Umowy rozbrojeniowe 4.4. Umowy dotyczące praw człowieka 5. Praktyka państw trzecich ROZDZIAŁ 113 113 116 120 122 124 124 134 138 140 143 VIII SUKCESJA W ODNIESIENIU DO MIENIA PAŃSTWOWEGO, ARCHIWÓW I DŁUGÓW PAŃSTWOWYCH (EKONOMICZNE ASPEKTY SUKCESJI PAŃSTW) 1. Praktyka dotycząca sukcesji mienia i długów państwowych przed zawarciem konwencji wiedeńskiej z 1978 r 2. Konwencja wiedeńska z 1983 r. - charakterystyka przyjętych rozwiązań 2.1. Sukcesja w odniesieniu do mienia państwowego 2.2. Sukcesja archiwaliów w konwencji z 1983 r 2.3. Sukcesja w odniesieniu do długów państwowych w konwencji z 1983 r 2.4. Rozstrzyganie sporów a konwencja z 1983 r 3. Sukcesja w odniesieniu do mienia, archiwów i długów państwowych - praktyka współczesna 3.1. Jugosławia 3.2. Czecho-Słowacja 3.3. Sukcesja w odniesieniu do aktywów i pasywów pozostałych po byłej NRD 3.4. Sukcesja w związku z rozpadem ZSRR , 147 147 154 156 159 161 163 164 164 168 169 171 ROZDZIAŁ IX SUKCESJA W ODNIESIENIU DO CZŁONKOSTWA W ORGANIZACJACH MIĘDZYNARODOWYCH 178 1. Praktyka międzynarodowa w dawniejszych przypadkach sukcesji 2. Praktyka międzynarodowa w nowych przypadkach 2.1. Jugosławia 2.2. Czecho-Słowacja 2.3. ZSRR 178 180 180 182 183 ROZDZIAŁ X SUKCESJA W ODNIESIENIU DO OBYWATELSTWA 186 1. Praktyka międzynarodowa w dawniejszych przypadkach sukcesji 2. Współczesna praktyka międzynardowa 2.1. Praktyka związana z rozpadem Czecho-Słowacji 2.1.1. Słowacja 2.1.2. Czechy 2.2. Niemcy 2.3. Problemy obywatelstwa w związku z rozpadem ZSRR 2.4. Problemy obywatelstwa w związku z rozpadem Jugosławii 2.5. Propozycje regulacji sukcesji w odniesieniu do obywatelstwa w pracach KPM i Rady Europy 186 196 196 196 197 197 200 206 208 ROZDZIAŁ XI SUKCESJA W ODNIESIENIU DO ODPOWIEDZIALNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ 1. 2. 3. 4. Praktyka międzynarodowych trybunałów arbitrażowych Umowy międzynarodowe i praktyka dyplomatyczna Praktyka sądów wewnętrznych Sukcesja w odniesieniu do odpowiedzialności międzynarodowej w doktrynie prawa międzynarodowego 4.1. Komisja Prawa Międzynarodowego ONZ 4.2. Literatura międzynarodowoprawna 5. Podsumowanie * * 213 213 215 220 224 224 226 228 * KONKLUZJE 231 Sumarry 236 Bibliografia 239 Wykaz skrótów 252