1 VADEMECUM SĘDZIEGO GŁÓWNEGO

VADEMECUM SĘDZIEGO GŁÓWNEGO - KWALIFIKATORA
sezon 2011/2012
WPROWADZENIE
Vademecum jest przewodnikiem dla sędziów głównych w zakresie przygotowania
oraz wykonywania obowiązków na zawodach PZPS, mającym na celu wsparcie
sędziów głównych w nadzorowaniu zawodów oraz umożliwienie im obiektywnej
i porównywalnej oceny pracy komisji sędziowskiej prowadzącej zawody.
ROZDZIAŁ I – PRZYGOTOWANIE DO ZAWODÓW
Sędzia główny może być w następujący sposób powiadamiany o zawodach:
Poprzez Internet na stronie sędziowskiej
Poprzez e-mail zawiadamiający o zawodach
Poprzez telefoniczną informację podaną przez osobę do tego upoważnioną,
a następnie potwierdzoną na internetowej stronie sędziowskiej.
Po powiadomieniu sędzia główny powinien przygotować do zabrania na zawody:
1. Delegację sędziowską (ew. fakturę),
2. Certyfikat sędziowski,
3. Dokumenty niezbędne do pracy:
Arkusz
ocen
obowiązujący
w
danym
sezonie
–
odpowiednio
przygotowany,
Opis hali sportowej – jeśli jest to pierwsza nominacja w sezonie na
danej hali,
Materiały sędziowskie: Oficjalne przepisy gry, Wytyczne i instrukcje
sędziowania, Księga przypadków, Instrukcja korzystania z arkusza
oceny sędziów na zawodach piłki siatkowej PZPS na aktualny sezon,
Vademecum sędziego głównego PZPS.
4. Plan dojazdu do miejsca zawodów.
5. Dane dotyczące zawodów konieczne do wypełnienia arkusza ocen – nazwa,
kategoria rozgrywek, numer meczu.
1
ROZDZIAŁ II – ZAWODY
A. Obowiązki podczas zawodów :
1. Weryfikacja przygotowania komisji sędziowskiej do prowadzenia
zawodów.
Sprawdzenie certyfikatów wszystkich sędziów wyznaczonych na zawody.
Należy też zwrócić uwagę na stan psychofizyczny sędziów. Czy są
wypoczęci i zdolni do sędziowania zawodów.
2. Nadzór nad weryfikacją przez komisję sędziowską przygotowania do
gry obszaru kontrolowanego.
Sędziowie prowadzący mają obowiązek sprawdzić stan przygotowania
obiektu do zawodów i powinni wykazywać inicjatywę w usuwaniu
niezgodności z przepisami, a sędzia główny powinien ich wspierać w razie
potrzeby. Brak reakcji sędziów na niedomagania należy odnotować
i uwzględnić w ocenie pracy sędziego.
3. Weryfikacja składów zespołów (uprawnień) przed wpisem do protokółu
zawodów.
Zwraca się uwagę na konieczność sprawdzenia ważności dokumentów
przedstawionych do weryfikacji zgodnie z regulaminem danych zawodów.
Przy sprawdzaniu ważności badań lekarskich należy pamiętać, że badanie
jest ważne maksymalnie przez 6 miesięcy. Po sprawdzeniu wymaganych
dokumentów wszystkich członków obu zespołów według listy przedstawionej
i podpisanej przez przedstawiciela klubu sędzia główny podpisuje listy
i przekazuje je sekretarzowi zawodów. Na zawodach na których jest
wyznaczony komisarz, sędzia główny sprawdza zgodność wpisu do
protokółu zawodów z listami zweryfikowanymi przez komisarza (ważność
badań sprawdza komisarz).
4. Nadzór nad przygotowaniem przez sekretarza protokółu zawodów.
Należy sprawdzić czy sekretarz prawidłowo wypełnia protokół zawodów.
W szczególności oznaczenie nazwy zawodów, nazwy zespołów, numer
meczu oraz wykaz członków zespołów zgodnie z dostarczoną listą, a także
obsadę sędziowską meczu.
2
5. Nadzór pracy komisji sędziowskiej na hali, przed rozpoczęciem meczu.
Sędziowie mają obowiązek oficjalnie wejść na salę 30 minut przed
rozpoczęciem meczu.
6. Nadzór losowania.
Kapitanowie drużyn uczestniczący w losowaniu mają obowiązek być ubrani
w stroje meczowe. Po dokonaniu losowania i podpisaniu protokołu przez
kapitanów, sprawdzana jest poprawność zarządzania oficjalną rozgrzewkę.
7. Weryfikacja
składów
zespołów
biorących
udział
w
rozgrzewce
z zapisami w protokóle zawodów.
8. Należy sprawdzić czy w trakcie oficjalnej rozgrzewki, (15 minut przed
rozpoczęciem meczu) wszyscy zawodnicy ubrani są w stroje meczowe
oraz czy numery zawodników znajdujących się w strefie kontrolowanej
są zapisane w protokole zawodów.
Od tego momentu w strefie
kontrolowanej przez komisję sędziowską mogą przebywać tylko osoby
wpisane do protokółu zawodów. Ze względów organizacyjnych można
zezwolić kierownikowi zespołu do przebywania za ławką dla zawodników
rezerwowych swojego zespołu do czasu zakończenia oficjalnej rozgrzewki.
9. Nadzór nad prawidłową prezentacją zespołów i komisji sędziowskiej.
W prezentacji zespołów uczestniczą sędzia I i II. Zawodnicy i sędziowie
ustawiają się w linii na środku boiska zgodnie z obowiązującym
ceremoniałem zawodów. W prezentacji komisji sędziowskiej na boisku
uczestniczą sędzia I i II oraz sędziowie liniowi. Należy zwrócić uwagę, aby
przy obrotach podczas prezentacji sędziowie obracali się w stronę siatki.
Przed prezentacją szóstek libero oraz pozostali zawodnicy składu
wyjściowego powinni siedzieć na ławce a zawodnicy rezerwowi mogą stać
przy końcu ławki lub w polu rozgrzewki.
10. Korzystanie z kartek z ustawieniem początkowym.
Sędzia drugi ma obowiązek przekazania sędziemu głównemu kopię kartek
3
z ustawieniem początkowym zespołów. Na zawodach PlusLigi i Plusligi kobiet
sędzia główny otrzymuje kapię kartek z ustawieniem od komisarza zawodów.
11. Nadzór nad dopuszczaniem do gry uprawnionych zawodników
i kontrola pracy komisji sędziowskiej w zakresie rotacji.
Sędzia główny ma obowiązek nadzorowania i jeśli potrzeba reagowania , aby
na boisku znajdowali się tylko zawodnicy uprawnieni do gry. Ma obowiązek
kontrolowania liczby obcokrajowców znajdujących się na boisku. W przypadku
stwierdzenia
nieprawidłowości
ma
obowiązek
interweniowania.
Przed rozpoczęciem każdego seta Sędzia główny ma obowiązek dać znak
sędziemu drugiemu w celu potwierdzenia (po sprawdzeniu), że wszyscy
zawodnicy znajdujący się na boisku są wpisani na kartkach z ustawieniem
początkowym zespołów.
12. Nadzór nad stosowaniem przez komisję sędziowską przepisów
w zakresie organizacji i zarządzania zawodami.
Sędzia główny ma obowiązek nadzorowania i zwracanie uwagi na
nieprawidłowości w pracy komisji sędziowskiej w sprawach administracyjnych
dotyczących między innymi: przerw w grze, gradacji kar, kontuzji, próśb
nieuzasadnionych i ich zapisywania w protokole zawodów.
Sędzia główny ma obowiązek i prawo do ingerencji w przebieg zawodów
w przypadku:
niewłaściwej decyzji sędziego, która jest niezgodna z przepisami gry,
albo nie wykonał wszystkich czynności wynikających z własnych
decyzji;
niewłaściwej decyzji sekretarza, który popełnił błąd w kontroli porządku
rotacji lub wyniku spotkania.
Wszystkie decyzje sędziowskie, które rozstrzygają wymiany lub niewłaściwe
zachowanie nie mogą być podstawą do interwencji sędziów głównych.
13. Reagowanie na nieprzewidziane zdarzenia podczas zawodów,
mogące mieć negatywny wpływ na poziom widowiska sportowego.
4
14. Ocena poziomu sędziowania zawodów.
15. Weryfikacja poprawności wypełnienia zakończonego i podpisanego
przez sędziów protokółu zawodów.
B. Obowiązki w zakresie wypełniania arkusza ocen:
1. Oryginał arkusza ocen powinien być wypełniany na druku aktualnym
dla sezonu 2011/2012.
Wystawienie ocen przez sędziego głównego oraz podpisanie arkusza przez
ocenionych sędziów I i II ma nastąpić wkrótce po zakończonym meczu, po
sprawdzeniu i podpisaniu protokołu zawodów przez sędziów SII i S I oraz
sprawdzeniu przez kwalifikatora, ale przed omówieniem meczu.
Należy wpisać oceny częściowe, a następnie sumę punktów dla
wszystkich ocenianych sędziów zgodnie z instrukcją wypełniania arkusza.
Omówienie pracy komisji sędziowskiej powinno odbywać się w następującej
kolejności:
a. Sędziowie liniowi – w obecności całej komisji sędziowskiej.
b. Sędzia sekretarz – w obecności całej komisji sędziowskiej.
c. Sędziowie I i II
– obecność sekretarza i sędziów liniowych
nieobowiązkowa.
d. Sędzia
główny
jest
zobowiązany
do
pisemnego
uzasadnienia
wystawianych ocen w „Arkuszu błędów sędziowskich w ocenie gry”
podając w odpowiedniej rubryce arkusza wynik seta w momencie
błędu.
2. Elektroniczny arkusz ocen zamieszczony na internetowej stronie
sędziowskiej powinien być wypełniony w terminie do 3 dni od
zakończenia zawodów.
3. Powinny być stosowane następujące zalecenia dotyczące formy
i zawartości arkusza ocen:
a) arkusze ocen powinny być ponumerowane zgodnie z kolejnością
meczów (pierwszy – arkusz Nr 1, drugi – arkusz Nr 2, itd.)
5
b) obniżenie oceny musi być uzasadnione i opisane w arkuszu oceny.
c) w rozgrywkach młodzieżowych należy wystawić jedną łączną średnią
ocenę ze wszystkich ocenianych meczów na danym turnieju (tzn.
średnia z ocen dla SI + średnia z ocen dla SII podzielona przez dwa).
Średnią, zaokrągloną do dwóch miejsc po przecinku, należy wpisać
w
arkusz oceny,
omówić
i podać do wiadomości ocenianych
sędziów (potwierdzonej podpisami ocenianych sędziów na arkuszu).
d) w podsumowaniu uzasadnienia wystawianych ocen należy napisać,
które
podlegające
ocenie
czynności
(autorytet
sędziego,
utrzymywanie dyscypliny, ocena gry na siatce, ocena odbicia piłki,
wykonywanie obowiązków SI i SII z wyszczególnieniem jakich,
współpraca komisji sędziowskiej) sprawiają największą trudność
ocenianym sędziom.
e) w podsumowaniu należy opisać organizację zawodów: wielkość hali,
przygotowanie urządzeń technicznych, oprawę zawodów, obecność
i kwalifikacje spikera, ilość widzów, zachowanie publiczności,
zapewnienie bezpieczeństwa (z wyjątkiem zawodów PlusLigi i PLK).
C. Obowiązki administracyjne
1. Udzielanie pełnej informacji o przebiegu zawodów,
2. Wpisywanie na internetową stronę sędziowską potwierdzeń lub
zmian w obsadzie sędziowskiej,
3. Wpisywanie na internetową stronę sędziowską z odpowiednim
wyprzedzeniem informacji o terminach niedyspozycyjności w
pełnieniu funkcji sędziego głównego.
4. Na zawodach PlusLigi i PlusLigi Kobiet zalecane jest stosowanie
protokółu sędziego głównego ( załącznik 1).
6
ROZDZIAŁ III
Instrukcja wypełniania arkusza ocen w sezonie 2011/2012
Wstęp
Ocena
sędziowania
meczu
piłki
siatkowej
jest
ważnym
elementem
szkoleniowym i kwalifikacyjnym na wszystkich szczeblach rozgrywkowych dla
wszystkich sędziów. Właściwa metoda oceniania i prawidłowe jej stosowanie
pozwala na wystawianie miarodajnych ocen oraz na praktyczne szkolenie
sędziów. Głównym celem Arkusza Oceny jest zwrócenie uwagi sędziów
i kwalifikatorów na najistotniejsze elementy sztuki sędziowskiej, które powinny
być oceniane oraz na ujednolicenie sposobu oceny tak, aby ocena była jak
najmniej zależna od osoby kwalifikatora i rzeczywiście odzwierciedlała
umiejętności ocenianych sędziów.
Arkusz Oceny zawiera wszystkie istotne elementy dotyczące sędziowania
meczu piłki siatkowej, które podzielone zostały na dwie części:
a) część I ; Sposób prowadzenia meczu - płynność i bezkonfliktowość
oraz umiejętność uzyskania akceptacji podejmowanych decyzji,
b) część II ; Decyzje dotyczące gry.
Część I Arkusza Oceny
Oceniany jest sposób prowadzenia meczu - płynność i bezkonfliktowość,
umiejętność uzyskania akceptacji podejmowanych decyzji.
Podstawowym celem który stoi przed każdym sędzią jest płynne
i bezkonfliktowe przeprowadzenie meczu piłki siatkowej zgodnie
z obowiązującymi przepisami gry. W Arkuszu Oceny stopień realizacji celu
określany jest przez ocenę istotnych elementów sztuki sędziowskiej w dwóch
podgrupach dotyczących:
a) Znajomości i sposobu stosowania przepisów gry (poz. 1-3)
Ocena wykonywania obowiązków podczas oraz przed i po meczu powinna
odzwierciedlać przygotowanie sędziów do prowadzenia meczu i określać czy
7
sędziowie wypełniają wszystkie obowiązki zgodnie z Oficjalnymi Przepisami
Gry oraz Wytycznymi i Instrukcjami PZPS
b) Techniki sędziowania (poz. 4-6)
Skala ocen za poszczególne elementy wynosi:
2 ocena niedostateczna
3 ocena dostateczna
4 ocena dobra
5 ocena bardzo dobra.
Ocena za sposób prowadzenia meczu jest średnią wyliczaną z sumy ocen
cząstkowych z pozycji 1,2,3,4,5,6 arkusza podzielonej przez 6. W przypadku
wypełniania arkusza w formie pisemnej ocenę średnią należy zaokrąglić do
dwóch miejsc po przecinku.
Część II Arkusza Oceny.
Oceniane są błędy popełniane w decyzjach dotyczących gry.
Każdy sędzia oceniany jest zgodnie z zakresem swoich obowiązków i
uprawnień wynikających z Oficjalnych Przepisów Gry oraz Wytycznych PZPS.
Niekorzystanie lub nieumiejętne korzystanie z uprawnień prowadzące do
popełnienia błędu przez komisję sędziowską uznawane jest jako błąd (np. SII
mając możliwość oceny, nie pomaga SI w decyzji dot. dotknięcia bloku lub
czwartego odbicia).
Każdy błąd powoduje odpowiednie obniżenie oceny maksymalnej która
wynosi 5 punktów.
Za błąd uważana jest każda decyzja lub jej brak w wyniku której zespół
nie zdobywa w danym momencie punktu zgodnie z przepisami i
wytycznymi.
W tej części powinna być stosowana następująca punktacja:
Błąd nie powodujący lub nie wpływający znacząco na zakończenie seta
lub meczu powoduje obniżenie oceny o 0,5 pkt.
Błąd wpływający znacząco na zakończenie seta powoduje obniżenie oceny
o 1 pkt. a meczu o 2 pkt.
8
Błąd prowadzący do zachowań agresywnych ze strony zespołu, powoduje
obniżenie oceny o 1 pkt.
Ocena za podejmowane decyzje podczas gry może wynieść od 5 (ocena gdy
nie było błędów) do 0.
Cały katalog ocenianych elementów wynika z Oficjalnych Przepisów Gry w
Piłkę Siatkową i Wytycznych PZPS.
Ocena za sędziowanie.
Ocena za sędziowanie jest sumą oceny średniej za sposób prowadzenia
meczu oraz oceny za decyzje dotyczące gry i może wynieść od 2 do 10
punktów.
Punkty za trudność meczu.
Maksymalna ocena pracy sędziów - 10 punktów - może być wystawiona za
bezbłędne
poprowadzenie zawodów biorąc pod uwagę wszystkie kryteria
podlegające ocenie (obowiązki przed i po meczu, sposób sędziowania, gra).
W tej ocenie jest uwzględniona również trudność spotkania. Wprowadzenie
dodatkowej oceny za trudność meczu nie może spowodować wystawiania
ocen wyższych niż 10 punktów. W przypadku, gdy ocena za trudność
spotkania spowodowałoby przekroczenie 10 punktów należy dodać tylko tyle
dziesiętnych, by suma wyniosła 10 punktów i opisać ten przypadek w rubryce
uwagi.
Dodatkowa punktacja za trudność spotkania:
Wynik meczu 3:0 wszystkie sety kończą się dwoma punktami przewagi
+ 0,2 pkt
Wynik meczu 3:1 w tym trzy sety kończą się dwoma punktami przewagi
+ 0,2 pkt
Wynik meczu 3:2 w tym trzy sety na przewagi
+ 0,2 pkt
Wynik meczu 3:1 wszystkie sety kończą się dwoma punktami przewagi
+ 0,6 pkt
Wynik meczu 3:2 w tym cztery sety kończą się dwoma punktami przewagi
+ 0,6 pkt
Wynik meczu 3:2 w tym pięć setów kończy się dwoma punktami przewagi +0,8 pkt
9
Ocena końcowa.
Ocena końcowa jest sumą punktów za sędziowanie i punktów za trudność meczu ale
nie może być wyższa niż 10 punktów.
Zalecenia dotyczące przedmiotu oceny w poszczególnych pozycjach arkusza.
W pozycji 1 oceniane jest:
Przygotowanie sędziów do zawodów,
Wykonywanie obowiązków przed i po meczu,
Wypełnienie ceremoniału zawodów,
Zarządzanie zawodami nie związane bezpośrednio z grą ( przerwy
pomiędzy setami, zmiany stron boiska, podawanie piłek, wycieranie
podłoża, lokalizacja członków zespołów),
Znajomość Przepisów Gry na podstawie oceny ich stosowania.
W pozycji 2 oceniane jest:
Zarządzanie
przebiegiem gry
w zakresie między innymi ; sygnalizacji
początku i zakończenia akcji, przerw w grze, decyzji dot. kontuzji, próśb
nieuzasadnionych, opóźniania gry, zastępowania, zmian,
Umiejętność utrzymania dyscypliny zespołów.
W pozycji 3 oceniana jest umiejętność :
Oceny akcji w których wskazanie zespołu wygrywającego jest trudne ze
względu na szybkość lotu piłki, brak dobrej widoczności miejsca którego
dotyczy ocena lub równoczesną grę obu zespołów w płaszczyźnie
przejścia.
Ustawienia celownika oceny odbicia odpowiednio do poziomu wyszkolenia
zespołów.
Podejmowania decyzji przy sprzecznych lub wątpliwych co do trafności
wskazaniach pozostałych członków komisji sędziowskiej.
10
Za trudne do oceny można uznać między innymi sytuacje związane z:
 grą nad górną taśmą siatki,
 grą w pobliżu antenek,
 nieznacznym dotknięciem piłki w bloku,
 dotknięciem boiska przez piłkę upadającą w pobliżu linii.
W pozycji 4 oceniane jest :
tempo i sposób w jaki podejmowana jest i sygnalizowana decyzja, od momentu
zakończenia akcji tj. wystąpienia błędu, bądź gwizdka przerywającego akcję do
momentu zakończenia sygnalizacji błędu. Oceniany jest stopień w jakim
umożliwiają one współpracę komisji sędziowskiej w ocenie zdarzeń na boisku.
Właściwe
wykonanie
tego
elementu
sędziowania
powinno
umożliwiać
wypracowanie decyzji w wyniku konsultacji członków komisji sędziowskiej.
W pozycji 5 oceniany jest :
stopień współpracy sędziów przy wypracowaniu właściwej oceny akcji:
SI – czy właściwie korzysta z sygnalizacji SII i SL,
SII –czy wspiera SI w ocenie akcji swoją sygnalizacją i pozycją.
W pozycji 6 oceniana jest :
pewność i zdecydowanie w podejmowanych decyzjach oraz utrzymanie
właściwych relacji z członkami zespołów pozwalające na płynne i bezkonfliktowe
przeprowadzenie zawodów.
ROZDZIAŁ IV – WYSŁANIE DOKUMENTÓW
Sędzia główny ma obowiązek:
Przesłać oryginał arkusza ocen w terminie do 30 dni od zakończenia zawodów
na adres Komisji Kwalifikacji WS PZPS (decyduje data stempla pocztowego);
w
sytuacjach
szczególnych
kserokopie
dokumentów
należy
przesłać
następnego dnia po zakończeniu zawodów do biura PZPS – faxem na numer
022 440 83 43.
11
W okresie rozgrywania fazy play–off arkusz należy przesłać
w następnym
dniu roboczym po zakończonych zawodach.
Nie przestrzeganie powyższych zasad spowoduje wycofanie nominacji sędziów
głównych-kwalifikatorów na zawody.
Adres do korespondencji:
Profesjonalna Liga Piłki Siatkowej S.A. (Cezary Matusiak)
02-548 Warszawa, ul. Grażyny 13.
e-mail [email protected]
Komisja Kwalifikacji WS PZPS
12