Wypadki przy pracy: przyczyny, skutki

Wypadki przy pracy:
przyczyny, skutki,
zapobieganie
Rada Ochrony Pracy
29 - 30 listopad 2004 r.
1
Treść prezentacji
• wypadki w Polsce w 2003 roku
• społeczne koszty wypadków
• wypadki w Polsce i nowych krajach
członkowskich UE
• działania w celu zwiększenia
skuteczności prewencji wypadkowej
• podsumowanie i wnioski
2
Wypadki w 2003 roku
84 576 - wypadków przy pracy,
(6,2% więcej niż w 2002 r.)
85 439 - osób poszkodowanych w wypadkach
(6,1% więcej niż w 2002 r.)
1 017 - osób uległo wypadkom ciężkim,
(1,4% mniej niż w 2002 r.)
515 - osób poniosło śmierć.
3
W skaźnik częstości wypadków przy pracy
na 1000 pracujących
12
10,33
9,86
10
8,42
8,37
7,84
7,6
8,15
8
6
4
2
0
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
4
0,057
0,06
W skaźnik wypadków śmiertelnych
na 1 000 pracujących
0,06
0,055
0,045
0,053
0,051
0,049 0,049
0,05
0,04
0,03
0,02
0,01
0
W skaźnik wypadków ciężkich na 1 000 pracujących
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
0,2
0,18
0,17
0,16
0,16
0,12
0,12
0,1
0,12
0,1
0,1
0,08
0,04
0
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
5
Wypadki według rodzajów działalności
Najwyższy wskaźniki wypadkowości (mierzony
liczbą poszkodowanych na 1 000 pracujących)
odnotowano w:
• górnictwie i kopalnictwie
• przetwórstwie przemysłowym
• rolnictwie, łowiectwie i leśnictwie
• budownictwie
• ochronie zdrowia i opiece społecznej
16,35
13,24
11,96
11,30
10,26
6
Wskaźnik wypadków (z absencja ponad 3 dni)
na 100 000 zatrudnionych według rodzajów działalności
Ogółem
Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo
Rybołówstwo i rybactwo
Górnictwo i kopalnictwo
Działalność produkcyjna
Zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę
1994
Budownictwo
1995
Handel hurtowy i detaliczny
1996
Hotele i restauracje
1997
Transport, gospodarka magazynowa i łączność
1998
Pośrednictwo finansowe
1999
Obsługa nieruchomości
2000
Administracja publiczna i obrona narodowa
2001
Edukacja
2002
Ochrona zdrowia i opieka socjalna
2003
Pozostała działalność
0
500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 4500
7
Społeczne koszty 1 wypadku przy pracy
¾ Wypadek śmiertelny
483 000 zł.
¾ Wypadek rentowy
386 100 zł.
¾ Wypadek powodujący
absencję pow. 28 dni
22 300 zł.
¾ Wypadek powodujący
absencję do 28 dni
8 500 zł.
8
Społeczne koszty ogółu wypadków
przy pracy w 2002 roku
¾ Wypadki śmiertelne
246 745 tys. zł.
¾ Wypadki rentowe
796 910 tys. zł.
¾ Wypadki z absencją
pow. 28 dni
881 514 tys. zł.
¾ Wypadki z absencją do 28 dni
305 415 tys. zł.
¾ Wypadki ogółem
2 232 791 tys. zł.
9
Wypadki przy pracy (z absencja ponad 3 dni)
zgłaszane i oszacowane przez ILO
85 336
Cz e c hy
38 573
174 637
E s tonia
27 967
1 212 275
W ę gry
113 849
860
Łotwa
5 702
140 281
Litwa
3 181
Lic z ba wypa dków
os z a c owa na prz e z ILO
79 757
Ma lta
1 337
284 196
P ols ka
Lic z ba wypa dków
z głos z ona do ILO
26 785
45 130
S łowa c ja
279
452 810
S łowe nia
106 967
0
200 000
400 000
600 000
800 000
1 000 000 1 200 000 1 400 000
10
Wskaźnik wypadków (z absencja ponad 3 dni)
na 100 000 zatrudnionych w Polsce
i pozostałych nowych krajach członkowskich
C yp r
C ze chy
1994
1995
E s to nia
1996
Wę g ry
1997
1998
Ło twa
1999
2000
Litwa
2001
2002
Ma lta
2003
P o ls ka
S ło wa cja
S ło we nia
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
11
Zapobieganie wypadkom
Wyniki projektów:
•
„Wykorzystanie danych statystycznych dotyczących
wypadków przy pracy do celów prewencji” - realizowanego
w latach 2002–2003 przez CIOP-PIB we współpracy z
duńskim Ministerstwem Pracy
•
„System analizy wydarzeń wypadkowych w środowisku
pracy dla potrzeb profilaktyki”, PCZ 16-21
wskazują na potrzebę doskonalenia polskich statystyk w
zakresie wypadków przy pracy i ich lepszego wykorzystania
do celów prewencji.
12
Zapobieganie wypadkom
DZIAŁANIA W CELU ZWIĘKSZENIA SKUTECZNOŚCI
PREWENCJI WYPADKOWEJ
• Stworzenie podstaw do pogłębionych analiz wypadków
przy pracy
– narzędzia wspomagające analizy wypadków
– baza danych
– oprogramowanie
• Badania naukowe na rzecz rozwoju rozwiązań technicznych
służących prewencji wypadkowej
• Szkolenia w zakresie prewencji wypadkowej
• Opracowywanie i rozpowszechnianie informacji o zasadach
prewencji wypadkowej
13
Narzędzia wspomagające analizy wypadków
przy pracy w przedsiębiorstwach
Wytyczne i listy kontrolne, wspomagające badanie wydarzeń
wypadkowych i identyfikację ich przyczyn źródłowych
Wypadek
Wydarzenie
wypadkowe
bezurazowe
Czynniki przyczynowe I ich
źródła,
dzialanie człowieka,
otoczenie
Odchylenie
Dysfunkcja systemu
Braki w kontroli
systuacji
SKUTEK
Uraz lub
strata
Utrata kontroli
sytuacji
Faza inicjacyjna
(narastanie wydarzenia
wypadkowego
Ekspozycja
Oddziaływanie czynnika
lub przepływ
energii
Prawdopodobieństwo
zdarzenia
Faza
realizacji
Faza
skutku
Możliwość
uniknięcia lub
ograniczenia
skutków
Przewidywane
skutki
14
Baza danych o wypadkach przy pracy
KLASYFIKACJA
i KODOWANIE
DANYCH
O WYPADKACH
PRZY PRACY
KLASYFIKACJA
i KODOWANIE
DANYCH
O WYDARZENIACH
WYPADKOWYCH
BEZURAZOWYCH
KLASYFIKACJA
i KODOWANIE DANYCH
O ZRÓDLOWYCH
PRZYCZYNACH WYDARZEN
WYPADKOWYCH
BEZURAZOWYCH /
WYPADKÓW PRZY PRACY
STATYSTYCZNA
KARTA WYPADKU
KARTA
WYDARZENIA
WYPADKOWEGO
BEZURAZOWEGO
REJESTR ZRÓDLOWYCH
PRZYCZYN WYPADKU/
WYDARZENIA
WYPADKOWEGO
BEZURAZOWEGO
Dane o wypadkach
przy pracy –
zakres podstawowy
Dane o wydarzeniach
wypadkowych
bezurazowych
Dane o zródlowych przyczynach
wypadków przy pracy
Dane o zródlowych przyczynach
wydarzen wypadkowych
bezurazowych
M
O
D
U
L
I
M
O
D
U
L
II
M
O
D
U
L
III
15
16
Oprogramowanie do analizy danych
o wypadkach przy pracy
Wyniki przykładowej analizy – w formie
wykresu i tabeli
Liczba wypadków przy pracy wedlug
czynnosci wykonywanych przez poszkodowanego w chwili
wypadku
Czynnosci wykonywane przez
liczba
poszkodowanego w chwili wypadku
[60] Poruszanie sie – ogólem
116
[10] Obslugiwanie maszyn – ogólem
65
[20] Praca narzedziami recznymi –
ogólem
40
[40] Operowanie przedmiotami –
ogólem
24
[30] Kierowanie/jazda srodkami
transportu /obsluga ruchomych
(mobilnych) maszyn i innych urzadzen
22
[50] Transport reczny – blizej nie
okreslony
14
[99] Inna, nie wymieniona wyzej,
czynnosc
8
[70] Obecnosc – ogólem
0
[00] Brak Informacji
0
17
Przykładowe rozwiązania techniczne
służące prewencji wypadkowej
• Modele amortyzatorów współpracujących z
wybranymi, reprezentatywnymi rodzajami
poziomych lin kotwiczących
• Hełm o podwyższonym stopniu ochrony
przed uderzeniem bocznym
• Masy kotwiczące dla sprzętu chroniącego
przed upadkiem z wysokości
18
Szkolenia w zakresie prewencji wypadkowej
Materiały edukacyjne
•
•
•
•
Badanie i rejestrowanie wydarzeń wypadkowych
Profilaktyka wydarzeń wypadkowych przy obsłudze maszyn
Wpływ czynników środowiska pracy na powstawanie wydarzeń
wypadkowych
Czynniki psychospołeczne w prewencji wypadkowej
Płyty CD zawierają:
• teksty źródłowe, ilustracje i animacje, zbiór klipów filmowych
zestawy slajdów dla każdego modułu
• materiały pomocnicze do przeprowadzenia zajęć, ćwiczenia
dla słuchaczy wraz z formularzami, zestawy pytań testowych
z odpowiedziami, wskazówki metodyczne, wykazy
stosowanych materiałów dydaktycznych
• narzędzie do tworzenia własnej prezentacji
19
Opracowywanie i rozpowszechnianie
informacji o zasadach prewencji wypadkowej
Poradniki oraz wytyczne doboru
i stosowania technicznych środków
ochrony, w tym środków ochrony
indywidualnej w prewencji wypadkowej
Uruchomienie i rozbudowa
serwisu internetowego
dotyczącego wypadków przy
pracy i prewencji
Poradniki i wytyczne dotyczące miedzy
innymi:
• rozwiązań konstrukcyjnych maszyn,
• systemów sterowania maszynami,
• systemów ochronnych wykorzystujących
elektroniczne urządzenia ochronne,
• doboru i stosowania osłon do maszyn,
• zagrożeń inicjowanych polami
elektromagnetycznymi i elektrostatycznymi,
• technicznych środków ochrony przed
porażeniem prądem elektrycznym,
• dźwiękowych sygnałów bezpieczeństwa,
•oświetlenia stanowisk pracy.
20
Centrum Analiz Wypadkowych
Zakład
Ubezpieczeń
Społecznych
Główny Urząd
Statystyczny
Dane
statystyczne
ZUS
Dane
statystyczne
GUS
Baza danych o
wypadkach przy
pracy
Wyniki kontroli PIP
oraz innych badań
Centrum Analiz
Wypadkowych
CIOP-PIB
Dane dotyczące
przyczyn wypadków
przy pracy UE
Badania naukowe
i prace rozowojowe
na rzecz prewencji
wypadkowej
Analiza przyczyn
i skutków wypadków
przy pracy
Kierunki działań
prewencyjnych
21
Podsumowanie i wnioski
W celu zwiększenia skuteczności prewencji wypadkowej
wskazane jest:
•
doskonalenie statystyk w zakresie wypadków przy pracy,
•
prowadzenie pogłębionych analiz danych o wypadkach
przy pracy,
•
planowanie działań prewencyjnych na podstawie wyników
pogłębionych analiz danych o wypadkach przy pracy,
•
ukierunkowanie działań prewencyjnych na obszary
rzeczywistych zagrożeń.
22
Podsumowanie i wnioski
W celu stworzenie podstaw do przeprowadzania
pogłębionych analiz wypadków przy pracy oraz planowania
skutecznych działań prewencyjnych wskazane jest:
• utworzenie i rozwijanie Centrum Analiz Wypadkowych,
• prowadzenie badań naukowych w zakresie opracowywania
rozwiązań technicznych służących zapobieganiu
wypadkom,
• rozwijanie edukacji w zakresie prewencji wypadkowej,
• skuteczne rozpowszechnianie informacji o zasadach
prewencji wypadkowej.
23