Kung-fu nr 2 - Hu Lung Pai Kung-Fu

Transkrypt

KUNG FU
WYDANIE 2. WRZESIEŃ 2006
KWARTALNIK KUNG-FU I VO
TEMAT NUMERU: SZTUKA WALKI Z WIETNAMU
NASZE GŁÓWNE CELE
JAK TO CZYTAĆ?
ZARYS HISTORII KUNG-FU (2)
JUELI – ROGATE WĄTPLIWOŚCI
TAJEMNICE SYSTEMU PIĘCIU ZWIERZĄT
CHIŃSKIE KUNG-FU W WIETNAMIE
HISTORIA WIETNAMSKIEJ SZTUKI WALKI
VOVINAM VIET VO DAO
ETAPY ROZWOJU VOVINAM VIET VO DAO
HISTORIA VIET VO DAO W POLSCE
ROZWÓJ VOVINAM VIET VO DAO W POLSCE
VIET TAI CHI
RYSZARD DUNG TIAN JÓŹWIAK
VIN-XUAN – WIETNAMSKI WING CHUN
O GDAŃSKIEJ SZKOLE VO
SZKOŁY I ORGANIZACJE
OGÓLNOPOLSKI ZLOT KUNG-FU I VO
2
3
5
8
6
15
18
28
30
33
35
38
41
42
45
46
47
Zapraszamy do lektury drugiego numeru naszego magazynu. Przedstawiamy tutaj przede wszystkim systemy
pochodzące z Wietnamu oraz wietnamskie warianty szkół chińskich.
Drugi odcinek historii kung-fu omawia początki pisanej historii – ilość informacji jest tutaj jeszcze skromna, ze
względu na niezbyt liczne materiały źródłowe z tej epoki. Znacznie obszerniejsze będą odcinki poświęcone
późniejszym erom.
Na naszym pierwszym ogólnopolskim zlocie spotkamy się 21-22 października w Warszawie. Ilustrowane relacje z
pokazów i warsztatów zaprezentujemy w numerze grudniowym.
Redaktor naczelny: Andrzej Kalisz e-mail: [email protected] tel. 0603 427 087
Redakcja: Zespół instruktorów Kung-fu i Vo
Publikowane artykuły wyrażają wiedzę i opinie poszczególnych autorów
NASZE GŁÓWNE CELE
W poprzednim wydaniu poinformowaliśmy Czytelników o naszej inicjatywie
wspólnego działania na rzecz popularyzacji w Polsce Kung-Fu i Vo. Tym
razem chcielibyśmy bardziej sprecyzować założenia i cele powstającej
organizacji.
• Chcemy wspólnie promować w Polsce tradycyjne sztuki walki z Chin
(Kung-Fu) i z Wietnamu (Vo),
• Zajmujemy się systemami tradycyjnymi, w Chinach określanymi też jako
„ludowe”. Chcemy by były one wyraźnie odróżniane od systemów czysto
sportowych i tzw. standaryzowanych wariantów systemów tradycyjnych,
ponieważ są to zupełnie odrębne zjawiska.
• Będziemy dbać, by instruktorzy poznawali dogłębnie tradycyjne systemy,
aby mogli propagować rzetelną wiedzę o nich,
• Będziemy dążyli do wyjaśnienia nieporozumień i rozwiania mitów, jakie
narosły wokół chińskich i wietnamskich sztuk walki,
• Będziemy wspólnie dbać o stały wzrost poziomu nauczania tradycyjnych
chińskich i wietnamskich sztuk walki w Polsce oraz poziomu wyszkolenia
adeptów,
• Zamierzamy działać na rzecz pełniejszego uświadomienia naszym
adeptom i społeczeństwu wielkiego bogactwa i różnorodności
tradycyjnych chińskich i wietnamskich sztuki walki oraz występujących
w nich różnych nurtów, by zapobiec tendencjom nadmiernie
monopolistycznym i unifikacyjnym, zagrażającym temu bogactwu i
różnorodności,
• Chcemy by oczywiste dla wszystkich stały się walory i wartości tkwiące
w uprawianiu autentycznych chińskich i wietnamskich sztuk walki, by
jasne było, że to co robimy odbywa się z korzyścią dla naszego
społeczeństwa.
2
JAK TO CZYTAĆ?
Wykorzystując w naszych
opracowaniach terminologię chińską
posługujemy się transkrypcją łacińską.
Pewien problem stanowi to, że ponieważ
różne sztuki walki pochodzą z różnych
części Chin, gdzie na co dzień mówi się
różnymi dialektami (właściwiej byłoby
powiedzieć różnymi językami, tak bardzo
się one między sobą różnią), to autorzy
piszący o swoich stylach posługują się
terminologią zaczerpniętą z różnych
dialektów/języków chińskich. W dodatku
dla każdego z tych dialektów stosowane są
różne formy transkrypcji.
gdzie stosowano inne formy transkrypcji.
Istniała też dawniej specyficzna transkrypcja polska, oparta na francuskiej. Sprawiało to, że jeśli ktoś nie był sinologiem,
doskonale znającym różne transliteracje
narodowe dla języka chińskiego, nie był w
stanie odróżnić, czy różne źrodła mówiły o
tym samym, czy o czymś innym. Zdarzało
się, że wśród mistrzów określonej sztuki
walki kilkakrotnie wymieniano tą samą
osobę, której nazwisko było na różne sposoby zapisywane.
Wprowadzenie w Chinach i
rozpropagowanie na świecie transkrypcji
pinyin przyczynia się do zmniejszenia chaosu, ponieważ autorzy z różnych krajów
wreszcie zaczynają posługiwać się jednolitą terminologią. Problemem jest jednak to,
że przeciętny czytelnik nie wie jak należy
czytać wyrazy zapisane pinyinem. Mam
nadzieję, że osoby zainteresowane chińskimi sztukami walki poświęcą nieco czasu
na opanowanie podstawowych zasad.
By nieco uporządkować chaos
terminologiczny przedstawię tutaj zasady
czytania terminów zapisanych w języku
ogólnochińskim, w transkrypcji pinyin.
Język, który jest w Chinach traktowany jako państwowy i nauczany jest w
szkołach, opiera się w głównej mierze na
dialekcie pekińskim. Jest on określany jako
putonghua. Spotyka się (głównie na
Tajwanie) określenie guoyu – język państwowy. Na Zachodzie mówi się o dialekcie mandaryńskim.
W języku chińskim nie jest istotna
opozycja dźwięczne-bezdźwięczne, a zamiast tego opozycja bezprzydechoweprzydechowe. Spółgłoski bezprzydechowe
są w zasadzie bezdźwięczne, ale często są
udźwięczniane w północnych Chinach. By
Polakowi łatwiej było zróżnicować głoski
bezprzydechowe i przydechowe, polecam
udźwięcznianie głosek bezprzydechowych,
czyli wymawianie b,d i g tak jak po polsku,
z jak dz, a zh jak dż. Nie jest to poprawne
z językoznawczego punktu widzenia, ale
dla rozmówcy – Chińczyka, dla którego
Do niedawna, nawet jeśli przytaczano terminologię pochodzącą z tego języka ogólnochińskiego, to stosowano bardzo różne transliteracje, co powodowało
wiele nieporozumień. Wiele terminów
obecnych w polskiej literaturze przedmiotu
zapisywanych jest w uproszczonej lub
zniekształconej transkrypcji angielskiej
Wade’a i Giles’a. Jednak zdarzali się autorzy cytujący publikacje w innych językach,
3
opozycja dźwięczne-bezdźwięczne nie ma
znaczenia, nie będzie to problem, a łatwiej
będzie uniknąć przydechu, który często
pojawia się samoistnie przy wymowie głosek bezdźwięcznych. Taka „nieprawi-
dłowa” wymowa pozwala na skuteczniejsze porozumienie się z Chińczykami przez
osoby, które nie mają możliwości nauki
poprawnej wymowy.
Litery, którymi w języku polskim zapisuje się spółgłoski dźwięczne, w transkrypcji pinyin
stosowane są do zapisywania spółgłosek bezprzydechowych:
B wymawia się jak p
D wymawia się jak t
G wymawia się jak k
Z wymawia się jak c
Zh wymawia się jak cz
Litery, którymi w języku polskim zapisuje się spółgłoski bezdźwięczne, w transkrypcji pinyin
stosowane są do zapisywania spółgłosek przydechowych:
P wymawia się jak pch
T wymawia się jak tch
K wymawia się jak kch
C wymawia się jak cch
Ch wymawia się jak czch
Inne zasady:
Ng wymawia się jak n tylnojęzykowe
Sh wymawia się jak sz
Ia wymawia się jak je
W wymawia się jak u
Y wymawia się jak j
J wymawia się jak ć (proponuję udźwięczniać: dź)
Q wymawia się jak ćch
X wymawia się jak ś
R wymawia się jak ż (na początku wyrazu) lub jak r (na końcu)
U czyta się jak u lub ü (niestety nie ma tutaj prostej reguły)
Pozostałe litery czyta się tak jak w języku polskim.
Proszę pamiętać, że zasady te dotyczą tylko języka ogólnochińskiego, i nie będą właściwe przy odczytywaniu wielu terminów dotyczących styli południowych, a tym bardziej
wietnamskich sztuk walki, o których też piszemy w tym magazynie.
Andrzej Kalisz
www.yiquan.pl
4
ZARYS HISTORII KUNG-FU (2)
PRZED EPOKĄ KLASYCZNĄ – DO OKOŁO VIII W P.N.E.
Tradycyjna historiografia chińska
mówi o postaciach władców-bóstw, którym przypisuje się stworzenie cywilizacji:
Fuxi, Shennong (Boski Rolnik), Huangdi
(Żółty Cesarz), Shaohao, Zhuanxu. Następnie panować mieli wielcy władcy-ludzie:
Yao i Shun. Potem rozpocząć się miało
przez co ocena autentyczności bywa czasem utrudniona.
Bardzo ważnym źródłem są
inskrypcje na kościach wróżebnych (np.
kość łopatkowa jelenia, skorupa żółwia,
czaszki zwierząt, a czasem i ludzi). Na
kościach tych ryto pytania (dostarczają one
istotnej wiedzy o zwyczajach, a także
wydarzeniach historycznych), a następnie
przyżegano, odczytując odpowiedź z
układu pęknięć.
panowanie dynastii Xia 夏 (2205-1766
p.n.e.). Do dziś nie jest ona jednak uważana za historyczną, ponieważ nie zachowały się tak wczesne źródła pisane, a
informacje na ten temat pochodzą z zapisków o ponad tysiąclecie późniejszych.
System pisma z tego okresu uważa
się za dość rozwinięty, musiał już on mieć
za sobą pewną historię rozwoju. Stąd
wniosek, że teoretycznie możliwe jest
odkrycie zabytków pisma wcześniejszych,
i przesunięcie pisanej historii Chin w nieco
dalszą przeszłość.
O historii w naukowym rozumieniu
można mówić dopiero od epoki określanej
Shang 商 lub Shang-Yin (1766-1123
p.n.e.). Wiedzę o niej opieramy na łącznej
analizie klasycznych źródeł chińskich
traktujących o historii (pochodzących jak
wspomniano z późniejszych czasów, więc
nie można ich uznać za właściwe źródła
historyczne danych czasów), wykopalisk i
najwcześniejszych zapisków, pochodzących właśnie z tej epoki.
Od roku 1122 p.n.e. datuje się
dynastia Zhou 周. Wiemy, że jej władcy
przybyli z terenów położonych nieco bardziej na zachód niż obszary Shang-Yin.
Mówi się o zwycięstwie kultury prosa,
uprawianego przez przodków Zhou na
wyżynie lessowej, nad kulturą ryżu,
uprawianego na nadmorskich nizinach
przez Shang. Ciekawostką jest, że tak
samo jak nazwę dynastii Shang, zapisuje
się w języku chińskim także słowo
oznaczające kupca. Niektórzy sądzą, iż
wynika to stąd, że elita Shang po pokonaniu przez Zhou zajęła się właśnie kupiectwem.
Shang-Yin, to początki epoki brązu.
Wiele zapisów, które przetrwały z tamtych
czasów to właśnie napisy na naczyniach z
brązu. Bardzo często naczynia takie
powstawały dla upamiętnienia jakiegoś
wydarzenia i zawierały inskrypcje tego
wydarzenia dotyczące. Można je zatem
traktować jako dokumenty epoki. Ponieważ jednak od dawna w Chinach rozwinęło się kolekcjonerstwo takich przedmiotów, popularne stało się też fałszerstwo,
5
Tutaj zajmiemy się tylko pierwszą
częścią epoki Zhou, ponieważ wydaje się,
że wiele ją jeszcze łączy z epoką Shang, a
nie ma na jej temat tak wielu źródeł, jak w
przypadku późniejszych okresów tej epoki.
Okresy Wiosen i Jesieni oraz Walczących
Królestw potraktujemy osobno także dlatego, że uważa się je za wyjątkowo ważną,
klasyczną epokę kultury Chin.
przeczny ruch drzewca (tzw. dziobanie –
zhuo). Ji 戟, to połączenie mao i ge. Do
broni związanej ze sposobem walki przy
użyciu wozów bojowych zalicza się też
shu 殳, jednak nie ma zgodności co do jej
funkcji. Do długiej broni drzewcowej zaliczane są też topory fu 斧 i yue 钺.
Ji z epoki Shang. Po lewej rysunek znaleziska.
Po prawej rekonstrukcja.
W epoce Shang w użyciu były już
Wizerunek stojaka z bronią – epoka Shang
miecze jian 剑. Ze względu na użycie
Obszar, gdzie kształtowała się kultura Chin, to w dużej mierze płaskie równiny. Sprzyjało to wykształceniu się specyficznej formy prowadzenia wojen, z wykorzystaniem wozów bojowych. Było to charakterystyczne w epokach Shang i Zhou.
Zwykle obsługę wozu stanowiło trzech
wojowników. Dowódcą był łucznik. Drugi
wojownik wkraczał do akcji, gdy wozy
zbliżały się i zahaczały się o siebie posługiwał się on bronią drzewcową,
najczęściej mao lub ge. Trzeci zajmował
się powożeniem.
miękkiego brązu były one krótkie (20-40
cm) i faktycznie przypominały dłuższe
sztylety. Istniały też szable dao 刀, o
podobnej długości.
Mao 矛 to broń zbliżona do dzisiejszej włóczni qiang. Służyła przede wszystkim do kłucia. Ge 戈 służyło do zahacza-
Topór yue – epoka Shang
nia i cięcia oraz do kłucia poprzez po6
Istotną częścią uzbrojenia były tar-
Stosunkowo wiarygodnym dziełem jest
Shijing - Księga Pieśni. Jest to zbiór utworów poetyckich, których język wyraźnie
wskazuje na ich starsze pochodzenie, podczas gdy w innych przypadkach możemy
mieć do czynienia z projekcją późniejszych
poglądów i wyobrażeń na wcześniejsze
czasy.
cze dun 盾, które miały różne kształty i
rozmiary, zależne prawdopodobnie od tego,
czy używali ich piechurzy, czy też
wykorzystywane były przez załogi wozów
bojowych.
Chociaż w epoce Shang istniały już
groty strzał wykonane z brązu, to ponieważ
był to materiał stosunkowo drogi, a
wystrzelone strzały trudno było odzyskać,
najczęściej wykorzystywano groty z
kamienia lub z kości.
Tańce wojenne od najdawniejszych
czasów były pewnym połączeniem rytuału,
zabawy i treningu wojowników. Dzieła
klasyczne wspominają legendę o tańcu
wojennym ganqi z przedhistorycznej epoki
Xia. Uważa się, że znak fa, często
powtarzający się wśród napisów na kościach wróżebnych epoki Shang oznacza
właśnie taniec wojenny. W epoce Zhou
W epoce Zhou łucznictwo było nie
tylko elementem wyszkolenia wojskowego,
ale także formą rytuału, bardziej lub mnie
rozbudowanego, w zależności od rangi
organizatora i uczestników.
istniał wielki taniec wojenny – dawuwu 大
武舞, którego choreografia ilustrowała
zwycięstwo nad Shang. W Księdze Pieśni
pojawia się też termin taniec naśladowczy
- xiangwu 象舞, gdzie naśladowanie
Tarcze łucznicze z epoki Zhou
odnosiło się do ruchów bronią stosowanych w walce. Uczono go młodzieńców,
którzy ukończyli 15 lat.
Walka wręcz była wykorzystywana
od najdawniejszych czasów, zwykle wówczas, gdy utracono broń, lub nie było jej
właśnie pod ręką. Teksty z epoki klasycznej odwołujące się do wcześniejszych czasów mówią, że walka wręcz, określana
Andrzej Kalisz
www.yiquan.pl
jako jueli 角力 była elementem wyszkolenia i promocji żołnierzy. Wspomina się też
o polowaniu bez uzbrojenia na zwierzęta.
W kolejnym odcinku: epoki Wiosen i Jesieni oraz Walczących Królestw, czyli klasyczna
era kultury chińskiej, tuż przed powstaniem pierwszego cesarstwa.
7
JUE LI – ROGATE WĄTPLIWOŚCI
W wielu krótkich opracowaniach dotyczących chińskich sztuk walki, jakie ukazały
się na Zachodzie i w Polsce mówi się, że w
starożytnych Chinach istniała forma współzawodnictwa w której każdy z przeciwników
starał się przebić drugiego rogami
przymocowanymi do głowy. Czytelnicy magazynu „Kung-fu” zauważą jednak, że nie
wspominam o tym w ogóle w swoim cyklu
„Zarys historii kung-fu”.
jak w tej, gdzie Gonggong w trakcie walki z
Zhuanxu, ze złości uderzył rogiem o górę, w
wyniku czego złamała się podpora Niebios i
niebo się pochyliło na północny zachód, a ziemia przestała wypełniać południowy wschód –
tam pojawiło się morze.
Otóż nie ma solidnych materiałów
źródłowych, które potwierdzałyby takie stwier-
Dopiero w jednym z tekstów z epoki
Song (X-XIII w. n.e.) pojawia się opowieść o
tym jak mityczny Chi You walcząc z równie
mitycznym Żółtym Cesarzem posługiwał się
rogami. O tym, że mityczny Chi You posiadał
rogi, mówiły oczywiście już najwcześniejsze
dzenia. Nawet najbardziej starożytne chińskie
teksty o niczym takim nie wspominają.
Najwcześniejsze znane źródła, które o tym
mówią pochodzą dopiero z... XX wieku. Na
jakich przesłankach opierali się zatem „twórczy” historycy, tworząc ten przekaz?
teksty, tak jak i o wojnie Chi You przeciwko
Żółtemu Cesarzowi, natomiast nie wspominały
one o takim pojedynku. Można domyślać się,
że nastąpiło tu skojarzenie faktu, że Chi You
był stworem z rogami z opowieścią o walce
Gonggonga z Zhuanxu.
Najwcześniejsze określenie chińskich
I znów wiele wieków później, na
podstawie takich opowieści i użycia w nazwie
zapasów znaku, który oznacza nie tylko
współzawodniczyć, ale i róg, zaczęto snuć
domysły, że w czasach prehistorycznych mogła istnieć taka forma współzawodnictwa. Nie
da się tego całkowicie wykluczyć. Jednak brak
jest też dostatecznych podstaw, by bezkrytycznie włączać takie „fakty” do opracowań o
historii kung-fu.
zapasów to jueli 角力. Jue oznacza:
współzawodniczyć, li – siła. Współzawodniczyć zapisuje się tutaj tak samo jak jiao – róg.
Możnaby domyślać się, że słowo jue –
współzawodniczyć wywodzi się ze słowa jiao
– róg, zakładając, że istniał wczesny rodzaj
współzawodnictwa o jakim wspomniałem na
początku. Jednak byłaby to czysta spekulacja,
pozbawiona solidnych podstaw. Pamiętać
trzeba też, że bardzo często następowało
Andrzej Kalisz
www.yiquan.pl
zapożyczanie znaków do zapisania nowych
pojęć, oparte na zasadzie podobieństwa wymowy, a nie związku znaczeniowego.
Najwcześniejsze źródła (z epok Wiosen i Jesieni oraz Walczących Królestw, czyli
VIII-III w. p.n.e.), które wspominają o jue li,
mówią o formie zapasów, nie wspominając nic
o współzawodnictwie w przebijaniu rogami.
Pewne odniesienie do takich walk znaleźć można tylko w opowieściach mitycznych,
8
TAJEMNICE SYSTEMU PIĘCIU ZWIERZĄT SHAOLIN
" Przeszłość organizuje się wciąż na nowo wraz z teraźniejszością ” - Jean Paul Sartre
Pojawienie się w XVI - wiecznych Chinach Pięści Pięciu Zwierząt (Wu Xing Quan*)
podobno „wstrząsnęło” całym Państwem Środka. Dziś koncepcje strategiczne tego wielkiego
systemu kung-fu odnajdujemy w popularnych na świecie stylach, takich jak: Hung Gar
Kuen, Choy Lee Fut (Choy Li Fut), Chow Gar, Hei Hu Quan i wielu innych. Czy do
czasów współczesnych przetrwała pierwotna wersja osławionego Wu Xing Quan?
Narodziny Boksu Pięciu Zwierząt sięgają korzeniami do osławionego klasztoru z północnej
prowincji Henan...
Dariusz Muraszko demonstruje techniki tygrysa
nia zwane Yi Jin Jing, które ich mistrz
opracował na bazie hinduskiej Hatha Jogi.
Wywarły one później olbrzymi wpływ na
rozwój sztuki walki zwanej Shaolin Quan
(Pięść Shaolin). Wraz z wprowadzeniem
metod wzmacniających ciało, dbałość o
kondycję fizyczną i sprawny umysł stały
się dewizą kapłanów ze świątyni ''Młodego
Lasu''. Po śmierci Bodhidharmy jego
uczniowie doskonalili się nie tylko w
walce wręcz. Szczególną biegłością odznaczali się również w opanowaniu technik
kijem, co przysporzyło im olbrzymiej
sławy.
W latach 600-1600 n.e. mówiło się o mnichach z klasztoru Shaolin jako o
nieustraszonych i niepokonanych w boju.
Rys historyczny
W roku 527 n.e. przybył do świątyni ''Młodego Lasu'' (Shaolin) mnich zwany Bodhidharma. Pochodził on z Indii i postanowił
rozpowszechnić w Chinach naukę buddyjską. Bodhidharma spostrzegł, że mnisi z
Shaolin byli ludźmi wątłymi. Podczas długich medytacji mdleli, a odbywając pielgrzymki po kraju stawali się obiektem bandyckich napaści.
Mimo, iż celem buddyzmu jest zbawienie duszy, Bodhidharma wyjaśnił
swoim uczniom, że ciało wraz z umysłem
stanowią jedność. Z kolei jedność tę należy
wzmacniać w celu osiągnięcia oświecenia.
W związku z tym mnisi rozpoczęli ćwicze9
Wywarło to na młodym mnichu duże
wrażenie i utwierdziło w przekonaniu, iż
spotkał prawdziwego mistrza kung-fu.
Zawsze jednak nauka kung-fu w tym
ośrodku szła w parze z kształtowaniem u
ćwiczących właściwej postawy moralnej.
Należy dodać, iż sztuka ta rozwijała się
także w innych miejscach na terenie Chin.
Znane były klasztory Wu Dang czy Emei.
Również osoby świeckie uprawiały kungfu i tworzyły coraz to nowe jego odmiany.
Jednak z uwagi na holistyczne ujęcia rozwoju człowieka w świątyni Shaolin - o
jego mistrzach, uczniach i absolwentach
mówiło się w Chinach najczęściej.
Modyfikatorem systemu Shaolin został
żyjący w XVI wieku Jue Yuan (wg innych
źródeł mogło to być w czasach dynastii
Sung, 960-1278 r.n.e.). Owego mnicha
uważa się za twórcę słynnego Hong Quan
(Czerwona Pięść) i współtwórcę Wu Xing
Quan. Formy Xiao Hong i Da Hong
praktykowane są w Shaolin do dziś.
Jue Yuan nawiązał rozmowę z nieznajomym. Starzec nazywał się Li Cheng
(Li Sou) i był wielkim ekspertem sztuk
walki. Li Cheng, widząc w młodym mnichu szczere zainteresowanie kung-fu,
postanowił poznać go ze swoim przyjacielem. Okazał się nim 50-letni Pai Yu Feng również wytrawny mistrz chińskiego
boksu. W trójkę udali się do klasztoru Shaolin, by tam doskonalić swoje umiejętności.
Rozwinęli oni 72 ruchy do 128, a następnie
zwiększyli ich liczbę do 170. Z kolei 170
ruchów zostało podzielonych na pięć
odrębnych technik zwierząt: Smoka (Lung),
Tygrysa (Hu), Lamparta (Bao), Węża (She)
i Żurawia (He). Tak narodził się system
Pięciu Zwierząt Shaolin, który został opisany przez Pai Yu Fengà w księdze pt.
„Esencja Pięciu Pięści”.
Jue Yuan wstąpił do świątyni jako
ekspert walki wręcz oraz walki mieczem.
Stwierdził on, że system Pięści Shaolin był
zbyt twardy i wymagał od ćwiczących olbrzymiej siły. Po przeanalizowaniu 18 metod treningowych, opracowanych przez
Bodhidharmę, młody mnich poszerzył je
do 72. Ten fakt podobno ''wstrząsnął'' całymi Chinami.
Dodam, że uczniów ze świątyni
„Młodego Lasu” obowiązywała wszechstronność, tzn. musieli oni poznawać
formy wszystkich „kształtów dłoni”, natomiast mistrzowie specjalizowali się w
wybranych technikach i sekwencjach.
Zapoczątkowało to powstawanie nowych
stylów kung-fu, jak np. Hei Hu Quan
(Pięść Czarnego Tygrysa) czy She Quan
(Pięść Węża).
Kolejny etap rozwoju Boksu Pięciu Zwierząt przypadł na lata 1670-1674. W tym
okresie część mnichów opuściła ośrodek
Shaolin w Henan, by udać się do południowego klasztoru o tej samej nazwie w
prowincji Fujian.
Jednak Jue Yuan na tym nie
poprzestał. Wyruszył on na wędrówkę po
kraju, aby zgłębić tajniki innych stylów
walki. Po przybyciu do miasta Lan Zhou,
został świadkiem niezwykłego zdarzenia.
Zobaczył walkę między niepozornym starcem a brutalnym rabusiem. Starzec,
dotykając dwoma palcami ręki stopy
atakującego, pozbawił go przytomności.
10
zakończeniu nauki Yuen opuścił dom i
wyjechał do Hong Kongu.
Hung Kuen
Uważa się, że kung-fu Pięciu
Kształtów Pięści znane było przez mnichów z południowego klasztoru Shaolin w
prowincji Fujian za panowania dynastii
Qing. Kontynuatorami przekazu i rozwoju
systemu Pięciu Zwierząt na południu Chin
był podobno mnich Miu Hin oraz mniszka
Ng Mui z grupy tzw. Pięciu Starszych.
Przez dokładną obserwację i wykorzystanie wyobraźni para ta zaczęła imitować
ruchy stworzeń. Analizowali ich skoki,
sposób chodzenia, posługiwanie się skrzydłami, dziobem, pyskiem i pazurami. Z
czasem opracowana przez nich metoda
walki została nazwana Hung Kuen.
Styl Pięciu Zwierząt Hung Kuen
zapewne pozostałby nieznaną „wioskową”
(lub rodzinną) metodą walki, gdyby nie
spektakularna działalność Yeun Yik Kaià,
którą zauważono w środowisku ludzi
związanych ze sztukami walki. Poznał on
w Hong Kongu wielu znanych instruktorów, m.in.: Wong Cheungà, Hung Lau,
Luk Shingà czy Leung Tingà. Ten ostatni
stwierdził, że Hung Kuen był jednym z
nielicznych stylów kung-fu, pośród tych,
które zainteresowały go najbardziej.
Yuen z czasem stał się cenionym
mistrzem Hung Kuen Pięciu Zwierząt. Podobno nigdy nie przegrał walki, a na jego
temat krążyło wiele opowieści. Pomimo
sławy jaką zyskał, Yuen odwiedził swoją
rodzinną wioskę i nadal doskonalił się w
Hung Kuen. Później nauczał Pięciu Kształtów Pięści w wielu miejscach, dotarł także
do Wietnamu. Yuen Yik Kai zmarł w
grudniu 1983 roku.
Inna wersja głosi, iż protoplastą
tego kierunku kung-fu był Chi Shim (także
z grupy Pięciu Starszych). Dziś pewnie
nikt już nie wierzy w istnienie wymienionych wyżej postaci. W mojej ocenie Hung
Kuen Pięciu Zwierząt oraz znany
powszechnie Hung Gar Kuen wywodzą się
z tego samego źródła - działającej w okresie dynastii Qing antymandżurskiej Triady
Hung. Należy podkreślić, że ten pierwszy
styl uważany jest za poprzednika drugiego.
Nauka stylu zaczyna się od
opanowania formy, która zawiera elementy
wzmacniające kończyny, stawy, lędźwie i
stanowi podstawę wprowadzającą w tajniki
Hung Kuen.
Pomimo, iż praktycy Hung Kuen
potrafią wymienić nazwiska wszystkich
sukcesorów swojego stylu, także tych
legendarnych, to z całą pewnością
autentycznym mistrzem tej odmiany Boksu
Pięciu Zwierząt był żyjący w XX wieku
Yuen Yik Kai. Yuen nauczył się Hung
Kuen w swojej rodzinnej wiosce, położonej w dystrykcie Yeung Kong, od wieśniaka o nazwisku Yeung Shut Fu. Po
Następny etap wtajemniczenia stanowi nauka pięciu małych form zwierzęcych (Smoka, Węża, Tygrysa, Lamparta i
Żurawia). Warto podkreślić, że są to krótkie i nieskomplikowane ruchowo układy,
powstałe w wyniku połączenia najważniejszych technik stylu. Koniec jednego
układu jest wstępem do kolejnego tak, że
11
całość można ćwiczyć jako spójną formę.
Techniki Hung Kuen należą do stricte
imitacyjnych, co sprawia iż cały styl wydaje się „naturalny” i atrakcyjny.
łeczności przez mistrza Qin Qingfengà –
potomka rodu i sukcesora Wu Xing Ba Fa
Quan.
Rdzeniem stylu jest charakterystyczna dla północnego Shaolin forma, w
której trudno nie dostrzec imitacyjnych
technik Pięciu Zwierząt (Smok – rozwija
ducha, Tygrys - wzmacnia kości, Lampart
– ćwiczy siłę, Wąż – rozwija energię Qi,
Żuraw – chroni esencję życiową Jing). Styl
opiera się także na ośmiu metodach:
W programie nauczania znajduje
się też pięć dużych form, których ruchy są
rozległe i silne, a więc wymagają od
ćwiczącego większej wytrzymałości.
Stanowią one wyzwanie dla uczniów bardziej doświadczonych i pracowitych.
Warto nadmienić, że zaawansowane
układy Pięciu Zwierząt Hung Kuen, np. te
propagowane przez mistrza Ang Kee
Kongà z Anglii, zawierają techniki imitacyjne występujących także w Hung Gar
Kuen. Potwierdza to przypuszczenie, że te
dwa style kung-fu wywodzą się z tego samego źródła.
1. Ćwiczenia wewnętrzne
2. Ćwiczenia zewnętrzne
3. Chwyty i rzuty
4. Kopnięcia
5. Sposoby użycia ciała oraz kroków
Styl Pięciu Zwierząt Hung Kuen
został szczegółowo, choć nieco talmudycznie, opisany w literaturze wydanej w Hong
Kongu.
6. Odpowiednie wykorzystanie
oddechu i wydawanie dźwięku
7. Użycie umysłu
8. Metody pięści (uderzenia rękami)
Wu Xing Ba Fa Quan
Wu Xing Quan
Powstanie stylu datuje się na schyłek dynastii Song i początek dynastii Yuan.
W pierwszym okresie rozwoju był to styl
Da Jingang Quan, a dopiero w XVII
wieku, pod koniec dynastii Ming, został
połączony z klasycznym shaolińskim Boksem Pięciu Zwierząt (Wu Xing Quan). W
wyniku tej unifikacji powstał „amalgamat”
zwany Wu Xing Ba Fa Quan (Pięść Pięciu
Zwierząt i Ośmiu Metod). Ten mało znany
styl nauczany był od stuleci jedynie w
obrębie klanu rodziny Qin. Stosunkowo
niedawno został ujawniony szerokiej spo-
W kręgu mistrzów stylu Choy Li
Fut z linii przekazu Lau Bunà znana jest
specyficzna forma Pięciu Zwierząt - Shaolin Wu Xing Quan. Lau Bun (1894-1967)
był sławnym ekspertem Choy Li Fut,
uczniem Yuen Haià z trzeciego pokolenia
mistrzów tego stylu. Z kolei żona Yuen
Haià specjalizowała się w Shaolin Quan.
To ona wybrała Lau Bunà na ucznia i
przekazała mu formę Pięciu Zwierząt.
Forma była mało znana i niedostępna dla
praktyków innych stylów. Z tego powodu
12
Lau Bun uczył jej tylko swoich najlepszych podopiecznych, tych którzy
zapowiadali się na przyszłych mistrzów.
Xing Quan. Przyznam, iż ta mało znana
odmiana Boksu Pięciu Zwierząt wywarła
na mnie duże wrażenie – szczególnie drapieżna forma Leoparda (Bao Pai). Aż dziw,
że tak dobrze usystematyzowany styl
funkcjonuje w „cieniu” i przypuszczalnie
znany jest wąskiej grupie ludzi.
Lau Bun po opuszczeniu Chin osiedlił się w San Francisco i tam propagował
kung-fu. Jednym z jego uczniów został 14
letni Doc Fai Wong. Wong trenował pod
okiem wielkiego mistrza, aż do jego
śmierci w roku 1967. Pomimo, iż młodzieniec był uczniem Choy Li Fut, to jedną z
jego ulubionych form była Pięść Pięciu
Zwierząt Shaolin.
Inne style
Czy do czasów współczesnych
przetrwała pierwotna wersja osławionego
Wu Xing Quan? Najprawdopodobniej nie.
Faktem jest, że obecnie propagowane style
Pięciu Zwierząt nawiązują w swojej
koncepcji do wielkiego systemu walki,
który powstał w północnym klasztorze
Shaolin za sprawą Jue Yuanà. Jego
założenia odnajdujemy m.in. w stosunkowo nowych formach Hung Gar Kuen
(formy: Ng Ying Kuen czy Suhp Ying
Kuen), w tzw. starym stylu Hung Gar zwanym Ha Say Fu, w pochodzącym z XIX
wieku Choy Lee Fut (Choy Li Fut), czy w
powstałym na przełomie XIX i XX wieku
Chow Gar.
Forma zbudowana jest prawie wyłącznie z technik imitacyjnych. Jej pryncypia wskazują na związek z północnym,
bądź z północnym i południowym klasztorem Shaolin. Sympatycy spuścizny Jue
Yuanà bez trudu odnajdą w tej formie,
wspólne dla różnych gałęzi Pięciu Zwierząt, charakterystyczne techniki walki, jak
np.: Złoty Smok Sprawdza Swoje Pazury,
Dziki Tygrys Spogląda do Tyłu, Wąż Wychodzi z Jamy, Biały Żuraw Rozpościera
Skrzydła, Czarna Pantera Wchodzi na
Drzewo.
Techniki i formy Pięciu Zwierząt
zadomowiły się oraz ugruntowały swoją
pozycję także w Wietnamie. Obecność
chińskich mistrzów w tym kraju miała
ogromny wpływ na ewolucję rodzimych
stylów „vo”, lecz z drugiej strony niektóre
odmiany kung-fu uległy w nowym
środowisku procesowi tzw. wietnamizacji
– jednak jest to temat na oddzielny artykuł.
Opisując formę Wu Xing Quan nie można
pominąć nazwiska prekursora Pięści Pięciu Zwierząt w Polsce. Jest nim Sławomir
Pawłowski – instruktor Luo Han. Propaguje on kung-fu od 1982 roku, a jednej z
wersji Wu Xing Quan uczył się u chińskiego nauczyciela Huangà. Przekaz ten
zawiera m.in. następujące układy: formę
Żurawia, formę Białego Tygrysa, formę
Leoparda, formę Węża i formę Młodej
Smoczej Pięści. Wykonanie wszystkich
solowych form ręcznych w wersji nieprzerwanej określane jest terminem Shaolin Wu
Spośród stylów kung-fu vo, które
nawiązują do tradycji Pięści Pięciu Zwierząt warto wymienić:
13
1. Chu Gia – chiński styl Chow Gar
Quan. Osoby gruntownie znające Pięść
Pięciu Zwierząt rzadko odczuwają potrzebę uzupełnienia swojej wiedzy o techniki pochodzące z innych sztuk walki. Proces szkolenia w Wu Xing Quan trwa kilka
lat i jest realizowany poprzez swoiste „treningi przekrojowe”, choć nie we współczesnym rozumieniu tego stwierdzenia. Pomimo, iż opanowanie technik imitacyjnych
stanowi nie lada wyzwanie dla uczniów
kung-fu, to zdecydowana większość
ćwiczących nie uważa, że straciła swój
czas podążając śladami Jue Yuanà.
Zastosowania bojowe technik z form Pięciu Zwierząt są klarowne i nie pozostawiają wątpliwości co do tego, w jakim celu
powstały. Nie dziwi więc fakt, że twórcy
nowoczesnych systemów walki typu Combat adaptują dla swoich potrzeb wybrane
ruchy ze stylów imitacyjnych kung-fu, a są
to najczęściej elementy z różnych odmian
Pięści Tygrysa.
2. Hong Gia – chiński styl Hung
Gar
3. Hung Kuen – chiński styl
propagowany przez mistrza Yuen Yik
Kaià (nie wiadomo czy jest jeszcze znany
w Wietnamie)
4. Xich Minh Long Tay Son Vo
Dao – styl mistrza Tran Minh Longà
(1925-1977), połączony ze stylem Czerwonego Smoka (kierunek ten powstał na bazie technik chińskich i wietnamskich)
5. Phai Long Ho (Long Ho Hoi,
Long Ho) – styl Tygrysa i Smoka o korzeniach zarówno chińskich, jak i wietnamskich. Za jego „ojca” uważa się Nguyen
Manh Sonà. Styl został skonstruowany z
technik: Tygrysa, Żurawia, Lamparta,
Smoka, Węża oraz Niedźwiedzia, Małpy i
Lwa. Rodzinna wersja (Gia Phai) tej sino –
wietnamskiej metody walki znana jest w
Polsce pod chińską nazwą Hu Lung Pai.
Dariusz Muraszko
www.tygrys-kungfu.republika.pl
Łączenie odmiennych stylów, czyli
różnych koncepcji walki w tzw. style
hybrydowe, nie jest wymysłem i potrzebą
wyłącznie czasów obecnych. Już w XVI
wieku (być może i wcześniej) doceniono
mnogość strategicznych rozwiązań bojowych słynnego ongiś systemu Wu Xing
*W tekście nazwy chińskie zostały zapisane
w sposób najczęściej stosowany w
środowisku osób związanych z danym stylem kung-fu (dialekt, transkrypcja).
14
WYBRANE CHIŃSKIE STYLE KUNG-FU ZNANE W WIETNAMIE
Bardzo duże problemy w udokumentowaniu genealogii wietnamskich sztuk walki mają
wszyscy ich badacze. Większość przekazów jest ustnych, a mnogość szkół walki przeogromna.
Burzliwe dzieje tego kraju i niezliczona ilość wojen, zatargów i prześladowań skutecznie
ukryły historię wielu z nich. Jak wynika z położenia geograficznego Wietnam sąsiaduje
bezpośrednio z Chinami. Ta frontalna łączność dawała możliwość kontaktu tych narodów od
niepamiętnych czasów.
Tylko niektóre szkoły chińskiego
kung-fu są oficjalnie ćwiczone na terenie
Wietnamu. Większość z nich nadal ukrywa
się pod płaszczykiem rodzinnych klanów.
Oto wybrane linie przekazu, które
są dobrze znane:
Luu Phu
- Thieu Lam Chu Gia (Shaolin
Zhou Gar, „z rodziny Zhou”) - południowy
styl, który jest syntezą charakterystycznych
elementów Hung Gar, Choy Gar i Wing
Chun.
Luu Phu był uczniem Chu Buu jednego z braci Chu Long. W 1937 r. w czasie
wojny chińsko-japońskiej wyjechał do
Wietnamu i tu rozpoczął nauczanie.
Największym uczniem Luu Phu był zmarły
w 1991 r. mistrz Sui Dau, a obecnym
przedstawicielem tej szkoły jest mistrz
Tran Ngoc Dinh.
Założycielem stylu Chu Gia jest
mistrz Chu Long (Zhou Long), który urodził się w połowie XIX wieku w Kantonie.
Przez pięć lat studiował Hung Gar u swojego wuja, a także po wyjeździe do Singapuru Choy Gar pod okiem pewnego mnicha przez lat siedem. Po powrocie do Chin
otworzył swoją szkołę sztuk walki gdzie
nauczał syntezy obu poznanych stylów.
Kiedy wstąpił do armii, jego komendantem
był mistrz Wing Chun Ly Phuc Cam, który
przedstawił go swojemu nauczycielowi
Trinh Hoa.
Sui Dau
W programie szkoły Thieu Lam
Chu Gia jest dwadzieścia pięć form pięści:
pierwsze trzy nie są spotykane nigdzie indziej na świecie w szkołach tego stylu,
gdyż zostały stworzone przez Sui Dau,
następne formy są charakterystyczne dla
Styl Chu Gia przywędrował do
Wietnamu dzięki mistrzowi Luu Phu, urodzonemu w Kantonie w 1909 r. a zmarłemu w Sajgonie (Ho Chi Minh) w 1971.
15
stylów Hung Gar i Choy Gar, ostatnie pięć
form zawiera wysokie pozycje typowe dla
Wing Chun. Naucza się także formy z kijem (Con), nożami motylkowymi (Dao) i
halabardą (Dai Dao).
- Thai Cuc Duong Lang (Tai Chi
Tang Lang, Modliszka) - jest stylem
północnym stworzonym w połowie XVII
wieku przez mistrza Północnego Shaolin,
w dystrykcie Shantung zwanego Duong
Lang lub Vuong Lang (Zong Long lub
Wong Long). Legendarny mistrz Duong
Lang stworzył styl na podstawie obserwacji walki modliszki z cykadą.
Tran To Nu z siedmio-członowym łańcuchem
W 1968 mając siedemdziesiąt lat
Trieu wyjeżdża do Hong Kongu gdzie
umiera 3 sierpnia 1991 r. W Wietnamie
pozostawił jednak ucznia, który dalej
prowadził szkołę. Jest nim mistrzyni Tran
To Nu oraz jej siostra Sau Che. Program
szkoły zawiera 13 form stylu modliszki,
oraz cztery formy Tai Chi, dziesięć form z
mieczem (Kiem) oraz formy z długim kijem, włócznią i łańcuchem (forma That
Cuoc Mai Hoa Tien). Łańcuch w tym
przypadku jest siedmio, a nie dziewięcio członowy.
Styl ten trafił do Wietnamu w 1945
r. dzięki mistrzowi Trieu Truc Khe (Chiu
Chuk Kai), ekspertowi Tang Lang i Tai
Chi Chuan.
Trieu Truc Khe w formie z mieczem
Przybył on do portu w Hai Phong w
Północnym Wietnamie, w czasie niestabilnej sytuacji Chin po drugiej wojnie światowej. W 1954 roku w czasie separacji
Północnego i Południowego Wietnamu
osiadł w Sajgonie. Tu został członkiem
organizacji sztuk walki „Tinh Vo Mon”.
Trieu Truc Khe ostatecznie otworzył własną szkołę chińskich sztuk walki.
Trieu Truc Khe z uczniami w Wietnamie
- Bach Mi (Pak Mei, Nga Mi) Twórcą tego stylu był Pak Mei czyli mnich
Biała Brew, zwany tak gdyż faktycznie
posiadał białe brwi. Prawdziwe (wietnamskie) imię tego XVII wiecznego, taoistycznego mnicha brzmiało Chu Long Tuyen.
Przez długi czas tego stylu nauczano
16
wyłącznie taoistycznych i buddyjskich
mnichów.
Cam, którego niezwykły temperament spowodował, że obdarzył go zaufaniem i
przekazał mu styl. Dopiero jednak po
śmierci Tang Hue Bac rozpoczęto nauczać
oficjalnie Wietnamczyków. Szefem szkoły
został Tran Ngoc Dinh, najlepszy uczeń
Tai Chuc Cam.
Jeden z młodych mnichów, mistrz
Phap Van Thien Su (Fah Yuen) przyjął na
ucznia mistrza stylu Long Hing (styl
smoka), Truong Le Tuyen (Chang Lai
Chuen). Przez trzy lata ćwiczyli na górze
Ngor Mei łącząc te południowe style.
Typową techniką dla tego stylu jest
uderzenie pięścią „Oko Feniksa” (Phuong
Nhan Chuy). Program w oryginalnej wersji
mistrza Tang Hue Bac zawiera dziewięć
form pięści. W Wietnamie znana jest także
odmiana innych mistrzów Bach Mi - Lai
Quy i Huynh Thieu Nong gdzie kompletny
program zawiera osiemnaście form ręcznych, formy z kijem (Con) i nożami motylkowymi (Dao).
Tang Hue Bac
Do Wietnamu styl ten przywędrował dzięki uczniowi mistrza Truong Le
Tuyen. W 1955 mistrz Tang Khai Minh
zwany Tang Hue Bac zamieszkał w Cholon, chińskiej dzielnicy Sajgonu. Początkowo nauczał tylko Chińczyków. Uczeń
jego Diep Quoc Luong poznał Tai Chuc
Marek Beyrowski
www.heilongshu.republika.pl
17
HISTORIA WIETNAMSKIEJ SZTUKI WALKI
Nazwa Viet Vo Dao powstała niedawno, w XX wieku. Sztuka walki Wietnamu liczy jednak
prawie 5000 lat. Jest to ogromny przedział czasu, obejmujący wzloty i upadki sztuki
wojennej. Historia VVD, opisana poniżej, została opracowana przez prezydenta International
Viet Vo Dao, Mistrza Phan Hoang. Uzupełniono ją opracowaniami innych mistrzów
wietnamskich m.in. Phan Xuan Tong - twórcy Qwan Ky Dao oraz ekspertów Viet Vu Dao.
Całą historię VVD można podzielić
na 7 podstawowych etapów:
1 - Etap tworzenia technik (2879 - 111
p.n.e.);
2 - Etap tworzenia teorii (111p.n.e - 906
n.e.);
3 - Etap - okres rozwoju (906 n.e. - 1009
n.e.);
4 - Etap - okres doskonalenia technik i
największego rozwoju (1010 n.e. - 1527);
5 - Etap - okres podziału (1527 - 1802);
6 - Etap - okres dekadencji (1802 - 1945);
7 - Etap - okres odrodzenia (1938 - ...).
metody treningu. Z tego okresu pochodzi
mit o magicznej sztuce walki Thuc An
Duong Vong (walka na dystans).
Obejmowała ona cały rytuał oraz realne
wykorzystanie technik łuczniczych - Vien
Chien i technik strzelania Tien Phap. W
roku 179 p.n.e po raz pierwszy Chiny
podbiły królestwo Au Lac (obecny
Wietnam). Podbite ziemie otrzymały
nazwę Nam Viet. Z podbojem tym wiąże
się duży rozwój technik z użyciem broni.
Dzięki wpływom chińskim następuje
rozwój walki mieczem - Kiem Phap.
1. Etap tworzenia technik (2879 111 p.n.e.)
2. Etap tworzenia teorii (111p.n.e. 906 n.e.)
Rysunki odkryte na ścianach
północnego Wietnamu, jak również
przedmioty znalezione w Dong Son
(prowincja Thanh Hoa) oraz Chapa
(prowincja Loa Cai) są pierwszym
świadectwem tworzenia się sztuk walki.
Poza technikami walki wręcz (bardziej
formami zapasów Danh Vat) ludność tych
obszarów znała i opracowała metody walki
takimi broniami jak Bua Riu - walka
toporem, Doan Dao - walka mieczem,
Guom - walka szablą, Thuong - walka
lancą.
Następne wieki są dla Wietnamu
bardzo burzliwe. Mają miejsce powstania
narodowe oraz najazdy wojsk chińskich
władców.
Wraz z rozwojem państwa i
tworzeniem się kasty wojowników
ulepszyły się techniki walki wręcz jak i
111 p.n.e. - Wietnam zostaje
wcielony do Chin i podbite ziemie noszą
nazwę GIAO CHI;
Spójrzmy jednak do kalendarza.
Pozwoli to nam na lepsze zrozumienie
historii powstania wietnamskiej narodowej
sztuki walki VO TA. Nazwa ta w języku
archaicznym oznacza "Dumę Narodu".
Dopiero parę tysięcy lat później zmieniła
nazwę na VO THUAT lub VOVINAM.
Wróćmy jednak do historycznego
kalendarza:
18
uczeń VO TA, dzięki nieprzewidzianym
reakcjom zadawał morderczy cios;
40 n.e. - Pierwsze powstanie
zbrojne i odzyskanie niepodległości.
Przywrócenie nazwy NAM VIET ze
stolicą ME LINH.
AO ANH BI PHAP - "Teoria
iluzji";
42 n.e. - Nowy podbój dokonany
przez Chiny. Utrata niepodległości.
Utworzona zostaje wietnamska partyzantka
- DU KICH CHEIN. Bohaterami i
inicjatorami ruchu partyzanckiego są
wielcy mistrzowie TRIEU QUANG PHUC,
TRUNG VUONG, LY NAM DE oraz BO
CAI DAI VUONG. Aby lepiej stawić opór
okrutnemu nieprzyjacielowi postanawiają
połączyć sztukę walki ze sztuką wojenną,
co daje znakomite efekty. Mistrzowie ci na
specjalnym spotkaniu opracowują teorię w
trzech płaszczyznach:
PHAN TAQN BIEN PHAP "Metoda walki bez oporu", czyli
stosowanie pułapek.
Wracając do powstania z roku 40
n.e. nie wolno zapomnieć o działalności
dwóch sióstr TRAC i NHI TRUNG. One
to stały na czele zwycięskiego powstania.
W wyniku zwycięstwa, starsza siostra
TRAC TRUNG zostaje królową, wybraną
przez lud, otrzymując tytuł TRUNG
VUONG (królowa TRUNG). Wolność
trwa jednak tylko dwa lata. Chińczycy
ponownie wkraczają do Wietnamu. Po
klęsce Kraju Południa, siostry Trung
popełniły samobójstwo. Do dziś w Hanoi,
w miejscu gdzie zginęły dwie siostry, stoi
świątynia wybudowana na ich cześć przez
lud Wietnamu.
- doskonalenie techniki walki,
- tworzenie strategii walki,
- opracowanie dla strategii walki 5
podstawowych praw:
DI DOANG TRUONG - "krótka
technika odbija długi cios", co można
porównać do skracania dystansu w czasie
walki;
248 n.e. - następne powstanie pod
wodzą TRIEU AU trwało tylko kilka
miesięcy.
544 n.e. - powstanie pod wodzą LY
BON. Zwycięski kraj otrzymuje nazwę
VAN XUAN ("Wieczna
Wiosna").Wolność trwała 58 lat.
DI NHUOC THANG CUONG "Zręczność pokonuje siłę";
KY TAP CHIEN PHAP - "Teoria
zaskoczenia". Miała ona szczególne
zastosowanie w walce partyzanckiej, gdzie
przywódcy powstania wraz z partyzantami,
wykorzystując bagna jako schronienie,
dokonywali nagłych ataków na wojska
chińskie. Zastosowanie tej teorii miało
również miejsce w walce wręcz, gdzie
602 n.e. - następny najazd chiński.
Upadek królestwa VAN XUAN.
3. Etap - okres rozwoju (906 1009r)
Chińskie wojska w Wietnamie są
bezpieczne tylko w dużych garnizonach.
Patrioci wietnamscy walczą z determinacją.
19
armią zawodową, armią ludzi
wszechstronnie wyszkolonych. W tym
okresie Wietnam nosił nazwę Dai Co Viet
- Wielkie Królestwo Wietnamu.
Obok sztuk walki stworzonych przez
wielkich mistrzów, w każdej prowincji, w
każdej wiosce, ludność opracowuje swoje
własne metody walki. Powstają metody
walki z przyrządami, narzędziami pracy
używanymi na co dzień przez wieśniaków.
Do nich należą m.in. cep - LONG GIAN,
korba do mielenia ziarna - MOC CAN, kij
- BONG PHAP. Dzisiaj, we współczesnym
Viet Vo Dao przyrządy te są używane jako
uzupełnienie treningu.
4. Etap doskonalenia technik i
największego rozwoju(1010 - 1527)
Od roku 1010 do 1225 w
Wietnamie panowała dynastia Ly. Stolicą
zostało dzisiejsze Hanoi, noszące wtedy
nazwę Thang Long (wzlatujący smok).
Kolejni królowie doceniając wagę sztuki
walki, organizowali wielkie turnieje dla
różnych mistrzów Vo. Finał odbywał się z
wielką pompą w stolicy. Mistrz wolnej
walki otrzymywał tytuł Thai Vo i mógł go
dzierżyć trzy lata, tyle bowiem było czasu
między kolejnymi turniejami.
Ostateczne zwycięstwo nad
najeźdźcami odnosi przyszły cesarz NGO
QUYEN w słynnej bitwie na rzece BACH
DANG w roku 938. Zwycięstwo to było
możliwe dzięki walkom prowadzonym od
roku 905 przez jednego z mistrzów VO TA
- Mistrza TIET DO SU. Dzięki jego
śmiałym atakom Chińczycy są stopniowo
wypierani z Wietnamu, a końcowy efekt,
czyli wolność, przychodzi dzięki bitwie na
rzece BACH DANG. Cesarz Ngo Quyen
zdając sobie sprawę z faktu jak ważne jest
wyszkolenie armii, opracował strategię
walki na morzu, jak i szczególne metody
wyszkolenia indywidualnego. Każdy z
wojowników musiał bardzo dobrze
opanować walkę wręcz. Odbywały się
turnieje sztuk walki. Dzięki
mistrzowskiemu opanowaniu arkanów
walki, wielu wojowników awansuje.
Następny cesarz, który objął władzę po
stłumieniu wojny domowej, która
wybuchła po śmierci Ngo Quyen, cesarz
Dinh Tien Hoang dokonał następnych
reform. Opracował cały system walki dla
kawalerii i piechoty. Powołał specjalną
organizację wojskową, która była typową
Największe jednak znaczenie miały
sztuki walki pod rządami królów z dynastii
Tran (1225 - 1341). W 1253 r. utworzony
został Uniwersytet Sztuk Walki Giang Vo
Duong. Absolwenci otrzymywali tytuł
doktora sztuki wojennej. Absolwenci tej
akademii, po jej ukończeniu, zdawali
egzamin, który predysponował ich do
otrzymania, w zależności od ocen,
następujących stopni:
- Thi Huong - ogólny dyplom
uniwersytecki,
- Thi Hoi - licencja sztuki walki,
- Thi Dinh - doktorat sztuki walki.
Otrzymanie stopnia najwyższego,
czyli Thi Dinh pozwalało ubiegać się o
stopień Thay Vo - stopień mistrza sztuki
wojennej. Wiązało się to z możliwością
zdobycia awansu i dostatniego życia.
Wbrew pozorom, dostanie się do akademii
20
Giang Vo Duong było bardzo trudne. Bez
względu na pochodzenie, każdy kandydat
musiał przejść przez następujące egzaminy:
Thuat) w miastach i na prowincji, gdzie
sztuki walki należały do programu
wychowania fizycznego w szkole;
- obowiązek nauki Vo Thuat przez
urzędników państwowych;
- obowiązek nauki sztuki walki przez
mnichów i praktykowanie jej w
klasztorach.
- perfekcyjną znajomość pisma Chu Nom
(które powstało w XIII w.);
- znajomość zasad Taoizmu i
Konfucjanizmu;
- Vat Ta - podnoszenie ciężarków lub
kadzielnic z brązu;
- Nhay Cao - skok w zwyż;
- Nhoa Lan - sztuka upadania;
- Chay Xa - bieg;
- Cuoc Nguu - jazda konna;
- Thap Bat Ban Vo Nge - znajomość
posługiwania się 18 broniami (z
położeniem głównego nacisku na walkę
mieczem);
- Dan Vo - tradycyjny pojedynek;
- Danh Vat - znajomość ludowych
zapasów;
- Be Sung Trau - łamanie rogów bawolich.
Egzaminy były bardzo ciężkie i
trwały przez kilka dni. Obejmowały one
dwa etapy:
a: Phi Van - sprawdzian z teorii,
gdzie m. in wymagana była doskonała
znajomość:
- Binh Phap - strategii wojskowej,
- Ky Tap Chien Phap - taktyki ataku i
obrony,
- Binh Thu Dia Tue Hanh Binh znajomość topografii i odczytywania map
wojskowych.
b: Vo Luc - próby fizyczne:
Kandydaci musieli również
posiadać pisemną opinię miejscowego
notabla. Nauka w akademii trwała od 3 do
5 lat. Kolejni władcy nie szczędzili
pieniędzy na uniwersytet zdając sobie
sprawę, że wyjdą z niego przyszli świetni
dowódcy. Egzaminy przez wiele lat
ulegały modyfikacjom i zmianom. Teraz
trochę słów o egzaminie absolwentów
Giang Vo Duong wg programu
obowiązującego na tym uniwersytecie za
panowania dynastii Le. Nosił on wtedy
nazwę Quy Thi Vo Duoi Le Thai Top,
czyli egzamin z programem oficjalnym.
Towarzyszyły mu ważne aspekty:
- Trau Ma - wyscig na wytrzymałość i
szybkość,
- Tran Luc - egzamin siły fizycznej w tym
m.in:
- pokonanie określonego dystansu z
ciężarem;
- obalenie biegnącego bawołu,
- podniesienie 60-kg kadzielnicy i
przeniesienie jej ponad 20 kroków;
- Thao Dien - próba zręczności:
- skok wzwyż;
- skok o tyczce;
- nurkowanie;
- znajomość padów;
- równoległe tworzenie się szkół
sztuk walki (nosiły one wtedy nazwę Vo
21
Olbrzymie siły mongolskie ruszyły w
kierunku Chin podbijając olbrzymie
terytoria. W 1258 Mongołowie stoczyli
pierwszą zwycięską bitwę z armią cesarza
Tran Thai Tonga. Na pewien czas zajęli
nawet stolicę państwa - Thang Long.
Walki z najeźdźcami trwały kilka lat aż do
całkowitego wypędzenia wojsk chana. W
roku 1260 r. władzę nad plemionami
mongolskimi przejął wnuk Dżyngis chana,
Kubiłaj. Wzmocnił on rządy nomadów w
Chinach, gdzie proklamował dynastię
Yuan. Po 25 latach swojego panowania, w
roku 1285 ponownie skierował wojska
mongolskie na Wietnam. Do kraju Dai
Viet została skierowana prawie
półmilionowa armia. Rozstrzygająca bitwa
została stoczona pod Ham Tu, nad rzeką
Czerwoną. Wietnamczycy mimo przewagi
napastników zadali wojskom agresora
zdecydowaną klęskę. Mongołowie wraz z
Chińczykami powtórnie zaatakowali
Wietnam w 1287. W 1288 ponieśli jeszcze
bardziej druzgocącą klęską w bitwie nad
rzeką Bach Dang. Wojska Tran Hung Dao
dzięki przemyślnym pułapkom unicestwiły
flotę inwazyjną oraz wzięły do niewoli
słynnych mongolskich i chińskich
dowódców. W okresie tym powstały
słynne techniki nożyc, znane pod nazwą
szczęki smoka - Giao Long Cuoc (obecnie
stosuje się nazwę Don Chan). Polegały one
głównie na wskakiwaniu na głowę
jadącego na koniu przeciwnika i zwalaniu
go na ziemię. Poprzez odpowiedni skręt w
biodrach, ekspert potrafił złamać kark.
Inne techniki polegały na wskoczeniu na
przeciwnika w ten sposób, że poprzez
oplecenie jego ciała nogami tracił on
- Danh Can Kiem - próba ta
polegała na tym, aby kandydat uzbrojony
w tarczę i miecz był w stanie odeprzeć
ataki przeciwnika uzbrojonego w długą
lancę, której koniec umaczany był w
atramencie.
- Than Bat Ban - znajomość i umiejętność
posługiwania się 18 podstawowymi
broniami.
- Do Vat - rodzaj zapasów polegający na
rzuceniu lub obaleniu przeciwnika na
ziemię i przytrzymaniu go na ziemi 5
sekund.
- Dan Vo - pojedynek na gołe ręce i nogi w
trudnych warunkach m.in na błotnistym
terenie, na pniu drzewa zawieszonego 150
cm nad ziemią.
- Ky Ma Xa - strzelanie z łuku z konia.
Kandydat musiał umieścić 12 strzał w
środku tarczy zwanej Hong Tam.
W okresie panowania dynastii Tran
zostało wydanych kilka podręczników
dotyczących sztuk walki. Takie pozycje
jak "Binh Thy Yeu Luoc" ("Szczegóły
sztuki walki"), Van Kiep Tong Bi Truyen
("Sekrety strategii") należały do
najbardziej znanych w tym okresie. Jeden z
wielkich mistrzów Vo Thuat - Chieu Minh
Dai Voung napisał najsłynniejsze dzieło o
wietnamskich sztukach walki - "Linh Nam
Vo Kinh" ("Wietnamska sztuka walki"). Z
jego tekstów korzystali również późniejsi
mistrzowie. Dzieło stało się podstawą
wiedzy przyszłego twórcy Vovinam Viet
Vo Dao - Nguyen Loc.
Początek XIII wieku to wzrost
potęgi plemion mongolskich, które zostały
zjednoczone przez Dżyngis Chana.
22
równowagę. Ciężej uzbrojeni Mongołowie
nie mieli szans w walce z szybkimi i
sprytnymi ekspertami walki wręcz., którzy
w momencie wytrącenia z równowagi
oponenta wbijali mu sztylet w gardło.
zwaśnionych stron, aby zyskać na
znaczeniu. W wyniku długotrwałych walk
ostateczną władzę zdobył ród Trinh. W
okresie walk i wojen domowych do
Wietnamu przybyli pierwsi misjonarze z
Europy. W 1535 r. pierwsi dotarli
Portugalczycy. Ród Nguyen, wyczuwając
szansę dla siebie w kontaktach z jezuitami,
zezwolił na utworzenie misji. Wkrótce
przybyli do Wietnamu Duńczycy, którzy
zaprzyjaźnili się z rodem Trinh. Na
początku XVII wieku zainteresowali się
Wietnamem również misjonarze francuscy.
Na skutek ich intryg zostały wyrzucone z
kraju misje duńskie i portugalskie. W tym
czasie oba rody prowadziły politykę silnej
ręki, co doprowadziło do licznych powstań,
tłumionych z wielkim okrucieństwem.
Dopiero w roku 1771 w prowincji Binh
Dinh, znanej z najlepszych ekspertów
walki wręcz, rozpoczęło się zwycięskie
powstanie. Przywódcami powstania byli
trzej bracia: Nguyen Nhac, Nguyen Hue
oraz Nguyen Lu. Powyższą datę można
przyjąć jako początek rozkwitu szkoły Vo
Binh Dinh oraz Tay Son Nhanh (Feniks z
gór). Ostateczne zwycięstwo odnieśli
bracia nad wojskami cesarza w roku 1783.
W roku 1784 armia trzech braci zniszczyła
interwencyjną armię syjamską złożoną z
50 tys. ludzi i wspieraną przez flotę
francuską. W roku 1786 jeden z braci
Nguyen Hue wyruszył na północ kraju.
Zdobył stolicę Thang Long (obecne Hanoi).
Wietnam został ponownie zjednoczony. W
1788 r. zdetronizowany król poprosił o
pomoc cesarza chińskiego. Ten wysłał mu
na pomoc 200 tysięczną armię. Nguyen
Hue ogłosił się królem, zebrał wokół siebie
Koniec panowania dynastii Tran to
okres w którym Wietnam został osłabiony
przez chłopskie powstania oraz napady
szczepów Cham. W 1407 r. Chińczycy
ponownie napadli na Wietnam. W 1418 r.
Le Loi właściciel ziemski sformował armię,
która w 1427 r. wyzwoliła kraj. Po
uzyskaniu niepodległości nowy cesarz Le
Loi na nowo zorganizował sztuki walki.
Znana jest do dziś sztuka walki Lam Son,
która występuje również pod nazwą Vo Le
Loi. Pod rządami tego mądrego władcy
Wietnam znów stał się prawdziwym
mocarstwem. W historii Kraju Południa
ten okres nazywa się złotym wiekiem.
Wiek ten wydał wielu wspaniałych pisarzy,
poetów i uczonych. Został utworzony
nowy kodeks prawa cywilnego i karnego
tzw. kodeks Hong Duc. Armia została
zreorganizowana i unowocześniona.
Niestety ten szczyt potęgi trwał tylko do
początku XV wieku. W 1527 nastąpił
przewrót pałacowy, w wyniku którego
przejął władzę generał Mac Dang Dung.
5. Etap podziału na północ i
południe (1527 - 1802)
Rodzina królewska uciekła na
południe kraju. Po jej stronie stały dwa
rody magnackie Nguyen i Trinh. Walka
pomiędzy dwoma zwaśnionymi
stronnictwami trwała prawie sto lat. W
walki wplątane były również różne szkoły
sztuk walki. Przyłączały się one do
23
armię złożoną ze 100 tysięcy żołnierzy.
Chińczycy, którzy poprzednio bez oporu
zajęli Thang Long, zostali w 1789 r.
zaskoczeni przez Wietnamczyków. W
wyniku krwawej bitwy, z wielkiego 200
tysięcznego korpusu zostało przy życiu
niespełna 10 tysięcy ludzi. Było to wielkie
zwycięstwo wietnamskich wojowników.
Trzej bracia podzielili się władzą w
królestwie. Nguyen Hue przybrał tytuł
cesarza oraz imię Quang Trung. Stolica
została przeniesiona do miasta Hue w
środkowym Wietnamie. Cesarz sprawował
władzę nad całym Wietnamem, który w
tym czasie stał się znowu silnym
państwem. W tym okresie zaczęły
powstawać pierwsze warsztaty
przemysłowe. Sztuki walki były bardzo
popierane przez cesarza. On sam był
wielkim specjalistą, mistrzem pojedynku
Dau Vo. Jego nauczycielem był
największy w owym czasie mistrz szkoły
Tay Son Nhan, La Son Phu Tu. Został
reaktywowany uniwersytet Giang Vo
Duong. Cesarz zdawał sobie sprawę ze
zdrowej rywalizacji szkół. Organizował
turnieje walki dla mistrzów. Przestrzegał
rygorystycznie kodeksów honorowych
opartych na naukach Konfucjusza. W
Wietnamie ten kodeks oparty był na dwóch
zasadach:
- Nhan - dobroć ludzka;
- Nghia - obowiązek;
- Le - grzeczność;
- Tri - intelekt;
- Tin - zaufanie.
Za rządów cesarza Quan Trung
narodziła się kasta Boa Tieu, czyli
"opiekunów dóbr". Byli to eksperci sztuk
wojennych - walki wręcz i walki bronią.
Chronili oni m. in wieśniaków i kupców
przed napadami bandytów. W czasie
wojny wspierali armię. Pojawiła się
również druga kasta wojowników Nhan Da
lub Kieu Dung (cienie nocy). Były to
służby specjalne. Przechodzili oni
specjalne szkolenie, które obejmowało m.
in:
- Than Bat Ban - umiejętność posługiwania
się każdą bronią;
- Da Hanh - poruszanie się w ciemności;
- Dat Hia Do Giang - przebywanie pod
wodą;
- Bich Ho Du Tuong - sztuka wspinania się
po murze i drzewach;
- Ngo Khong Danh Van - skok o tyczce
przez mur;
- Bay - zakładanie pułapek;
- Phu Cham - sztuka rzucania nożem i
strzałkami.
W tym czasie sztuki walki
przybierały nazwy w zależności od
prowincji np. Vo Binh Dinh lub od danego
miejsca, w którym były uprawiane np. Vo
Tay Son - sztuka walki z gór Tay Son.
Wielkość Wietnamu w tym okresie trwa
tylko do roku 1793, tzn. do chwili śmierci
ostatniego z braci - Nguyen Nhac. Synowie
trzech braci rozpoczęli waśnie między sobą
1 - Tam Cuong - kodeks, który
uczył respektować autorytety:
- Quan - cesarz (boskość);
- Su - mistrz lub przewodnik (wiedza i
umiejętność);
- Phu - ojciec (rodzina i cel życia).
2 - Ngu Thuong - 5 zasad życia:
24
o tron i przywileje. Korzystając z
osłabienia państwa książę Nguyen Anh
przy pomocy wojsk francuskich podbił
cały Wietnam. Ogłosił się cesarzem w roku
1803 i przybrał imię Gia Long. Kraj
otrzymał nazwę Wietnam (Kraj Południa).
Cesarz był założycielem ostatniej dynastii
Nguyen - dynastii słabej i całkowicie
podporządkowanej Francuzom.
mocarstw europejskich w Azji. Wielka
Brytania narzuciła swoją dominację
Chinom. Francja i Hiszpania ingerowały w
sprawy wewnętrzne Wietnamu. W roku
1858 w Da Nang wylądowały wojska
Napoleona III. Cesarz Tu Duc nie chciał
toczyć walki z najeźdźcą. Ludność, mimo
bohaterskiego oporu nie mogła wygrać z
bardzo dobrze uzbrojoną regularną armią
interwencyjną. Podobnie jak w
poprzednich latach historii, w szeregach
walczących nie brakło mistrzów i uczniów
sztuk walki. Francja ostatecznie
zawładnęła Wietnamem na mocy układu
pokojowego z 1884. Między latami 1858 1884 Wietnam był widownią powstań
ludowych, najazdów oddziałów
powstańców chińskich, uciekinierów po
nieudanym powstaniu Tai Pingów. Armie
czerwonych, białych, czarnych i żółtych
flag rabowały północny Wietnam. Cały ten
zamęt był tylko na rękę Francuzom. Cesarz
był całkowicie uzależniony od
kolonizatorów. Wietnamem rządziła Rada
Gubernatorów. Nowa władza zabraniała
uprawiania sztuk walki. Mistrzowie byli
prześladowani i mordowani. Sztuki walki
uprawiane były w tajnych szkołach
rodzinnych (Mon Phai). Uczestnicy
treningów byli specjalnie
wyselekcjonowani i zobowiązani do
składania przysięgi. Zwyczaj ten jest
kultywowany do dziś w Viet Vo Dao.
Przysięga Viet Vo Dao Sinh (ucznia VVD)
nosi nazwę Ket Nghia.
6. Etap - okres dekadencji (1802 1938)
Wietnam pod rządami rodziny
Nguyen tracił coraz bardziej naznaczeniu.
Nowy cesarz nie czuł się mocno na swoim
tronie. Zdawał sobie sprawę, że naród go
nienawidził. W roku 1808 uznał się
wasalem Chin. Cała jego polityka opierała
się na szerokim współdziałaniu z Chinami
i naśladowaniu aż do przesady kultury
chińskiej i zwyczajów panujących na
dworze cesarskim. W tym czasie, tzn.
latach 1820 - 1841, przeprowadzane były
jeszcze egzaminy ze znajomości sztuk
wojennych. Egzaminy na poszczególne
stopnie odbywały się w cyklu trzyletnim.
Forowano ludzi z kasty arystokracji i tych,
którzy bardziej byli biegli w wiedzy
literackiej (Quan Vau), niż praktyków
sztuki walki (Quan Vo). Ze starych
sprawdzianów egzamin obejmował m.in
umiejętność posługiwania się broniami
tradycyjnymi (Thap Bat Ban). Do nowości
należał sprawdzian ze strzelania z broni
palnej (Ban Sung Hiep). Zaniechano
całkowicie sztuki tradycyjnego pojedynku
(Dau Vo).
Jest to również okres powstawania
szkół rodzinnych, gdzie wiedza
przechowywana była w danej rodzinie i
Druga połowa XIX wieku
charakteryzowała się gwałtowną ekspansją
25
stanowiła jej tajemnicę. Sztuki walki w
tym czasie zaczęły tracić u młodego
pokolenia swój pierwotny sens. Młodzież
uważała, że uprawianie Vo jest
anachronizmem w dobie rozwoju broni
palnej. Wietnam do roku 1940 był
rządzony twardą ręką przez Francuzów.
Mimo wielu powstań Wietnamczycy nie
mogli uzyskać niepodległości.
Założył on w mieście Phu Nhuan, w
Południowym Wietnamie pierwszą szkołę
Judo Kodokan. Równocześnie w mieście
Hue, mistrz Ngo Dong uczeń mistrza
Chojii Suzuki, założył pierwszy klub
karate - Karate Okinawa. W mieście Cho
Lon w Południowym Wietnamie
mistrzowie Lai Qui, Le Nan Kien Chau
Quan Ky i Long Ho Hoi utworzyli
stowarzyszenie chińsko - wietnamskich
sztuk walki Tinh Vo Hoi lub Tinh Wu Hui
(bardziej znane pod nazwą Kakkas).
W Północnym Wietnamie powstało
największe stowarzyszenie sztuk walki.
Utworzyli je mistrzowie Nguyen Loc i Cu
Ton. Skupiało ono około 2 milionów
Wietnamczyków, nosiło początkowo
nazwę Vo Vietnam a później Vovinam Viet
Vo Dao.
7. Okres odrodzenia (1939 - ...)
W historii Viet Vo Dao jest to
bardzo ważny okres. W latach 1938 - 1945
Wielki Mistrz Nguyen Loc stworzył
struktury Vovinam Viet Vo Dao. Nguyen
Loc Od najmłodszych lat fascynował się
sztukami walki. W rodzinie poznał
techniki starej metody walki Vo Ta. Chcąc
dowiedzieć się o innych wietnamskich
sztukach walki jeździł po różnych
prowincjach, ucząc się Vo u starych
mistrzów. W roku 1945, po wielu latach
praktyki, dał w Hanoi pierwszy pokaz Viet
Vo Dao.
Lata czterdzieste dwudziestego wieku to
cały ciąg walk narodowo - wyzwoleńczych.
Wojny z wojskami francuskimi, a później
japońskimi trwały do roku 1945.W tym
roku Wietnam na krótko został wyzwolony.
W tym czasie powstał na terenie Wietnamu
Południowego związek sportowy - Tong
Hoi The Duc The Thao Vietnam,
skupiający wietnamskie i chińskie sztuki
walki. Później związek ten przekształcił się
w dwie niezależne od siebie federacje
sztuk walki Ting Vo Hoi i Tong Cuoc
Quen Thuat Vietnam.
Około 1950 roku wrócił z Japonii
wietnamski mistrz Judo - Ho Cam Ngac.
Gdy w roku 1955 nastąpił podział
Wietnamu na Wietnam Południowy i
Demokratyczną Republikę Wietnamu
większość stowarzyszeń i federacji sztuk
walki przeniosło się na południe kraju. W
latach sześdziesiątych w Wietnamie
Południowym działały następujące związki
sztuk walki: Tong Cuoc Vovinam VVD Federacja Vovinam VVD, która w latach
70-tych pomogła w utworzeniu Światowej
Federacji Viet Vo Dao,
Tong Cuoc Quyen Thuat Viet Nam –
Federacja sztuk walki wietnamsko chińskich, do której należeli tacy
mistrzowie jak: Lai Qui, Le Van Kien,
Long Ho Hoi, Chan Quan Ky. W skład tej
federacji wchodziły szkoły, które swój
początek wywodziły z Chin, a więc m.in.
Thieu Lam - "Szkoła dżungli", Vo Dang -
26
"Szkoła z góry Wu Tang", Nga Mi Phai "Szkoła białych brwi". W roku 1968
stowarzyszenie to przekształciło się w
Stowarzyszenie Nauki Sztuk Walki
Wietnamu - Tong Hoi Vu Hoc Vietnam. W
jego skład weszły inne znane szkoły z
Wietnamu: Vo Binh Dinh - "Szkoła z
prowincji Binh Dinh", Vo Quang Binh "Szkoła z prowincji Quang Binh", Kim Ke
- "Żółty kogut", Hac Ho - "Czarny tygrys".
Tasteyre Tran Phuoc;
oraz rodzinne szkoły mistrzów: Tranh
Minh Long, Nguyen Trung Hoa, Nguyen
Tien.
Patriarchę VVD z Wietnamu
reprezentował mistrz Phan Hoang.
Obecnie International VVD zrzesza
trzydzieści krajów członkowskich.
Światowa Federacja VVD wypracowała
swój program szkoleniowy w oparciu o
doświadczenia różnych szkół
wietnamskich Vo Thuat. IVVD jest
ruchem otwartym dla wszystkich
wietnamskich sztuk walki. Dzisiaj w
Wietnamie najbardziej popularne szkoły
sztuk walki to Vovinam Viet Vo Dao, Vo
Binh Dinh, Thieu Lam, Nhat Nam i Hong
Gia. Na świecie, poza Viet Vo Dao
największe poważanie mają takie szkoły
jak: Qwan Ki Dao, Viet Vu Dao (nie mylić
z VVD), Vo Tu Do.
W roku 1972 powstała Światowa
Federacja Viet Vo Dao (International Viet
Vo Dao). Rada mistrzów zgodnie
postanowieniem mistrza Le Sang - II
Patriarchy Ruchu VVD, objęła opiekę na
innymi sztukami walki, których mistrzowie
i przedstawiciele znaleźli się w Europie lub
Ameryce. W początkowym okresie, w
ramach IVVD działały następujące style:
Vovinam Viet Vo Dao - gdzie
grupę mistrzów reprezentował Hoang Duc
Phi;
Qwan Ki Dao - pod przewodnictwem
mistrza Pham Xuan Tong;
Thanh Long - pod przewodnictwem
mistrza Nguyen Dan Phu;
Han Bai - pod przewodnictwem mistrza
Ryszard Jóźwiak
www.voviet.pl
Materiały z publikacji i książek :
1 - Biuletyny International VVD z lat 70 - tych i 80 - tych i 90 - tych;
2 - Viet Vo Dao, son essence, vol. Ngo Thiet Hung, Meaux - 1990;
3 - Vo Vietnam les arts martiaux, wyd. Amphora 1988;
4 - Historia Wietnamu, W. Olszewski, wyd. Ossolineum - 1991.
27
VOVINAM VIET VO DAO
Szkoła Vovinam jest obecnie
najpopularniejszą szkołą walki wręcz poza
Wietnamem. Jest stosunkowo młodym
systemem. Jej twórca Co Vo Su (wielki
mistrz założyciel) Nguyen Loc stworzył
nowoczesną sztukę walki w oparciu o
najnowsze metody szkoleniowe w
połączeniu z wielowiekowymi tradycjami i
doświadczeniami wieli pokoleń
wietnamskich mistrzów Vo Thuat. Nguyen
Loc na równym poziomie z rozwojem
fizycznym traktował rozwój duchowy i
intelektualny ćwiczących, co ma wyraz w
jednej z zasad uprawiania VVN całkowita równowaga między ciałem i
umysłem. Mistrz był zafascynowany
osiągnięciami kultury i myśli francuskiego
oświecenia. Był otwarty na wszystkie
postępowe prądy i kierunki intelektualne.
Jego szkoła nie była zamkniętą szkołą
sztuki walki ale ruchem opartym na
wzajemnej przyjaźni i tolerancji.
Wszystkie te poglądy i credo Mistrza
Nguyen Loc zostały przeniesione do
International VVD, dzięki mistrzowi Phan
Hoang. IVVD kontynuuje dzieło i rozwija
koncepcje mistrza Nguyen Loc mimo, że
dzisiaj są to dwa różne nurty w sztukach
walki.
Mistrz Le Sang, który został
następcą Co Vo Su Nguyen Loc
zaadaptował do Vovinam wiele technik z
innych sztuk walki, nie tylko z Wietnamu.
M.in. do wielu technik kickobserskich,
zapaśniczych wzbogacono technikami z
Judo i Jiu jitsu.
Generacja mistrzów Vovinam VVD:
Wielki Mistrz - Nguyen Loc (1912
- 1960)
Wielki Mistrz - Le Sang (obecny II
Patriarcha)
Wielki Mistrz - Tran Huy Phong
(1938 - 1997)
Mistrz - Manh Hoang (1938 - 1967)
Mistrz - Trinh Ngoc Minh ( 1939 1998 )
Mistrz - Nguyen Van Chieu
(dyrektor techniczny IVVN VVD)
Techniki charakterystyczne dla
Vovinam VVD to głównie techniki nożyc Don Chan (szkoła Vovinam słynie z tych
technik). Jest ich ogólnie 21.
Ogólny podział technik nauczanych
w Vovinam VVD:
pozycje - Tan
Szkoła Vovinam Viet Vo Dao jako
swój symbol posiada koło Am Duong, w
które wpisany jest kontur Wietnamu. Z
kolei ten symbol został opracowany przez
II Patriarchę Vovinam VVD, Wielkiego
Mistrza Le Sang w 1963 roku.
techniki podstawowe (kopnięcia,
uderzenia, podcięcia itp.) - Ky Thuat Can
Ban
pady i przewroty - Lan Lon
techniki strategii - Chien Luoc
techniki kontrataków - Phan Don
28
techniki podwójne - Song Luyen
Dao (wietnamskiej sztuki walki) do Nhan
Vo Dao (sztuki walki służącej ludzkości).
Tę idee rozwinął Wielki Mistrz Phan
Hoang w swojej 30 letniej pracy nad
popularyzacją Viet Vo Dao i Viet Tai Chi.
techniki zapaśnicze - Vat
techniki nożyc - Don Chan
techniki z bronią - Vu Khi
W roku 1974 mistrz patriarcha Le
Sang ustanowił mistrza Tran Huy Phong
przedstawicielem organizacji VVD w
Wietnamie, natomiast mistrza Phan Hoang
prezydentem IVVD i odpowiedzialnym za
rozwój tego ruchu na świecie. Z czasem na
skutek różnych koncepcji rozwoju (o czym
można przeczytać w historii IVVD) drogi
tych dwóch dużych ruchów rozeszły się.
formy - Quyen
Charakterystyczne Quyen - Quyen
Dao (formy bez broni):
Thap Tu - 10 sekretnych listów;
Long Ho - smok i tygrys;
Tu Try Quyen Phap - 4 kolumny;
Ngu Mon Quyen Phap - 5 bram;
Viem Phuong Quyen Phap - koła w
Obecnie ruch Vovinam jest
praktykowany w wielu krajach. Jest
kierowany m.in przez Federację Vovinam
VVD w Wietnamie (Intercontinental
Vovinam VVD Association) oraz
Światową Federację VVN VVD z siedzibą
w USA. Liczne sekcje, szczególnie we
Francji są zrzeszone pod różnymi
federacjami m.in. w IVVD.
kwadracie;
Tap The Bat Thuc Quyen Phap -
forma długiej pięści;
Xa Quyen - forma węża.
Charakterystyczne Quyen - Vu Khi
(formy z bronią):
Tu Tuong Con Phap - forma 4
elementów;
Najbardziej rozwinięte kluby
znajdują się w USA, Kanadzie, Francji,
Niemczech oraz Hiszpanii. Kluby VVN
działają również w Rosji, Białorusi i
Ukrainie, gdzie nauczają szkoleniowcy z
Wietnamskiej Federacji VVN. W Polsce,
w ramach Polskiego Zrzeszenia VVD (Viet
Vo Dao Polska) nauczane są techniki tej
szkoły w ramach programu IVVD jak i
również powstały autonomiczne sekcje
Vovinam, będące zalążkiem przyszłego
stowarzyszenia w ramach naszych struktur
organizacyjnych.
Tinh Hoa Luong Nghi Kiem Phap -
forma dwóch sił Am i Duong Thai Cuc
Don Dao Phap - pojedyncza forma
szerokim mieczem;
Song Dao Phap - forma z dwoma
nożami;
Vovinam Viet Vo Dao - dzisiaj:
Vovinam VVD zawsze było
otwarte na nowe prądy i kierunki w
rozwoju. To właśnie dzięki inicjatywie i
pomysłowi mistrza Le Sang powstała
Federacja International VVD. Ideą mistrza
było sprowadzenie sztuki walki od Viet Vo
Ryszard Jóźwiak
www.voviet.pl
29
ETAPY ROZWOJU SZKOŁY VOVINAM VVD
I Okres - Tworzenia i rozwoju
(1938 - 1946)
10 - otwarcie dwóch klubów Vo Si
Cam Tu - "Rycerze Śmierci" oraz Anh
Hung Ngay Mai - "Bohaterowie jutra".
1 - utworzenie w tajemnicy
podstaw nowoczesnego ruchu o nazwie Vo
Vietnam (1938).
10 - otwarcie wielu nowych grup
specjalizujących się w walce nożem i
walce wręcz.
2 - 1939 - pierwszy publiczny
pokaz szkoły.
11 - wyznaczenie instruktorów do
rozwoju VVN VVD i narodowych prądów
wyzwoleńczych.
3 - 1940 - utworzenie pierwszej
grupy ćwiczących w Wyższej Szkole
Pedagogicznej.
II Okres - okres podziału (1946 -
4 - 1940 - zorganizowanie przez
Mistrza Nguyen Loc specjalnego pokazu w
Wyższej szkole Pedagogicznej.
1948)
5 - Twórca VVN VVD mistrz
Nguyen Loc zachęca poprzez swój ruch do
wystąpień przeciwko kolonialnym
francuskim prawom studentów w Wyższej
Szkole Pedagogicznej.
2 - Walczący uczniowie VVN VVD
podzielili się na dwie grupy, jedna z
Nguyen My działała na wybrzeżu a druga z
Mistrzem Nguyen Loc walczyła w rejonie
górskim.
6 - Organizuje ochronę w postaci
militarnych grup przeciwko grupom
przestępczym, które w tym czasie
grasowały w Hanoi i jego przedmieściach.
3 - Mistrz dotarł do rodzinnej
miejscowości Huu Bang, gdzie
zorganizował kursy Vovinam dla
młodzieży i wyznaczył instruktorów do
szkolenia walki wręcz w Szkole wojskowej
w miejscowościach Che Luu, Am Thuong,
Thanh Huong, Dan Ha, Dan Phu.
1 - Uczniowie VVN VVD
przystępują do walki z Francuzami.
7 - organizacja mistrza Nguyen Loc
organizuje pomoc dla milionów
Wietnamczyków w czasie wielkiego głodu
w 1945 roku.
8 - zorganizowanie obchodów ku
czci Króla Hunga i sióstr Trung
(narodowych bohaterów wietnamskich).
4 - W końcu przybył do Phat Diem
gdzie wyznaczył następną kadrę
instruktorów do szkolenia policji w Jesuit
Militarias of Commander Tran.
9 - postawienie pomnika
upamiętniającego francuską kolonizację.
III Okres - okres wzmocnienia
(1948 - 1975)
1 - pod koniec 1948 Mistrz Nguyen
Loc powrócił do Hanoi, gdzie nauczał
30
oficerów policji i oficjalnie otworzył
szkołę Vovinam.
Wietnamie jest objęta programem VVN
VVD.
2 - w 1951 w porozumieniu z
innymi mistrzami założona została
Wietnamska Federacja Sztuk walki.
10 - W 1968 następnym etapem jest
objęcie szkoleniem walki wręcz w oparciu
o program VVN VVD wielu szkół
wojskowych jak i samych jednostek
wojskowych.
3 - w 1954 Mistrz wraz z rodziną i
grupą przyjaciół emigruje do
południowego Wietnamu. Otwiera szkołę
VVN VVD w Sajgonie przy ul. Thu Khao
Huan i wyznaczył instruktorów do
szkolenia w Narodowej Akademii
Policyjnej w Sajgonie oraz i Thu Duc oraz
w Korpusie inżynieryjskim.
11 - Przed wydarzeniami Tet Mau
Than w 1968 roku Szef komisji szkolenia
założył przy ulicy 30 Tran Hoang Quan
Street w Sajgonie centrum dwóch federacji
- Viet Vo Dao Association i Viet Vo Dao
Youth Association. Wielki Mistrz Le Sang
wyznaczył na szefa Viet Vo Dao Youth
Association mistrza Tran Huy Phong.
4 - Wielki mistrz Nguyen Loc
umiera w Sajgonie 4.04 1960 roku. Przed
śmiercią mianował tytułem wielkiego
mistrza swojego ucznia Le Sang oraz
przekazał mu szkołę VVN VVD.
12 - 1972 - 1974 - poprzez swoją
działalność mistrz Phan Hoang stworzył
podwaliny pod organizację
międzynarodową Viet Vo Dao. Uzyskał
oficjalnie zgodę patriarchy Le Sang na
używanie nazwy Viet Vo Dao dla ruchu
międzynarodowego wietnamskich sztuk
walki oraz pomoc szkoleniowców z
Federacji VVD. Mistrz Phan Hoang oparł
filozofię ruchu International VVD na
programie szkoleniowym i ideologicznym
szkoły Vovinam VVD.
5 - 11-11-1960 nastąpił pucz
generała Ngo, który osłabił ruch Vovinam.
Mimo represji mistrz Le Sang potajemnie
otwiera nowe kluby w Thanh Long, Ho Vu
i Saint Thomas.
6 - W 1966 r upadł rząd generała
Ngo i szkoła Vovinam mogła wznowić
oficjalną działalność.
7 - Powstaje pierwsze Centrum
treningowe Vovinam VVD przy 61 Eternal
Street w centrum Sajgonu.
13 - w lipcu 1974 Wielki Mistrz
wyznaczył mistrza Tran Huy Phong. na
szefa komisji szkolenia a mistrza Nguyen
Van Thong na szefa Viet Vo Dao Youth
Association.
8 - W 1966 w wielu szkołach VVN
VVD staje się oficjalnym programem
nauczania w ramach lekcji wychowania
fizycznego. Nauka obejmuje wiele tysięcy
uczniów.
14 - W kwietniu 1975 roku
Południowy Wietnam stracił niepodległość
na rzecz Komunistycznego Wietnamu.
Zostały wprowadzone prawa Wietnamu
Północnego. Wietnam stał się jednym
9 - Podobnie jak w szkolnictwie
również Policja w całym południowym
31
krajem, niestety pod komunistycznymi
rządami.
4 - w 1997 umiera mistrz Tran Huy
Phong.
15 - 27. Maja 1975 Wielki Mistrz
Le Sang i mistrz Tran Huy Phong zostają
aresztowani. VVN VVD podupada i jest
zakazany w wielu klubach. Wielu
mistrzów ucieka z Wietnamu do Europy,
Ameryki i Australii. W tym okresie wielu z
nich zasiliło International VVD, gdzie
ćwiczą i nauczają VVD w różnych krajach
świata do dziś pod kierownictwem mistrza
Phan Hoang.
5 - Ruch Vovinam Viet Vo Dao
podobnie jak International VVD rozwija
się dynamicznie na całym świecie.
Obecnie działa Wietnamska
Federacja Vovinam Viet Vo Dao z
siedzibą w Sajgonie (Thanh Pho Ho Chi
Minh). Do najbardziej znanych
szkoleniowców działających w Europie
należą m.in. mistrzowie Nguyen Dao (6
dang), Nguyen Ngoc My (5 dang), Nguyen
Tien Hoi (6 dang). Swoją działalność w
IVVD od treningu Vovinam rozpoczynali
mistrzowie, Do Long (Francja), Bao Lan
(Włochy), Ngo Thanh Kiet (Kanada),
Nguyen Van Viet, Nguyen Chin (obaj z
Włoch ), Le Cao Trang (Francja) itd.
Obecnie każdy z nich działa pod egidą
mistrza Phan Hoang i rozwija VVD w
swoich krajach, Wielu z nich jest
dyrektorami technicznymi w krajowych
federacjach VVD. Również Dyraktor
Techniczny Viet Vo Dao na Polskę i Kraje
Europy Środkowo - Wschodniej Ryszard
Jóźwiak rozpoczynał swoją drogę w
wietnamskich sztukach walki od treningu
Vovinam.
IV Okres - okres zamorskiej
ekspansji (1975 - do chwili obecnej)
1 - w maju 1975 r mistrz Le Sang,
przed swoim aresztowaniem wyznaczył
mistrzów, których zadaniem był rozwój
VVN VVD poza granicami Wietnamu. Ich
działalność miała polegać na
propagowaniu szkoły i jej idei na całym
świecie.
2 - w połowie 1980 roku opuścił
więzienie mistrz Tran Huy Phong.
3 - w 1988 upuścił więzienie mistrz
Le Sang, Przewodzi on ruchem VVN VVD
do dzisiaj. Należy w tym miejscu
wspomnieć o działalności mistrza Nguyen
Van Chieu, dzięki któremu reaktywowano
działalność szkoły.
Ryszard Jóźwiak
www.voviet.pl
32
HISTORIA VIET VO DAO W POLSCE
Do Polski wietnamska sztuka walki
trafiła poprzez studentów wietnamskich,
którzy studiowali głównie w Gdańsku i
Warszawie. Wietnamczycy przekazywali
Polakom różne elementy swoich
rodzinnych szkół - Gia Phai. Były to
najczęściej informacje nie
usystematyzowane. Ich nauka opierała się
głównie na pokazywaniu paru technik o
różnym stopniu zaawansowania. Za grube
pieniądze nieświadomi niczego uczniowie
otrzymywali "sekrety Vo" pod różnymi
nazwami np.: Vo Dao, Cong Phu, Vo Tu
Do. Wietnamczycy, którzy posiadali nieraz
bardzo dobrą technikę podawali siebie za
"5-6-7 Dang", co u ćwiczących
wywoływało zrozumiałe zainteresowanie.
Również używano nazwy VVD, co nas
najbardziej smuci. Niestety, wielu ludzi w
Polsce nie wie, że Viet Vo Dao jest
organizacją o zasięgu światowym,
skupiającą w swoich szeregach 30 krajów
członkowskich. Instruktorzy i mistrzowie
posiadają specjalne paszporty VVD, gdzie
zawarta jest cała informacja o działalności
danego człowieka. W centrali IVVD w
Montrealu znajduje się komputerowa lista
wszystkich instruktorów VVD na świecie,
w tym i Polaków. Wracając do
współczesnej historii Vo w Polsce, należy
wspomnieć o jej dwóch nurtach. Pierwszy
związany jest z International VVD. Do
Polski trafiła ona w 1980 roku po
przyjeździe trenera Ryszarda Jóźwiaka z
Austrii, gdzie uczył się VVD od
wietnamskich instruktorów. Pierwszy klub
VVD powstał w Warszawie przy Ognisku
TKKF Moskit w 1981 roku. Obecnie na
terenie Polski działa około 25 ośrodków
VVD, skupionych w Polskim Zrzeszeniu
VVD (Viet Vo Dao Polska). Ogólnie VVD
ćwiczy około 2000 osób, a ponad 60 Vo
Sinh (uczniów VVD) posiada uprawnienia
instruktorskie. Siedemdziesiąt osób
posiada czarne pasy. Jesteśmy członkami
International VVD - międzynarodowej
organizacji VVD oraz Intercontinental
Vovinam Viet Vo Dao Association w
Wietnamie. R. Jóźwiak (4 dang) jest
dyrektorem technicznym z ramienia IVVD
na Polskę i kraje Europy Wschodniej jak
również należy do komitetu
założycielskiego Europejskiej Federacji
VVD. W Polsce przebywali m.in. tej klasy
eksperci jak: Thay Phan Hoang, wielki
mistrz i prezydent International Viet Vo
Dao i World Federation Viet Tai Chi oraz:
V.S Ngo Thanh Kiet (5 dan) sekretarz generalny IVVD;
V.S. Do Long (6 dang) - dyrektor
techniczny Europejskiej Federacji VVD;
V.S. Ngo Thiet Hung (5 dang)- prezes
Francuskiej Federacji VVD;
V.S Le Cao Trang (5 dang).
Polscy instruktorzy co rok
wyjeżdżają na staże organizowane przez
International VVD. Dzięki tym stażom
instruktorzy zapoznali się z technikami
prezentowanymi przez takich ekspertów
jak:
V.S. Tran Hu Ha (7 dang) z
Portugalii;
V.S. Bao Lan (6 dang) z Włoch;
33
V.S. Tran Viet Tung (6 dang) z Niemiec;
V.S. Nguyen Van Viet (7 dang) z Włoch.
Piotr Bonikowski (2 dang);
Artur Paciorek (2 dang);
Co roku również instruktorzy i
uczniowie mają szansę uczestnictwa w
treningu z Wielkim Mistrzem, twórcą
ruchu International VVD, Phan Hoang,
podczas obchodów jego urodzin. Na
uroczystości tej spotykają się praktykujący
Vo z wszystkich krajów Europy.
Bernard Kawka (2 dang);
Adam Ziemiński (2 dang);
Roman Małkiewicz (2 dang);
Tomasz Marszałek (3 dang);
Robert Sułkowski (2 dang).
W roku 1999 nastąpił nowy
rozdział w Polskim VVD. Nawiązaliśmy
kontakt z Intercontinental Vovinam Viet Vo
Dao Association, federacją, której siedziba
znajduje się w Wietnamie. Nasza ekipa
uczestniczyła w dwumiesięcznym stażu u
mistrza Nguyen Van Chieu (8 dang),
dyrektora technicznego IVVNVVDA.
Czołówkę polskich instruktorów,
którzy od początku działają w naszym
ruchu stanowią:
Ryszard Gibczyński (4 dang);
Andrzej Gordziewicz (4 dang);
Andrzej Posiadała (4 dang);
Robert Sękowski (4 dang);
Ryszard Jóźwiak
www.voviet.pl
Zdzisław Trochonowicz (3 dang);
34
ROZWÓJ VOVINAM VIET VO DAO W POLSCE
Ryszard Jóźwiak z Wielkim Mistrzem Le Sang To Duong w Sajgonie
Wietnam 2000 - międzynarodowy
staż VVD Polska
W roku 1999 nastąpił nowy
rozdział w Polskim VVD. Nawiązaliśmy
kontakt z Intercontinental Vovinam Viet
Vo Dao Association, federacją, której
siedziba znajduje się w Wietnamie. W
2000 roku Polskę odwiedził w styczniu dyr.
techniczny Rumuńskiej Federacji VVN Florin Macovei (3 dang), a następnie w
czerwcu tego roku Mistrz Patrick Levet (4
dang) - ówczesny dyrektor techniczny
Intercontinental VVNVVDA. Wizyta była
oficjalnym zaproszeniem Polskiej
Reprezentacji na Mistrzostwa Vovinam
VVD do Wietnamu.
W dwudziestą rocznicę naszej
działalności w Polsce (od roku 1980) ekipa
Polskiego VVD odwiedziła Mekkę Viet
Vo Dao - Wietnam. Sytuacja jest trochę
paradoksalna. Ja, który jestem prekursorem
VVD w Polsce, uczyłem się VVD na
całym świecie (Europa, Ameryka
Południowa) u największych mistrzów, po
20 latach treningu pierwszy raz mogłem
"dotknąć" VVD w Wietnamie.
Przede wszystkim niezwykle
serdeczne spotkanie ze strony mistrza
Nguyen Van Chieu, prezydenta
wietnamskiej federacji Vovinam Viet Vo
Dao, niezwykle skromnego i serdecznego
człowieka. Z przyjemnością stwierdzam,
że podobnie jak w przypadku mistrzów z
International VVD - czarne kimona
(wymienię tylko niektórych m.in. moich
nauczycieli braci Ngo, mistrza Phan Hoang
Nasza reprezentacja uczestniczyła
również w dwumiesięcznym stażu u
mistrza Nguyen Van Chieu (8 dang),
dyrektora technicznego IVVNVVDA.
Poniżej znajduje się sprawozdanie z tej
wizyty, jak również ze spotkania z
Wielkim mistrzem Le Sang napisane przez
Mistrza Ryszarda Jóźwiaka.
35
- prezydenta IVVD, mistrza Bao Lan,
mistrza Tung) spotkaliśmy się z
prawdziwymi mistrzami, nie tyko w sensie
sprawności fizycznej, ogromnej wiedzy,
ale przede wszystkim etyki.
Long Ho Quyen - bez broni;
Ngu Mon Quyen - bez broni;
Tinh Hoa Luong Nghi Kiem Phap formy z mieczem;
Tu Tuong Con Phap - formy z
długim kijem;
Trzecie Międzynarodowe
Mistrzostwa Vovinam Viet Vo Dao 3.08.2000 (Hoi Dien Vovinam VVD Quoc
Te)
Tu Ve Ngu Gio - specjalna
samoobrona dla kobiet. Dosyć specyficzna
kategoria, gdzie oprócz technik trzeba
popisać się zdolnościami aktorskimi.
Układ wykonują kobieta i mężczyzna, z
tym, że "man" jest napastnikiem. Kobieta
broni się przed różnymi atakami
napastnika, wykonując na nim całą gamę z
bogatych technik Vovinam VVD. Sytuacja
mężczyzny nie jest wesoła. Ciosy
zadawane są z całą siłą, rzuty i nożyce na
nie przygotowanym napastniku
spowodowałyby spore spustoszenie.
Były to trzecie z kolei,
organizowane raz do roku
międzynarodowe mistrzostwa Vovinam
VVD. Tak jak w poprzednich latach
miejscem zawodów był "Ho Chi Minh
Sport Center" w Thanh Pho Ho Chi Minh
(Sajgonie). Głównym mistrzem i
organizatorem zawodów był mistrz
Nguyen Van Chieu (8 dang), gościem
honorowym i szefem komisji sędziowskiej
był przedstawiciel Intercontinental VVN
VVD w Europie, mistrz Sudo (6 dang) z
Francji. W zawodach brało udział 12 ekip,
w tym drużyny z Francji (3 ekipy), Polski,
Niemiec, Rumunii oraz 5 reprezentacji z
Wietnamu. Sportowa rywalizacja
odbywała się w kilku konkurencjach, które
opisuję poniżej:
Don Chan Tan Cong - techniki
nożyc na 4 partnerów. W tej kategorii
liczyli się tylko Wietnamczycy. Ich popisy
można porównać tylko do pokazów
kopnięć ekspertów Tae Kwon Do czy
grupy pokazowej Shaolin. To trzeba
zobaczyć.
Thi Dau - wolna walka, która jest
podzielona na kilka kategorii wagowych.
Walczy się w ochraniaczach podobnych do
tych, jakie stosuje się w WTF (olimpijskim
TKD). Walka trwa dwie rundy po dwie
minuty. Przepisy są bardziej liberalne.
Ostatnio zabroniono uderzeń łokciem i
używania technik zapaśniczych.
Song Luyen - formy z partnerem:
Song Luyen Mot, Hai, Ba - formy z
partnerem bez broni
Song Luyen Ma Tau - formy z
partnerem z maczetą
Song Luyen Kiem - formy z
partnerem - z mieczem
Don Luyen - formy z bronią lub
bez broni (Quyen):
Song Luyen Dao - formy z
partnerem z nożem
36
Nasi zawodnicy: Tomasz
Marszałek, Piotr Bonikowski, Krzysztof
Zaleski, Andrzej Witowski i Marcin
Sobieraj wystąpili w różnych
konkurencjach, zdobywając jeden srebrny
oraz trzy brązowe medale. Pierwsze
miejsca w większości konkurencji
zajmowali Wietnamczycy. W kategorii
walk, w cięższych kategoriach górą byli
oczywiście Europejczycy.
podczas naszej wizyty. Polska ekipa (wraz
z rumuńską) spędziła ponad godzinę w
historycznym miejscu. Przekazaliśmy
mistrzowi informację o działalności VVD
w Polsce. Naszą wizytę skończyliśmy sesją
zdjęciową z mistrzem i jego najbliższymi
uczniami. Dla nas uczniów Vovinam Viet
Vo Dao było to wielkie i niezapomniane
przeżycie.
Kwatera Główna To Duong działa
niezależnie od Wietnamskiej Federacji
Vovinam VVD (WF VVN VVD).
Paradoksem jest to, że nie wszystkie
organizacje Vovinam VVD na świecie
współpracują z WF VVN VVD (mimo
takiego samego programu szkoleniowego),
ale wszystkie są pośrednio lub
bezpośrednio związane z mistrzem Le
Sang i grupą mistrzów z To Duong. W
sierpniu br. miał odbyć się światowy
kongres zjednoczeniowy wszystkich
federacji Vovinam. W Polsce działają
obecnie dwa nurty, tradycyjny związany z
International VVD (czarne kimona) oraz
sportowy (niebieskie kimona) z Vovinam
VVD.
Wizyta u Wielkiego Mistrza, II
Patriarchy Vovinam VVD, Le Sang (10
dang)
Na tę wizytę czekaliśmy od
początku naszego pobytu w Wietnamie. Ze
względu jednak na nadmiar zajęć, nie tylko
związanych z treningami odwiedziny
mistrza doszły do skutku w dniu 14.08.br.
Mistrz Le Sang mieszka obecnie w Ho Chi
Minh (Sajgonie). W centrum Sajgonu jest
To Duong (Kwatera Główna) Vovinam
VVD. W trzypiętrowej kamienicy znajdują
się m.in. na 3-cim piętrze mieszkanie
mistrza, niżej sale treningowe i pokój
wizyt. Na terenie To Duong mieści się
również ołtarz mistrza (Ban Tho To)
Nguyen Loc wraz z jego prochami. Każda
ekipa, która odwiedza Kwaterę Główną
najpierw składa hołd prochom mistrza, a
później następuje spotkanie z mistrzem Le
Sang. Podobny scenariusz odbył się
Ryszard Jóźwiak
www.voviet.pl
37
VIET TAI CHI
Aby lepiej zrozumieć sens
powstania VTC , musimy przyjrzeć się
historii International Viet Vo Dao. IVVD
powstała w 1972 roku z inicjatywy mistrza
Phan Hoang. Światowa Federacja VVD
skupiła w sobie wiele sztuk walki z
Wietnamu, dzięki czemu jej program
szkoleniowy jest bardzo bogaty i ciekawy.
Każdy system czy sztuka walki posiada w
swoim programie część wiedzy dotyczącej
rozwoju energii wewnętrznej Noi Cong.
Mistrz Phan Hoang będąc praktykiem i
ekspertem kilku szkół Vo Thuat
postanowił zebrać doświadczenia wielu
pokoleń w jedną całość.
Swoją pracę ukończył na początku lat 90tych. Pierwszy raz oficjalnie przedstawił
koncepcję i techniki VTC na stażu z okazji
XX-lecia IVVD w Kanadzie. Pamiętać
należy, że VTC jest głównie systemem
zdrowotnym (analogicznie jak obecnie
traktowane jest Tai Chi). Wydaje się, że
najpełniejszy obraz VTC będzie mógł
przedstawić sam twórca systemu, mistrz
Phan Hoang. Poniższe informacje
pochodzą z ksiązki twórcy systemu
wydanej w Kanadzie w 1995 r pt. "Viet
Tai Chi - the power of quietness" oraz
broszur wydanych przez World Federation
Viet Tai Chi.
Znaczenie nazwy Viet Tai Chi:
Viet - podążać , Tai - rozwój,
kultywacja, Chi - energia życia.
Viet Tai Chi jest uproszczeniem
nazwy Viet Chi Quyen stanowiącej gałąź
dziedziny określanej jako Viet Chi Dao
stworzonej przez Mistrza Phan Hoang.
Techniki VTC są bardzo bogate.
Opierają się na głównych formacjach
Quyen (formach).
Hung Quyen - formy dynamiczne;
Nhu Quyen - formy miękkie;
Tinh Quyen - formy spokojne.
Lista głównych, programowych Quyen:
TINH QUYEN
Dai Lao
Huu Vo
Tuyet Phong
Khai Hoat
Truong Mien
Minh Khong
Van Phap
Tinh Cau
Tue Tinh
Ngoc Dinh
NHU QUYEN
Le Bo
- ukłon
Khiem Long
- szlachetny smok
Van Ba - chmury i fale
Tu Dieu
- 4 meridiany
Ngu Bo
- 5 meridianów
Luc Dieu
- 6 cudownych połączeń
Thin Mat
- źródło tajemnicy
Bat Khi
- 8 witalnych fluidów
Tue Mon
- drzwi do poznania wiedzy
Bat Nha
- mantra
38
HUNG QUYEN
Loi Ho
- grzmiący tygrys
Thien Long
Phi Dieu
- lecący żuraw
Than Xa
Thach Hau
- małpa z marmuru
Kim Loc
- jeleń
Sinh Lo
- uczeń
Khai Mon
- otwarcie drzwi
Mat Mon
- sekretne drzwi
Dai Ba
- wielka ilość
Aby lepiej zrozumieć cel i istotę
treningu VTC, mistrz Phan Hoang
nakreślił koncepcję 3 głównych kierunków
uprawiania swojej sztuki:
popiołów. (...) Odrębność VTC polega na
tym, że każdy ruch można wykonywać
oddzielnie od reszty, odpowiada on
konkretnemu meridianowi i cyklowi
oddychania. Każdy Quyen można
wykonywać powoli - w celu uzyskania
wewnętrznego spokoju lub dynamicznie w
celu pobudzenia organizmu. Każdy ruch
stanowi podporę psychiczną myśli
filozoficznej lub główną ideę. W ten
sposób kultura ciała i rozwój umysłowy są
rozwijane w odpowiedniej harmonii."
Każdy Quyen odpowiada 9
poziomom perfekcji (Cuu Doan). Z kolei
każdy z nich odnosi się do innej formacji:
"Viet Tai Chi jest Sztuką Lepszego
Bycia, Drogą Człowieka Wolnego i
Szczęśliwego..."
Quang Lo - forma otwarta dla
wszystkich;
W Quyen VTC, przynajmniej tych
krótkich widać pewne analogie do ćwiczeń
uzupełniających w klasycznym Tai Chi,
czyli Pa Tuan Chin (Osiem Części Brokatu)
czy Qi Qong.
Oprócz standardowych Quyen
istnieją także Chieu (sekwencje), Dac Di
(techniki specjalne) m.in. sekret 9 stóp,
sekret 9 rąk. W programie nauczania
można wybrać kilka Quyen, ktore
najbardziej odpowiadają danej osobie. Na
wyższym poziomie nauczania występują
techniki z bronią m.in. szablą i kijem.
Su Lo - formowanie mistrzów;
Thuong Lo - specjalizacja.
"Viet Tai Chi nie można
zakwalifikować jako sztukę walki. VTC
jest połączeniem ćwiczenia fizycznego z
technikami oddechowymi i innymi
sposobami kumulowania energii
wewnętrznej. W wielu dyscyplinach tego
typu techniki trzymane są w sekrecie. Jest
również odzwierciedleniem połączenia
najnowszych osiągnięć w dziedzinie nauki
z tradycyjnymi metodami terapeutycznymi.
Mistrz Phan Hoang opracował VTC po
ponad 30 letnim okresie praktyki w tym 8
latach intensywnej medytacji. Jego metoda
znajduje się na skrzyżowaniu sztuk walki i
metod terapeutycznych, mających na celu
poprawę zdrowia fizycznego i
psychicznego. Jest jak róża rosnąca na
śniegu, Feniks odradzający się ze swych
Uwagi o oddychaniu - Khi Phap:
Prawidłowy sposób oddychania jest
następujący:
wdech i wydech nosem,
oddychamy równo i wolno (w
sposób naturalny),
wdech - przy wznoszeniu rąk do
góry, przy ściąganiu rąk do ciała,
wydech - przy opuszczaniu rąk,
przy prostowaniu rąk, przy zgięciu ciała.
Drugim, nie mniej ważnym obok
oddychania elementem treningu jest
działanie mudr. Mudry - jest to specjalny
układ palców ręki wywodzący się z Indii.
Poszczególne palce posiadają osobne,
własne połączenia z organami
39
wewnętrznymi organizmu. Odpowiednie
ich ułożenie działa stymulująco na
określony organ wewnętrzny ciała.
Działanie jest podobne jak w przypadku
nacisków na punkty w akupresurze. W
każdym Quyen występuje na początku i
końcu ćwiczenia specjalna mudra. Mudrę
Lotosu stosujemy przy każdym ukłonie.
Działa wzmacniająco na organizm
(wzmacnia Khi i umysł).
Ryszard Jóźwiak
www.voviet.pl
Od redakcji: prosimy zwrócić uwagę, że przytoczonej tutaj interpretacji nazwy Tai Chi nie
należy w żadnym wypadku odnosić do chińskiej sztuki Taijiquan (T’ai Chi Ch’uan) i pojęcia
Taiji (T’ai Chi) chińskiej filozofii.
40
RYSZARD DUNG TIAN JÓŹWIAK
(tytuł shihan, szef stylu), uczeń mistrza
Tony Sionga (Wielka Brytania). Jiu Jitsu
ćwiczy od 1974 roku
5 dang International Viet Vo Dao
(tytuł Vo Su - mistrz, czerwony pas, który
nobilituje na szefa szkoły)
VVD ćwiczy od 1980 roku u swoich
nauczycieli - mistrzów Ngo Thanh Kiet
(Kanada) Ngo Thiet Hung (Francja),
obecnie uczeń Wielkiego Mistrza Phan
Hoang.
XX-lecie International VVD, Kanada 1992
Urodzony: 10.07.1954 roku w Warszawie.
Zawód: geolog, trener II kl. Jiu Jitsu.
Najważniejsze osiągnięcia :
- Rozwój Viet Vo Dao w Polsce (od 1980
r.) , stworzenie struktur VVD na Białorusi
(od roku 1986 r. - współpraca trwa do dnia
dzisiejszego)
- Utworzenie klubu VVD w Londynie w
latach 1990 - 1991 (półtora roku za zgodą
Rady Mistrzów IVVD)
- Utworzenie struktur Vovinam VVD w
Polsce
- Prowadzenie wielu kursów z zakresu
sztuk walki, walki wręcz (combat) w
Polsce, Białorusi, Wielkiej Brytanii,
Włoszech, Francji, Kanadzie i Austrii
- Utworzenie specjalistycznego systemu
walki wręcz dla służb mundurowych Kem
Vo Combat
- Wychowanie w swojej ponad 30-letniej
pracy trenerskiej ponad 100 czarnych
pasów, w tym większości instruktorów
VVD i KTJ
- Opublikowanie 3 książek z zakresu sztuk
walki (dwie następne w trakcie realizacji),
CD - z artykułami, które ukazały się w
prasie polskiej i obcojęzycznej
- Autor ponad 300 artykułów o sztukach i
sportach walki, współpracownik pism
"Wojownik", "Samuraj", "Walka wręcz Kung Fu -Karate". Zamieścił w
"Komandosie" wiele artykułów na temat
systemów combat i walki wręcz.
Pełnione funkcje :
- Prezes International Kem Vo Combat
- Wiceprezes Polskiej Unii Tradycyjnych
Sztuk Walki
- Dyrektor techniczny International Viet
Vo Dao na kraje Europy wschodniej
- Szef szkoły Dung Tien Duong VVD
- Przedstawiciel Intercontinental Vovinam
VVD
- Szef szkoły Kempo Tai Jutsu
(JuShorinKaDo), przedstawiciel WJJKO
- Przedstawiciel World Federation Viet Tai
Chi
Droga w sztukach walki :
1970 - 1976 uprawiał Judo w W - wie
(WKS Lotnik)
1972 - 1974 uprawiał zapasy, styl wolny
(KS Rzemieślnik W - wa)
1974 rozpoczął trening Jukado (modern Jiu
Jitsu)
1980 rozpoczął treningi Viet Vo Dao
(Wiedeń, Austria)
1990 rozpoczął trening WJJKO (Londyn,
Wielka Brytania)
Posiadane stopnie mistrzowskie :
7 KVCdan - International Kem Vo Combat
6 dan Kempo Tai Jutsu (WJJKO)
41
VIN-XUAN – WIETNAMSKI WING CHUN
W 1930 roku za zgodą Chińskiego
Związku Wing-Chun emigruje do Wietnamu aby nauczać przedstawicieli
arystokratycznych rodzin. W czasie II-giej
wojny światowej angażuje się w działalność ruchu oporu przeciwko japońskiej
okupacji w Chinach i w Wietnamie. Będąc
poszukiwany przez tajne służby japońskie
ukrywa swoją tożsamość -przyjmuje
nazwisko Te Cong i udaje się do Hanoi.
Vinh-xuan, to wietnamska nazwa
szkoły kung-fu - znanego wszystkim systemu wing-chun.
Rozwój tej gałęzi kung-fu w
Wietnamie związany jest niewątpliwie z
nazwiskiem Yuen Chai Wan’a, emigranta
chińskiego, który osiadł w Wietnamie i
tam nauczał tego stylu. Gałąź wietnamska
łączy w sobie doświadczenia szkoły chińskiej oraz rodzimych mistrzów, którym
przypisuje się rozwój tego nurtu stylowego
w Wietnamie.
Szkoła Vinh-xuan nierozerwalnie
związana jest z przyrodą, religią oraz polityką - nabierając delikatnego narodowego
kolorytu. Każdy mistrz wnosił unikalny
wkład w rozwój tej gałęzi dopełniając
„stylistykę”szkoły indywidualnymi cechami przy zachowaniu głównych zasad
stylu.
Tu w Hanoi zakłada swoją szkołę i
kształci wielu swoich uczniów/mistrzów.
Jego wietnamskim uczniem był zmarły w
1997r. Mistrz Ngo-Siu-Qui. W latach 50tych przenosi sie do Sajgonu, gdzie w
dzielnicy Cholon żył do ostatnich swych
dni jako nauczyciel vinh-xuan i „lekarz zielarz”. Zmarł w wieku 86 lat. Treść techniczna wietnamskiej gałęzi wing chun
wyraźnie sugeruje wpływy lokalnych mistrzów, którym przypisuje się rozwój tego
stylu szkoły w Wietnamie. Program
nauczania szkoły Vinh-Xuan zdecydowanie odróżnia się od innych znanych szkół
wing-chun. I tak zawartość techniczna jed-
Do grona mistrzowskich „stylistów” tego nurtu stylowego zaliczyć należy:
Yuen Chai Wan’a, Ho-Ha I-Longa (znanego także pod nazwiskiem Nguyen DzuiHai), Ngo-Siu-Qui, Yiu-Choi, Luc-VinhKhai czy Tran-Van-Phunga.
Yuen Chai Wan (1877-1961),
mistrz wietnamskiej szkoły vinh-xuan urodził się w bogatej kupieckiej rodzinie.
Otrzymał-podobnie jak jego brat Yuen Kai
San, tradycyjny wzorzec wychowania
gdzie najistotniejszymi elementami były:
skromność, pracowitość posłuszeństwo i
odwaga.
42
nej ze znanych rodzinnych szkół w
Wietnamie obejmuje:
cyjny w przekazie tej
gałęzi jest znaczny. Dlatego też, szkoły te
prezentują różne, właściwe dla siebie
podejście w tej dziedzinie.
Siu Lim Tao (mała idea)
Siu Mui Fa (mały kwiat śliwy)
Ngu Hei Gung (chi-kung pięciu
zwierząt)
Hok Ying Sao Bo (forma kroków z
dłonią w kształcie żurawia)
Hong Lung Jook Fu Kuen (forma smoka i
tygrysa)
Muk Yan Jong (forma na drewnianym manekinie)
Duży wpływ na dalszy mój rozwój
w tym nurcie-wywarł wietnamski mistrz
Nguyen Dang Quang, kiedyś mieszkający
w Warszawie a obecnie przebywający w
Wietnamie.
Bart Cham Dao (forma 8-miu cięć
noży motylowych)
Lok Dim Boon Gwun (forma długiego kija, o długości odpowiadającej
wysokości mężczyzny)
Moje kontakty szkoleniowe z
Walerym Martynowem, mistrzem i
propagatorem wietnamskiej linii
wing-chun w Rosji, wzbogaciły program
nauczania mojej szkoły o techniki szkoły
sajgońskiej.
Kiem (forma obosiecznej szabliszpady wietnamskiej).
W Wietnamie są też szkoły
propagujące standardowe (wing-chunowskie) programy nauczania.
Pomimo zawiłości przekazu oraz
„inności” wietnamskiej szkoły wingchun,znawcy tej gałęzi wyróżniają co najmniej dwie różne linie (odmiany: szkołę
hanojską oraz sajgońską) tego nurtu stylowego. Jedną z nich, obecnie
najpopularniejszą w Wietnamie reprezentuje nauczyciel/mistrz Nguyen Ngoc Noi
www.wingchun.com.vn.
Wszystkim tym,którzy jeszcze
poszukują swojej „drogi” w sztukach
walki-proponuję „wietnamską ścieżkę”,
którą traktuję jako pomost pomiędzy chińskimi a wietnamskimi doświadczeniami w
tej dziedzinie. Poznając te szkoły-stwierdzam, iż są jak „ogień i woda”.
Podobnie jak Yip Man, mistrz Te
Cong nie wyznaczył swojego następcy.
Chęć posiadania „sukcesorii” po
mistrzu Te-Congu jak też chaos informa-
43
Wietnamska-wyciszona, dostojna a
zarazem porywcza jak rzeka.
rodzą się nowe gałęzie i odmiany, które
ewoluują.
Chińska-roziskrzona, pełna zasad i
tradycji. To one nauczyły mnie, że przeciwieństwa nie muszą oznaczać konfliktu,
mogą się uzupełniać.
Przykładem takich zmian jest
„VIET CHUN DO” - SZKOŁA KUNG FU
KWIATU ŚLIWY, działająca Kędzierzynie-Koźlu, której jestem głównym
instruktorem.
Różnorodność sztuk walki daje
praktycznie każdemu możliwość znalezienia dla siebie odpowiedniej szkoły czy
stylu. Sztuki walki, podobnie jak każda
dziedzina naszego życia, podlega stałym
przemianom. Z tradycyjnych systemów
Józef Szargut
www.vcd-kozle.prv.pl
44
GARŚĆ INFORMACJI O GDAŃSKIEJ SZKOLE VO
Pisząc o wietnamskich systemach
w Polsce nie sposób nie pisać o tym co
działo się w Gdańsku. Z moich informacji
wynika, że przyjechała do Gdańska na
uczelnie grupa studentów z południowego
Wietnamu. Ich liczba nie przekraczała 7-8
osób.
Wrzeszczu, ucząc się w jakimś stopniu
mizongquan.
Wietnamczycy mówili o jego stylu
Vo Tuoc. Sądzę, że przekręcali słowo Vo
Thuat, czyli style rodzinne.
Nazewnictwo było typowo
wietnamskie .Techniki w pewnym stopniu podobne do IVVD. Dlatego później
szkoła ta przyłączyła się do R.Jóźwiaka,
ćwicząc International Viet Vo dao. Stare
techniki ćwiczył Robert Witkiewicz, u którego z kolei ja się uczyłem. Najdziwniejsze
jest to, że fragment technik wygląda jak
chińska technika wu lu pan da, która jest
charakterystyczna dla mojej szkoły.
Ćwiczyli różne rzeczy, często
podpatrywali w innych szkołach.
W latach 76-78 studiował tu Nam,
Nguyen Viet i Vin. Tylko Vin nauczał
Kung Fu. Reszta uczyła Viet Vo Dao.
Były to różne szkoły rodzinne i raczej nie
związane ze sobą techniki. Raczej
kombinacje niż formy. Myślę, że wtedy
mniej wagi przywiązywano do tego, by to
co robimy było widowiskowe, a raczej
skuteczne. Wiem, że dobrym w Vo był
pewien robotnik kontraktowy. Jemu
wszyscy się kłaniali. Podobno miał swoja
bandę w Wietnamie. Uczył się u nich Ryszard Wawrzynowicz, mieszkający dziś w
USA. Pobierał nauki u konsula we
Oczywiście można się czepiać
niedoróbek postaw, czy kopnięć. Ale to
były inne czasy.
Marek Flisikowski
www.mizongquan.cba.pl
45
SZKOŁY I ORGANIZACJE
AKADEMIA TRADYCYJNEGO WING CHUN KUNG-FU
AKADEMIA YIQUAN
Nauczane style: Wing Chun
Miejscowości: Kraków, Bydgoszcz, Gorzów, Piotrków,
Poznań, Zawiercie
Internet: www.wingchunkungfu.pl
E-mail: [email protected]
Telefon: 0 602 259 399
Nauczane style: Yiquan
Miejscowości: Warszawa, Chorzów, Gliwice, Poznań oraz
Brno, Budapeszt, Lwów
Internet: www.yiquan.pl
Telefon: 0603 427 087
GDYŃSKA SZKOŁA SHAOLIN KUNG-FU
CENTRUM CHOY LI FUT & TAI CHI CHUAN
Nauczane style: Choy Li Fut, Yang Taijiquan
Miejscowości: Szczecin, Choszczno, Goleniów, Gorzów,
Gryfino, Jarocin, Kraków, Poznań, Wałbrzych oraz Wilno
Internet: www.choylifut.info
Telefon: 0 691 583 582
Nauczane style: Shaolin luohanquan
Miejscowości: Gdynia
Telefon: (0-58) 665-04-82, 0602 848 338
LĘBORSKA SZKOŁA CZARNEGO SMOKA
JOW GA KUNG-FU ATHLETIC ASSOCIATION
Nauczane style: Jow Ga
Miejscowości: Kraków, Bielsko-Biała, Rzeszów, Sanok,
Jordanów
Internet: www.jowga.pl
Telefon: 0608 036 755
Nauczane style: Hei Long Shu
Miejscowości: Lębork, Strzebielino Morskie
Internet: www.heilongshu.republika.pl
Telefon: 0609 622 103
MIZONGQUAN
POLSKIE STOWARZYSZENIE HUNG-GAR KUNG-FU
Nauczane style: Mizongquan
Miejscowości: Tczew, Wrocław
Internet: www.mizongquan.cba.pl
Telefon: 0660 372 441
Nauczane style: Hung-gar
Miejscowości: Warszawa, Płock oraz Atlanta
Internet: www.swiatkowski.pl/hungkuen/
Telefon: (022) 659 80 42
SŁUPSKIE STOWARZYSZENIE CHIŃSKICH SZTUK WALKI
POLSKIE TOWARZYSTWO KUNG-FU MODLISZKI
Nauczane style: Tanglangmen, Yang Taijiquan
Miejscowości: Warszawa, Busko Zdrój, Lublin, Suwałki oraz
Finlandia
Internet: www.tanglangmen.com
Telefon: 0602 255 107
Nauczane style: Wu Taijiquan, Hu Lung Pai
Miejscowości: Słupsk, Koszalin
Internet: www.wutaichi.republika.pl
Telefon: (059) 8430 148
STOWARZYSZENIE HU LUNG PAI KUNG-FU W POLSCE
Nauczane style: Hu Lung Pai
Miejscowości: Słupsk, Koszalin, Szczecin
Internet: www.tygrys-kungfu.republika.pl
Telefon: (059) 8430 148
VIET VO DAO – POLSKA
Nauczane style: Vovinam Viet Vo Dao, Viet Tai Chi, Kem Vo
Combat
Miejscowości: Warszawa, Bełchatów, Błędów, Ełk, Gdańsk,
Mszczonów, Parczew, Węgorzewo, Włocławek, Wołomin,
Żyrardów
Internet: www.voviet.pl
Telefon: (022) 622 19 42, 0 504 614 004
SZKOŁA VIET CHUN DO KWIATU ŚLIWY
Nauczane style: Viet Chun Do
Miejscowości: Koźle
Internet: www.vcd-kozle.prv.pl
Telefon: (077) 4824241, 0694 745385
46
OGÓLNOPOLSKI ZLOT
KUNG-FU I VO
21-22 PAŹDZIERNIKA 2006
POKAZY I WARSZTATY DAJĄCE SZANSĘ
LEPSZEGO POZNANIA TEGO, CO ROBIĄ INNI.
INICJATYWA DLA LEPSZEJ INTEGRACJI
ŚRODOWISKA TRADYCYJNYCH CHIŃSKICH I
WIETNAMSKICH SZTUK WALKI W POLSCE.
AKTUALNE INFORMACJE NA STRONIE:
WWW.KUNG-FU.W.PL
KOLEJNE WYDANIE MAGAZYNU KUNG-FU
JUŻ W GRUDNIU!
47

Kung-fu nr 2 - Hu Lung Pai Kung-Fu

Transkrypt

Podobne dokumenty

Informacje o VOVINAM

smak gorz

Shaolin Baduanjin-siedząc

Kung Fu - numer 5 - Hu Lung Pai Kung-Fu