plik PDF

7
TEMAT NUMERU
Kinga Gałązka
PLASTELINIANKI
Przykład zajęć edukacyjnych dla szkoły podstawowej poświęconych wprowadzeniu pojęć walec, stożek, kula
Najnowsza podstawa programowa dla szkoły podstawowej postrzega matematykę jako
narzędzie i język do opisywania świata oraz
zakłada jej wykorzystanie w prostych sytuacjach praktycznych.
Zajęcia edukacyjne kształtujące umiejętności matematyczne powinny być więc oparte
w dużej mierze na codziennych doświadczeniach uczniów, umożliwiających im porównanie formalnych rozważań z intuicyjnym
pojmowaniem rzeczywistości.
Dlatego część geometryczną zdecydowaliśmy się wzbogacić o przykłady ostrosłupów,
walców, stożków i kul – kształtów znanych
dzieciom na przykład z budowli z klocków.
Przykład zajęć poświęconych nowym zagadnieniom znajdą Państwo w dalszej części
artykułu.
Wyobraźnia przestrzenna jest u dzieci
w szkole podstawowej jeszcze na ogół dość
słabo rozwinięta. Ważne jest zatem sto-
MAGENTA BLACK
sowanie wszelkiego rodzaju ćwiczeń manualnych, które pomagają w zapisywaniu
doświadczeń w języku matematyki i kształtowaniu struktur abstrakcyjnych.
Uczeń w tym wieku jeszcze nie uświadamia
sobie wyraźnie, że na przykład kula to tylko określony twór matematyczny, a koralik,
kłębek wełny to po prostu jego modele.
Plastelinowe wyroby
Potrzebne są:
plastelina,
kartki papieru.
Nawiązujemy do tego, że znamy już kilka brył i o wszystkich z nich możemy
powiedzieć, że są „kanciaste”. Warto więc
poznać kilka figur przestrzennych o innych
kształtach.
Rozdajemy uczniom plastelinę i prosimy, by
wyobrazili sobie, że pracują w wytwórni plastelinowych przedmiotów.
Aby wyrób mógł powstać, należy najpierw
ugniatać plastelinę tak długo, aż stanie się
miękka, a następnie uformować w dłoniach
przedmiot.
Prosimy, aby uczniowie stworzyli w ten sposób kilka plastelinianek i pokazali je. Twórca
najciekawszego wyrobu otrzyma nagrodę
(może nią być np. plus lub cukierek).
Dzieci oglądają otrzymane bryły, próbują je
nazywać i opisują ich kształty. Wśród wytworów zapewne znajdą się takie w kształcie
kluseczek, piłeczek, wałeczków itp.
(ms42) str. 7
8
TEMAT NUMERU
Pytamy, czy można w nich wyróżnić takie same elementy jak w graniastosłupach
(podstawy, krawędzie, wierzchołki itp.), rozmawiamy o tym, czym się różnią, a co mają
wspólnego z graniastosłupami, czy po ustawieniu ich na kartkach leżących na blacie
ławki można określić „przód” oraz „tył” danej figury.
Kule
Potrzebne są:
trzy kulki różnej wielkości, wykonane
z plasteliny,
nóż,
deska do krojenia.
Spośród plastelinianek wykonanych przez
uczniów w poprzednim ćwiczeniu wybieramy trzy kule różnej wielkości (jeśli takich
kul nie ma, prosimy uczniów o ich wykonanie, demonstrując sposób postępowania)
i ustawiamy je w jednym rzędzie na stoliku
nauczyciela.
Będzie to okazja do dyskusji, co to znaczy
najmniejsza piłeczka. Aby ułatwić uczniom
opis cech piłeczek, czyli brył zwanych przez
matematyków kulami, przecinamy każdą
z nich na pół. Rozmawiamy o tym, w jakim
kształcie jest przekrój, jakie ma charakterystyczne elementy (przekrój jest kołem
o określonym promieniu i średnicy), od czego zależy wielkość kuli (np. od długości
promienia przekroju).
Rysujemy na tablicy kulę i opisujemy ją.
Uczniowie wskazują w najbliższym otoczeniu elementy przedmiotów (bądź przedmioty) w kształcie kul, podają przykłady takich
przedmiotów i ich wykorzystania.
Walce
Potrzebne są:
kluseczki wykonane z plasteliny,
nóż,
deska do krojenia,
wstążki.
MAGENTA BLACK
Bierzemy kilka kluseczek i przycinamy
je tak, aby otrzymać walce. Informujemy
uczniów, że matematycy figury w takim
kształcie nazywają walcami. Uczniowie porównują demonstrowane walce i opisują ich
podobieństwa (np. podstawa w kształcie koła) i różnice (np. różne wysokości). Rysujemy
na tablicy walec i opisujemy jego elementy.
Wręczamy kilku uczniom wstążki i prosimy
o ich zwinięcie. Powstają w ten sposób walce
bez podstaw. Rozmawiamy o tym, w jakim
kształcie jest powierzchnia walca, a w jakim
– podstawy.
Uczniowie wskazują w najbliższym otoczeniu elementy przedmiotów bądź przedmioty
w kształcie walców, podają przykłady takich
przedmiotów i ich wykorzystania.
Stożki
Potrzebna jest:
plastelina.
Zadaniem każdego ucznia jest wykonanie
z plasteliny koła, a następnie wykrojenie
z tego koła odpowiedniego kawałka i sporządzenie z niego czapki dla skrzata. Jeśli
dzieci nie wiedzą, jaki kształt ma taka czapka, najpierw jeden z uczniów rysuje taką
czapkę na tablicy.
Rozmawiamy o tym, jak się nazywa element
koła (wycinek koła), z którego powstała
czapka, czyli według matematyka stożek.
(ms42) str. 8
9
TEMAT NUMERU
Podobnie jak poprzednio uczniowie wskazują charakterystyczne elementy bryły –
wysokość, promień podstawy itp. Rysujemy
stożek na tablicy i opisujemy go.
Uczniowie wskazują w najbliższym otoczeniu elementy przedmiotów bądź przedmioty
w kształcie stożków, podają przykłady takich przedmiotów i ich wykorzystania.
Kręcimy się dookoła
Potrzebne są:
wiatraczek,
wentylator pokojowy,
zabawka – bączek.
Aby pokazać uczniom, że figury o podobnych własnościach można otrzymać jeszcze
w inny sposób, obserwujemy kręcącą się
zabawkę zwaną bączkiem oraz wiatraczek
poruszany wiatrem wytworzonym przez pokojowy wentylator. Dzieci podają znane im
przykłady otrzymywania brył obrotowych
(np. przy użyciu koła garncarskiego można
zrobić doniczkę czy element balustrady za
pomocą tokarki).
Uczniowie wskazują w najbliższym otoczeniu elementy przedmiotów bądź przedmioty w kształcie brył obrotowych, podają
przykłady takich przedmiotów i ich wykorzystania.
Dominika Szpic-Siwińska
FUNKCJE W NOWYM
GIMNAZJUM
Kolejne zmiany podstawy programowej oznaczają przede
wszystkim jej odchudzanie. W rezultacie możemy dojść do
sytuacji, gdy wszyscy będą zdawać maturę z matematyki, ale
ta matura będzie obejmować tylko tabliczkę mnożenia. Jest to
wynikiem „demokratycznej” idei, że wszystkich należy kształcić tak samo.
Ta idea wydaje się całkiem błędna. Demokracja nie polega
na tym, że ludzie są identyczni, bo po prostu nie są. Choćby szkoła nie wiem jak starała się wyrównać moje szanse
w nauce muzyki, to nigdy bym nie została artystką. Na szczęście w dziedzinie muzyki wszyscy uczniowie uczą się grać na
cymbałkach i śpiewać proste piosenki, ci utalentowani zaś
mogą chodzić do szkół muzycznych. Nikt nie narzuca
MAGENTA BLACK
(ms42) str. 9