Temat 2 - Pojęcie utworu w rozumieniu prawa autorskiego

Temat 2: ZAKRES REGULACJI PRAWA AUTORSKIEGO.
1.
2.
3.
4.
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Przedmiot prawa autorskiego.
Autorskie prawa osobiste i majątkowe.
Ochrona wizerunku.
PODSTAWA PRAWNA
• ustawa z dnia 4 lutego o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.1994.24.83),
• prawo autorskie: to ogół praw przysługujących autorowi utworu lub zespół norm prawnych
wchodzących w skład prawa własności intelektualnej, upoważniających autora do decydowania
o użytkowaniu dzieła i czerpaniu z niego korzyści finansowej,
• prawa pokrewne: to rodzaj praw własności intelektualnej, chronią głównie interesy podmiotów,
dzięki którym utwory są rozpowszechniane, np. wykonawców utworów. Prawa pokrewne
powstają równolegle do praw autorskich i nie naruszają ich. Przykłady:
− prawo do artystycznych wykonań,
− prawo do nadań programów,
− prawo do publikacji wydania naukowego.
PRZEDMIOT PRAWA AUTORSKIEGO
• przedmiotem prawa autorskiego jest (utwór), czyli każdy przejaw działalności twórczej
o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości,
przeznaczenia i sposobu wyrażenia utworu,
• ochrona praw autorskich rozpoczyna się z chwilą ustalenia utworu, bez konieczności spełnienia
jakichkolwiek formalności przez jego twórcę; utwór nie musi być przy tym skończony,
• przedmiotem prawa autorskiego są utwory:
− wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie,
naukowe, publicystyczne, kartograficzne i programy komputerowe),
− plastyczne,
− fotograficzne,
− lutnicze,
− wzornictwa przemysłowego,
− architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne, urbanistyczne,
− muzyczne i słowno-muzyczne,
− sceniczne, choreograficzne, pantomimiczne,
− audiowizualne
• nie są przedmiotem prawa autorskiego:
− idee, pomysły,
− urzędowe dokumenty,
− akty prawne (ustawy, rozporządzenia),
− proste informacje prasowe,
− opublikowane opisy patentowe,
− pomysły, tematy badawcze, fakty naukowe,
− znane powszechnie formy plastyczne, przestrzenne, muzyczne,
− elementy utworu pozbawione charakteru twórczego, np. Typowe tabelki, rysunki,
− znaki firmowe używane w celach informacyjnych.
1
AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE I MAJĄTKOWE
• autorskie prawo osobiste – to prawo autora do wiązania z dziełem (utworem) jego nazwiska. To
prawo nigdy nie wygasa i jest w zasadzie niezbywalne, nie można się go zrzec ani przenieść na
inną osobę. Prawo zakłada, że autor może przedstawiać utwory pod pseudonimem lub
anonimowo,
− autorskie prawo osobiste przewiduje, że autor ma prawo do zachowania niezmienionej
treści i formy utworu, chroni przed wprowadzaniem zmian, zniekształceń, przeinaczeń
i nadzoru nad korzystaniem z dzieła (utworu),
• autorskie prawa majątkowe – to monopol praw majątkowych na rzecz autora utworu lub
posiadacza praw. Prawo to zabezpiecza interesy twórców oraz innych posiadaczy praw do
utworów,
− zasadą jest, że z utworu może korzystać lub nim rozporządzać tylko osoba uprawniona,
czyli posiadacz praw do utworu. Jednak osoba taka może udzielić innym osobom
uprawnienia do korzystania z utworu na mocy umowy licencyjnej lub umowy
przekazującej prawa do utworu,
− autorskie prawa majątkowe są ograniczone w czasie i trwają:
• przez czas życia twórcy i 70 lat po jego śmierci,
• jeśli twórca nie jest znany, to 70 lat od daty pierwszego rozpowszechnienia utworu,
• w przypadku praw majątkowych innej osoby niż twórca, 70 lat od daty
rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony, to 70 lat od daty
ustalenia utworu,
• przy prawach pokrewnych – 50 lat w odniesieniu do nadań programów RTV (licząc od
pierwszego roku nadania) oraz 50 lat w odniesieniu do sporządzania i korzystania z
fonogramów i wideogramów.
OCHRONA WIZERUNKU
• ochrona wizerunku – rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim
przedstawionej. Zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie
znanej, jeśli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez tę osobę funkcji publicznych, w
szczególności: politycznych, społecznych, zawodowych oraz osoby stanowiącej jedynie szczegół
całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza,
• korespondencja – jeśli osoba do której korespondencja jest skierowana nie wyraziła innej woli,
rozpowszechnianie korespondencji w okresie 20 lat od jej śmierci wymaga zezwolenia małżonka,
a w jego braku kolejno zstępnych, rodziców lub rodzeństwa,
• źródło informacji – twórca, a wydawca lub producent na żądanie twórcy, mają obowiązek
zachowania w tajemnicy źródeł informacji wykorzystywanych w utworze oraz nieujawniania
związanych z tym dokumentów. Ujawnienie tajemnicy jest dozwolone za zgodą osoby, która
powierzyła tajemnicę lub na podstawie postanowienia właściwego sądu.
2