dokument do pobrania

Transkrypt

STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO
ROZWOJU MIASTA I GMINY TOLKMICKO
SZANOWNI PAŃSTWO
Przedstawiamy Państwu Strategię Zrównoważonego Rozwoju Miast i Gminy
Tolkmicko. Stanowi ona wynik pracy wielu mieszkańców naszego miasta i gminy,
członków Rady Miejskiej, sołtysów, dyrektorów zakładów i jednostek
budżetowych, przedstawicieli instytucji oraz liderów lokalnych.
Podstawą opracowania było studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Tolkmicko, dane Urzędu
Statystycznego ze spisu powszechnego, wieloletnie plany inwestycyjne Miasta i
Gminy Tolkmicko.
Strategia Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Tolkmicko zwana dalej
„Strategią” jest dokumentem, który pozwala spojrzeć na Gminę miejsko-wiejską
całościowo, ukierunkować jej rozwój w perspektywie kilkunastu lat, umożliwia
planowanie poszczególnych przedsięwzięć i inwestycji, umożliwia pozyskiwanie
zewnętrznych środków na realizację poszczególnych zadań.
Jesteśmy przekonani, że praktyczne efekty przedstawionej Strategii będą
widoczne w najbliższych latach i osiągnięty zostanie – dzięki realizacji celów –
zrównoważony rozwój gminy.
Możliwe to będzie wówczas, gdy Strategia stanie się dokumentem wszystkich
mieszkańców, którzy włączą się w realizację wizji rozwoju Miasta i Gminy
Tolkmicko - jako gminy dobrze zaspokajającej ludzkie potrzeby, a także przyjaznej
dla środowiska i jego zasobów.
Z poważaniem
Przewodnicząca Rady Miejskiej
Anna Pawlak
Burmistrz Tolkmicka
Mirosław Rydzewski
SPIS TREŚCI:
Strony
1.
Proces tworzenia strategii i jego uczestnicy
1.1. Przebieg prac nad Strategią Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy
Tolkmicko
2. Charakterystyka gminy.
2.1. Położenie
2.2. Powierzchnia
2.3. Struktura własności gruntów
2.4. Główne funkcje
2.5. Ludność
2.6. Osadnictwo
2.7. Urzędy, zakłady usługowe i produkcyjne na terenie miasta i gminy Tolkmicko
2.8. Infrastruktura techniczna
2.9. Komunikacja
3. Środowisko przyrodnicze
3.1. Ukształtowanie powierzchni
3.2. Szata roślinna
3.3. Wody powierzchniowe
3.4. Fauna
4. Środowisko kulturowe
4.1. Charakterystyczne cechy środowiska kulturowego
4.2. Obiekty i tereny objęte ochroną prawną
4.A. Wizja przyszłości
4.B. Cele główne strategii
5. Uwarunkowania rozwojowe Miasta i Gminy Tolkmicko.
5.1. Czynniki sprzyjające rozwojowi
5.2. Ograniczenia rozwoju
5.3 Prezentacja przeprowadzonych analiz szczegółowych
6. Analiza SWOT.
7. Analiza celów strategii
7.1. Określenie celów szczegółowych strategii *
8. System Zarządzania Strategią
8.1. Określenie sposobów realizacji Strategii
8.2. Obserwacja realizacji celów i zadań
8.3. Aktualizacja strategii
* - zestawienie celów szczegółowych – patrz strona 4 spisu
5
6
9
9
10
12
14
15
16
18
20
23
25
25
26
27
29
30
31
34
35
38
40
40
40
41
43
48
48
71
71
71
72
Spis tabel:
Tabela 1. Zestawienie powierzchni
Tabela 2. Struktura użytków rolnych
Tabela 3. Struktura własności gruntów (część lądowa gminy)
Tabela 4. Struktura własnościowa użytków rolnych
Tabela 5. Ludność w 2004 roku
Tabela 6. Rozmieszczenie ludności – 2004rok
Tabela 7. Zasoby mieszkaniowe na terenie miasta i gminy Tolkmicko
11
12
13
14
15
16
17
Tabela 8. Rzeki
28
Zestawienie celów szczegółowych:
Sfera ekologiczna
I. Ochrona powierzchni ziemi przed zanieczyszczeniem i degradacją
II. Poprawa jakości wód i uregulowania stosunków wodnych
III. Ochrona przed zanieczyszczeniem powietrza
IV. Podniesienie poziomu wiedzy ekologicznej
V. Wykorzystanie obszaru nad Zalewem Wiślanym i Parku Krajobrazowego
Wysoczyzny Elbląskiej
Sfera gospodarcza
I. Rozwinięcie produkcji rolnej, rybołówstwa, przetwórstwa rolno - spożywczego
II. Rozwój usług, rękodzieła i rzemiosła
III. Agroturystyka i turystyka
IV. Wspieranie i inicjowanie rozwoju gminy
V. Wykorzystanie nadzalewowego i przygranicznego położenia gminy
Sfera społeczna
I. Podniesienie poziomu wykształcenia społeczności
II. Sprawny system ochrony zdrowia i bezpieczeństwa socjalnego
III. Podniesienie świadomości społeczeństwa
IV. Bogata oferta turystyczna, kulturalna i sportowa z zachowaniem lokalnych
tradycji
V. Zabezpieczenie zróżnicowanych potrzeb mieszkaniowych
Sfera przestrzenna
I. Uzyskanie ładu w przestrzeni
II. Uzyskanie pełnej infrastruktury technicznej gminy
50
50
51
52
53
54
55
55
56
57
58
60
61
61
63
64
65
66
67
67
69
1. Proces tworzenia strategii i jego uczestnicy
Podjęcie prac nad Strategią Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy Tolkmicko
oznacza przyjęcie przez Radę Miejską oraz społeczność lokalną określonych zasad postępowania.
Głównym celem działań jest wymóg równoważenia rozwoju gospodarczego, społecznego
i ekologicznego z uwzględnieniem podstawowych i uniwersalnych zasad rozwoju, w tym m.in.
praworządności, likwidacji zanieczyszczeń u źródła, uspołecznienia, ekonomizacji i regionalizacji
oraz etapowania działań.
Program rozwoju zrównoważonego to zbiór zasad harmonijnego i trwałego rozwoju
społeczno-gospodarczego, zakładający zaspokajanie współczesnych potrzeb bez ograniczania
możliwości rozwojowych przyszłych pokoleń, zwłaszcza tych, które związane są z potencjałem
środowiska.
W praktyce oznacza to:
koncentrację na takich zadaniach gospodarczych, a także edukacji, kultury i zagospodarowania
przestrzeni, z których każde realizuje istotne cele
duży udział społeczności lokalnej w wypracowaniu programu ekorozwoju a następnie jego
realizacji
oparcie różnych rodzajów działalności gospodarczej gminy na zasobach własnych z
konkurencją wobec innych społeczności.
Zrównoważone rozwiązania dają na przestrzeni czasu większe efekty w sferze społecznej i
ekonomicznej, gdyż nie niszczą struktur i zasobów przyrodniczych i kulturowych, które są
podstawą wielu działalności gospodarczych, a także podstawą zdrowia człowieka.
Zrównoważony rozwój ma zintegrować i wprowadzić w życie harmonię ładów:
ekologicznego, ekonomicznego, społecznego i przestrzennego.
Kluczową zasadą obowiązującą przy budowie Strategii jest uspołecznienie podejmowania
decyzji, wyrażającej się we:
- współdziałaniu, czyli zapewnieniu mieszkańcom, organizacjom
gospodarczym i społecznym wpływu na kształt programu rozwoju oraz możliwości aktywnego
włączenia się w proces jego realizacji.
- podtrzymaniu i rozwoju inicjatyw lokalnych.
Najważniejszym zasobem lokalnym gminy są jej mieszkańcy utrzymujący tradycje
zaangażowania społecznego i kształtujący swoje warunki życia w oparciu o solidną pracę i
kwalifikacje zawodowe.
Strategia stanowić będzie kierunkowy instrument zarządzania miastem i gminą. Wymagać
ona będzie w następnym etapie przełożenia na konkretne przedsięwzięcia wykonawcze.
Równocześnie, wdrażanie realizacji programu zawartego w przedstawianym dokumencie
Strategii, wymagać będzie uruchomienia systemu informacji, służącego do monitorowania i
ewentualnego korygowania działań strategicznych.
1.1.
Przebieg prac nad Strategią Zrównoważonego Rozwoju Miasta i Gminy
Tolkmicko
Rozwój gminy to dynamiczny proces zmian przebiegający w czasie i przestrzeni.
Podejmowane działania przez samorząd lokalny nadają temu procesowi określony kierunek.
Strategia oznacza sposób osiągania wyznaczonych celów przez sterowanie rozwojem.
W Strategii zrównoważonego rozwoju przy wyznaczaniu celów wychodzi się od wartości
środowiska przyrodniczego, na tej bazie konstruując koncepcję działań.
Granicą podejmowanych działań jest trwałość zasobów przyrodniczych i ekorozwój gminy dla
obecnych i przyszłych pokoleń.
Zbudowanie Strategii gminy jest rzeczą konieczną i pilną, trzeba bowiem poszukiwać
możliwości zwiększenia efektywności gospodarowania i poprawy warunków życia mieszkańców
gminy, a najefektywniej wykonuje się to programując rozwój gminy.
1. Tworzenie Strategii pozwala gminie zaplanować swoją przyszłość w perspektywie kilkunastu
lat. Spojrzeć na gminę całościowo, rozpatrując poszczególne obszary działalności gminy w
powiązaniu ze sobą.
2. Strategia umożliwia efektywne gospodarowanie zasobami, zwykle ograniczonymi, takimi jak:
środowisko, ludzie, infrastruktura i środki finansowe.
3. Strategia to nie tylko dokument opisujący drogi dojścia do założonych celów, ale także proces,
w którym uczestniczą przedstawiciele samorządu i mieszkańcy zainteresowani przyszłością
swojej gminy. Strategia jest procesem, budowana począwszy od oceny stanu wyjściowego
gminy poprzez nakreślenie wizji, wybór celów i sposobów i ich realizacji aż do wdrażania
przyjętych koncepcji.
4. Zapisanie tego procesu w formie dokumentu umożliwia stałą ocenę postępów i korygowanie
błędów przez wszystkich członków społeczności lokalnej.
5. Budowanie Strategii umożliwia zaangażowanie władz lokalnych oraz mieszkańców w
planowanie swojej przyszłości. Uwzględnienie różnych opinii, pomysłów i koncepcji często
wymaga consensusu. Osiągnięty na drodze otwartej dyskusji pozwala na wypracowanie
Strategii, z którą będzie identyfikowała się społeczność lokalna.
6. Tworzenie Strategii sprzyja realistycznej ocenie mocnych i słabych stron gminy a przez to
przyjrzenie się możliwościom, potencjalnym problemom, które mogą się pojawić w
przyszłości. Przewidując, władze lokalne mogą uniknąć wielu trudności.
7. Strategia – to instrument długofalowego zarządzania gminą. Wnosi elementy ciągłości i
trwałości w poczynania władz gminy niezależnie od zmieniających się układów politycznych.
Główne etapy prac nad Strategią :
1) Diagnoza : stan, problemy:
słabe i mocne strony gminy,
2) Wizja gminy, szanse i zagrożenia, cele strategiczne
3) Plan operacyjny : zadania (działania) i instrumenty ich realizacji
Monitoring realizacji Strategii.
Każda Strategia musi mieć swój system oceny (monitoringu), na ile realizacja
poszczególnych zadań posunęła się do przodu oraz, czy zbliżamy się do osiągnięcia zakładanych
celów. Taki system umożliwia wprowadzenie zmian w trakcie, jeśli trzeba coś poprawić –
i powoduje, że strategia nie staje się dokumentem sztywnym.
W rezultacie Strategia nigdy nie jest dokumentem zamkniętym i ulega stałym
modyfikacjom. Ważny jest zatem monitoring i kontrola założenia w trakcie realizacji Strategii
oraz dostosowania jej do zmieniających się warunków zewnętrznych i wewnętrznych.
Opracowana Strategia gminy zakłada elastyczność i łatwe przystosowanie do zachodzących
zmian. Zakłada się, że będzie ona poddawana stałej kontroli, czy obrane, kierunki rozwoju,
przyjęte cele i zadania są nadal aktualne lub czy nie zmieniły swojej hierarchii?.
Sposób podejmowania decyzji zostaje przyjęty w Strategii jako system jej aktualizacji .
Tworzenie Strategii – to proces społeczny angażujący mieszkańców, a powstały w jego wyniku
efekt – to produkt w postaci pisemnego dokumentu.
Budowanie Strategii zrównoważonego rozwoju polegało na:
zaangażowaniu różnorodnych uczestników – liderów lokalnych reprezentujących społeczność
miasta;
liderzy lokalni uczestniczyli w warsztatach ukierunkowanych na rozwiązanie określonych
problemów;
pracy konsultantów, którzy moderowali przebieg warsztatów i opracowali materiał od strony
merytorycznej w okresach pomiędzy warsztatami;
uczestnictwie mieszkańców miasta, którzy byli informowani o przebiegającym procesie,
wypowiedzieli także swoje opinie w ankiecie dotyczącej problemów lokalnych i celów rozwoju
miasta.
Strategia nie jest dokumentem sztywnym. Wyznacza kierunek rozwoju i tworzy ramy dla
planowanych zmian. W miarę zmieniającej się sytuacji – dokument może być uzupełniany
o dodatkowe sposoby realizacji, założenia celów.
2. Charakterystyka gminy.
2.1. Położenie
Miasto i gmina Tolkmicko położona jest w północnej części powiatu elbląskiego,
w województwie warmińsko – mazurskim. Graniczy z gminami: Frombork w powiecie
braniewskim, Elbląg, Milejewo i Młynary w powiecie elbląskim oraz miastem Elblągiem,
stanowiącym powiat miejski. Granica wodna na Zalewie Wiślanym graniczy z obszarami
położonymi w województwie pomorskim ( powiat nowodworski ).
Na obszar gminy składają się: miasto Tolkmicko stanowiące ośrodek administracyjny
i usługowy oraz dziewięć obrębów wiejskich:
- Brzezina; Chojnowo; Kadyny; Kamionek Wielki; Łęcze; Nowinka;
Pogrodzie; Przybyłowo; Suchacz,
przy czym w obrębie Kadyny wyróżniają się poza samą wsią Kadyny osiedla: Pagórki,
Ostrogóra (Ostrobrzeg), Lipnik (Kikoły) i Janówek, zaś w obrębie Suchacz – wieś Suchacz i
osiedla: Pęklewo, Bogdaniec, Połoniny i Nadbrzeże, a w obrębie Kamionek Wielki można
wyróżnić Rangóry z Domem Pomocy Społecznej.
Zarówno miasto, jak i gmina znajdują się pod szczególnym wpływem
stutrzydziestotysięcznego Elbląga, byłego ośrodka wojewódzkiego. Zaznacza się on we
wszystkich dziedzinach: wielu mieszkańców gminy, w Elblągu znajduje zatrudnienie, korzysta ze
szkół, specjalistycznej opieki zdrowotnej czy innych wyspecjalizowanych usług. Dla
mieszkańców Elbląga tereny gminy to w pierwszym rzędzie miejsce wypoczynku. Ośrodek
wojewódzki – Olsztyn – położony jest w odległości ponad 100 kilometrów.
Pod względem fizyczno – geograficznym gmina Tolkmicko leży na obszarze Wysoczyzny
Elbląskiej, zajmując jej nachylone w kierunku Zalewu Wiślanego północne i północno-zachodnie
stoki oraz północną część wierzchowiny. Tylko małą część gminy stanowi wąski pas równiny
nadzalewowej wraz z tak zwaną terasą kadyńską. Znaczną część powierzchni gminy – ponad
połowę – stanowią wody Zalewu Wiślanego.
2.2. Powierzchnia
Powierzchnia ogólna gminy – w granicach administracyjnych – wynosi 22.536 ha. Po
wyłączeniu obszaru wód Zalewu Wiślanego – 12.078 ha – część lądowa gminy wynosi 10.458 ha,
na co składa się 226 ha powierzchni miasta i 10.232 ha terenów wiejskich.
W części lądowej 4. 282 ha ( 40,9 % ) stanowią użytki rolne, a niemal połowę lasy – 5.150
ha ( 49,2 % ). Tereny osiedleńcze, na które składają się tereny zabudowy mieszkaniowej,
przemysłowej i rolniczej, a także usług i zieleni zajmują w gminie 271 ha, co stanowi zaledwie 2,6
% jej powierzchni. Na ogólną ilość 4.282 ha użytków rolnych składa się:
2.939 ha gruntów ornych ( 68,6 % );
99 ha sadów ( 2,3 % );
412 ha łąk ( 9,6 % );
832 ha pastwisk ( 19,4 % ).
Szczegółowe dane dla poszczególnych obrębów przedstawiono w tabelach 1 i 2. Tabele
zestawiono z danych uzyskanych z rejestru gruntów starostwa elbląskiego, aktualnych na koniec
2004 roku.
w tym:
obręb
powierzchnia
ogólna
miasto
Tolkmicko
Brzezina
Chojnowo
Kadyny
Kamionek
Wielki
Łęcze
Nowinka
Pogrodzie
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
226
100
563
100
1.641
100
2.113
100
575
100
898
100
1.068
100
1.432
100
użytki
rolne
98
43,4
142
25,2
451
27,5
873
41,3
237
41,2
511
56,8
464
43,4
894
62,4
lasy i
zadrzewienia
6
2,7
394
70,0
1.054
64,2
1.007
47,7
273
47,5
324
36,0
544
50,9
438
30,6
wody
10
4,4
3
0,5
4
0,2
54
2,6
4
0,7
4
0,4
5
0,5
7
0,5
tereny
osiedleńcze
73
32,3
3
0,5
13
0,8
37
1,8
15
2,6
20
2,2
9
0,8
27
1,9
pozostałe
39
17,2
21
3,8
119
7,3
142
6,6
46
8,0
39
4,6
46
4,4
66
4,6
Przybyłowo ha
1.036
256
%
100
24,7
Suchacz
ha
12.662
206
%
100
1,6
Suchcz –
ha
584
206
część
%
100
35,3
lądowa*
Wodynia
ha
321
150
%
100
46,7
miasto i
ha
22.536
4.282
gmina
%
100
19,0
ogółem
- część
ha
10.458
4.282
lądowa*
%
100
40,9
Tabela 1. Zestawienie powierzchni
737
71,1
245
1,9
245
42,0
2
0,2
12.103
95,6
25
4,3
8
0,8
37
0,3
37
6,3
33
3,2
71
0,6
71
12,1
128
39,9
5.150
22,9
2
0,6
12.198
54,1
29
9,0
271
1,2
12
3,8
635
2,8
5.150
49,2
120
1,1
271
2,6
635
6,2
po wyłączeniu wód Zalewu Wiślanego – działka nr 400/1 w obrębie Suchacz ( 12.078 ha ).
Tabela 2. Struktura użytków rolnych
obręb
miasto Tolkmicko
Brzezina
Chojnowo
Kadyny
Kamionek Wielki
Łęcze
Nowinka
Pogrodzie
Przybyłowo
Suchacz
Wodynia
gmina ogółem
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
ha
%
użytki
rolne
ogółem
97,8
100
141,6
100
451,5
100
872,9
100
236,8
100
510,7
100
463,9
100
894,2
100
255,9
100
206,1
100
150,0
100
4.281,4
100
w tym :
grunty orne
57,2
58,5
62,5
44,1
353,2
78,2
451,9
51,8
160,0
67,6
420,5
82,3
379,3
81,8
730,5
81,7
159,1
62,2
82,0
39,8
82,4
54,9
2.938,6
68,6
sady
6,8
6,9
0,9
0,6
6,4
1,4
16,7
1,9
7,5
3,2
13,3
2,6
8,0
1,7
0,0
1,8
0,7
37,1
18,0
0,0
98,5
2,3
łąki trwałe
20,9
21,4
7,9
5,6
24,4
5,4
159,0
18,2
26,8
11,3
14,3
2,8
22,4
4,8
77,5
8,7
32,1
12,5
26,8
13,0
0,0
412,1
9,6
pastwiska
12,9
13,2
70,3
49,7
67,5
15,0
245,3
28,1
42,5
17,9
62,6
12,3
54,2
11,7
86,2
9,6
62,9
24,6
60,2
29,2
67,6
45,1
832,2
19,5
2.3. Struktura własności gruntów
Z ogólnej powierzchni części lądowej gminy ponad 70 % stanowią grunty Skarbu Państwa,
jest to 7.415 ha, z czego znów ponad 70 % to grunty pozostające w zarządzie Administracji Lasów
Państwowych – 5.294 ha. Grunty komunalne – 340 ha – stanowią zaledwie 3,3 % powierzchni
gminy, zaś grunty należące do osób fizycznych niespełna 25 % - 2.587 ha. Z gruntów osób
fizycznych niemal 95 % to grunty gospodarstw rolnych.
Grunty rolne, których powierzchnia w gminie wynosi 4.282 ha są w ponad połowie
własnością osób fizycznych, należy bowiem do nich 2.345 ha, co stanowi 54,8 % użytków rolnych
w gminie. Własność państwowa to 1.802 ha – 42,1 % użytków rolnych w gminie, z czego ponad
90 % ( 1.649 ha ) jest w dyspozycji Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa.
Szczegółowe dane dla poszczególnych obrębów przedstawiono w tabelach 3 i 4. Tabele
zestawiono z danych uzyskanych z rejestrów gruntowych.
Tabela 3. Struktura własności gruntów (część lądowa gminy)
gospodarstwa rolne
ogółem
grunty spółdzielczych
związków i stowarzyszeń
grunty osób
fizycznych
grunty komunalne w
wieczystym użytkowaniu
grunty komunalne
grunty Skarbu Państwa w
w zarządzie
ALP
w dyspozycji
AWRSP
ogółem
Powierzchnia ogólna w
ha
obręb
grunty Skarbu Państwa
Tolkmicko
225,9
34,7
-
-
9,4
93,1
14,6
72,0
51,3
0,2
Brzezina
563,4
471,7
47,0
421,13
-
0,9
-
90,8
90,1
-
Chojnowo
1.640,7
1.223,5
50,2
1.123,8
-
14,9
-
402,2
396,3
-
Kadyny
2.112,6
1.814,8
709,9
1.041,1
12,0
43,9
0,8
228,9
204,4
12,1
Kamionek
Wielki
575,0
367,4
68,1
273,3
6,3
23,7
0,1
177,5
164,5
-
Łęcze
899,1
488,7
146,1
320,6
-
18,9
0,1
390,4
373,7
1,0
Nowinka
1.068,5
665,9
87,4
565,6
2,0
31,2
-
369,4
365,3
-
Pogrodzie
1.431,9
824,9
364,5
435,5
0,4
36,0
-
567,5
553,7
3,1
Przybyłowo
1.035,9
844,44
75,8
759,0
-
8,2
-
176,4
172,1
7,0
Suchacz
584,0
361,4
88,5
230,0
35,0
66,7
0,3
110,5
80,1
9,8
Wodynia
320,7
317,2
191,4
123,3
-
2,0
-
1,6
-
-
10.457,4
7.414,6
1.828,0
5.293,5
65,1
339,5
15,9 2.587,2 2.451,5
33,2
100
70,9
17,5
50,6
0,6
3,3
ha
gmina
ogółem %
0,2
24,7
23,4
0,3
Tabela 4. Struktura własnościowa użytków rolnych
gospodarstwa
rolne
użytki rolne
ogółem
Grunty spółdzielczych
związków i stowarzyszeń
grunty osób
fizycznych
grunty komunalne w
w wieczystym
użytkowaniu
grunty komunalne
w zarządzie ALP
w dyspozycji
ANRSP
obręb
użytki rolne
ogółem
użytki rolne ogółem w
ha
Tolkmicko
97,8
9,7
-
-
0,8
28,7
0,6
57,8
45,8
-
Brzezina
141,6
58,0
45,7
12,3
-
-
-
83,5
83,2
-
Chojnowo
451,6
71,2
47,3
23,9
-
1,0
-
379,2
375,6
-
Kadyny
Kamionek
Wielki
Łęcze
872,9
675,7
645,9
29,8
0,8
7,1
0,2
178,6
160,9
10,4
236,8
69,7
55,9
12,3
-
10,5
-
156,6
145,9
-
510,7
145,8
144,5
1,2
-
4,8
-
360,0
349,1
-
Nowinka
463,9
102,2
84,9
17,4
-
8,1
-
353,6
350,6
-
Pogrodzie
894,2
354,3
350,4
3,2
-
11,5
-
527,3
520,8
1,1
Przybyłowo
255,9
91,6
70,4
19,4
-
1,7
-
155,9
155,0
6,8
Suchacz
206,1
74,7
54,2
9,7
4,8
28,7
-
91,7
69,3
5,8
Wodynia
150,0
149,5
149,5
-
-
-
-
0,5
-
-
4.281,4 1.802,4 1.648,7
129,2
6,4
102,1
0,8
2.344,7
2.255,9
24,1
gmina
ogółem ha
2.4. Główne funkcje
Korzystne warunki agroekologiczne, duże obszary leśne i Zalew Wiślany powodują, że
główne funkcje gospodarcze gminy to :
- rolnictwo, w znacznej części rodzinne, choć występują także gospodarstwa wielkoobszarowe;
- leśnictwo,
- rybołówstwo grupujące się w trzech portach: Tolkmicko, Suchacz i Kamionek Wielki.
Licznie reprezentowany niegdyś przemysł ceramiczny utracił bazę surowcową i
w gospodarce gminy nie odgrywa niemal żadnej roli. Turystyka i rekreacja, choć mają świetne
warunki rozwoju, nie wykorzystują dotychczas swej szansy.
Funkcje administracyjne (urząd gminy, bosmanat portu, posterunek policji) ulokowane są
w Tolkmicku, funkcje obsługowe (szkolnictwo, opieka zdrowotna, handel i rzemiosło)
rozmieszczone są dość równomiernie na terenie całej gminy. Ponadregionalne funkcje
transportowe spełnia droga nr 504 z Elbląga przez Pogrodzie i Braniewo do granicy państwowej
z Rosją (Obwód Kaliningradzki).
2.5. Ludność
Ludność gminy według danych Urzędu Statystycznego na dzień 31 grudnia 2004 roku
liczyła 6.861 osób, z czego 2.844 zamieszkiwało w Tolkmicku, a 4.017 – na terenach wiejskich.
Liczba kobiet przewyższyła liczbę mężczyzn – 108 kobiet przypadło na 100 mężczyzn, co
szczególnie zaznaczało się w mieście, gdzie wskaźnik ten był jeszcze wyższy i wynosił 116 kobiet
na 100 mężczyzn. Saldo migracji było dodatnie ( +20 ), co oznacza, że napływ ludności na teren
gminy z innych miejscowości był wyższy od odpływu poza gminę.
Tabela 5. Ludność w 2004 roku
miasto
ludność ogółem
w tym:
mężczyźni
kobiety
na 100 mężczyzn przypadało kobiet
ruch naturalny
urodzenia żywe
zgony
przyrost naturalny
migracje
napływ ludności
odpływ ludności
saldo migracji
Gmina
łącznie
2.844
4.017
6.861
1.319
1.525
116
1.980
2.037
103
3.299
3.562
108
29
44
-15
14
12
+2
43
56
-13
74
51
+23
11
14
-3
85
65
+20
Rozmieszczenie ludności w gminie przedstawia tabela 6. Tabelę sporządzono na podstawie
informacji uzyskanych z ewidencji ludności
Tabela 6. Rozmieszczenie ludności – 2004 rok
miasto Tolkmicko
obręb Brzezina
obręb Chojnowo
obręb Kadyny
Kadyny
Lipnik ( Kikoły )
Janówek, Wysoki Bór
Pagórki, Ostrogóra
obręb Kamionek Wielki
Kamionek Wielki
Rangóry
obręb Łęcze
obręb Nowinka
obręb Pogrodzie
obręb Wodynia
obręb Przybyłowo
2.780
51
213
1.071
627
49
112
283
407
370
37
476
40
627
75
76
obręb Suchacz
Suchacz
Pęklewo
Bogdaniec
Nadbrzeże, Połoniny
844
553
82
114
95
2.6. Osadnictwo
Warunki naturalne w zasadniczym stopniu wpłynęły na rozmieszczenie na obszarze gminy
ludności oraz funkcji gospodarczych. Wyróżniają się tu trzy strefy:
- pierwszą stanowią tereny przyzalewowe, obejmujące niską terasę nadzalewową oraz niższe,
wylesione partie Wysoczyzny. Tu zamieszkuje ponad 70% ludności gminy, tu też są
zlokalizowane niemal wszystkie pozarolnicze funkcje gminy ( przemysł, rybołówstwo, większość
usług, rekreacja ). Rolnictwo na tych terenach, poza specjalistycznym gospodarstwem – Stadniną
Koni w Kadynach, to gospodarstwa o bardzo rozdrobnionej strukturze, wielkości nie
zapewniającej samowystarczalności, z dużym udziałem upraw sadowniczych i warzywniczych.
Podstawą utrzymania ludności są zajęcia pozarolnicze. Komunikacyjną oś tej strefy stanowi linia
kolejowa Elbląg – Braniewo oraz droga wojewódzka nr 503 Elbląg – Suchacz – Tolkmicko –
Pogrodzie;
- drugą strefę stanowią tereny leśne, które zajmują środkową i północną część gminy, z
nielicznym, rozproszonym osadnictwem, w większości związanym z gospodarką leśną,
stanowiącą jedną z funkcji gospodarczych tych terenów;
- trzecia strefa obejmuje tereny rolnicze położone w płaskiej, wierzchowinowej części
Wysoczyzny. Funkcja gospodarcza tej strefy to rolnictwo. Osadnictwo grupuje się w dwóch
zespołach:
o wieś Pogrodzie z otaczającymi ją mniejszymi wsiami (Chojnowo, Nowinka, Przybyłowo,
Wodynia i Brzezina);
o wieś Łęcze z Pagórkami.
Pogrodzie i Łęcze to dość duże wsie o zwartej zabudowie, posiadające szkołę, kościół, sklepy.
Tabela 7. Zasoby mieszkaniowe na terenie miasta i gminy Tolkmicko
2004 rok
mieszkania zamieszkane
izby
powierzchnia użytkowa mieszkań
w m2
przeciętna liczba osób przypadająca
na jedną izbę
przeciętna liczba osób przypadająca
na jedno mieszkanie
przeciętna powierzchnia użytkowa
na jednego zamieszkałego w m2
mieszkania oddane do użytku
ogółem
miasto
gmina
ogółem
miasto
gmina
ogółem
miasto
gmina
miasto
gmina
miasto
gmina
miasto
gmina
ogółem
miasto
gmina
1.867
765
1.102
6.706
2.797
3.909
115.848
45.755
70.093
0,98
1,06
3,7
3,9
16,7
16,9
3
1
2
2.7. Urzędy, zakłady usługowe i produkcyjne na terenie miasta i gminy
Tolkmicko
Urząd Miejski w Tolkmicku
Komisariat Policji w Tolkmicku
Urząd Pocztowy w Tolkmicku
Bank Spółdzielczy w Tolkmicku
Tolkmicki Ośrodek Kultury w Tolkmicku
Biblioteka Publiczna w Tolkmicku
Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Tolkmicku
Zakład Gospodarki Wodno-Ściekowej w Tolkmicku
Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Likwidacji w Tolkmicku
Stowarzyszenia:
Ochotnicza Straż Pożarna w Tolkmicku
Miłośników Suchacza i Okolicy
Klub Sportowy Tolkmicko
Uczniowski Klub Sportowy Barkas w Tolkmicku
Uczniowski Klub Sportowy Tenisista w Pogrodziu
Związek Emerytów i Rencistów
Polski Związek Katolicko – Społeczny
Pogrodzie dla przyszłości
Salezjańska Organizacja Sportowa „SALOS”
Kościoły :
Parafia Rzymsko – Katolicka w Tolkmicku
Parafia Polsko – Katolicka w Tolkmicku
Parafia Rzymsko – Katolicka w Pogrodziu
Parafia Rzymsko – Katolicka w Łęczu
Kościół w Suchaczu
Strażnica Towarzystwo Biblijne i Traktatowe –Zarejestrowany Związek Wyznania Świadków
Jehowy w Tolkmicku
Oświata i wychowanie :
Zespół Obsługi Szkół w Tolkmicku
Przedszkole w Tolkmicku
Szkoła Podstawowa w Tolkmicku
Szkoła Podstawowa w Pogrodziu
Szkoła Podstawowa w Łęczu
Szkoła Podstawowa w Suchaczu
Gimnazjum w Tolkmicku
Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy w Kamionku Wielkim
Opieka zdrowotna :
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Tolkmicku
Wiejski Ośrodek Zdrowia w Suchaczu
Punkt Lekarski w Pogrodziu
Dom Pomocy Społecznej w Tolkmicku
Dom Pomocy Społecznej w Rangórach
Apteka w Tolkmicku przy ul. Mazurskiej
Apteka w Tolkmicku przy ul. Świętojańskiej
Punkt Apteczny w Suchaczu
Leśnictwo :
Nadleśnictwo Elbląg,
Leśnictwo Kadyny , Leśnictwo Buczyna, Leśnictwo Nowy Wiek,
Leśnictwo Wysoki Bór, Leśnictwo Górki
Składnica Drewna w Kadynach
Leśnictwo Buczyna w Kadynach
Rolnictwo :
Stadnina Koni w Kadynach
„ Pagórki” Spółka z o.o. w Pagórkach
Gospodarstwo C. Olsen w Ostrogórze
Rybołówstwo :
port rybacki w Tolkmicku
port rybacki w Suchaczu
port rybacki w Kamienicy Elbląskiej
port jachtowy w Kadynach
Przemysł, rzemiosło produkcyjne :
„Lannen – Polska” Spółka z o.o. w Tolkmicku
Piekarnie w Tolkmicku i Suchaczu
Zakład Produkcji Materiałów Budowlanych i Ceramicznych – PHU „Kamil” w Tolkmicku
PHU „ STANA” w Tolkmicku
Zakład Produkcji Kotłów Centralnego Ogrzewania PHU „ Esko” w Suchaczu
Zakłady Stolarskie w Suchaczu, Łęczu, Chojnowie i Pogrodziu
Zakład Ślusarski PPHU „ Martex” w Suchaczu
Zakład Mechaniki Pojazdowej w Janówku
Zakład Radiokomunikacji i Teletransmisji S.T. w Pogrodziu
Stacja Paliw w Tolkmicku
Usługi :
Hotel „ Kadyny Country Club” w Kadynach
Restauracja „Fregata” w Tolkmicku
Restauracja „Oberża Cesarska” w Kadynach
Gościniec „Pod Srebrnym Dzwonem” restauracja i hotel w Kadynach
„Sami Swoi” – usługi gastronomiczno hotelowe w Tolkmicku
Bar „Warsztat” przy ulicy Ogrodowej w Tolkmicku
Bar „U Rybaka” w Suchaczu
Ośrodek Wypoczynkowy w Nadbrzeżu
Sklepy różnych branż, rzemiosło usługowe i punkty gastronomiczne zlokalizowane
w Tolkmicku, Kadynach, Suchaczu, Kamionku Wielkim, Łęczu, Pagórkach, Pogrodziu i
Chojnowie. Gospodarstwa Agroturystyczne: w Tolkmicku, Kadynach i Kamionku Wielkim.
2.8. Infrastruktura techniczna
A. Zaopatrzenie w wodę
Zaopatrzenie terenu gminy w wodę odbywa się z :
- systemu wodociągowego składającego się z ujęcia wody w Tolkmicku i sieci zasilającej miasto,
wieś Kadyny oraz osiedla Janówek i Lipnik;
- systemu wodociągowego składającego się z ujęcia wody w Pagórkach i sieci zasilających wsie :
Pagórki, Łęcze, Suchacz, Kamionek Wielki i Pogrodzie oraz miejscowości w gminie Milejewo;
- lokalnych ujęć wody we wsiach : Choinowo i Przybyłowo;
- studni kopalnych we wsiach : Nowinka i Brzezina.
Własne ujęcia posiadają zakłady przemysłowe: Zakłady Przetwórstwa Owocowo –
Warzywnego „Lannen” i dawna spółdzielnia „ Zalew” w Tolkmicku oraz Cegielnia w Kadynach.
Z własnego ujęcia korzysta także Dom Pomocy Społecznej w Rangórach.
Ujęcie wody w Tolkmicku bazuje aktualnie na jednej studni głębinowej o wydajności 60
m3/h, co nie daje pełnych gwarancji właściwego zaopatrzenia. Jakość wody z ujęcia zadowalająca,
sieć wodociągowa w stanie dobrym. Ujęcie pracujących sezonowo zakładów „Lannen” w okresie
pozasezonowym posiada znaczne rezerwy, które mogą być wykorzystane na uzupełnienie potrzeb
miasta.
Ujęcie wody w Pagórkach czerpie wodę ze studni głębinowych o znacznej wydajności.
Jakość wody dobra. Sieć wodociągowa, prowadząca przez Łęcze, a w Połoninach rozgałęziająca
się w stronę Pęklewa oraz do Kamionka Wielkiego, jak i drugie jej ramię prowadzące przez teren
gminy Milejewo do Pogrodzia, nowa w dobrym stanie.
Lokalne ujęcia w Chojnowie i Przybyłowie posiadają po dwie studnie: podstawową
i awaryjną, o wydajności w pełni zaspokajającej lokalne potrzeby. Woda ujęcia posiada
podwyższoną zawartość związków żelaza i manganu.
Ujęcie wody w Pagórkach eksploatowane jest przez Elbląskie Przedsiębiorstwo
Wodociągów i Kanalizacji Spółka z o.o., pozostałe ujęcia komunalne i sieć wodociągową
eksploatuje Zakład Gospodarki Wodno – Ściekowej w Tolkmicku.
B. Kanalizacja i oczyszczanie ścieków
Miasto Tolkmicko jest w całości skanalizowane, a ścieki odprowadzane są poprzez główną
przepompownię rurociągiem tłocznym do nowoczesnej oczyszczalni ścieków usytuowanej nad
Zalewem Wiślanym. Do oczyszczalni w Tolkmicku doprowadzane są również ścieki z Kadyn i
położonych na trasie rurociągu osiedli : Lipnik i Janówek.
Oczyszczalnia o przepustowości ponad 1500 m3/d pracuje w cyklu automatycznym,
kontrolowanym komputerowo. Praca oczyszczalni jest zadawalająca i spełnia wymagania
aktualnie obowiązujących przepisów unijnych.
Do oczyszczalni zrzucane są też znaczne ilości ścieków z zakładu przetwórstwa owocowo
- warzywnego. Ze względu na sezonowość pracy zakładu i nie skanalizowana większa część
gminy – występują duże różnice i ilości w stężeniu zanieczyszczeń, co negatywnie wpływa na
pracę oczyszczalni.
Niewielka oczyszczalnia ścieków o przepustowości poniżej 50 m3/d funkcjonuje przy
Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym w Kamionku Wielkim, zaś mini oczyszczalnia – przy
Szkole Podstawowej w Łęczu. Pozostałe ścieki wytwarzane w gminie gromadzone są w
szambach, z których około 500m3 dowożonych jest do oczyszczalni ścieków.
Eksploatacją oczyszczalni i kanalizacji zajmuje się Zakład Gospodarki Wodno - Ściekowej
w Tolkmicku.
Obecnie trwają intensywne prace budowlane na zadaniu: „kompleksowe uregulowanie gospodarki
ściekowej w Gminie Tolkmicko”. Ułożono kolektor ściekowy wraz z przyłączami we wsi
Pęklewo, trwają prace przy podłączaniu nieruchomości we wsi Suchacz.
C. Odprowadzanie wód opadowych
Odprowadzanie wód opadowych z terenu miasta następuje trzema układami kanalizacji
deszczowej, z których dwa są nowe. Zrzut wód opadowych do Zalewu Wiślanego bezpośrednio
lub do otwartych cieków wodnych.
Na obszarze terasy nadzalewowej istnieją dwa poldery (Tolkmicko i Kadyny),
zamknięte obwałowaniami, odwadnianie mechaniczne przez pompownie odprowadzające wodę
z sieci kanałów i rowów melioracyjnych do Zalewu Wiślanego.
Z pozostałych terenów gminy odpływ wód odbywa się naturalnie, poprzez cieki wodne do
wód Zalewu Wiślanego.
D. Usuwanie odpadów stałych
Odpady komunalne z obszaru całej gminy wywożone są przez koncesjonowaną firmę Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w Elblągu Spółka z o.o. i składowane na wysypiskach
zlokalizowanych poza granicami administracyjnych gminy Tolkmicko.
Znaczna część odpadów nie trafia na wysypisko, wywożone są one na wysypiska „dzikie”,
zlokalizowane często w lokalnych miejscach poboru piasku, na nieużytkach, a także w lesie.
E. Zasilanie w energię elektryczną
Teren gminy zasilany jest w energię elektryczną z rozbudowanej sieci średniego napięcia SN15kV, przyłączonej do GPZ 110/15kV Pogrodzie, zlokalizowanego w pobliżu wsi Nowinka. GPZ
zasilany jest przelotowo linią wysokiego napięcia WN-110kV wyprowadzoną z GPZ przy
Elektrociepłowni Elbląg do GPZ Braniewo. W Suchaczu zlokalizowany jest PZ Suchacz, zasilany
liniami SN-15kV, wyprowadzonymi z GPZ Pogrodzie i GPZ Elbląg. System ten gwarantuje
dostateczną pewność zasilania odbiorców z terenu miasta i gminy Tolkmicko.
Zasilanie poszczególnych odbiorców odbywa się liniami niskiego napięcia NN-0,4kV,
głównie napowietrznymi wyprowadzonymi ze stacji transformatorowych 15/0,4kV. Na terenie
miasta funkcjonuje dwanaście stacji transformatorowych, a na pozostałych terenach gminy blisko
60, z których znakomitą większość stanowią stacje napowietrzne ( słupowe ).
Stan sieci SN nie budzi większych zastrzeżeń, część linii NN wymaga modernizacji. Sieci
SN i NN na całym obszarze miasta i gminy pozostają w gestii Rejonu Energetycznego w Elblągu.
Stan zaopatrzenia w energię elektryczną należy uznać za korzystny, z możliwością dalszej
rozbudowy systemu.
F. Zaopatrzenie w gaz
W gminie i w mieście nie ma instalacji gazu sieciowego. Ludność jednak do celów
domowych dość powszechnie wykorzystuje gaz propan – butan dostarczany w butlach. Sieć
punktów wymiany butli na terenie gminy jest rozbudowana.
G. Ogrzewanie obiektów
Miasto Tolkmicko posiada scentralizowane źródło dostawy ciepła. Potrzeby grzewcze
zaspokajane są przez Spółkę „Bio – Energia”, której udziałowcem w 51% jest Gmina Tolkmicko.
Kotłownia miejska ekologiczna na bio – masę zlokalizowana przy ulicy Świętojańskiej obsługuje
dwa bloki wielorodzinne, Gimnazjum i niektóre budynki użyteczności publicznej.
- cztery lokalne kotłownie olejowe to : kotłownia obsługująca dwa bloki wielo – mieszkaniowe
przy ulicy Szpitalnej w Tolkmicku, kotłownia przy budynku Poczty Polskiej i kotłownia
obsługująca Dom Pomocy Społecznej w Tolkmicku, a także kotłownia przy Szkole Podstawowej
w Łęczu;
- lokalne kotłownie, w tym zakładowe, dostarczają ciepło do celów grzewczych, w zakładach
przetwórczych także do celów technologicznych, opalanych w przeważającej części węglem;
Budynki opalane węglem nie mają na ogół urządzeń odpylających i pochłaniających gazy.
H. Telekomunikacja
Na terenie miasta i gminy działa system telefonii przewodowej Telekomunikacji Polskiej
S.A. Poziom telefonizacji wyrażają : wskaźnik 16 aparatów na 100 mieszkańców miasta i 7
aparatów na 100 mieszkańców terenów wiejskich – są to wielkości odpowiadające średnim
krajowym dla tego typu miejscowości. Przeważający obszar gminy objęty jest też zasięgiem
działania telefonii komórkowej systemu CENTERTEL i ERA GSM.
2.9. Komunikacja
A. Kolej
Przez teren gminy, wzdłuż brzegu Zalewu Wiślanego przebiega jednotorowa linia
kolejowa Elbląg – Braniewo. Dla obsługi ruchu pasażerskiego na terenie gminy zlokalizowano
stację w Tolkmicku i przystanki osobowe. Kamionek Wielki, Nadbrzeże, Suchacz – Zamek,
Kadyny i Święty Kamień. Linia aktualnie nie obsługuje ruchu towarowego.
Znaczenie gospodarcze linii jest małe – poza dojazdami do pracy i do szkół, co przejmują
autobusy, obsługuje sezonowy ruch turystyczny i weekendowy. Stanowi ona jednak dużą atrakcję
turystyczno – krajoznawczą; przebieg jej jest niezwykle malowniczy i łączy atrakcyjne
miejscowości (Frombork, Kadyny, porty i plaże na Zalewem Wiślanym, lasy i jary Wysoczyzny
Elbląskiej). W zamierzeniach PKP kolej nadbrzeżna jest przewidziana do likwidacji (formalnie
nazywa się to zawieszeniem), co ma nastąpić nie dalej jak za dwa lata.
B. Drogi
Rolę głównej osi komunikacyjnej gminy spełnia droga wojewódzka nr 503 Elbląg –
Tolkmicko – Pogrodzie. Łącząc wartości transportowe – połączenie najważniejszych gospodarczo
terenów gminy – z wysokimi walorami krajobrazowo – estetycznymi ma istotne znaczenie dla
rozwoju gminy. Parametry drogi odpowiadają jej roli, nawierzchnia bitumiczna w stanie dobrym.
Szczególnej uwagi wymaga alejowe zadrzewienie przydrożne.
Uzupełnieniem drogi nr 503 jest droga powiatowa nr 204 Elbląg – Łęcze – Suchacz, nr 218
Łęcze – Pagórki – Ogrodniki, nr 226 Pogrodzie – Przybyłowo – Huta Żuławska, nr 227
Tolkmicko – Nowinka – Chojnowo – Pogrodzie i nr 228 Pogrodzie – Brzezina - Huta Żuławska
uzupełniają sieć połączeń komunikacyjnych w gminie. Parametry techniczne tych dróg w części
tylko są zadowalające, stan techniczny tylko w części można uznać za zadowalający, drogi nr 226
na odcinku Pogrodzie – Przybyłowo (gruntowa) i nr 212 też w części gruntowa wymagają
gruntowej przebudowy. Drogi gminne na nielicznych tylko odcinkach utwardzone,
w przeważającej części gruntowe, w złym i bardzo złym stanie technicznym.
Przez wschodnią część gminy przebiega droga wojewódzka nr 503 Elbląg – Pogrodzie –
Braniewo – granica państwa, o znaczeniu ponadregionalnym. Droga ta obsługuje tranzytowy ruch
towarowy i pasażerski do Obwodu Kaliningradzkiego (Rosja). Droga ta na całej swej długości
posiada nawierzchnię bitumiczną ciężką, przystosowaną do ruchu o dużym natężeniu. Ruch na
odcinku tej drogi przebiegającym przez wieś Pogrodzie stanowi uciążliwość i zagrożenie zarówno
dla uczestników ruchu, jak i dla mieszkańców wsi.
C. Komunikacja wodna
Port w Tolkmicku przystosowany do przyjmowania statków pasażerskich i towarowych w
żegludze zalewowej nie jest aktualnie dla tych celów wykorzystywany. Utrzymywana niegdyś
żegluga pasażerska na linii Tolkmicko – Krynica Morska od wielu lat jest zawieszona.
3. Środowisko przyrodnicze
3.1. Ukształtowanie powierzchni
Powierzchnia gminy Tolkmicko należy do trzech różnych pod względem morfogenetycznym
jednostek :
- Wysoczyzny Elbląskiej;
- Równiny nadzalewowej;
- Rozległego akwenu Zalewu Wiślanego.
W ukształtowaniu Wysoczyzny Elbląskiej, zajmującej ponad 90% lądowej części gminy
wyróżnia się dwie zasadnicze strefy geomorfologiczne :
- strefę wierzchowinową – wyraźnie górującą nad otaczającymi ją równinami, przeważnie
aluwialnymi obszarami, charakteryzującą się umiarkowanie zróżnicowaną rzeźbą, z
dominacją form falistej moreny dennej, o przewadze rolniczego wykorzystania
gruntów;
- strefę krawędziową – ze znaczną przewagą form erozyjnych, charakteryzującą się :
- dużymi deniwelacjami;
- silnym rozczłonkowaniem;
- licznymi rozcięciami erozyjnymi, wąwozami utworzonymi przez doliny cieków
wodnych;
- zalesieniem obejmującym niemal całą tę strefę.
U podnóża Wysoczyzny Elbląskiej utworzyła się równina nadzalewowa zbudowana
z mułów i utworów mułowo – torfowych oraz wyższa, erozyjna terasa kadyńska, zbudowana
z piasków i glin.
Zalew Wiślany to płytki zbiornik wodny, powstały po odcięciu od otwartego morza
Mierzeją Wiślaną, a następnie wypełnieniu powstałej zatoki materiałem naniesionym przez ujście
Wisły. Dno Zalewu Wiślanego schodzi łagodnie na niewielką głębokość 2,5 – 3,0 m, a tworzy je
gruba warstwa namułów, brzegi są w większości bagniste, a wody przybrzeżne porasta szeroki pas
roślinności nawodnej i zanurzonej.
Pozostałością po działalności sięgającego niegdyś do podnóża Wysoczyzny otwartego
morza przed odcięciem Zalewu Wiślanego jest wyraźnie zaznaczający się, od Elbląga sięgający
na północ do Kadyn, a następnie wyraźny znów między Tolkmickiem a Fromborkiem klif
litorynowy. Niestety na odcinku między Kamionkiem Wielkim a Pęklewem w znacznym stopniu
zniszczony poprzez eksploatację surowca dla licznych tu niegdyś cegielni.
Połączenie wszystkich tych form na niewielkim obszarze stworzyło, jak stwierdza
M. Przewoźniak w „Operacie ochrony litosfery”, sporządzonym w ramach prac nad planem
ochrony parku krajobrazowego – „ unikat przyrodniczy skali europejskiej”.
3.2. Szata roślinna
Głównym składnikiem szaty roślinnej gminy są lasy stanowiące połowę jej powierzchni
lądowej. Większa część tych lasów porasta strefą krawędziową Wysoczyzny Elbląskiej z gęstą
siecią głębokich rozcięć erozyjnych (wąwozów). Takie położenie wytworzyło warunki dla
powstania szerokiej gamy siedlisk leśnych oraz bogactwa flory, a także sprzyjało uchronieniu tych
lasów przed przekształceniem w tereny rolne oraz zachowaniu ich w znacznym stopniu
naturalności, z licznymi przestojami starych drzew.
Gatunkiem dominującym w drzewostanie jest buk, tworzący zespoły żyznej i kwaśniej
buczyny pomorskiej. Tu przebiega północno – wschodnia granica występowania buka w Polsce.
Liczny jest też dąb, w tym również kilkusetletnie okazy z dębem J. Bażyńskiego w Kadynach,
którego wiek określa się na około siedemset lat.
W środowiskach lasów występuje też wiele rzadkich roślin zielnych, jak na przykład
pióropusznik strusi, dla ochrony którego utworzony został w lasach leśnictwa Pogrodzie rezerwat
przyrody „ Pióropusznikowy Jar”.
Ciekawy, a z wielu względów cenny zespół roślinny przedstawia roślinność związanąz
brzegiem Zalewu Wiślanego. Tworzy go roślinność wodna, rozległe miejscami powierzchnie
szuwarów, zarówno trzcinowych jak innych, w tym oczeretów, a także położone na zapleczu
szuwarów ekstensywnie użytkowane łąki.
Dużą wartość przyrodniczą mają także dawne parki dworskie, w których zachowało się
wiele cennych okazów drzew oraz zadrzewienia przydrożne, aleje lipowe, jesionowe, kasztanowe,
niekiedy brzozowe i dębowe, a nawet obsadzone topolą włoską.
Istotnym składnikiem szaty roślinnej gminy jest roślinność obszarów rolniczych, której
bogactwo i urozmaicenie zależy od takich czynników jak :
- urozmaicona rzeźba terenów rolniczych: płaska terenów nadzalewowych, mocno
urzeźbiona niezalesionych fragmentów strefy krawędziowej i lekko pofalowana
terenów wierzchowinowych Wysoczyzny Elbląskiej;
- rozdrobnienie gruntów uprawnych, szczególnie na terenach przyzalewowych;
- różnorodność upraw :znaczny udział upraw ogrodniczych i sadów, szczególnie na
terenach przyzalewowych, rozmaite uprawy zbożowe, roślin przemysłowych,
pastewnych, łąk i pastwisk;
- występowanie śródpolnych zagłębień z roślinnością wodną lub bagienną, a także
zadrzewień na granicach pól i towarzyszących zabudowie.
Dla ochrony cennych zjawisk i okazów roślin powołano na obszarze Wysoczyzny
Elbląskiej, oprócz już wymienionego „ Pióropusznikowego Jaru”, jeszcze dwa inne rezerwaty
przyrody: „ Kadyński Las” i „ Buki Wysoczyzny Elbląskiej”, a blisko dwieście okazów starych
drzew z samego tego terenu gminy Tolkmicko uznano pomniki przyrody.
3.3. Wody powierzchniowe
Środowisko wodne na terenie gminy Tolkmicko tworzą :
- akwen Zalewu Wiślanego;
- rzeki i strumienie spływające z Wysoczyzny Elbląskiej;
- stawy rybne.
Zalew Wiślany jest zatoką Morza Bałtyckiego. Od wód Zatoki Gdańskiej oddziela go
Mierzeja Wiślana, z otwartym morzem łączy się przez Cieśninę Piławską – w rosyjskiej części
Zalewu. Wody Zalewu mają lekkie zasolenie, którego poziom zależy od wlewu wód morskich
przez Cieśninę Piławską. Na okres około trzech miesięcy zimowych Zalew Wiślany pokrywa lód,
którego grubość może przekraczać 50 cm. Latem temperatura wód Zalewu, zależna od
temperatury powietrza i nasłonecznienia może przekraczać 200 C. Szerokość Zalewu Wiślanego
na wysokości Tolkmicka wynosi 7 km. Jest to akwen płytki, średnia głębokość polskiej części
wynosi zaledwie 2,4 m, największa 4,4 m. Poziom wód Zalewu ulega jednak znacznym
wahaniom, które zależą od poziomu wód południowego Bałtyku, co powoduje napływ lub odpływ
wód z Zalewu oraz od wiatrów wiejących w rejonie Zalewu. Maksymalna amplituda tych wahań
na stacji pomiarowej w Nowym Batorowie, w południowej części Zalewu Wiślanego wyniosła
337 cm ( od 185 cm poniżej średniego poziomu wynoszącego tu – 4 cm ppm do 152 cm powyżej
poziomu średniego ). Silne wiatry wywołują powstawanie wysokiej, stromej fali – falowanie zaś
powoduje podnoszenie materiału dennego, który wędrując osadza się i wypłyca akweny portowe
oraz prowadzące do nich tory wodne. W wodzie utrzymuje się długo materia organiczna z osadów
dennych, co powoduje znaczne jej zmętnienie.
Dla żeglugi na Zalewie Wiślanym utrzymywane są oznakowane nawigacyjnie tory wodne i
porty, z tego na terenie gminy Tolkmicko trzy : w Tolkmicku, Suchaczu i Kamionku Wielkim.
Tylko port w Tolkmicku dostępny jest dla statków zalewowych, natomiast pozostałe – tylko dla
łodzi rybackich i małych jednostek sportowych. Wody Zalewu są terenem intensywnych
połowów, tak że widok wystawionych sieci ( żaków ) jest stałym elementem karjobrazu Zalewu.
Spływ zanieczyszczeń z rozmieszczonego wokół Zalewu przemysłu, ośrodków
wczasowych, osiedli mieszkaniowych, a także środków chemicznych stosowanych przez
rolnictwo powodował ciągłe pogarszanie się stanu sanitarnego wód Zalewu oraz wzrastającą jego
eutrofizację (częste „zakwity”). Jednak obecnie, dzięki uruchomieniu szeregu nowoczesnych
oczyszczalni ( między innymi w Tolkmicku ) oraz zmniejszeniu poziomu chemizacji produkcji
rolnej obserwujemy odwrócenie się sytuacji – wody Zalewu Wiślanego oczyszczają się
systematycznie i osiągnęły już stopień pozwalający na kolejne udostępnianie nadzalewowych
plaż i kąpielisk.
Rzeki i strumienie spływające z Wysoczyzny Elbląskiej w jej zboczach wyżłobiły sobie
głębokie wąwozy i w rejonie tym mają charakter rzek górskich, o spadkach przewyższających
niekiedy 2%. Na terasie nadzalewowej przepływ ich się uspokaja i znacznie zwalnia, w
końcowym odcinku biegu płyną wolno w obwałowaniach. Strome zbocza wąwozów i duży spadek
połączone z dużym udziałem utworów nieprzepuszczalnych w podłożu i brakiem urządzeń
retencji, a także retencjonujących wodę naturalnych zbiorników i mokradeł, powoduje silne
uzależnienie wielkości przepływu w tych rzekach od opadów atmosferycznych, a także
gwałtowność wezwań roztopowych. W sytuacji gwałtownych wezwań pojawiają się zagrożenia
powodziowe, powodujące duże straty.
Stan czystości wód spływających do Zalewu Wiślanego jest niezadowalający, na co
zasadniczy wpływ ma przekroczenie norm zawartości m. Coli (zanieczyszczenia fekaliowe) i
zawiesiny ogólnej (zmętnienie przez cząstki wypłukiwane na skutek szybkiego przepływu)
Dane charakterystyczne dla rzek spływających z Wysoczyzny Elbląskiej na terenie gminy
Tolkmicko zawiera tabela 9.
Tabela 8. Rzeki
przepływ w l/s
rzeka
długość w powierzchnia
km
dorzeczna w
km2
miejsce ujścia
średni
roczny
minimalny maksymalny
Stradanka
16,8
28,9
271
30
2.000
Tolkmicko
Grabianka
15,2
14,3
187
20
1.700
Kadyny
Olszanka
11,7
8,2
54
5
550
Kadyny
Suchacz
Kamienica
6,6
5,2
52
5
500
Suchacz
11,3
12,1
92
9
850
Kamionek
Wielki
Dane w tabeli z „Operatu hydrologicznego” sporządzonego w ramach planu ochrony Parku
Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej przez zespół pod kierunkiem W. Lange.
Stawy – jeden duży zespół na terenie obrębu Kadyn i mniejsze w Kamionku Wielkim,
wykorzystywane do hodowli szlachetnych gatunków ryb (karpie), ze względu na położenie (na
terasie nadzalewowej) i rozmiary nie odgrywają żadnej roli w regulacji przepływów wód w rzekach
spływających z Wysoczyzny.
3.4. Fauna
Świat zwierzęcy na omawianym terenie jest bogato reprezentowany, szczególnie przez
wiele gatunków ptaków, nawet tak rzadkich, jak orzeł bielik i rybołów. Ponadto występuje tu
wiele innych gatunków chronionych, znajduje się tu też jedyne silne stanowisko jelenia Sika w
Polsce. Najważniejsze dla ochrony zwierząt miejsca ich rozrodu i koncentracji podczas wędrówek
stanowią :
- kompleks leśny pomiędzy Tolkmickiem, Chojnowem i Świętym Kamieniem;
- kompleks leśny „Kadyński Las”, obejmujący doliny rzek: Grabianki, Olszanki i
Suchacza;
- kompleks leśny obejmujący dolinę rzeki Kamienicy;
- kompleks leśny od Majewa przez Rychnowy, Włóczyska do Krzyżewa, którego częścią
są lasy na wschód od Brzeziny z rezerwatem „ Pióropusznikowy Jar”;
- Zalew Wiślany –ostoja ptaków o randze europejskiej, z rezerwatem „Zatoka Elbląska”.
4. Środowisko kulturowe
Środowisko kulturowe tworzą ukształtowane na przestrzeni wieków :
- struktury organizacji terytorialnej;
- struktury osadnicze z wytworzoną siecią drogową;
- układy przestrzenne jednostek osadniczych;
- przestrzenna zabudowa i zagospodarowanie poszczególnych siedlisk;
- obiekty i budowle, założenia zieleni i uprawy, nadto związane z tym dziedzictwo kultury
duchowej.
„Środowisko kulturowe Wysoczyzny Elbląskiej ma unikatowe w skali kraju właściwości
i swoiste zasoby dziedzictwa kulturowego. Niezwykle atrakcyjne warunki naturalne tego
mikroregionu od tysięcy lat przyciągały kolejne ludy, które osiadając się tu wytwarzały kolejne
warstwy zasobów dziedzictwa kulturowego i sprawiły, ze powstała niezwykle złożona i zasobna w
treści kulturowe struktura środowiska” (z diagnozy przygotowanej w ramach planu ochrony Parku
Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej pod kierunkiem F. Pankau i M. Przewoźniaka).
Choć pierwsze ślady bytności człowieka na tym terenie pochodzą ze schyłkowego
paleolitu (obozowisko tak zwanych łowców reniferów na Górze Samolot w Tolkmicku z przełomu
IX i VIII tysiąclecia p.n.e.) i są udokumentowane wykopaliskami przez ciąg następnych epok
historycznych, trwałej zaznaczają się w okresie wczesnego średniowiecza, kiedy na terenach
zbliżonych do dzisiejszej gminy Tolkmicko Prusowie utworzyli zespół osadniczy Lanzania,
którego pozostałością są grodziska w Tolkmicku (Wały Tolkmita) i Łęczu (Święte Miejsce),
datowane na X-XIII wiek, cmentarzyska w Nowince i Chojnowie oraz ślady licznych osad.
Jednak dopiero Krzyżacy przez lokację nowych i relokację na prawie chełmińskim starych
osad stworzyli strukturę osadniczą, która stała się podstawową kanwą struktury środowiska
kulturowego w czasach nowożytnych. Po pokoju toruńskim (1466 rok), kiedy te ziemie stały się
częścią państwa polskiego wytworzyła się struktura, która przetrwała do pierwszego rozbioru
(1772 rok), ulegając tylko niewielkim ewolucjom – przemianom. Powstało wtedy Starostwo
Tolkmickie, obejmujące miasto Tolkmicko i parafię Pogrodzie. Kadyny stanowiły dobra
rycerskie, pozostałe wsie weszły do rozległej domeny miasta Elbląga.
Stąd w strukturze krajobrazu kulturowego Wysoczyzny Elbląskiej dominują elementy
średniowiecznych układów lokacyjnych wsi z XII i XIV wieku oraz późniejsze zróżnicowanie tej
struktury. Największe zmiany na terenie obecnie tworzącym gminę Tolkmicko miały miejsce,
gdy:
- na obszarze należącym do miasta Elbląga – Pęklewo, Suchacz, Nadbrzeże od XVIII wieku
zaczęły powstawać korzystające z lokalnych zasobów surowca liczne cegielnie z towarzyszącym
im specyficznym osadnictwem i siecią małych portów do wywozu ich wyrobów;
- na obszarach Wysoczyzny Elbląskiej pod koniec XIX wieku rozwinęły się funkcje letniskowe i
rekreacyjne : uzdrowiska, parki leśne, leśne restauracje i zajazdy, trasy krajoznawcze i punkty
widokowe, linia kolejowa wzdłuż brzegu Zalewu, porty i przystanie żeglugi pasażerskiej.
Choć właściwsze byłoby stwierdzenie, że największe zmiany – niestety negatywne i to we
wszystkich elementach struktury środowiska kulturowego nastąpiło po 1945 roku, tak na skutek
zniszczeń wojennych, jak przez „wymianę” ludności i działalność „ systemu”.
4.1. Charakterystyczne cechy środowiska kulturowego
A. Tolkmicko – miasto lokowane około 1300 roku, ośrodek starostwa niegrodowego :
układ urbanistyczny miasta lokacyjnego i starych przedmieść (objęty wpisem do
rejestru zabytków);
zabytki kultury materialnej – zabudowa i ulice;
skala miasta i zabudowy;
indywidualne cechy zabudowy działek i budynków;
układ dawnej „ wolnizny” z historycznym układem dróg;
grodzisko „ Wały Tolkmita”, stanowiska archeologiczne;
związki funkcjonalne z Zalewem Wiślanym;
posiada tendencje rozwojowe z funkcją turystyczną i zapleczem sypialnianym dla
pobliskiego Elbląga.
B. Nowinka – wieś kmieca :
wydzielenie niwy siedliskowej;
układ przestrzenny wsi i siedlisk;
skala wsi i zabudowy;
cmentarzysko wczesnośredniowieczne;
historyczny układ dróg;
nie posiada tendencji rozwojowych ze względu na nieatrakcyjne położenie.
C. Chojnowo – wieś kmieca :
podział na niwy : siedliskową, rolne i leśne;
układ zabudowy niwy siedliskowej;
zabytki kultury materialnej;
-
stanowiska archeologiczne;
D. Pogrodzie – duża wieś kmieca :
wydzielenie niwy siedliskowej;
układ zabudowy niwy siedliskowej;
cmentarz choleryczny;
nie posiada tendencji rozwojowych ze względu na nieatrakcyjne położenie,
ewentualny rozwój uzależniony jest od uruchomienia drogi szybkiego ruchu tzw.
„ Berlinki”.
E. Brzezina
układ przestrzenny wsi i siedlisk;
skala wsi zabudowy;
F.
-
Przybyłowo – osada leśna:
układ przestrzenny wsi siedlisk;
G. Kadyny – wieś rezydencjonalna, ośrodek dóbr rycerskich:
układ ruralistyczny ( objęty wpisem do rejestru zabytków );
zespół zieleni;
skala i indywidualne cechy rozplanowania : zespołu pałacowego, zabudowy wsi i
działek;
indywidualne cechy architektury;
układ pól z historycznym układem dróg;
funkcja – stadnina koni, produkcja ceramiczna;
„ rezydencjonalny” charakter;
wieś rozwijająca się pod względem infrastruktury turystycznej, ma ograniczoną
możliwość rozwoju funkcji mieszkaniowej ze względu na ograniczenia
konserwatorskie.
H. Lipnik ( Kikoły ) – majątek dworski dóbr kadyńskich:
układ przestrzenny;
skala zabudowy;
układ pól z historycznym układem dróg;
I.
-
Ostrogóra – folwark dóbr kadyńskich :
skala zabudowy;
układ pól ( charakter polny śródleśnej);
nie posiada tendencji rozwojowych – tereny typowo rolne.
J.
-
Pagórki – majątek dworski dóbr kadyńskich :
tradycyjny układ zabudowy;
-
K. Łęcze – duża wieś kmieca :
podział na niwy : siedliskową, rolne i leśne;
układ przestrzenny zabudowy niwy siedliskowej;
indywidualne cechy zabudowy i zagospodarowania siedlisk;
grodzisko „ Święte Miejsce”, stanowiska archeologiczne;
wieś rozwojowa z racji bezpośredniego sąsiedztwa z miastem Elbląg, intensywnie
rozwijające się budownictwo zagrodowe z racji atrakcyjnego położenia
geograficznego.
L.
-
Suchacz, Pęklewo :
tradycja zagospodarowania turystycznego;
przemysłowa funkcja terenów trasy nadzalewowej, związki z Zalewem;
luźne rozplanowanie zabudowy wsi;
wieś zwiększająca intensywnie funkcje mieszkaniowe i turystyczne, posiada
znaczną ilość wytyczonych działek budowlanych;
miejscowość malowniczo położona na krawędzi Wysoczyzny Elbląskiej
bezpośrednio nad Zalewem Wiślanym.
M. Bogdaniec :
układ przestrzenny zabudowy;
N. Nadbrzeże, Połoniny :
układ przestrzenny (wpisany do rejestru zabytków);
układ zieleni;
związki funkcjonalne z Zalewem;
wieś posiadająca przyszłościowo zalety do rozwoju budownictwa pensjonatowo –
mieszkalnego.
O. Kamionek Wielki :
luźna zabudowa;
wieś położona w pasie nadzalewowym, intensywnie rozwijająca się funkcja mieszkalno –
sypialniana dla pobliskiego Elbląga.
4.2. Obiekty i tereny objęte ochroną prawną
1. Obiekty i tereny chronione na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 października 1991
roku o ochronie przyrody (Dz. U. nr 114, poz. 492 z 1991 roku):
a) rezerwaty przyrody :
- „Buki Wysoczyzny Elbląskiej” utworzony na mocy zarządzenia Ministra Leśnictwa i
Przemysłu Drzewnego z dnia 12 grudnia 1961 roku dla ochrony fragmentu buczyny
pomorskiej oraz zespołu grądu śnieżnego i wilgotnego na terenie leśnictwa Górki, w
sąsiedztwie majątku Ostrogóra ( M.P. nr 2, poz. 8 z 1961 roku );
- „Pióropusznikowy Jar” utworzony na mocy zarządzenia Ministra Leśnictwa i
Przemysłu Drzewnego z dnia 28 lipca 1962 roku dla ochrony stanowiska
pióropusznika strusiowego na terenie leśnictwa Pogrodzie, na granicy gmin
Tolkmicko, Milejewo, Młynary ( M.P. nr 70, poz.327 z 1962 roku );
- „Kadyński Las” utworzony na mocy zarządzenia Ministra Leśnictwa i Przemysłu
Drzewnego z dnia 27 października 1972 roku dla ochrony starodrzewu bukowego na
terenie leśnictwa Kadyny, w sąsiedztwie zespołu pałacowego w Kadynach (M.P. nr 53,
poz. 283 z 1972 roku );
- „Zatoka Elbląska” utworzony na mocy zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska,
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 9 października 1991 roku dla ochrony miejsc
lęgowych i ostoi ptactwa wodnego na obszarze tak zwanej Zatoki Elbląskiej, w
południowej części Zalewu Wiślanego ( M.P. nr 36, poz. 273 z 1991 roku);
b) Park Krajobrazowy „Wysoczyzny Elbląskiej” utworzony na mocy uchwały nr VI/51/85
Wojewódzkiej Rady Narodowej w Elblągu z dnia 26 kwietnia 1985 roku dla ochrony
wysokich wartości przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych na terenie gmin:
Tolkmicko, Milejewo, Elbląg i miasta Elbląga (Dz. Urz. Województwa elbląskiego nr 10 z
1998 roku). Ustalenia ochronne planu przedstawiono w następnym rozdziale;
c) Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 ustanowiony rozporządzeniem Ministra
Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. (Dz. U. z 2004r. Nr 229, poz. 2313);
d) pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej zarejestrowane z terenu gminy Tolkmicko
zawiera załącznik nr 1.
2. Obszary objęte ochroną na podstawie przepisów ustawy z dnia 3 lutego 1995 roku o
ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. nr 16, poz. 78 z 1995 roku) stanowią wszystkie, w
rozumieniu ustawy (art. 2), grunty rolne i leśne.
4.A. Wizja przyszłości
Tworzenie wizji przyszłości stanowi pierwszy etap prac strategicznych – pomaga myśleć
pozytywnie i zjednoczyć zróżnicowane grupy społeczne wokół
wspólnego celu, jakim jest rozwój gminy.
Wizja przyszłości:
jest – wewnętrznie spójnym – obrazem pragnień i dążeń mieszkańców (nie zawiera elementów
sprzecznych)
jest bliska marzeniom o przyszłości ale jednocześnie nie oddala się od
najważniejszych faktów geograficznych i społecznych miasta
służyć może jako punkt wyjścia do istotnych zobowiązań podmiotów
uczestniczących w Zespole Opracowującym Strategię.
Wizja rozwoju gminy określamy opis jej pożarnego stanu w przyszłości. Jest to obraz tego, co
chcielibyśmy, aby zostało stworzone lub, aby się zdarzyło, i czego realizacja wymaga zazwyczaj
dłuższego czasu.
Wypracowana wizja zrównoważonego rozwoju miasta i gminy Tolkmicko oznacza, więc
przyszły stan gminy, funkcjonuje według zasad gwarancyjnych jej trwały i zrównoważony rozwój.
Wypracowana przez Zespół Opracowujący Strategię wizja jest przełożeniem idei
ekorozwoju na obraz funkcjonowania gminy w przyszłości. Gwarantuje ona obraz gminy
zintegrowanej wewnętrznie i zewnętrznie, a także poszanowaniem
zasobów środowiska przez społeczności lokalna.
Ma ona wiele wspólnego z marzeniem, nie jest jednak całkowicie oderwana od
rzeczywistości – w dalszej części Strategii jej zapisy zostały przełożone na język działań
operacyjnych. Wizja nie jest, więc rejestrem zadań do wykonania,
a jedynie określeniem przyszłego stanu gminy, którego osiągnięcie jest warunkowe wykonaniem
wielu działań szczegółowych.
Przy opracowaniu wizji uwzględniono następujące tematy:
środowisko naturalne
jakie w przyszłości ma być środowisko przyrodnicze w gminie, jakie
obiekty i obszary trzeba będzie chronić, a jakie zasoby zachować?
infrastruktura
jaka infrastruktura podniesie jakość życia mieszkańców, jaka
infrastruktura będzie chronić zasoby przyrodnicze, a jaka im zagrażać?
rozwój gospodarczy
jaki kierunek w przyszłości ma dominować w gminie – Turystyka?
Usługi? Przemysł? – a może kierunek wielofunkcyjnego rozwoju?
społeczność gminy
jakie są tendencje demograficzne w gminie, ile w przeszłości będzie
potrzeba zasobów, aby zaspokoić potrzeby przyszłej liczby
mieszkańców?
jakość życia
czy stan zdrowia mieszkańców się poprawi, jaka powinna być służba
zdrowia, aby spełnić oczekiwania ludności, jakie wartości będą w
przyszłości istotne dla mieszkańców, czy
spełnią się marzenia o bezpiecznym i dostatnim życiu?
ład przestrzenny
jaka w przyszłości ma być struktura użytkowania terenów na cele
osadnictwa przemysłowe, turystyczne, rolnicze?
władze lokalne
czy należ poprawić strukturę zarządzania Urzędem i jednostkami
organizacyjnymi gminy?
JAK OPISAĆ MOŻNA IDEALNY STAN MIASTA I GMINY W ROKU 2015?
1. Odbudowa i modernizacja portów nad Zalewem Wiślanym (Tolkmicko, Kadyny, Pęklewo,
Suchacz, Nadbrzeże, Kamionek Wielki).
2. Zachowanie zabytkowego charakteru układu ruralistycznego wsi Kadyny, Łęcze i miasta
Tolkmicka.
3. Zwiększenie liczby ludności stale zamieszkałej o około 1000 osób.
4. Zachowanie i wykorzystane walory przyrodnicze – czyste wody pełne ryb, lasy pełne
zwierząt: wykorzystanie położenia geograficznego, potencjału mieszkańców do
zrównoważonego rozwoju gminy. Zagospodarowanie plaż nad Zalewem Wiślanym.
5. Zachowany rolniczy i rybacki charakter gminy i rejonu – ziemia bogata w produkty rolne,
hodowla na wysokim poziomie, rozwinięte przetwórstwo płodów rolnych, Zalew Wiślany
w pełni zarybiony.
6. Przywrócony turystyczno – wypoczynkowy charakter gminy. Rozwinięta baza turystyczna
i agroturystyczna w oparciu o wody Zalewu Wiślanego i Park Krajobrazowy Wysoczyzny
Elbląskiej oraz baza wypoczynkowa z hotelami, restauracjami, odbudowanym
kompleksem zabytków w Kadynach, zagospodarowane plaże nad Zalewem Wiślanym,
służące mieszkańcom i turystom krajowym i zagranicznym.
7. Wykorzystanie przygranicznego położenia gminy i największego nad Zalewem Wiślanym
Portu do handlu z Rosją.
8. Podwyższona stopa życiowa mieszkańców dzięki nowym miejscom pracy, dobrej opiece
zdrowotnej i oświacie z dobrze wyposażonymi szkołami wszystkich szczebli.
9. Atrakcyjne formy spędzania wolnego czasu dzięki budowie i odbudowie infrastruktury –
kina, teatru amfiteatru, kawiarni, bazy turystycznej, basenu kąpielowego krytego, ścieżek
pieszych, dydaktycznych, komunalnych i rowerowych.
10. Tolkmicko centrum kulturalnym w regionie dzięki Festiwalowi Zalewu Wiślanego,
plenerom międzynarodowym i imprezach o zasięgu ponadgminnym.
11. Dobra jakość połączeń drogowych i komunikacji zbiorowej Gminy z Gdańskiem,
Elblągiem i Olsztynem drogi lokalne między wsiami – o dobrej nawierzchni, przejezdne
drogi polne.
12. Pełna infrastruktura techniczna: wodociągi z dobrą jakością wody pitnej, kanalizacja,
dobry stan dróg chodników, telefonizacja. Wysoka estetyka gospodarstw na wsi; czyste,
zadbane ulice z chodnikami; schludne podwórza osiedlowe, remont kamieniczek w
mieście. Właściwe zabezpieczenia energetyczne.
13. Tolkmicko gmina otwarta, współpracującą z otoczeniem i innymi samorządami; gminą
dobrze i mądrze zarządzaną.
Kontynuacją wprowadzenia wizji rozwoju zrównoważonego gminy jest określenie jej celu
nadrzędnego - określającego w sposób hasłowy istotę wizji. Wyraża ona podstawowa ideę
przyszłego rozwoju gminy i określa stan, jaki mamy. Szansę pod warunkiem podjęcia działań
zapisanych w strategii- osiągnięcia.
Celem tym jest:
Zrównoważony rozwój miasta i gminy Tolkmicko
Zrównoważony rozwój to rozwój społeczno- gospodarczy zharmonizowany ze
środowiskiem, czyli w którym granicą podejmowanych działań jest trwałość zasobów środowiska.
4.B. Cele główne strategii
Cele główne strategii odpowiadają na pytanie, jaki rozwój, jakie kierunki działań
zapewniają gminie realizację celu nadrzędnego? Przyjmujemy, że cele główne- w odróżnieniu od
celu nadrzędnego – osiągamy w całości, a za ich realizację ponosimy pełnię odpowiedzialności.
Cel nadrzędny jest stopniem jego osiągalności i zakresem odpowiedzialności za jego realizację.
Cel główny odpowiada więc na pytanie:, jaki rozwój zapewnia gminie realizację jej celu
nadrzędnego? Przy budowie strategii, odpowiedź na to pytanie sformułować możemy następująco:
Cel nadrzędny
Cele główne
Sfera ekonomiczna
Zachowanie i
odnowienie
zasobów
środowiska
naturalnego
Sfera gospodarcza
Rozwój
gospodarczy –
zapewnienie miejsc
pracy
Sfera społeczna
Poprawa jakości
życia
mieszkańców
gminy
Sfera przestrzenna
Uzyskanie
nowoczesnej
infrastruktury
przestrzennej i
technicznej gminy
5. Uwarunkowania rozwojowe Miasta i Gminy Tolkmicko.
W trakcie prac nad strategią określono uwarunkowania rozwojowe gminy, czyli zarówno
czynniki sprzyjające jak i ograniczenia. W szczególności uwzględniono informacje wynikające z
przeprowadzonych w trakcie warsztatów analiz:
analiza SWOT – silnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń rozwoju gminy,
analiza ustaleń Raportu o stanie miasta i gminy, wykonanego w ramach prac nad strategią,
ustaleń planu operacyjnego,
ustalenie problemów rozwoju gminy,
Trafne zidentyfikowanie czynników sprzyjających i ograniczeń pozwala na określenie
realistycznych celów strategicznych. Zasada planu operacyjnego decyduje o jego jakości i
celowości.
5.1. Czynniki sprzyjające rozwojowi
Czynniki sprzyjające rozwojowi to elementy, na których należy oprzeć rozwój gminy, to
takie uwarunkowania, które umożliwiają koncepcje rozwojowe.
Zalicza się do nich:
silne strony gminy (z analizy SWOT),
szanse pojawiające się w jej otoczeniu teraz i potencjalne w przyszłości (z analizy SWOT),
5.2. Ograniczenia rozwoju
Ograniczenia rozwoju to takie uwarunkowania, które stanowią lub mogą stanowić istotne
utrudnienie w procesie rozwoju gminy.
Zalicza się do nich:
słabe strony gminy (z analizy SWOT),
zagrożenia pojawiające się w jej otoczeniu obecnie i potencjalnie w przyszłości (z analizy
SWOT),
5.3 Prezentacja przeprowadzonych analiz szczegółowych
Problemy to czynniki, które:
odzwierciedlające stan obecnie istniejący, a nie dotyczący przyszłości,
mające charakter negatywny dla rozwoju,
mające istotny wpływ na ekorozwój.
Uczestnicy warsztatów korzystając z własnych obserwacji i raportu o stanie gminy
identyfikowali problem w czterech sferach:
ekologicznej,
gospodarczej,
społecznej,
przestrzennej i instytucjonalnej.
Sfera ekologiczna – ochrona środowiska, infrastruktura techniczna gminy:
- Brak właściwej gospodarki odpadami
- Niewystarczająca czystość miasta i gminy
- Brak sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w części gminy
- Brak dobrej jakości wody w niektórych wsiach
- Niedokończona inwestycja kanalizacji gminy
- Brak finansów na inwestycje
- Brak dobrych dróg powiatowych
- Brak dobrych dojazdowych dróg gminnych
- Brak centrali cyfrowych
Sfera gospodarcza:
- Brak środków finansowych na inwestycje
- Zadłużenie zakładów i jednostek gminy
- Wysokie bezrobocie
- Brak możliwości poprawy swoich warunków ekologicznych
- Niedochodowe rolnictwo
- Stagnacja przetwórstwa rolno – spożywczego
- Brak infrastruktury turystycznej
- Brak nowych miejsc pracy
- Brak możliwości przekwalifikowania rolników
- Mało atrakcji turystycznych przy istnieniu ich dużych walorów
- Niskie nakłady na mienie komunalne – szczególnie budynki mieszkalne
- Brak dopływu środków finansowych z zewnątrz
- Upadek zakładów pracy
- Mała zaradność i aktywność zawodowa mieszkańców
- Brak perspektyw pracy dla wykształconej młodzieży
Sfera społeczna:
- Niedostateczna opieka zdrowia
- Niedostateczna opieka społeczna
- Brak środków na opiekę społeczną
- Alkoholizm i narkomania
- Zobojętnienie społeczeństwa
- Zaniedbania cywilizacyjne i edukacyjne
- Starzenie się społeczeństwa
- Migracja młodzieży do dużych miast i za granicę
- Brak świadomości odnośnie sposobów organizowania się
- Niska świadomość społeczna
- Mała aktywność społeczna mieszkańców gminy
- Stagnacja budownictwa mieszkaniowego
- Brak budownictwa socjalnego ( komunalnego)
- Brak rozrywek kulturalnych dla młodzieży wiejskiej
- Braki inicjatyw w życiu kulturalnym gminy
Sfera przestrzenna i instytucjonalna:
- Brak planu zagospodarowania przestrzennego dla miasta i gminy
- Niska estetyka miast i wsi
- Zadbania w estetyce budynków komunalnych
- Słaba komunikacja społeczna
- Trudności w porozumieniu się – władza – samorząd – społeczeństwo
- Brak zachęt ze strony władz do tworzenia nowych miejsc pracy (np. obniżki w podatkach lub
zwolnienie w pierwszych latach funkcjonowania)
6. Analiza SWOT.
Analiza słabych i mocnych stron, szans i zagrożeń.
Analiza strategiczna opierająca się na kombinacji mocnych i słabych stron gminy,
dotyczących teraźniejszości na tle szans i zagrożeń pojawiających się w otoczeniu gminy w
przyszłości jest określona jako metoda SWOT. Dla Miasta i Gminy Tolkmicko przeprowadzono
szczegółową analizę SWOT, rozpatrując przyjęte wcześniej cztery sfery: ekologiczna,
gospodarcza, społeczna, przestrzenna.
Analiza SWOT. Sfera ekologiczna
WEWNĘTRZNE
MOCNE STRONY
Wysokie walory przyrodnicze
Występowanie rzadkich
gatunków flory i fauny
Czyste środowisko
Wyjątkowy Park Krajobrazowy
Szlak Kopernikowski
SŁABE STRONY
Brak pełnego wykorzystania
walorów przyrodniczych
Brak pełnego wykorzystania
wód Zalewu Wiślanego
Niska świadomość ekologiczna
mieszkańców
Brak zagospodarowania
Szlaki turystyczne, ścieżki rowerowe i
edukacyjne
Produkcja zdrowej żywności
Niskie użycie środków
chemicznych w rolnictwie
Świadomość wykorzystania
odnawialnych źródeł energii
Zlikwidowane najbardziej
uciążliwe kotłownie lokalne
Brak przemysłu szkodliwego
dla środowiska
Oczyszczalnia ścieków
mechaniczno-biologiczna
Wzrastająca świadomość
ekologiczna dzieci i młodzieży
Kontynuacja budowy kanalizacji
sanitarnej w gminie
odpadów
Niewystarczająca sieć
wodociągowego – kanalizacja
Wypalanie traw i słomy
zbożowej
Brak niezbędnej infrastruktury
do zorganizowanej rekreacji i
wypoczynku
Brak dostatecznej promocji
ciekawostek przyrodniczych,
ZEWNĘTRZNE
MOŻLIWOŚCI
Zmiana polityki państwa na
zdecydowanie proekologiczną
Wykorzystanie środków unijnych
na ekologię
Wprowadzenie systemu
,,zielonych szkół’’
Wykorzystanie bio – masy, słomy,
wikliny i innych
odnawialnych surowców
energetycznych
Gazyfikacja gminy
Utworzenie mechanizmów
ekonomicznych w działaniu
ekologicznym
Zalesianie nieużytków
ZAGROŻENIA
Niedostateczne nastawienie państwa na
ekologię w zakresie:
finansowym i edukacyjnym
Brak mechanizmów wspierania
działań ekologicznych (słaby i
biedny fundusz wojewódzki)
Brak przepływu środków
miedzy bogatymi a biednymi
Funduszami wojewódzkimi
Analiza SWOT. Sfera gospodarcza.
WEWNĘTRZNE
MOCNE STRONY
Tania siła robocza
Duży zasób siły roboczej
Baza surowca produkcji rolnej
Produkcja zdrowej żywności
Produkt lokalny –warzywa i owoce
Nadwyżka produkcji rolnej
Istnienie bazy produkcyjnej
Posiadanie walorów przyrodniczych
Atrakcyjne turystyczne tereny
nad Zalewem Wiślanym
Istniejąca baza gospodarstw
agroturystycznych
Las jako źródło surowca
(drewno, runo leśne, surowiec
energetyczny)
Posiadanie zabytków
architektonicznych Wolne
tereny pod zabudowę
Uzbrojone tereny do prowadzenia
działalności gospodarczej i rekreacyjnej
Wykształcona młodzież
Współpraca partnerska z
Mielenhausen i Ahlbeck w Niemczech
SŁABE STRONY
Brak zbytu płodów rolnych
Niedostateczna baza hotelowa i
gastronomicznej
Niezagospodarowane walory krajobrazu
Niska świadomość części
miejscowej społeczności
Mała zaradność mieszkańców
Brak promocji walorów przyrodniczych
gminy
Słabe przyciąganie inwestorów
Zadłużenie gminy
Brak przemysłu i zakładów produkcyjnych
Likwidacja zakładów produkcyjnych
Brak przedsiębiorstw zatrudniających dużą
ilość osób
Niewykorzystane możliwości
agroturystyczne
Mała ilość kwater agroturystycznych
Słaba sytuacja ekonomiczna
mieszkańców gminy
Brak środków finansowych
ZEWNĘTRZNE
MOŻLIWOŚCI
Położenie przygraniczne,
możliwość nawiązania
kontaktów gospodarczych i
turystycznych z Rosją
Położenie nadzalewowe
Regionalny Program Rozwoju
Zmiana polityki państwa
Zwiększenie lesistości wg
standardów Unii Europejskiej
ZAGROŻENIA
Brak stabilnej polityki państwa
Brak środków finansowych
państwa, brak preferencyjnych
kredytów i dotacji
Brak tanich kredytów na rozwój
bazy agroturystycznej
Brak możliwości zbytu płodów
rolnych
Nieopłacalność produkcji rolnej
Krótki okres wegetacji roślin
Niskie średnie temperatury
powietrza
Krótki sezon turystyczny
Brak inwestorów
Analiza SWOT. Sfera społeczna.
WEWNĘTRZNE
MOCNE STRONY
Wysoki poziom bezpieczeństwa
Zachowanie tradycyjnych
wartości
Dobra baza do rozwoju
sportu
Wolne uzbrojone tereny pod
budownictwo
Duży potencjał taniej siły
roboczej
SŁABE STRONY
Zaniedbania cywilizacyjne i
edukacyjne
Niedofinansowana oświata
Brak środków na rozwój kultury
Brak perspektyw dla młodzieży
Migracja młodzieży
Starzenie się społeczeństwa
Alkoholizm i narkomania
Brak aktywnych form
przeciwdziałania bezrobociu
Duży procent ludzi żyjących
poniżej minimum socjalnego
Niedostateczna opieka
społeczna
Brak budownictwa
mieszkaniowego i socjalnego
Niski stopień zaradności
mieszkańców w kierunku
poprawy własnej sytuacji
7. Analiza celów strategii
Ważnym etapem budowania strategii jest określenie szczegółowych celów rozwoju gminy.
Trzecim poziomem celów strategii, po nadrzędnym i głównych, są cele szczegółowe, stanowiące
już konkretne punkty docelowe. Wymienione cele są następującymi po sobie krokami budowy
strategii, układającymi się w logiczny związek.
Cele szczegółowe to zadania, które gmina chce w pełni osiągnąć w zaplanowanym okresie
i w ten sposób zrealizować cele główne i zbliżyć się do realizacji celu nadrzędnego.
CEL NADRZĘDNY
CELE GŁÓWNE
Sfera ekologiczna
Zachowanie
odnowienie
zasobów
środowiska
naturalnego
Sfera gospodarcza
Rozwój
gospodarczy –
zapewnia miejsce
pracy
Sfera społeczna
Poprawa jakości
życia
mieszkańców
gminy
Sfera przestrzenna
Uzyskanie
nowoczesnej
infrastruktury i
technicznej gminy
7.1. Określenie celów szczegółowych strategii.
Przy wyborze celów kierowano się zasadami rozwoju zrównoważonego we wszystkich
obszarach działania gminy przy założeniu, że:
realizacja potrzeb społeczności odbywać się będzie naruszenia równowagi ekologicznej;
korzystanie z walorów przyrodniczych powinno zapewnić ich utrzymanie
w nienaruszonym stanie;
przetwarzanie wszelkich zasobów w odpady i zanieczyszczenia powinno
odbywać się w odtwarzalnym systemie;
gmina powinna dążyć do stworzenia takiego potencjału własnych
zasobów, który umożliwi samowystarczalność i rozwijanie własnymi siłami bez ciągłego liczenia
na pomoc z zewnątrz. Gmina powinna więc dążyć do rozwoju
wielofunkcyjnego – tylko wówczas stworzy stabilne podstawy swojego
funkcjonowania.
Ustalenie celów szczegółowych nastąpiło po przeprowadzeniu następujących elementów i analiz:
Charakterystyce stanu gminy,
Wizji przyszłości gminy,
Analizie SWOT.
Sfera ekologiczna
Cel główny: Zachowanie i odnowienie zasobów środowiska naturalnego
Cele szczegółowe :
I. Ochrona powierzchni ziemi przed zanieczyszczeniem i degradacją
Zadanie
Termin realizacji
1
rozpoczęcie zakończeni
e
2
3
1. Realizacja zadania
„ kompleksowe
uregulowanie gospodarki
ściekowej w gminie”.
2. Edukacja społeczności na
temat recyklingu.
3. Likwidacja dzikich wysypisk
odpadów.
3.1. Inwentaryzacja i
uprzątnięcie dzikich
wysypisk.
3.2. Porządkowanie szlaków
turystycznych, rzek,
potoków, otoczenia
obiektów publicznych,
sprzątanie lasów.
4. Rekultywacja wysypiska
śmieci w Nowince
5. Opracowanie i wdrożenie
planu gospodarowania
odpadami.
6. Opracowanie i wdrożenie
programu ochrony środowiska
7. Zakładanie plantacji trzciny na
terenach nadzalewowych
2005
Odpowiedzialność Źródła
finansowania
2008
4
5
Gmina
Środki
gminne,
pomocowe
UE dotacje
celowe
2005
praca ciągła Gmina, Dyrektorzy
szkół
praca ciągła
Gmina
Środki własne
2005
praca ciągła
Gmina
Środki własne
2005
praca ciągła
Nadleśnictwo,
WZMiUW,
Dyrektorzy
zakładów,
jednostek
Środki własne
2005
2005
2008
2005
2005
Środki własne
zakładów i
jednostek
Gmina
Gmina
2005
2006
Środki
gminne
2005
Gmina
Środki
gminne
Prywatni
właściciele i
przedsiębiorcy
Środki
gminne
praca ciągła
Środki własne
II. Poprawa jakości wód i uregulowania stosunków wodnych
Zadanie
Termin realizacji
1
e
2
3
1. Realizacja kompleksowego
systemu gospodarki wodno –
ściekowej.
2005
2008
Odpowiedzialnoś
ć
Źródła
finansowani
a
4
5
Gmina
Środki
własne,
pomocowe
UE, dotacje
1.1. Utworzenie systemu
dowozu ścieków z szamb.
a.
Rozbudowa
systemu
kanalizacji
sanitarnej.
1.3. Budowa oczyszczalni
przyzagrodowych i
osiedlowych.
2. Likwidacja zanieczyszczeń
wód Zalewu Wiślanego,
potoków i rzek w granicach
administracyjnych gminy.
2.1. Podczyszczanie wód
kanalizacji deszczowej
(separatory).
2.2. Likwidacja zrzutów
kanalizacji.
3. Przeprowadzenie
inwentaryzacji wód
powierzchniowych
3.1. Monitoring stanu wód.
3.2. Ograniczenie spływu
powierzchniowego z pól.
4. Przebudowa i rozbudowa
stacji uzdatniania wody w
Tolkmicku.
5. Modernizacja stacji
uzdatniania wody w
Pagórkach.
6. Budowa wodociągów
wiejskich w gminie
Tolkmicko.
6.1. Budowa sieci
wodociągowej z
przyłączami dla wsi
Brzeziny.
6.2. Budowa sieci
wodociągowej dla wsi
Chojnowo i Przybyłowo.
7. Sprawny system melioracji
w gminie Tolkmicko.
2005
2006
ZGWŚ
2005
2008
Gmina
2005
2015
Gmina, prywatni
właściciele
2005
2010
Gmina, WZMiUW
2006
2008
Gmina
2005
2008
Gmina
2006
2006
Gmina
2005
praca ciągła
2005
2010
Gmina, Stacja
Graniczna,
SANEPID
Gmina
2005
2006
Gmina
2005
2010
EPWiK
2005
2015
Gmina
2005
2006
Gmina
2005
2015
Gmina
2005
praca ciągła
WZMiUW,
prywatni
właściciele
nieruchomości
celowe
Środki
własne,
dotacje
Środki
własne,
pomocowe
UE, dotacje
Środki
gminne,
dotacje,
środki
prywatne
Środki
własne,
dotacje
Środki
własne,
dotacje
Środki
własne,
dotacje
Środki
własne
Środki
własne
Środki
własne,
dotacje
Środki
własne,
pomocowe
UE, dotacje
celowe
Środki
własne,
pomocowe
UE
Budżet
gminy, środki
pomocowe
UE
Budżet
gminy, środki
pomocowe
UE
Budżet
gminy, środki
pomocowe
UE
Środki
własne i
pomocowe
UE
III. Ochrona przed zanieczyszczeniem powietrza
Zadanie
Termin realizacji
Odpowiedzialność
Źródła
finansowa
nia
rozpoczęcie
zakończeni
e
2
3
4
5
1. Ograniczenie emisji
gazów, pyłów, spalin.
2005
Praca ciągła
1.1. Zmiana systemu
ogrzewania w
kotłowniach z
węglowego na paliwa
przyjazne środowisku.
b.
Wykorzystanie
odnawialnych
źródeł energii
w tym budowa
elektrowni
wiatrowych i
wodnych.
2.
Gazyfikacja gminy.
2005
Praca ciągła
2005
2015
Gmina,
przedsiębiorcy,
prywatni
właściciele
Gmina,
przedsiębiorcy,
prywatni
właściciele
Środki
własne,
pomocowe
UE,
dotacje
Środki
własne,
pomocowe
UE,
dotacje
1
3.
Zakładanie plantacji
wikliny.
Przedsiębiorcy
2008
2012
2005
praca ciągła
Gmina, prywatni
przedsiębiorcy
Prywatni
właściciele
nieruchomości
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
dotacje
celowe
IV. Podniesienie poziomu wiedzy ekologicznej
Zadanie
Termin realizacji
Odpowiedzialność
Źródła
finansow
ania
rozpoczęcie
zakończenie
2
3
4
5
1. Opracowanie i realizacja
gminnego programu edukacji
ekologicznej.
1.1. Utworzenie Centrum
Edukacji Ekologicznej
w Kadynach .
2006
2007
Gmina
Środki
własne
2007
2007
Zarząd Parku
Krajobrazowego,
Gmina ,szkoły
1.2. Współpraca władz
gminy ze szkołami,
organizacjami
pozarządowymi w
dziedzinie edukacji
ekologicznej.
1.3. Utworzenie ścieżek
dydaktycznych wspólnie z
Nadleśnictwem.
1.4. Wprowadzenie do
kalendarza gminy imprez
ekologicznych
2. Zalesienie nieużytków rolnych i
gruntów nie wykorzystanych
rolniczo
2005
1
praca ciągła
Gmina
Środki
własne,
dotacje
celowe
Środki
własne
2005
2010
2005
praca ciągła
2005
praca ciągła
Gmina,
Nadleśnictwo,
szkoły
Gmina, MGOK,
szkoły
Prywatni
właściciele
nieruchomości
Środki
własne,
pomocow
e UE
Środki
własne
Środki
własne,
pomocow
e UE
V. Wykorzystanie obszaru nad Zalewem Wiślanym i Parku Krajobrazowego
Zadanie
Termin realizacji
Odpowiedzialność
Źródła
finansowania
rozpoczęcie zakończenie
1
2
3
4
5
1. Zagospodarowanie turystyczne
Parku Krajobrazowego
Wysoczyzny Elbląskiej i terenów
nad Zalewem Wiślanym ( plaże );
2. Badanie hydrotechniczne
wody w rejonie Połonin pod
kątem występowania wód
leczniczych.
3. Promowanie produktów
ekologicznych znad Zalewu
Wiślanego
4. Wykonanie systemu ścieżek
rowerowych i konnych.
2005
2015
Środki własne,
pomocowe
UE, dotacje
2006
2007
Gmina, Park
Krajobrazowy,
prywatni
przedsiębiorcy
Prywatni
przedsiębiorcy
Środki własne,
pomocowe UE
2005
praca ciągła
Rolnicy,
przedsiębiorcy
Środki własne,
pomocowe UE
2005
2015
2006
2007
5.
Wydanie folderów
promującego walory Parku
Krajobrazowego i
Wysoczyzny Elbląskiej i
gminy Tolkmicko.
Gmina,
Środki własne,
przedsiębiorcy, Park
pomocowe
Krajobrazowy
UE, dotacje
Park Krajobrazowy, Środki własne,
Gmina
dotacje
Sfera gospodarcza
Cel główny: Rozwój gospodarczy
I. Rozwinięcie produkcji
spożywczego
Zadanie
rolnej, rybołówstwa, przetwórstwa rolno -
Termin realizacji
Odpowiedzialność
e
1
Źródła
finansowania
2
3
4
5
1. Poprawa efektywności
rolnictwa w gminie.
2. Specjalizacja produkcji rolnej
2005
Praca ciągła
rolnicy
2005
Praca ciągła
rolnicy
3. Utworzenie grup producenckich
i zrzeszeń producentów
4.Budowa infrastruktury
nowoczesnego rolnictwa
5. Uruchomienie przetwórstwa
ryb, żywności ekologicznej,
warzyw i owoców
6. Ułatwiony dostęp do kredytów
7. Stworzenie systemu zachęt
ekonomicznych dla podmiotów
gospodarczych
8. Zarybianie wód Zalewu
Wiślanego
2005
2008
rolnicy, producenci
Środki własne,
dotacje
Środki własne,
pomocowe UE
dotacje
Środki własne
2005
2015
Gmina, rolnicy
2005
2015
Przedsiębiorcy
2005
2005
praca ciągła
praca ciągła
Banki
Gmina, banki
2005
praca ciągła
9. Budowa chłodni, suszarni,
przechowalni owoców i warzyw
2005
2015
Środki własne,
pomocowe UE
Środki własne,
pomocowe UE
Środki własne
Środki własne
Prywatni
Środki własne,
przedsiębiorcy,
dotacje UE
Komunalny Związek
Prywatni
Środki własne,
przedsiębiorcy
dotacje UE
II. Rozwój usług, rękodzieła i rzemiosła
Zadanie
Termin realizacji
Odpowiedzialność
Źródła
finansowani
a
1
2
3
4
5
1. Rozwój rękodzieła i
rzemiosła
2. Rozwój usług i drobnej
wytwórczości
3. Budowa i rozbudowa
infrastruktury turystycznej:
bazy hotelowej,
gastronomicznej i
rekreacyjnej
4. Utworzenie świetlicy
rzemiosł artystycznych w
Pogrodziu
5. Utworzenie Muzeum Ziemi
Tolkmickiej
2005
Praca ciągła
2005
Praca ciągła
2005
2015
Prywatni
przedsiębiorcy
Prywatni
przedsiębiorcy
Prywatni
przedsiębiorcy
2006
2007
Gmina, Rada
sołecka
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
2005
2010
Gmina, MGOK
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
III. Agroturystyka i turystyka
Zadanie
Termin realizacji
rozpoczęcie
1
1. Poprawa estetyki miasta,
wsi i gospodarstw
2. Pomoc w tworzeniu
gospodarstw
agroturystycznych
3. Rozwój usług
turystycznych w gminie
4. Budowa hoteli, moteli i
pensjonatów
5. Budowa pól biwakowych i
namiotowych
6. Stworzenie miejsc
rekreacji (plaże) nad
Zalewem Wiślanym
7. Tworzenie tras konnych i
rowerowych na
Wysoczyźnie Elbląskiej
8. Eko - weekend w gminie
Tolkmicko
9. Zagospodarowanie
turystyczne lasu w
Kadynach
10. Zagospodarowanie
nabrzeża portu w
Tolkmicku
11. Odbudowa portów nad
Zalewem Wiślanym
12. Budowa kąpieliska
miejskiego w Tolkmicku
13. Budowa torów
saneczkowych, zjazdów
narciarskich i kolejek
liniowych w gminie
Tolkmicko
14. Budowa amfiteatru w
Tolkmicku
.
Odpowiedzialność
zakończenie
Źródła
finansowani
a
2
3
4
5
2005
Zadanie ciągłe
2005
Zadanie ciągłe
Gmina, prywatni
właściciele
Gmina, rolnicy
2005
Zadanie ciągłe
2005
2015
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
2005
2015
2005
2007
2005
2015
2005
2007
2005
2008
2005
2010
Urząd Morski,
Gmina
2005
2010
2008
2015
Urząd Morski,
Gmina
Gmina
2007
2015
2010
2015
Prywatni
przedsiębiorcy
Prywatni
przedsiębiorcy
Prywatni
przedsiębiorcy
Gmina, Urząd
Morski,
przedsiębiorcy
Przedsiębiorcy,
Nadleśnictwo, Park
Krajobrazowy
Gmina,
przedsiębiorcy
Nadleśnictwo
Elbląg
Prywatni
przedsiębiorcy
MGOK
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
IV. Wspieranie i inicjowanie rozwoju gminy
Zadanie
1
1. Poszukiwanie
inwestorów
strategicznych
1.1. Opracowanie
systemu zachęt dla
inwestorów
1.2. Przygotowanie
terenów pod
inwestycje
produkcyjno –
usługowe i
turystyczne
1.3. Program promocji
gminy
1.3.1. Informacja o
posiadanych
zasobach i
możliwościach
zagospodarowa
nia
1.3.2. Opracowania
folderów dla
inwestorów
1.4. Wypromowanie
imprez
Termin realizacji
Odpowiedzialność
Źródła
finansowania
rozpoczęcie
zakończenie
2
3
4
5
2005
Praca ciągła
Gmina
Środki własne
2005
2006
Gmina
Środki własne
2005
2007
Gmina
2005
2005
2006
Gmina
Środki
własne,
dotacje,
pomocowe
UE
Środki własne
Środki własne
2005
2008
Gmina
2005
2006
Gmina
2005
praca ciągła
Gmina
2005
praca ciągła
Gmina
Środki
własne,
dotacje
Środki własne
Środki własne
Środki własne
2005
2006
Gmina
charakterystyczny
ch w gminie
2. Aktywizacja
gospodarcza gminy
2.1. Stworzenie
systemu zachęt
ekonomicznych
dla podmiotów
gospodarczych
2.2. Program
wspierania
nowych
podmiotów
gospodarczych
2.3. Przygotowanie
pełnej
infrastruktury
technicznej gminy
2.4. Wzbogacenie i
uporządkowanie
infrastruktury
rekreacyjnej i
turystycznej
2.5. Wspieranie
rozwoju usług
turystycznych i
agroturystycznych
2.6. Organizacja
atrakcyjnych
imprez,
wykreowanie
charakterystycznej
imprezy
2.7. Promowanie
działalności
związanej z
wytwarzaniem
pamiątek
2.8. Szkolenia
dotyczące
możliwości
pozyskania
środków
pomocowych i
innych funduszy
2.9. Działania na rzecz
uaktywnienia
bezrobotnych
3. Dobre zarządzanie
gminą
3.1. Nowe formy
organizacji i
2005
praca ciągła
Gmina
Środki własne
2005
praca ciągła
Gmina
Środki własne
Środki
własne,
pomocowe
UE
2005
praca ciągła
Gmina
2005
praca ciągła
Gmina
2005
praca ciągła
Gmina
2005
praca ciągła
Gmina
2005
praca ciągła
Gmina
2005
2005
praca ciągła
praca ciągła
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
dotacje
Gmina
Gmina
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
2005
praca ciągła
Gmina
2005
praca ciągła
Gmina
Środki
własne,
pomocowe
UE
2005
praca ciągła
Gmina
Środki własne
Środki własne
Środki własne
Środki własne
obsługi
mieszkańców i
inwestorów przez
Urząd i jednostki
organizacyjne
gminy
3.2. Utworzenie
systemu
informacji o
gminie oraz
usprawnienie
współpracy z
otoczeniem
3.3. Poprawa
wyposażenia i
warunków pracy w
Urzędzie i
jednostkach
organizacyjnych
gminy
3.4. Ustawiczne
podnoszenie
kwalifikacji
pracowników
samorządowych i
radnych
Środki własne
V. Wykorzystanie nadzalewowego i przygranicznego położenia gminy
Zadanie
Termin realizacji
rozpoczęcie
1
1. Rozwój usług
turystycznych w
oparciu o wody Zalewu
Wiślanego
2. Aktywizacja produkcji i
handlu na potrzeby
wymiany
przygranicznej
3. Budowa przyczółka do
przeprawy promowej
4. Utworzenie przejścia
granicznego w porcie
Tolkmicko
Odpowiedzialność
zakończenie
Źródła
finansowani
a
2
3
4
5
2005
Praca ciągła
Przedsiębiorcy,
właściciele
jednostek
pływających
Środki
własne,
pomocowe
UE
2005
Praca ciągła
Rolnicy,
przedsiębiorcy
2006
2008
Urząd Morski
2006
2008
Gmina, Zarząd Portu
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
dotacje,
pomocowe
UE
Sfera społeczna
Cel główny: Poprawa jakości życia mieszkańców gminy
I. Podniesienie poziomu wykształcenia społeczności
Zadanie
Termin realizacji
Odpowiedzialność
1
1. Nowoczesny system
edukacji w gminie
1.1. Tworzenie nowoczesnego
systemu oświaty w gminie
1.1.1. Reorganizacja sieci
szkół
1.1.2. Podniesienie standardu
bazy szkolnej
1.1.3. Ciągłe doskonalenie
kadry
1.2. Umożliwienie dostępu
młodzieży do szkolnictwa
średniego i wyższego
1.3. Koordynacja i
pozyskiwanie
zewnętrznych funduszy na
realizację zadań
edukacyjnych
1.4. Utworzenie i wdrożenie
programu edukacji
pozaszkolnej – szkolenia i
kursy
1.5. Prowadzenie edukacji
dorosłych
2. Wysoki poziom
świadomości ekologicznej
2.1. Edukacja dzieci, młodzieży i
dorosłych
2.2. Opracowanie i realizacja
programu edukacji
ekologicznej
Źródła
finansowani
a
2
3
4
5
2005
Praca ciągła
2005
Praca ciągła
2005
2008
Gmina, Dyrektorzy
szkół
Gmina, Dyrektorzy
szkół
Gmina
2005
praca ciągła
Gmina
2005
praca ciągła
2005
praca ciągła
Dyrektorzy szkół,
Gmina
Przewoźnicy
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne
2005
praca ciągła
Dyrektorzy szkół,
Gmina
2005
praca ciągła
Dyrektorzy szkół,
organizacje
pozarządowe
2005
praca ciągła
2005
praca ciągła
Organizacje
pozarządowe
Dyrektorzy szkół
2005
praca ciągła
Dyrektorzy szkół
2006
2007
Gmina, Dyrektorzy
szkół
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
dotacje
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
2.3. Porządkowanie szlaków
turystycznych, brzegów
Zalewu Wiślanego,
otoczenia obiektów
publicznych
2.4. Utworzenie ścieżek
przyrodniczo –
dydaktycznych
2.5. Program szkoleń z zakresu
ochrony środowiska
2005
praca ciągła
Dyrektorzy szkół i
zakładów,
Nadleśnictwo,
Urząd Morski
własne,
pomocowe
UE
2005
2010
Park Krajobrazowy,
Nadleśnictwo
2005
praca ciągła
Dyrektorzy szkół,
Nadleśnictwo, Park
Krajobrazowy
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne
Środki
własne
Środki
własne
Środki
własne
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
II. Sprawny system ochrony zdrowia i bezpieczeństwa socjalnego
Zadanie
Termin realizacji
Odpowiedzialność
1
1. Zapewnienie właściwej
opieki zdrowotnej
1.1. Pełna opieka
ambulatoryjna
1.2. Pełna opieka
stomatologiczna
1.3. Utworzenie gabinetu
rodzinnego
1.4. Dostęp do leczenia
specjalistycznego
1.5. Propagowanie zdrowego
Źródła
finansowani
a
2
3
4
5
2005
Praca ciągła
NZOZ Tol-Vita
Kasa
Chorych
2005
Praca ciągła
NZOZ Tol-Vita
2005
Praca ciągła
NZOZ Tol-Vita
2006
2008
Dyrektor NZOZ
2005
praca ciągła
Dyrektor NZOZ
2005
praca ciągła
NZOZ Tol-Vita
Kasa
Chorych
Kasa
Chorych
Środki
własne
stylu życia wśród
mieszkańców
1.6. Rozwinięcie diagnostyki
medycznej
1.7. Zapewnienie profilaktyki
zdrowotnej
2. Rozwinięcie systemu
opieki społecznej
2.1. Dostosowanie działań
Ośrodka Pomocy
Społecznej do oczekiwań
mieszkańców
2.2. Stworzenie bazy i
wdrożenie programu zajęć
dla osób
niepełnosprawnych
3. Likwidacja patologii
społecznych
3.1. Zmiana mentalności
mieszkańców w zakresie
niskiej zaradności, postaw
roszczeniowych, negacji
przemian i pokoleniowych
przyzwyczajeń do
udzielania pomocy
3.2. Wypracowanie metod
zwalczania i
minimalizowania skutków
patologii
3.3. Rozwinięcie systemu
profilaktyki społecznej
3.4. Opieka nad rodzinami
patologicznymi
2005
praca ciągła
NZOZ Tol-Vita
2005
praca ciągła
NZOZ Tol-Vita
2005
praca ciągła
MGOPS
2005
praca ciągła
MGOPS
2005
2007
MGOPS
Kasa
Chorych
Środki
własne
Środki
własne
Środki
własne
praca ciągła
Komisariat Policji,
Gmina
MGOPS
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
2006
2007
MGOPS
Środki
własne,
pomocowe
UE
2005
praca ciągła
MGOPS
2005
praca ciągła
2005
2005
praca ciągła
MGOPS
Środki
własne
Środki
własne
Środki
własnne
Środki
własne
Środki
własne
III. Podniesienie świadomości społeczeństwa
Zadanie
Termin realizacji
Odpowiedzialność
1
1. Organizacja kursów,
szkoleń, prelekcji,
pogadanek
2. Aktywizacja środowisk
lokalnych do czynnego
udziału w życiu gminy
2.1. Utworzenie i wdrożenie
programu zajęć
pozalekcyjnych w
szkołach
2.2. Aktywizacja działań grup
społecznych
2.3. Inicjowanie działań
prowadzących do
powstania organizacji
pozarządowych
2.4. Utworzenie funduszu
wspierania inicjatyw
obywatelskich
2.5. Wspieranie statutowych
działań organizacji
pozarządowych
2.6. Kontraktowanie usług w
organizacjach
pozarządowych
Źródła
finansowania
2
3
4
5
2006
Praca ciągła
Dyrektorzy szkół,
MGOPS, MGOK
Środki własne,
dotacje
2005
Praca ciągła
Gmina, Dyrektorzy Środki własne
szkół, Sołtysi, Radni
2005
Praca ciągła
Gmina, Dyrektorzy
szkół
Środki własne,
dotacje
2005
Praca ciągła
Gmina, MGOK
Środki własne
2005
Praca ciągła
Gmina, MGOK
Środki własne
2007
2010
Gmina
Środki własne,
dotacje
2005
praca ciągła
Gmina
Środki własne
2005
praca ciągła
Gmina
Środki własne
IV. Bogata oferta turystyczna, kulturalna i sportowa z zachowaniem lokalnych
tradycji
Zadanie
Termin realizacji
Odpowiedzialność
1
1. Rozwój i promocja
turystyki w rejonie Zalewu
Wiślanego
1.1. Odtworzenie i
kultywowanie
miejscowych tradycji
1.2. Wykreowanie
charakterystycznej
imprezy turystycznej
Źródła
finansowani
a
2
3
4
5
2005
Praca ciągła
Gmina, MGOK,
przedsiębiorcy
2006
Praca ciągła
Gmina, MGOK,
przedsiębiorcy
Środki
własne,
pomocowe
UE
2006
Praca ciągła
MGOK
Środki
własne,
pomocowe
UE
1.3. Współdziałanie z
masmediami w zakresie
promowania sposobów
atrakcyjnego spędzenia
czasu wolnego
1.4. Utworzenie filii punktu
„IT” w Kadynach
2005
1.5. Utworzenie plaż i
kąpielisk nad Zalewem
Wiślanym
1.6. Zwiększenie ilości
gospodarstw
agroturystycznych
1.7. Modernizacja terenów
rekreacyjnych w mieście i
gminie
2. Zarządzanie wydarzeniami
sportowo – kulturalnymi
2.1. Aktywizacja instytucji
kultury i sportu, włączenie
ich do organizowania
zajęć dzieci, młodzieży i
rodzin, turystów
2.2. Organizacja atrakcyjnych
imprez
2.3. Budowa i modernizacja
boisk sportowych w
gminie
2.3.1. Modernizacja obiektów
sportowych będących w
administracji Klubu Sportowego
„Tolkmicko” w Tolkmicku
3. Budowa punktów
obserwacyjnych na
Wysoczyźnie Elbląskiej
4. Odbudowa „ drogi
krzyżowej leśnej ” na
trasie Łęcze - Kadyny
2005
Praca ciągła
Gmina, MGOK
Środki
własne,
pomocowe
UE
2007
2008
Gmina, MGOK
Środki
własne
2006
2005
praca ciągła
Gmina,
przedsiębiorcy,
Urząd Morski
Rolnicy
2005
2008
Gmina
2005
praca ciągła
2005
praca ciągła
MGOK, organizacje
pozarządowe
Instytucje Kultury i
Sportu
2005
praca ciągła
2006
2010
2005
2010
2007
2010
2010
2015
Środki
własne,
pomocowe
UE, dotacje
Środki
własne,
pomocowe
UE, dotacje
Środki
własne,
pomocowe
UE
MGOK, organizacje
pozarządowe
Gmina
Środki
własne,
pomocowe
UE
Stowarzyszenie
Klub Sportowy
„Tolkmicko”,
Gmina
Park Krajobrazowy,
przedsiębiorcy
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Nadleśnictwo
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
V. Zabezpieczenie zróżnicowanych potrzeb mieszkaniowych
Zadanie
Termin realizacji
Odpowiedzialność
1
1. Wspieranie rozwoju
budownictwa
mieszkaniowego
1.1. Przygotowanie terenów
pod budownictwo
mieszkaniowe i
rekreacyjne
1.2. Podniesienie jakości
mieszkań komunalnych
1.3. Utworzenie
mechanizmów wspierania
budownictwa
1.4. Prywatyzacja zasobów
mieszkalnych
komunalnych w gminie
1.5. Budowa mieszkań
socjalnych
.
Źródła
finansowan
ia
2
3
4
5
2005
Praca ciągła
Gmina, prywatni
przedsiębiorcy
2006
Praca ciągła
Gmina, prywatni
przedsiębiorcy
Środki
własne,
pomocowe
UE
2005
Praca ciągła
2005
Praca ciągła
ZGKiM, Zarządcy
nieruchomości
Gmina
2005
2015
Gmina
2008
2015
Gmina
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne,
pomocowe
UE
Środki
własne
Środki
własne
Środki
własne,
pomocowe
UE, dotacje
Sfera przestrzenna
Cel główny: Uzyskanie nowoczesnej infrastruktury przestrzennej i technicznej
gminy
I. Uzyskanie ładu w przestrzeni
Termin realizacji
Zadanie
1
Odpowiedzialność
Źródła
finansowania
2
3
4
5
1. Opracowanie planu
zagospodarowania
przestrzennego dla miasta
Tolkmicka i jednostek
osadniczych gminy
2. Poprawa estetyki gminy w
tym miasta, osiedli i
zagród
2.1. Likwidacja szpecących
obiektów gospodarczych i
ogrodzeń
2.2. Wyremontowanie
obiektów zabytkowych i
zasobów mieszkaniowych
w mieście i gminie
2.3. Opracowanie i wdrożenie
programu porządkowania
wsi (elewacja, chodniki,
zieleń, oświetlenie) – plan
odnowy wsi
2.4. Uaktywnienie
mieszkańców w kierunku
poprawy estetyki obejść,
mieszkań i otoczenia –
organizowanie
konkursów,
2.5. Utworzenie funduszu
małych grantów na
poprawę estetyki miasta,
osiedli i wsi
3. Przygotowanie terenów
pod różną zabudowę
4. Rozwój systemu terenów
zielonych
2005
2006
Gmina
Budżet gminy,
środki od
Wojewody
2005
praca ciągła
Gmina, ZGKiM,
Środki gminne
prywatni właściciele
i prywatne
2005
praca ciągła
Gmina, ZGKiM,
Środki gminne
i prywatne
2005
praca ciągła
Gmina, ZGKiM,
Środki gminne
i prywatne
2005
2006
Gmina
Środki gminne
2005
praca ciągła
Gmina
Środki własne
2005
2007
Gmina
Środki własne
2005
2015
Gmina
Środki własne
2005
2010
Gmina, prywatni
właściciele
4.1. Opracowanie programu
rozwoju systemu terenów
2005
2007
Gmina
Środki gminne
i prywatne,
dotacje
Środki własne
zielonych
4.2. Zalesienia i zadrzewienia
nieużytków i gruntów
małoprzydatnych
2005
praca ciągła Prywatni właściciele Środki własne
nieruchomości
II. Uzyskanie pełnej infrastruktury technicznej gminy
Zadanie
Termin realizacji
Odpowiedzialność
Źródła
finansowania
rozpoczęcie
zakończenie
1
2
3
4
5
1. Budowa i
modernizacja dróg
gminnych,
powiatowych i
wojewódzkich na
terenie gminy oraz
ulic i chodników
2. Poprawa systemu
komunikacji w
gminie
2005
2015
Gmina, Powiat,
Województwo
Środki gminne,
powiatowe,
wojewódzkie,
dotacje UE
2005
2010
Gmina, prywatni
przedsiębiorcy
2005
2010
Gmina
2005
2008
Gmina
Środki gminne,
przedsiębiorcó
w,
dotacje
środki gminne,
dotacje UE i
inne celowe
środki gminne,
dotacje UE i
inne celowe
2005
2005
Gmina
3. Wodociągowanie
wsi, modernizacja
wodociągów i stacji
uzdatniania wody
4. Realizacja
kompleksowego
uregulowania
gospodarki
ściekowej w gminie
5. System
zagospodarowania i
utylizacji odpadów
stałych – plan
gospodarki
odpadami
6. Telefonizacja
środki własne
2005
2005
2015
2015
2008
2012
2005
2015
prywatni
przedsiębiorcy
Gmina
Gmina, prywatni
przedsiębiorcy
Gmina
7. Odpowiednie
oświetlenie ulic w
mieście i we wsiach
8. Gazyfikacja
9. Remonty kapitalne
świetlic w gminie
10. Remonty szkół
podstawowych w
gminie
2005
2015
Gmina
2010
2012
Gmina
2005
2010
Gmina
2005
2015
Gmina
2006
2010
Gmina
środki własne
środki własne ,
dotacje UE
środki własne ,
dotacje UE
środki własne,
dotacje
środki własne i
dotacje UE
środki własne,
pomocowe UE,
inne celowe
środki własne,
dotacje
środki własne ,
dotacje
środki własne ,
11. Rozbudowa MGOK
w Tolkmicku
12. Budowa wiat
przystankowych w
gminie
13. Budowa parkingów i
dróg osiedlowych
14. Rozbudowa Szkoły
Podstawowej z
przeznaczeniem na
Gimnazjum w
Tolkmicku (w tym
budowa krytej
pływalni)
15. Budowa obwodnicy
drogi dla wsi
Pogrodzie
dotacje UE,
inne celowe
dotacje
2010
2015
Zarząd Dróg
Wojewódzkich
środki
Wojewody,
pomocowe UE
8. System Zarządzania Strategią
Opracowanie Strategii Rozwoju Gminy Tolkmicko, zakończone podjęciem Uchwały Rady
Miejskiej o przyjęciu dokumentu Strategii i przystąpieniu do jej realizacji, stawia przed władzami
gminy konieczność:
Określenie sposobów jej realizacji,
Obserwacji realizacji celów i zadań,
Aktualizacji strategii.
Określenie systemu zarządzania Strategią jest bardzo ważne, decyduje on bowiem o tym, czy
dynamika procesu realizacji Strategii będzie rosnąć czy słabnąć.
8.1. Określenie sposobów realizacji Strategii
Jakie zadania stoją przed władzami gminy w zakresie ustalenia sposobów
realizacji Strategii ?
Zanim rozpocznie się wdrażanie strategii należy: dokonać wyboru zadań najważniejszych
w poszczególnych sferach strategii, biorąc za podstawę:
- analizę możliwości finansowych gminy,
- możliwości uzyskania środków zewnętrznych,
- analizy wyników prowadzonego ciągle monitoringu.
W fazie wdrażania elementów strategii należy opracować szczegółowe plany operacyjne
(przygotowanie konkretnych projektów i programów, harmonogramów, szczegółowych planów
finansowania). Należy rozstrzygnąć, czy realizację strategii przejmą dotychczasowe struktury
organizacyjne jednostek gminy, czy ze względu na stopień złożoności zadań, należy
zaproponować nowe struktury, a może każdorazowo zlecać opracowanie wniosków
wyspecjalizowanym służbom?
Celowym wydaje się utworzenie nowych struktur, ale ta decyzja należy do władz
wykonawczych – Burmistrza Tolkmicka.
8.2. Obserwacja realizacji celów i zadań
Ważne, aby niezależnie od wyboru nowej czy starej struktury, wskazać zespół
i koordynatora realizacji strategii. Zespół ten musi posiadać wystarczająco silną pozycję
kompetencyjną, aby móc wprowadzić w życie strategię. Określone w strategii zadania muszą
znaleźć konkretnych i odpowiedzialnych adresatów.
Należy też podjąć współpracę z samorządem powiatowym, wojewódzkim, administracją rządową
i innymi instytucjami.
Należy rozstrzygnąć, w jaki sposób będą podejmowane decyzje w Radzie Miejskiej:
- czy uchwalany co roku budżet miasta stanowi finansowy obraz realizacji zadań wynikających ze
strategii,
- czy Wieloletnie Plany Inwestycyjne zawierają zadania zawarte w strategii i precyzyjnie określają
dochody i wydatki.
Należy prowadzić stały monitoring realizacji Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy
Tolkmicko jako narzędzie oceny stopnia jej realizacji. Monitoring obejmuje systematyczną
obserwację i ocenianie skuteczności strategii oraz warunków zewnętrznych i wewnętrznych,
w tym zwłaszcza specjalnie dobranych elementów i aspektów.
Służyć powinien on do:
- rozpoznania, jak postępuje rozwój społeczno – gospodarczy i przestrzenny gminy,
- ustalenia sytuacji, wymagającej podjęcia decyzji o korekcie strategii,
- oceny stopnia realizacji poszczególnych celów strategicznych.
8.3. Aktualizacja strategii
Proces monitorowania strategii zrównoważonego rozwoju Gminy Tolkmicko pozwoli na
jakościowe zmiany w mieście - w tym stopień społecznej satysfakcji z realizacji celów
wyznaczonych przez strategię.
Proponuje się zastosowanie następującego trybu postępowania:
- dwa razy w roku Burmistrz Tolkmicka będzie składał Radzie Miejskiej sprawozdanie
z postępów w realizacji Strategii
- raz w roku Burmistrz Tolkmicka będzie przedstawiał propozycje aktualizacji Strategii
- dwa razy w roku powinien być dokonywany –w ramach monitoringu strategii – przegląd celów i
zadań oraz postępów i trudności w realizacji Strategii przez grupę osób, która tworzyła
Strategię.
W procesie wdrażania strategii, poza procesem planowania operacyjnego należy:
- prowadzić działalność informacyjną, poprzez informowanie społeczeństwa o planowanych
zadaniach w poszczególnych latach
- koordynować i organizować działania dla wzmacniania stopnia zaangażowania uczestników
procesu w przygotowaniu i wdrożeniu konkretnych projektów i programów.
Ze względu na długookresowy charakter planowania strategii należy uwzględnić system jej
aktualizacji. Częste zmiany prawne i organizacyjne powodują konieczność dostosowania się
do priorytetów w zakresie uzyskiwania zewnętrznych środków finansowych.

dokument do pobrania

Transkrypt

Podobne dokumenty

SLRT Volkswagen Transporter T4

GCBA Jelcz 422

Fora dyskusyjne Fora dyskusyjne Nazwa grupy: I program

biuletyn informacyjny - Salezjanie Tolkmicko

TKR-750/850/751/851 VHF/UHF Przemiennik

Analiza matematyczna - 2. Ciągłość funkcji i jej zastosowania