Organizacje rachunkowości w Polsce reguluje ustaw o

Organizacje rachunkowości w Polsce reguluje ustaw o rachunkowości ( prawo bilansowe) po
nowelizacji z 9,11,2000 Dz. U. 113 poz. 1186
Ustawa określa obowiązek prowadzenia rachunkowości przez podmioty : spółki prawa
handlowego ( S.A., Z.O.O , komandytowa itd. ) przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie,
banki, firmy ubezpieczeniowe, jednostki budżetowe, gospodarstwa rolne, osoby fizyczne
prowadzące działalność gospodarczą , fundacje, stowarzyszenia, związki zawodowe,
wspólnoty mieszkaniowe itp. Zakres instytucji non – profit
Rachunkowość prowadzona jest w jednostkach gospodarczych wyodrębnionych majątkowo,
kapitałowo organizacyjnie i prawnie.
Funkcjonowanie jednostek gospodarczych regulują różne ustawy i akty prawne – określając
prawa i obowiązki firm np.:
- ustawa – prawo działalności gospodarczej
- ustawa – o podatku dochodowym od osób prawnych i fizycznych
o kodeks spółek handlowych
o prawo pracy
- ustawa – o rachunkowości
- ustawa – o ubezpieczeniach społecznych
- ustawa – o podatku VAT
zadania rachunkowości:
1. wycena i ewidencja stanów i zmian składników majątku i kapitału firmy
2. pomiar , ewidencja i rozliczanie kosztów i przychodów firmy
3. obliczanie wyniku finansowego i rentowności firmy
4. przygotowywanie informacji do podejmowania decyzji przez zarząd i innych
decydentów
5. Rozliczanie należności i zobowiązań z kontrahentami, pracownikami, bankami,
urzędem skarbowym, ZUS, i innymi instytucjami
6. kalkulacja kosztów jednostkowych
7. sporządzanie sprawozdań finansowych dla odbiorców wewnętrznych i
zewnętrznych ( zarząd firmy, banki, inwestorzy, US )
Rachunkowość jest to system informacyjny obejmujący procesy pomiaru, dokumentacji,
ewidencję księgową, przetwarzanie informacji według potrzeb oraz sporządzania sprawozdań
finansowych
Rachunkowość obejmuje działy:
1. księgowość – zajmuje się pomiarem , dokumentacją, i ewidencją operacji
gospodarczych które miały związek ze zmianami majątku, kapitału, kosztów i
przychodów w firmie
2. Rachunek kosztów i wyników – kalkulacja
3. sprawozdawczość finansowa – zajmuje się sporządzaniem sprawozdań
finansowych określonych ustawą
a. bilans
b. rachunek zysków i strat
c. rachunek przepływów pieniężnych
d. zestawienie zmian w kapitale własnym
e. informacje dodatkowe
W Polsce rachunkowość zorganizowana jest w formach:
1. Pełnej rachunkowości ( księgi handlowej ) – stosowana jest przez podmioty których
przychody ze sprzedaży osiągnęły lub przekroczyły 800 000 €
2. Formy uproszczone stosowane przez podatników którzy nie osiągają przychodu
powyżej 800 000 €
a. zryczałtowane takie jak : karta podatkowa, ryczałt ewidencjonowany
b. zasady ogólne opodatkowania, to jest prowadzenie podatkowej księgi
przychodów i rozchodów
Formy rachunkowości osób fizycznych prowadzących działalność
gospodarczą
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą we własnym
imieniu muszą spełniać następujące czynności formalno – prawne
związane z prowadzeniem działalności gospodarczej:
- dokonać wpisu do Ewidencji Działalności Gospodarczej we
właściwym urzędzie miasta lub gminy ( prowadzący działalność
uzyskuje zaświadczenie o wpisie do Ewidencji Działalności
Gospodarczej )
- uzyskanie NIP lub aktualizacja numeru w US
- uzyskanie numeru statystycznego REGON
- założenie rachunku bankowego
- ubezpieczenie społeczne osoby prowadzącej działalność - ZUS
( członków rodziny i współpracownicy,
składki: emerytalna,
rentowa, zdrowotna, wypadkowa,)
- wyrobienie pieczątki imiennej i firmowej
- wybór formy opodatkowania ( rachunkowość ) prowadzonej
działalności gospodarczej : osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą podlegają ustawie o podatku
dochodowym od osób fizycznych , ustawa ta informuje w jakiej
formie można opodatkować dany rodzaj działalności ( formę
opodatkowania wybieramy w US do 7 dnia od daty rozpoczęcia
działalności gospodarczej lub do 20 stycznia rozpoczynając
działalność od nowego roku )
- oznaczenie miejsca prowadzenia działalności ( szyld, tablica,
adres)
- zgłoszenie PIP ( Państwowa Inspekcja Pracy ) jeżeli
zatrudniamy pracowników
- zgłoszenie działalności stacji sanitarno – epidemiologicznej
głównie w branży spożywczej, gastronomicznej, usługowej
( wyrobienie książeczki zdrowia , badanie wody )
- zgłoszenie w wydziale ochrony środowiska i informacja o emisji
spalin i gazów, poborze wody i odprowadzaniu ścieków
- uzyskanie pozwoleń koncesji i licencji na prowadzenie
określonej działalności (paliwa, transport, doradztwo
podatkowe, apteka)
- zakup druków akcydensowych ( druki faktur, KP, KW itp. )
Zgłoszenie działalności do opodatkowania podatkiem od towarów i usług
przez podatników których obroty osiągnęły co najmniej 40 000 zł VAT ,
US określa imiennie podatnika regulującego podatek VAT – w spółkach
cywilnych osób fizycznych
Formy opodatkowania działalności gospodarczej:
1. karta podatkowa – jest to forma zryczałtowana i dotyczy
wybranych rodzajów działalności : handel, transport przy użyciu
jednego pojazdu, salony gier, nauczanie na godziny, wynajem
pokojów do 12 sztuk, usługi weterynaryjne, działalność
wytwórcza
Kryteria stosowania karty podatkowej:
- rodzaj działalności ( głównie usługi świadczone dla ludności)
- miejsce prowadzenia działalności – ma wpływ na wymiar
podatku w zależności od liczby mieszkańców:
o do 5 000 mieszkańców – najmniejszy podatek
- 5000 50 000 mieszkańców - w postaci geometrycznej ( X
o prowadzący działalność uzyskuje zaświadczenie o wpisie
do Ewidencji Działalności Gospodarczej ( x2 )
o 50 000 i więcej mieszkańców - jeszcze więcej
- liczba zatrudnionych – ograniczona limitem do x osób ( różnie
dla różnych rodzajów działalności)
Podatki : podatnik składa do US deklarację PIT – 16 w której określa
swoje warunki prowadzenia działalności . US w odpowiedzi wydaje PIT –
17 ( karta podatkowa w której podaje kwotę podatku miesięcznego –
stałą na cały rok )
Podatnik samodzielnie opłaca podatek dochodowy w terminie do 7
następnego miesiąca
W kwocie podatku mogą występować zniżki i zwyżki:
- zwyżki podatku dotyczą podatników którzy zmienili warunki
opodatkowania
- zniżki podatku dotyczą :
 zatrudnionych na pełnym etacie w innym miejscu
pracy
 osoby niepełnosprawne prowadzące działalność
gospodarczą
 podatnicy zatrudniający osoby niepełnosprawne
 emeryci
 podatnicy którzy mają utrudnienia w powadzeniu
działalności
Zalety ryczałtu:
- nie łączenie przychodów z działalności z przychodami z innych
źródeł
- brak dokumentacji i ewidencji przychodów
- nie sporządzanie deklaracji rozliczeniowych i zeznań rocznych
- brak limitu przychodów
Wady ryczałtu:
- płacenie podatku nawet gdy działalność przynosi straty
- ograniczenie zatrudnienia limitem
- wystawianie rachunków na żądanie klienta
2. Ryczałt Ewidencjonowany
Obowiązuje podatników z różnych rodzajów działalności ( handel, usługi,
budownictwo, transport, działalność wytwórcza, )
Istota ryczałtu polega na obowiązku podatnika do prowadzenia ewidencji
przychodów
Ewidencja przychodów ma formę zbroszurowaną i obejmuje wpływy ze
sprzedaży produktów, towarów, usług, a także własnych składników
majątku, oraz przychody uzyskane w formie dotacji , darowizny, odsetek
od środków na rachunkach bankowych, odszkodowań, otrzymanych kar
i grzywien od kontrahentów
W ryczałcie obowiązują następujące stawki podatkowe:
- 3% - od przychodów działalności handlowej od pozostałych
przychodów
- 5,5% - od działalności budowlanej , transportowej
- 8,5 % od działalności wytwórczej ( produkcji)
- 17% od usług ( sprzątanie, obrót nieruchomościami
- 20 % - stawka karna dla podatników nie prowadzących
ewidencji , a także od wynajmu i dzierżawy lokali od kwoty
powyżej 40 000 złotych
Zryczałtowane formy rachunkowości podatkowej
Formy te reguluje ustawa z dnia 20,11,1998 o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby
fizyczne Dz.U.Nr 144 poz. 930 po zmianach Dz. U. 210 poz. 2135
Cechą opodatkowania podatkiem dochodowym jest :
- podstawa opodatkowania, którą może być dochód lub przychód
- stawki podatkowe – kwotowe lub procentowe
- ulgi i odliczenia np.: składki na ubezpieczenie społeczne,
składka na ubezpieczenie zdrowotne, wydatki na remonty lokalu
lub budynku mieszkalnego
Zadanie 1
Ewa Kowalska rozpoczyna działalność polegającą na świadczeniu
usług dla ludności w zakresie krawiectwa. Podatniczka chce uzyskać
informacje o wymiarze podatku dochodowego od osób fizycznych w
formie karty podatkowej określając warunki
1. miejsce prowadzenia działalności wolna – 5000 - 10000
mieszkańców
2. Bez – zatrudnienie pracowników – limit zatrudnieniowy zerowy
Podatnikowi mogą pomagać członkowie rodziny zamieszkujący
we wspólnym gospodarstwie domowym - nie są wliczani do limitu
zatrudnienia
3. jest zatrudniona w szkole na pełen etat jako instruktorka
4. jest osobą niepełnosprawną
5. zamierza rozpocząć działalność 10.11
Określić kwotę podatku dochodowego :
- za listopad
- za grudzień
Rozwiązanie:
1. kwota podatku dochodowego od osób fizycznych według tabeli
dla warunków Ewy ( poz. 44 ) = 109 zł
2. ulgi z tytułu zatrudnienia na pełen etat - 80% ulgi ( ulgi z
różnych tytułów nie kumulują się)
= 22 zł
tj. 109 –
(109 * 80%) = wymiar podatku dochodowego od osób
fizycznych według karty podatkowej PIT - 17
3. podatek dochodowy od osób fizycznych za listopad płatny 7.12
P
kwota / karta
22
* 20 
* 20  14,67  15 złotych
30
30
4. kwota podatku dochodowego od osób fizycznych za grudzień
wynosi 22 zł
Wymiar z karty podatkowej nie zależy od dochodu:
Ewa kowalska od grudnia zmieni warunki prowadzenia
działalności:
1. przeprowadzi się do Świnoujścia ( pow. 50 000 mieszkańców)
2. rozwiąże umowę o pracę
3. zatrudni koleżankę ( hafciarkę artystyczną)
a. kwota podatku dochodowego dla warunków E. Kowalskiej
według karty podatkowej = 264 zł
b. ulgi – różne tytuły ( z tytułu niepełnosprawności) – 20%
264 * 20% = 52,8 zł
c. Wymiar podatku dochodowego od osób fizycznych według
karty = 211 zł – tj. ryczałt kwotowy
Ryczałt ewidencjonowany
Podstawą opodatkowania w formie ryczałtu ewidencjonowanego jest
przychód uzyskany z różnych tytułów ze sprzedaży produktów , usług
itp.
Opodatkowanie w formie ryczałtu przysługuje osobom fizycznym :
-
jeżeli ich przychody nie przekroczą w roku podatkowym 250
000 €
- z tytułu osiąganych przychodów w spółkach cywilnych osób
fizycznych ( z tytułu udziału w przychodach) do kwoty 250 000 €
- bez względu na wielkość przychodu jeżeli rozpoczęły
działalność w danym roku
Formuła liczenia podatku dochodowego od osób fizycznych w formie
ryczałtu ewidencjonowanego
Kwota podatku P = [(Przychody – Odliczenia) * S%] - Ulgi
odliczeniami mogą być na przykład składki na ubezpieczenie społeczne
natomiast ulgami na przykład składka zdrowotna
Obowiązki podatnika:
- prowadzenie ewidencji przychodów w formie zbroszurowanej
według kolejnych dni miesiąca ( chronologicznie według daty)
- dokumentowanie i przechowywanie opłat i składek ZUS
- przechowywanie faktur dotyczących wydatków do odliczenia
( np. na remont, domu mieszkania, rehabilitację)
- prowadzenie ewidencji wynagrodzeń jeżeli zatrudnia
pracowników
- samodzielne obliczanie kwoty podatku i regulowanie w terminie
do 7 następnego miesiąca
Zadanie 2
Ewa Nowak zamieszkała w Szczecinie rozpoczęła działalność
gospodarczą w styczniu 2003 w zakresie produkcji obuwia , ponadto
prowadzi działalność handlową artykułami przemysłowymi oraz
wypożyczalnie kaset video . Za styczeń 2003 w ewidencji przychodów
wykazała łączne przychody na kwotę 65 278,30 zł w tym:
- z produkcji miała 27 600 zł przychodu
- z działalności handlowej 32 200,50
- z wypożyczalni kaset 5477,80
poniosła wydatki w styczniu które może odliczyć od przychodu:
- Ubezpieczenie społeczne 418,38 zł
- Składka zdrowotna 85,76 zł
Czynności związane z obliczeniem podatku dochodowego od osób
fizycznych :
1. podsumować przychody w ewidencji przychodów za styczeń
Styczeń 2003
L Data
p wpisu
Nr. Dowodu
księgowego
Przychody według
stawek
8,5
%
ogółe
m
5,5 % 3 %
1
...
3
0
Ogółem
5477 27600 32200, 65278,
,8
50
50
8,39 42,28 49,33
%
%
%
100 %
Uwa
gi
2. pod księgą piszemy : udział procentowy % przychodów z różnych
( struktura podatkowa) działalności w przychodach ogółem
3. obliczyć kwoty wydatków podlegających odliczeniu od przychodów
(P – O) = 418,38 zł
tj:
418,38 * 8,39%
 35,1 zł
100%
418,38 * 42,28%
 176,89 zł
100%
418,38 * 49,33%
 206,39 zł
100%
4. podstawa opodatkowania
pozycja 1 minus pozycja 3
tj:
5477,8 - 35,1 = 5442,7 zł
27600 – 176,89 = 27423,11 zł
32200,50 – 206,39 = 31994,11 zł
5. kwota podatku według stawek:
5442,7 * 8,5%
 462,63 zł
100%
27423,11* 5,5%
 1508,27 zł
100%
31994,11 * 3%
 959,82 zł
100%
Łącznie: 2930,72 zł
6. obliczenie przysługujących ulg od podatku
[( P - O ) * s %] – U = 85,76 zł
7. podatek do zapłacenia
2930,70 – 85,76 = 2845 zł
Przykłady obliczania podatku dochodowego od osób fizycznych
Zadanie 1
Ewa prowadzi handel detaliczny artykułami rolno – spożywczymi w
Szczecinie
Spełniła wszystkie wymogi prawne w zakresie prowadzenia działalności
gospodarczej i zadeklarowała rozliczenie podatku w formie ryczałtu.
Podatniczka osiągnęła w październiku 2004 przychody w wysokości P =
9800 zł , opłaciła składki na Ubezpieczenie Społeczne w kwocie 800 zł i
składkę na Ubezpieczenie Zdrowotne - 140 zł. Podatniczka prowadzi
systematycznie ewidencję przychodu na podstawie dziennego
zestawienia utargów
Obliczyć podatek dochodowy z działalności handlowej Ewy za
październik
Działalność handlowa jest opodatkowana stawką 3%
Kwota Podatku = [(9800 – 800)* 3%] – U (tj 140 zł) = 130 zł
Zadanie 2
Spółka cywilna osób fizycznych ”Gram” prowadzi działalność
handlową artykułami przemysłowymi hurtowo i detalicznie ,
udziałowcami spółki są osoby fizyczne Jan Kowalski – 50% , Krzysztof
Nowak 30% , Paweł 20%, spółka zarejestrowała działalność w 2000
roku i rozlicza się z tytułu podatku dochodowego w formie ryczałtu
ewidencjonowanego, ponieważ jej przychody za rok ubiegły nie
przekroczyły 250 000 € . Przychody spółki z prowadzenia hurtowni
materiałów budowlanych za październik wyniosły 480 000 € co wynika z
ewidencji przychodów prowadzonej przez 1 ze wspólników
Obliczyć :
- wartość przychodu dla poszczególnych udziałowców spółki
- podatek dochodowy od osób fizycznych dla J. Kowalskiego za
październik
Ad 1. Przychody udziałowców za październik:
J. Kowalski 480 000 * 50 % = 240 000
K. Nowak 480 000 * 30 % = 144 000
P. X.
480 000 * 20 % = 96 000
Ad 2.kwota podatku od osób fizycznych = 240 000
Jan kowalski jest ubezpieczony w ZUS i za październik zapłacił składki :
Na ubezpieczenie społeczne 1500 , ubezpieczenie zdrowotne 140
K = [(240 000 – 1500) * 3% ] – 140 = 7015
Opodatkowane na zasadach ogólnych osoby fizyczne prowadzące
działalność gospodarczą uprawiające wolne zawody oraz rolnicy
prowadzący działy specjalne w produkcji rolnej mogą rozliczać się z
podatku dochodowego tak samo jak pozostali obywatele w Polsce ( na
ogólnie obowiązujących zasadach) Po spełnieniu określonych wymogów
.
Zasady ogólne rozliczania podatku dochodowego polegają na :
- podleganiu takim samym stawkom podatkowym ( 19, 30, 40, i
może 50 % )według określonej skali dochodu
- podstawą opodatkowania jest dochód
Dochód jest to różnica przychodów i kosztów ich uzyskania
D = P – K --> podstawa opodatkowania
- korzystanie z ulg i odliczeń od dochodu i od podatku
- forma liczenia podatku dochodowego
K = [( D – O ) * s %] – U
Obowiązki podatnika prowadzącego działalność gospodarczą :
- prowadzenie ewidencji przychodów i kosztów w formie
Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów, której zasady
prowadzenia określa rozporządzenie ministra finansów z
14.12.1995 Dz. U. Nr. 148 poz. 720
- obliczanie samodzielnie podatku dochodowego za miesiąc
( zaliczka na podatek dochodowy ) i sporządzenie miesięcznej
deklaracji podatkowej PIT – 5 - jest to deklaracja o uzyskanych
dochodach i zaliczce na podatek dochodowy i złożyć w US do
20 następnego miesiąca
- sporządzić inwentaryzację materiałów, towarów i produktów co
najmniej 1 raz w roku na 31 grudnia
- prowadzenie w formie zbroszurowanej ewidencji środków
trwałych i wyposażenia , dla celu ustalenia:
o kosztów zużycia środków trwałych które nazywają się
amortyzacją
o kontrola odliczenia zwrotu podatku VAT od zakupionych
środków trwałych
- prowadzenie ewidencji przychodów zatrudnionych pracowników
oraz obliczenie za nich zaliczek na podatek dochodowy i
sporządzić co miesiąc za pracowników deklarację PIT – 4
- sporządzić raz w roku zeznanie roczne PIT – 36 , 37 o
osobistych dochodach i podatku dochodowym za rok
Prowadzenie Księgi Podatkowej
Prowadzący działalność gospodarczą ma obowiązek zgłosić w US
opodatkowanie na zasadach ogólnych do 20,01 każdego roku lub co
najmniej w ciągu 7 dni od uzyskania przychodu.
Księga Podatkowa ma postać zbroszurowaną i zawiera dane:
- określające kontrahenta ( nazwa , adres )
- określające przychody :
o ze sprzedaży produktów i towarów
o pozostałe przychody ( dotacje, darowizny, otrzymane
kary, odszkodowania)
- koszty i wydatki:
o koszty zakupu materiałów i towarów
o koszty reprezentacji i reklamy wydzielone z powodu limitu
na te koszty - 2,5% od przychodu w skali roku. Limitowi
nie podlegają koszty reklamy w środkach masowego
przekazu (TV radio)
o koszty wynagrodzenia pracowników najemnych w różnym
systemie pracy
o pozostałe wydatki
Prowadzenie podatkowej Księgi przychodów i rozchodów
Podatnik prowadzi zapisy w Podatkowej Księdze Przychodów i Kosztów
w sposób narastający od początku roku tzn sumuje obroty za kolejne
miesiące
Skala podatkowa uwzględnia kwotę wolną od podatku na cały rok , którą
podatnik może odliczyć od pierwszego miesiąca prowadzenia
działalności
W trakcie roku dochodowego podatnik zalicza do kosztów zakupione
towary i materiały w pełnej wysokości zakupu, pomimo że nie zostały
sprzedane
Podatnicy prowadzący księgę podatkową rozliczają się co najmniej raz
w roku metodą inwentaryzacyjną – oznacza to że należy przeprowadzić
spis z natury towarów i materiałów nie sprzedanych ( w zapasie ) . jest to
potrzebne do ustalenia ( zweryfikowania ) dochodu do opodatkowania
Przykład 1
Obliczyć dochód Kowalskiego , który prowadzi aptekę „Szarotka” w
Szczecinie, podatnik prowadzi księgę podatkową od 1,01,2003 wpisując
chronologicznie przychody ze sprzedaży i koszty ich uzyskania. Dane do
obliczenia:
- wartość towaru ( leków w zapisie na 1,01 po inwentaryzacji )
31,12,2002 wynosi
100 239,28 zł
- zakup towarów handlowych w 2003 roku 2 883 756,87 zł
Koszt bieżący = stan początkowy + zakupy – stan
końcowy
-
wartość towarów ( leków w zapisie ) na 31,12
122 099,86
zł
- przychody ze sprzedaży leków ( towarów ) w 2003
080,35 zł
3 585
obliczyć :
1. koszty uzyskania przychodów ( realne) poniesione w roku
podatkowym
2. dochód do opodatkowania
Ad 1.
- wartość spisu z natury towarów na 1,01 100 239,28 zł
- wydatki na zakup towarów handlowych i materiałów 2 883
756,87 zł
- wartość spisu z natury na koniec roku podatkowego 122 099,86
zł
- pozostałe wydatki ( czynsze , ubezpieczenia, wynagrodzenia)
165 053,73 zł
Koszty uzyskania przychodu
K = stan początkowy + zakupy – stan końcowy + pozostałe koszty
Przychody 3 585 080 zł
558 130,33 zł
Koszty uzyskania 3 026 950,02 zł Dochód
Ad 2.
Formuła liczenia zobowiązania podatkowego podatnika:
K=(D–O)*s%-U
Odliczenia od dochodu są następujące :
- straty z lat ubiegłych w wysokości 1/3 strsty
- składki na ubezpieczenie społeczne podatnika oraz osób z nim
współpracujących
- składki na rzecz organizacji do których podatnik należy
( przynależności obowiązkowe)
- wydatki na cele rehabilitacji osób niepełnosprawnych
- darowizny na cele naukowe – techniczne
udokumentowane
muszą być
- darowizny na kościół i organizacje charytatywne
- odsetki od kredytów na cele mieszkaniowe
Ulgi ( odliczenia) od podatku:
- składka zdrowotna
- ulga remontowo – modernizacyjna lokalu lub budynku
mieszkalnego według limitu odliczeń tj 19 % poniesionych
wydatków raz na 3 lata
Skala podatkowa podatku dochodowego od osób fizycznych
Podstawa obliczenia podatku
Wysokość podatku
Ponad
Do
...
37 024
19 % minus kwota
530,08 zł/12 miesięcy
= 44,17 zł
37 024
74 048
kwota 6504,48 zł +
30% nadwyżki ponad
37 024 zł
74 048
600 000
kwota 17 611,68 zł
plus 40 % nadwyżki
ponad 74 048 zł
600 000
...
? plus 50 % nadwyżki
Przykład 2
Obliczyć podatek dochodowy Kowalskiego od dochodu osiągniętego w
2003 roku z prowadzenia apteki , w oparciu o następujące dane:
- dochód podatnika 558 130,83 zł
- składki na ubezpieczenia społeczne 10 800,00 zł
- składka roczna z tytułu przynależności do izby aptekarskiej 4
800,00 zł
- darowizna na rzecz hospicjum salezjanów w Krakowie 2 000,00
zł
- składki na ubezpieczenie zdrowotne 1 680,00 zł
- 19% udokumentowanych wydatków na remont domu w kwocie
7 000zł
tj 1 330,00 zł
Rozwiązanie :
1. dochód po odliczeniach 558 130,33 – 10 800 – 4 800 – 2 000 =
540 530,33 zł
2. podatek według skali podatkowej:
a. do 74 048  17 611,60 zł
b. od kwoty 466 482,33 * 40 %  186 592,93 co razem daje
kwotę 204 204,61 zł
3. kwota podatku do zapłacenia za 2003 rok ( do pełnych groszy):
204 204,61 minus Ulgi tj 1 680 + 1 330 co daje 201 194,60 złotych
Podatnik ma obowiązek sporządzić zeznanie roczne o wysokości
osiągniętego dochodu i kwocie podatku dochodowego za dany rok – PIT
– 36 lub 37 z załącznikami i składa w US właściwym według miejsca
zamieszkania do 30,04 po roku podatkowym.
Klasyfikacja majątku firmy ( jednostki gospodarczej ) i źródeł jej
pochodzenia
Jednostka gospodarcza prowadzi działalność wytwórczą, usługową,
budowlaną, transportową i handlową w oparciu o posiadany majątek
oraz kapitały i fundusze
Majątek firmy jest angażowany aktywnie , czynnie w działalności i
nazywamy wtedy go AKTYWAMI
Aktywa trwałe cechują się :
- znaczną wartością ( pojedyncze składniki mają wartość powyżej
3 500 zł )
- okres użytkowania powyżej 1 roku
- mała elastyczność tzn zdolność do zmiany funkcji w warunkach
konkurencyjnych
- mała płynność tych aktywów tj zdolność do zamiany na gotówkę
- generują koszty stałe np. podatek od nieruchomości, remonty,
ubezpieczenia itp.
- produktywnym wykorzystaniem w konkretnej działalności
obejmują:
- wartości niematerialne prawne – są to prawa autorskie i prawa
własności do patentów, licencji, programów komputerowych,
nowe technologie, filmy, obrazy, koszty prac badawczych,
dodatnia wartość firmy ( jest to różnica pomiędzy ceną
rynkową , a ceną nabycia firmy )
- środki trwałe – są to kompletne i zdatne do użytkowania
składniki majątku które przynoszą korzyści finansowe ( może
być leasing) , grunty , budynki, lokale, urządzenia inżynierii
wodnej i lądowej ( drogi dojazdowe, instalacje ), maszyny i
urządzenia specjalistyczne ( branżowe ) maszyny i urządzenia
ogólnego zastosowania , środki transportu o różnym
charakterze, pozostałe środki trwałe
- środki trwałe w budowie – ( inwestycje rozpoczęte ) są to
nakłady związane z budową lub rozbudową, ulepszeniem i
zakupem środków trwałych
- Inwestycje długoterminowe – są to składniki majątku o
charakterze finansowym i wynikają z obrotu środkami
pieniężnymi i papierami wartościowymi , cechą tych inwestycji
są korzyści finansowe w postaci odsetek , oprocentowania,
dywidendy. Zaliczamy tu nieruchomości, udziały w innych
jednostkach , akcje i obligacje, lokaty bankowe, pożyczki
udzielone innym firmom, fundusze emerytalne
- Należności długoterminowe – są to kwoty do otrzymania
odroczone w czasie np.: odszkodowania z tytułów
wywłaszczenia gruntów, odszkodowania firm
ubezpieczeniowych
Aktywa obrotowe cechują się:
- ruchem okrężnym ( cyrkulacją) w procesie gospodarczym
zmieniając swoją postać z pieniężnej na rzeczową
- są całkowicie płynne ( są bezpieczne )
- służą zarobkowaniu
Ruch okrężny aktywów obrotowych:
**
Obejmują :
- zapasy – są to materiały ( pochodzą z zakupów i służą do
produkcji ) , towary
( pochodzą z zakupu i służą do handlu
– występują tylko w przedsiębiorstwach handlowych ), produkty
( są efektem procesu produkcyjnego ), półprodukty, produkcje
w toku, inwentarz żywy w obrocie
- należności krótkoterminowe:
o kwoty do otrzymania w okresie do 12 m – cy
o należności od odbiorców za sprzedane towary, usługi
o publiczno prawne należności ( zwrot podatku, składki,
zwrot cła)
o należności od pracowników, zwrot pożyczek, zaliczek
o pozostałe
- inwestycje krótkoterminowe
o rachunki bankowe
o papiery krótkoterminowe do 12 m – cy ( udziały akcje)
o inne środki
AKTYWA OBROTOWE + AKTYWA TRWAŁE = MAJĄTEK FIRMY
Klasyfikacja źródeł pochodzenia majątku:
Źródła pochodzenia majątku informują kto i w jakiej wielkości
sfinansował majątek firmy – są to informacje o różnych formach
finansowania, które spełniają bierna, pasywną rolę w działalności
gospodarczej i nazywają się pasywa
Pasywa obejmują :
- kapitały własne – cechują się bezpieczeństwem
długoterminowym, zapewniają minimalizację ryzyka z tytułu
posiadania aktywów trwałych i umożliwiają zmniejszenie
zapotrzebowania na kapitały obce obejmują:
o kapitał podstawowy(akcyjny, udziałowy) fundusz
założycielski fundusz przedsiębiorstw państwowych
o kapitał zapasowy- tworzony na pokrycie strat
o kapitał rezerwowy – powstaje z aktualizacji wyceny
środków trwałych
o wynik finansowy ( zysk lub strata)
- zobowiązania i rezerwy – określają obce źródło finansowania
firmy .
Zobowiązania są to kwoty do zapłacenia w odroczonym terminie z
posiadanych aktywów płynnych, zaliczamy:
- kredyty bankowe – zobowiązania wobec banku, służą do
finansowania zakupów inwestycyjnych, innych zobowiązań,
wypłaty wynagrodzeń
- zobowiązania wobec dostawców – wynikają z faktur obcych
otrzymywanych od dostawców materiałów towarów, usług,
środków trwałych. Mają odroczony termin płatności ( jest to
kredyt kupiecki)
- zobowiązania publiczno – prawne – z tytułu spłaty podatków,
ubezpieczeń społecznych, cła itp.
- Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń – wynikają z konieczności
zapłaty pracownikom za świadczoną pracę
- Pozostałe zobowiązania z tytułu leasingu, weksle.
Rezerwy są to zobowiązania uprawdopodobnione i o nieznanym bliżej
terminie zapłaty
- na naprawy organizacyjne
- na odprawy emerytalne pracowników
- rezerwa na nagrody jubileuszowe
- rezerwa na remonty kapitalne
Fundusze specjalne ( socjalny i mieszkaniowy)
Treść i znaczenie bilansu
Ustawa o rachunkowości nakłada obowiązek na kierownika jednostki do
sporządzenia sprawozdania finansowego z działalności firmy co
najmniej raz w roku.
Sprawozdanie finansowe obejmuje elementy:
- bilans
- rachunek zysków i strat
- rachunek przypływów pieniężnych
- informacje dodatkowe
Odbiorcami sprawozdań finansowych są:
- zarząd i członkowie zarządu którzy odczytują wyniki działalności
i wartość firmy po roku funkcjonowania
- banki , inwestorzy, akcjonariusze, udziałowcy – w celu poznania
kondycji majątkowej, finansowej i rentowności firmy
- kontrahenci firmy – w celu poznania płynności finansowej i
wartości firmy
- urząd skarbowy – w celu poznania wyników finansowych firmy i
zdolności firmy do płacenia podatków
- pracownicy i inne instytucje – w celu poznania zagrożeń,
kontynuacji działania firmy, poznanie warunków finansowych
firmy które są źródłem nagród premii dla pracowników , oceny
zarządu
Podstawowym sprawozdaniem finansowym jest bilans
Bilans jest to dwustronne zestawienie aktywów i pasywów w ujęciu
wartościowym na określony dzień znany momentem bilansowym
Momentem bilansowym jest :
- początek i koniec roku ( dzień rozpoczęcia i zakończenia
działalności , dzień zmiany formy prawnej, dzień poprzedzający
dzień upadłości lub likwidacji spółki
Bilans sporządzany jest na podstawie:
- inwentaryzacji aktywów i pasywów
- zestawienia obrotów i sald ( bilans próbny)
- na podstawie sald końcowych wynikających z kart księgowych
Sporządzenie jest zgodne z zasadą równowagi finansowej tj.
pasywów = ∑ aktywów
Bilans na dzień 31,12,2003
Nazwa i adres firmy
REGON
∑
NIP
L Aktywa ( majątek)
p
SUMA
L
p
Pasywa ( kapitał i
zobowiązania)
SUMA
A
Aktywa trwałe
79350
A
Kapitały własne
9000
1
Wartości
niematerialne
prawne
300
2
Środki trwałe
79050
2
Kapitał zapasowy
-
3
Środki trwałe w
budowie
-
3
Kapitał rezerwowy
-
4
Należności długo
terminowe
-
4
Wynik finansowy
( zysk / strata)
-
5
Inwestycje długo
terminowe
-
B
Aktywa obrotowe
10100
B
Zobowiązania i
rezerwy ( długi)
8450
3400
1
Kredyty bankowe
8000
1 Zapasy ( materiały,
produkty gotowe,
towary i produkcja
w toku)
1 Kapitał podstawowy
firmy
9000
2
Należności
krótkoterminowe
( od odbiorców,
pracowników,
publiczno prawne)
-
2
Zobowiązania
wobec dostawców
450
3
Inwestycje
krótkoterminowe
( kasa rachunki
bankowe
2500
3
Zobowiązania
publiczno – prawne
-
4
Zobowiązania z
tytułu wynagrodzeń
-
5
Pozostałe
zobowiązania
-
6
Rezerwy
7 Fundusze specjalne
Suma bilansowa
98450
Suma bilansowa
Data i podpis
sporządzającego
Data i podpis zatwierdzającego
ZADANIE !
Spis z natury spółki GROSIK na dzień 1 kwietnia 200X r.
Lp Wyszczególnienie
.
Wartość w zł
1. Samochód osobowy „Toyota"
43500
98450
2. Gotówka w kasie
2500
3. 100 m.b. materiału podszewkowego po 5 zł za m. b.
4. 15 maszyn do szycia 750 zł za sztukę
5. Trzy udziały po 30 tyś. zł każdy
90000
6. 25O m.b. materiału na garsonki po 8 zł za m. b.
2000
7. Zaciągnięty kredyt krótkoterminowy
8000
8. Guziki
800
9. Zobowiązania wobec dostawców
450
10 Środki na rachunku bankowym
.
13 200
11 Komputer
.
4300
12 Program komputerowy
.
300
13 Nici
.
100
14 Budynek magazynowy
.
20000
Na podstawie powyższych danych:
1) zakwalifikować poszczególne pozycje do odpowiednich składników majątku i źródeł ich
pochodzenia,
2) ustalić wartość poszczególnych pozycji aktywów i pasywów,
3) sporządzić uproszczony bilans na dzień l kwietnia 200X r.
Sumy kontrolne:
— suma bilansowa: 98 450 zł.
Zadanie 2.
W spółce akcyjnej GOPLANA, produkującej wyroby cukiernicze, sporządzono na dzień 31
lipca 200X r. spis inwentarza, który zawiera następujące nieruchomości: budynek
produkcyjny - 420 000 zł, magazyn - 150 000 zł, budynek administracji - 380 000 zł. Wartość
maszyn i urządzeń produkcyjnych wynosi 560 000 zł. -Ponadto spółka posiada samochód
ciężarowy o wartości 45 000 zł i 2 samochody osobowe o łącznej wartości 58 000 zł. W
magazynie znajduje się 500 kg cukru po 1,50 zł za kg, 100 kg kakao po 10 zł za kg, 150 kg
mąki po 1,20 zł za kg oraz 50 kg mleka w proszku po 12 zł za kg. Ponadto w magazynie
znajduje się 150 szt. tabliczek czekolady po 2 zł za szt., 200 paczek „Delicji szampańskich"
po 1,80 zł za sztukę. W produkcji znajduje się 100 kg masy czekoladowej po 5 zł za kg.
Spółka posiada na rachunku bieżącym w Banku Pekao S.A. 38 000 zł, natomiast w kasie
spółki znajduje się 5 000 zł. Cukrowni jest zobowiązana zapłacić 3 540 zł, zaś hurtowni
spożywczej 4 250 zł. Zobowiązania z tytułu podatku VAT wynoszą 2 200 zł. W banku BGŻ
posiada zaciągnięty kredyt krótkoterminowy na kwotę 82 000 zł. Kapitał akcyjny spółki
wynosi 18 500 akcji po 85 zł za akcję. Za czekolady sprzedane hurtowni słodyczy należy się
spółce 4 800 zł.
Na podstawie powyższych danych:
1) przeprowadzić klasyfikację poszczególnych składników majątku, grupując
je według pozycji w bilansie
Interpretacja bilansu - podstawowe sprawozdanie finansowe
Sprawozdanie finansowe – bilans – odzwierciedla sytuację majątkowo – kapitałową spółki
oraz płynność finansową i jest wykorzystywane przez: banki, kontrahentów, US, zarząd spółki
i przez inne instytucje
Zainteresowani odbiorcy bilansu czytają i interpretują dane zawarte w bilansie za 2 jednakowe
okresy sprawozdawcze
Czytanie i analiza bilansu polega na :
1. określeniu zmiany sumy bilansowej
2. określeniu struktury aktywów i pasywów w celu poznania proporcji majątku i
kapitału, określenia elastyczności majątku oraz samofinansowania
3. obliczeniu wskaźników dynamiki aktywów i pasywów lub wybranych składników,
w celu określenia tempa zmian zachodzących w kondycji majątkowej i kapitałowej
firmy
Bilans możliwości:
Wskaźskaźnnamiki 
1.
2.
3.
4.
bieżież
ROK *100%
bazowy
określenie wartości aktywów płynnych które mają szczególne znaczenie w
zarobkowaniu i wpływają na poziom zysków
poznanie wielkości i zmian w kapitale własnym
określenie wielkości i zmian zadłużenia firmy w badanych latach
poznanie wskaźników płynności tj. wypłacalność firmy za kolejne lata –
pokrycia zobowiązań aktywami płynnymi
Przykład :
Spółka z o.o. „GRAM” posiada na 31,12,2003 następujące składniki majątku i
kapitału:
1. środki trwałe
1 600 000
2. środki trwałe w budowie
160 000
3. akcje i udziały długoterminowe
60 000
4. gotówka w kasie
4 000
5. materiały w produkcji
6. produkty gotowe do sprzedania
7. należności od odbiorców na kwotę
8. środki na rachunkach bankowych
9. zobowiązania wobec dostawców
10. zobowiązania publiczno – prawne
11. kredyty bankowe na 31,12
36 000
22 000
18 000
10 000
41 000
6 000
15 000
1. sporządzić bilans zamknięcia na 31,12 , obliczając :
a. zysk spółki który stanowi 50 % należności od odbiorcy
b. kapitał udziałowy spółki
2. Obliczyć wskaźniki struktury AT i AO kapitału własnego i zobowiązań
3. Wskaźnik płynności bieżącej ( wypłacalność )
AO
WPB 
zobowiazania biezace
Bilans na 31,12,2003
Lp AKTYWA
I Aktywa trwałe AT
1 Środki trwałe
2 Środki trwałe w budowie
3 Długoterminowe
inwestycje
II Aktywa obrotowe AO
1 Materiały
2 Produkty gotowe
Suma 03/02
1820/1700
1600/1450
100/250
60/-
Lp
I
1
2
PASYWA
Kapitały własne
Kapitał podstawowy
Wynik finansowy (zysk)
Suma
1848/1770
1893/1765
9/5
90/190
36/28
22/34
II
1
2
62/48
15/30
41/15
3
Zobowiązania
Kredyty bankowe
Zobowiązania
dostawców
Zobowiązania publiczno
prawne
3
Należności od odbiorcy
18/36
4
5
Gotówka w kasie
Rachunki bankowe
4/4
10/16
1910/1818
6/3
1910/1818
Kapitał = suma Aktywów – znane pasywa = 1910 – 71 = 1839 tyś zł
Wartość księgowa spółki wzrosła w badanym okresie z 1818000 w 2002 do 1910000 w 2003
roku jest to wzrost o 92 000, jest to zjawisko pozytywne , oznaczające poprawę sytuacji
finansowej i kapitałowej spółki
Wzrost aktywów przejawia się w :
- wzroście środków trwałych
- inwestycjach długoterminowych (zakup akcji)
Aktywa Obrotowe zmalały , co jest nie korzystne ze względu na ich płynność.
Zmniejszenie aktywów obrotowych spowodowane jest polityką firmy, która postanowiła
zmniejszyć poziom zapasów oraz należności od odbiorców poprawiając windykację
należności
Źródłem wzrostu kapitału podstawowego było przeznaczenie zysku w całości na rozwój
firmy. Świadczy to o konkurencyjnej pozycji firmy na rynku , rentownej produkcji i dobrej
pracy zarządu firmy.
- w badanej spółce GRAM kapitał własny pokrywa ( finansuje w 100% aktywa
trwałe o dużym rynku) oznacza to zapewnienie bezpieczeństwa finansowego dla
banku i innych instytucji finansowych ponieważ właściciele przejmują na siebie
-
ryzyko utraty wartości majątku przy likwidacji lub upadłości spółki. W spółce
spełniona jest złota reguła finansowa
z bilansu wynika że zadłużenie firmy ( zobowiązania) wzrosły, ale są bezpieczne
ponieważ dotyczą głównie zobowiązań wobec dostawców(kredyty kupieckie) ,
które nic nie kosztuje, co wynika z umów z dostawcami. Kredyty bankowe zmalały
co oznacza że firma ma zdolność kredytową, niebezpiecznym zjawiskiem jest
wzrost zadłużenia z tytułu podatków i ubezpieczeń społecznych w 2003 roku
A = 1820/90 > 1 – firma jest mało elastyczna
A – wskaźnik elastyczności majątku
B – struktura pasywów
B = Kapitał własny / kapitał obcy = 1848/62 >1 bardzo korzystny (majątek pokrywa
właściciel
Wskaźnik płynności bieżącej wynosi
WPB2002 = 118/48 = 2,46
WPB2003 = 90/62 = 1,45
Według standardów światowych wskaźnik bieżący płynności kształtuje się na poziomie 1,6 –
2,0
Sytuacja firmy pogorszyła się z powodu zadłużenia i zmniejszenia aktywów obrotowych
Dynamika działalności firmy wynikająca z przebiegu produkcji powoduje zmiany w bilansie .
Dlatego też rachunkowość dysponuje techniką ewidencji zmian w odpowiednich urządzeniach
księgowych zwanych kontami księgowymi.
Zmiany w majątku i kapitałach spowodowane są czterema typami operacji gospodarczych :
1. powoduje zmniejszenie jednego składnika aktywów i jednoczesne zwiększenie
drugiego składnika np.: sprzedano produkty gotowe, pieniądze przechodzą na
pozycje gotówka w kasie
2. powoduje zwiększenie drugiego składnika pasywów – suma bilansowa nie ulegnie
zmianie
3. powoduje zwiększenie składnika aktywów i jednoczesne zwiększenie składnika
pasywów, suma bilansowa zwiększy się o tę samą kwotę
4. powoduje zmniejszenie składnika aktywów i jednoczesne zmniejszenie składnika
pasywów , suma bilansowa zmniejszy się
Funkcjonowanie kont księgowych
Zmiany w aktywach , pasywach, kosztach i przychodach odzwierciedlane są na kontach
księgowych, które stanowią podstawowe urządzenie techniczne.
Konto księgowe ma układ dwustronny, nazywa się księgą handlową lub rachunkową i zawiera
następujące elementy
1.
symbol konta : wynika z klasyfikacji kont pogrupowanych w zespoły
tematyczne np.: zespół zerowy oznacza środki trwałe, zespół pierwszy
środki pieniężne, zespół drugi zawiera rozrachunki, zespół trzeci materiały i
towary, a czwarty koszty.
Opis poszczególnych zespołów kont zawarty jest w tzw. Zakładowym Planie Kont
2.
nazwa konta : jest zgodna z nazwą aktywu, pasywu lub innych pozycji
3.
nazwa strony lewej konta
4.
saldo początkowe – oznacza wartość danego składnika na dzień otwarcia
konta
5.
obroty konta
6.
Saldo końcowe – jest to wartość danego składnika na dzień zamknięcia
księgi
Ewidencja księgowa na lokatach dokonywana jest zgodnie z zasadą podwójnego zapisu która
polega na :
- jedna operacja księgowana jest co najmniej na dwóch kontach
- po przeciwnych stronach kont
- w tej samej wysokości kwota
Konta dzielą się na
I . Konta bilansowe
- bilansowe aktywne – służą do ewidencji zmian +/- bilansowe pasywne - służą do ewidencji zmian w pasywach
II. Konta wynikowe służą do ewidencji czynników kształtujących wynik finansowy
- konta kosztów
- konta przychodów
Funkcjonowanie kont bilansowych :
Konta aktywne – są to konta : Środki trwałe, kasa , rachunek bankowy, krótkoterminowe
papiery wartościowe, materiały, produkty, środki trwałe w budowie
W/w konta funkcjonują jednakowo w sposób :
- otwarcie kont w/w następuje saldem początkowym z bilansu otwarcia po stronie
Winien
- zwiększenie z różnych tytułów księgujemy po stronie Winien
- zmniejszenie z różnych tytułów księgujemy po stronie Ma
- zamkniecie kont w/w polega na podsumowaniu obrotów i podliczeniu salda
końcowego które ma zawsze charakter debetowy, lecz dla równowagi stron
zapisane jest do sald po przeciwnej stronie
Saldo końcowe (Sk) = Saldo początkowe (Sp) +Zwiększenia – Zmniejszenia
Konta bilansowe pasywne są to konta: kapitał podstawowy, rezerwy, zobowiązania wobec
dostawców, kredyty bankowe, kapitał zapasowy, fundusz socjalny
W/w konta funkcjonują następująco
- otwarcie kont następuje saldem początkowym
- zwiększenie po stronie Ma
- zmniejszenia po stronie Winien
- zamknięcie konta następuje po obliczeniu obrotu i salda końcowego (Sk)
Salda końcowe mają zawsze charakter kredytowy lecz dla równowagi stron zapisane są po
stronie przeciwnej konta
Przykład w spółce Gram z o.o. w styczniu wystąpiły następujące operacje gospodarcze.
Spółka posiada wartość aktywów i pasywów określoną w bilansie X.
1. otrzymano fakturę i dostawę materiałów podstawowych na kwotę 5 000, zapłata
nastąpi za 14 dni
2. Otrzymano WB
- wpływ należności od odbiorcy X 2 300 zł
- Uregulować ZUS za grudzień 1 500 zł
- Zapłacenie zobowiązania wobec dostawcy z 2,01
880 zł
3. Sprzedano za gotówkę produkty wędliniarskie 500 zł
4. J. Kowalski pobrał zaliczkę z kasy na wyjazd służbowy do Warszawy na 1 500 zł
5. otrzymano fakturę i dostawę za komputery opłacone kredytem bankowym 8 000 zł
6. Otrzymano WB informujący o potrąceniu przez bank raty kredytu z odsetkami 5 000
zł
1. odtworzyć konta księgowe firmy GRAM na 1,01 z saldem, początkowym z bilansu
2. zaksięgować powyższe operacje
3. zamknąć konta księgowe obliczając Sk
*