stona 11

P
race nad nowym polskim czołgiem lekkim rozpoczęto w 1931
roku. Wówczas to postanowiono wykorzystać brytyjską maszynę
Vickers E jako pierwowzór. Trzy lata
później do prób był gotowy pierwszy
prototyp, który otrzymał oznaczenie 7TP (akronim od Siedmiotonowy
Polski, jakkolwiek masa własna była
wyższa, w wersji seryjnej sięgając prawie dziesięciu ton). Pierwsze egzemplarze były zaopatrzone w podwójną
walory bojowe 7TP, które zdecydowanie górowały nad stanowiącymi trzon
niemieckich sił pancernych Panzerami I i II. Brały udział m.in. w walkach
pod Tomaszowem Lubelskim, Piotrkowem Trybunalskim oraz w obronie
Warszawy. Niestety, ich zalety techniczne zostały zniwelowane przez
5
4
ogromną przewagę ilościową wojsk
III Rzeszy (Polska dysponowała jedynie 154-169 egzemplarzami tych znakomitych maszyn), oraz jej absolutne
panowanie w powietrzu.
Wojciech Duszyński
6
7
1
8
2
3
7TP w wersji dwuwieżowej
wieżę z dwoma karabinami maszynowymi kal. 7,62 mm wz. 30. Prędko
zastąpiono ją (starsze pojazdy były
konsekwentnie przebudowywane do
tego standardu) wersją pojedynczą,
uzbrojoną w produkowaną na licencji,
znakomitą armatę przeciwpancerną
Boforsa, kalibru 37 mm. Cała konstrukcja odznaczała się bardzo dużą,
jak na te czasy, nowoczesnością. Do
napędu czołgu, po raz pierwszy w historii broni pancernej, użyto wysokoprężnego silnika Diesla, solidnego
Saurera BLDb o mocy 110 KM. Zastosowano też pomysłowy obrotowy
peryskop odwracalny, projektu kapitana R. Gundlacha. Umożliwiał on obserwacje terenu w zakresie 360 stopni
bez poruszania się obserwatora (warto tu wspomnieć, że to awangardowe
w skali ogólnoświatowej rozwiązanie,
zostało później skopiowane przez Sowietów i wykorzystane w słynnym
T-34). Co więcej, w 1938 roku czołgi
zostały wyposażone w radiostacje
(rzecz rzadka w tym czasie). Kampania wrześniowa udowodniła wysokie
10
19
9
20
33
40
31
11
32
39
38
34
12
18
13
14
17
29
16
22
30
37
23
36
35
21
15
28
27
24
26
25
1 – lufa armaty 37 mm, 2 – osłona pancerna 7,92 mm karabinu maszynowego sprzężonego
z armatą, 3 – wieża obrotowa, 4 – osłona pancerna otworu wentylacyjnego przedziału bojowego,
5 – osłona pancerna celownika peryskopowego dowódcy, 6 – obserwacyjny peryskop odwracalny ładowniczego, 7 – antena radiostacji, 8 – nisza wieży dla radiostacji, 9 – strzelec – dowódca
czołgu, 10 – ładowniczy, 11 – mechanik-kierowca, 12 – osłona wału napędowego przechodzącego
przez przedział bojowy, 13 – silnik dieslowski, 14 – sprzęgło główne, 15 – pompa paliwowa,
16 – rozrusznik elektryczny, 17 – chłodnica wodna, 18 – przewody układu chłodzenia, 19 – siatka
ochronna nad lukiem wentylacyjnym przedziału silnikowego, 20 – tłumik (poszczególne serie
czołgów posiadały tłumiki różnej konstrukcji i rozmaicie umieszczone), 21 – napęd wentylatora,
22 – osłona wentylatora, 23 – tylny zaczep holowniczy, 24 – koło napinające gąsienicę, 25 – gąsienica stalowa, 26 – koło nośne, 27 – wahacz tylny, 28 – element resorujący wózek zawieszenia
– płaski resor, 29 – cięgło sterujące sprzęgłem głównym, 30 – cięgło podania paliwa (sterujące
pompą paliwową), 31 – przyrządy kierowania czołgiem i tablica kontrolna mechanika-kierowcy,
32 – skrzynia przekładniowa, 33 – właz mechanika-kierowcy, we włazie szczelina obserwacyjna,
34 – sprzęgła boczne, 35 – przedni wózek jezdny, 36 – zębate koło napędzające gąsienicę,
37 – osłona pancerna bocznej przekładni, 38 – przekładnia boczna (tzw. zwolnica), 39 – przedni
zaczep holowniczy, 40 – reflektor szosowy.
(opr. J. Magnuski)
rycerz Lepanto 2 (23) 2009 – str. 11