POS Lubasz 23_04_08

Transkrypt

POS Lubasz 23_04_08
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
SPIS TREŚCI
Str.
I. PODSTAWA PRAWNA
3
II. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM
5
2.1. Ogólna charakterystyka gminy
5
2.2. Ludność
5
2.3. Drogi
5
2.4. Działalność gospodarcza
6
2.5. Rolnictwo
6
2.6. Zasoby naturalne
7
2.7. Turystyka i dobra kultury
7
III. ANALIZA STANU I JAKOŚCI ŚRODOWISKA NATURALNEGO
NA TERENIE GMINY LUBASZ
9
3.1. Wody podziemne i powierzchniowe
9
3.1.1. Wody podziemne na terenie gminy Lubasz
9
3.1.2. Wody powierzchniowe
9
3.1.3. Infrastruktura
10
3.2. Gleby
14
3.3. Powietrze atmosferyczne
16
3.3.1. Ocena jakości powietrza atmosferycznego w ramach monitoringu środowiska
16
3.3.2. Monitoring imisji
16
3.3.3. Energia odnawialna
17
3.4. Hałas
17
3.5. Pola elektromagnetyczne
17
3.6. Ochrona przyrody
17
3.7. Lasy
20
3.8. Poważne awarie
20
IV. CELE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY LUBASZ
21
4.1. Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy
na lata 2011-2014 – projekt
21
4.2. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Wielkopolskiego
22
4.3. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Czarnkowsko-Trzcianeckiego
22
4.4. Cele w zakresie ochrony środowiska dla gminy Lubasz na lata 2008-2011
z perspektywą na lata 2012-2015
23
V. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA SŁUŻĄCE OSIĄGNIĘCIU ZAŁOŻONYCH CELÓW
29
5.1. Budżet Gminy Lubasz
29
5.1.1. Analiza budżetu gminy Lubasz w latach 2001 – 2006
29
5.2. Wydatki na ochronę środowiska w latach 2004-2008
30
5.2.1. Wydatki na ochronę środowiska z budżetu gminy
30
5.2.2. Wydatki na ochronę środowiska z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej
30
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
1
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
5.3. Źródła zewnętrznych środków – możliwości uzyskania dofinansowania.
31
5.3.1. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013.
31
5.3.2. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu.
34
5.3.3. Szwajcarsko - Polski Programu Współpracy
36
VI. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI
CELÓW OKREŚLONYCH W PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA
39
VII. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PROGRAMU NA ŚRODOWISKO
NATURALNE
41
VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM.
42
SPIS RYSUNKÓW I TABEL
Str.
Rys. 1. Przebieg północnego odcinka Transwielkopolskiej Trasy Rowerowej przez gminę
Lubasz.
7
Tab. 1. Zmiany liczby ludności gminy Lubasz w latach 2001 – 2006 (stan na 31 grudnia
wg banku danych regionalnych GUS)
5
Tab. 2. Średni dobowy ruch pojazdów na drogach wojewódzkich przebiegających przez obszar
gminy Lubasz wg pomiarów z 2005 roku (za Zarządem Dróg Wojewódzkich w Poznaniu)
6
Tab. 4. Wykaz i charakterystyka ujęć wód podziemnych na terenie gminy Lubasz
11
Tab. 4. Dozwolona wielkość emisji wód popłucznych, powstających w ujęciach wód
podziemnych na terenie gminy Lubasz
11
Tab. 5. Wykaz i charakterystyka oczyszczalni ścieków komunalnych, funkcjonujących na
terenie gminy Lubasz
12
Tab. 6. Dozwolona wielkość emisji ścieków oczyszczonych, powstających w oczyszczalniach
na terenie gminy Lubasz
12
Tab. 7a. Porównanie jakości gruntów ornych na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego
i gminy Lubasz - klasy bonitacyjne
14
Tab. 7b. Porównanie jakości gruntów ornych na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego
i gminy Lubasz - kompleksy przydatności rolniczej
15
Tab. 7c. Porównanie jakości gruntów ornych na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego
i gminy Lubasz - odczyn gleb i potrzeby wapnowania
15
Tab. 7d. Porównanie jakości gruntów ornych na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego
i gminy Lubasz – zawartość mikroelementów
15
Tab. 8. Wyniki regionalnego monitoringu gleb na terenie gminy Lubasz
16
Tab. 9. Poziom depozycji zanieczyszczeń na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego
17
Tab. 10. Budżety gminy Lubasz w latach 2004-2007 wraz z planem na 2008 rok
29
Tab. 11. Struktura wydatków na ochronę środowiska z budżetu gminy Lubasz w latach
2004-2007 wraz z planem na 2008 rok
30
Tab.12. Struktura Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gminie
Lubasz w latach 2004-2007 wraz z planem na 2008 rok
30
Tab. 13. Wskaźniki realizacji programu ochrony środowiska dla gminy Lubasz
39
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
2
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
I. PODSTAWA PRAWNA
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz na okres 2008 – 2011
z perspektywą na lata 2012 – 2015” została sporządzona w celu określenia aktualnych warunków,
wymagań oraz zadań niezbędnych do realizacji z zakresu ochrony środowiska.
Zgodnie z art. 17.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r.
Nr 129, poz. 902) organ wykonawczy gminy w celu realizacji polityki ekologicznej państwa sporządza
gminny program ochrony środowiska, uchwalany przez radę gminy (art. 18.1). Programy te sporządzane,
podobnie jak polityka ekologiczna państwa co 4 lata, powinny określać cele i priorytety ekologiczne,
rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz środki niezbędne do osiągnięcia celów,
w tym mechanizmy prawno – ekonomiczne i środki finansowe (art. 14).
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
3
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
4
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
II. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM
2.1. Ogólna charakterystyka gminy
Gmina Lubasz położona jest północnej części województwa i wchodzi w skład powiatu
czarnkowsko-trzcianeckiego. Od zachodu graniczy z gminą Wieleń, od północy – gminą Czarnków,
od wschodu – gminą Połajewo (wszystkie należące do powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego), od południa
natomiast z dwiema gminami powiatu szamotulskiego – Obrzycko i Wronki. Gminę tworzy 15 sołectw,
a jej siedziba znajduje się w Lubaszu. Powierzchnia gminy wynosi 16.762 ha (168 km2). Pod względem
zajmowanej powierzchni największy udział mają lasy (47 %), następnie użytki rolne (46,3%)
z dominującymi gruntami rolnymi (38,8 %), przy niewielkim udziale sadów (0,8%), łąk i pastwisk (oba
po 3,9%); nieużytki zajmują ok. 6,6 %.
2.2. Ludność
Obszar gminy zamieszkuje 7083 mieszkańców (stan na 31 grudnia 2007 wg danych Urzędu
Gminy), z których większość stanowią mężczyźni (ponad 50%). Liczna ludności gminy w ostatnich
7 latach uległa wzrostowi o 322 osoby (4,8%). Jest to związane m. in. z osiedlaniem się części
mieszkańców pobliskiego Czarnkowa na terenie gminy.
Tab. 1. Zmiany liczby ludności gminy Lubasz
w latach 2001 – 2006 (stan na 31. grudnia wg banku danych regionalnych GUS)
2001
2002
2003
2004
2005
2006
ogółem
osoba
6.761
6.780
6.867
6.910
6.998
7.032
mężczyźni
osoba
3.403
3.411
3.449
3.481
3.527
3.552
kobiety
osoba
3.358
3.369
3.418
3.429
3.471
3.480
2.3. Drogi
Sieć komunikacyjną w granicach gminy tworzą: drogi wojewódzkie: nr 182 Międzychód-WronkiPiotrowo-Czarnków-Ujście, nr 153 Siedlisko-Runowo-Gajewo-Ciszkowo-Goraj-Lubasz i nr 140 WronkiJasionna-Krucz-Ciszkowo, drogi powiatowe o łącznej długości 28 km i drogi gminne o łącznej długości
41 km. Przez teren gminy biegnie także linia kolejowa Rogoźno – Wągrowiec.
Drogi wojewódzkie, przebiegające przez teren gminy Lubasz tj. drogi nr 140, 153, 182, Zarząd
Dróg Wojewódzkich w 2005 roku badał pod względem natężenia ruchu. Pomiar dotyczący drogi nr 140
odbywał się na odcinku poza obszarem gminy Lubasz, jednakże ze względu na przebieg i ograniczone
połączenia z innymi drogami można założyć, ze odzwierciedla on natężenie na terenie gminy.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
5
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Tab. 2. Średni dobowy ruch pojazdów na drogach wojewódzkich przebiegających przez obszar gminy Lubasz
wg pomiarów z 2005 roku (za Zarządem Dróg Wojewódzkich w Poznaniu)
Nr drogi
140
153
153
182
Liczna
pojazdów
ogółem/
udział
procento
wy
Badany
odcinek
Wronki
Jasionna
-
Siedlisko
Gajewo
-
Gajewo
Lubasz
-
Sokołowo Lubasz
182
Lubasz
Czarnków
Udział poszczególnych rodzajów pojazdów
motocykle
samochody
osobowe,
mikrobusy
lekkie
samochody
ciężarowe
(dostawcze)
ciężarowe
bez
przyczepy
autobusy
z przyczepą
ciągniki
rolnicze
864
9
739
56
17
28
8
7
100%
1
86
6
2
3
1
1
293
6
242
26
5
4
4
6
100%
2
83
9
2
1
1
2
91
5
809
68
9
4
7
10
100%
1
89
7
1
0
1
1
4854
24
3892
549
136
180
44
29
100%
0
80
11
3
4
1
1
4922
30
3867
477
133
231
69
15
100%
1
81
10
3
5
1
0
Jak wynika z tabeli na terenie gminy dominuje transport lekki, reprezentowany przez samochody
osobowe (80-89% ruchu) oraz dostawcze (6-11%). Ruch pojazdów ciężkich – ciężarowych i autobusów ma niewielki udział (2-9%), przy czym najbardziej obciążone są odcinki drogi wojewódzkiej nr 182.
2.4. Działalność gospodarcza
Na 587 podmiotów gospodarczych (wg bazy danych regionalnych GUS zarejestrowane
w rejestrze REGON na koniec 2006 rok) ponad 97 % należało do sektora prywatnego, będąc
w większości (ponad 87%) działalnością osób fizycznych, 5 % stanowiły spółki, a pozostałe to
spółdzielnie i stowarzyszenia. Sektor publiczny reprezentują podmioty należące do gminy.
Największymi podmiotami gospodarczymi na terenie gminy są: LUBACELL Sp. z o.o.,
produkująca baterię cynkowo-powietrznych, oraz Plastmet Sp. z o.o., wytwarzająca meble ze stali zwykłej
i nierdzewnej (firma uzyskała certyfikat zgodności systemu zarządzania środowiskowego z normą
ISO 14001).
2.5. Rolnictwo
Gmina jest typowym obszarem rolniczym. Na jej terenie działają 953 gospodarstwa rolne,
z czego gospodarstwa indywidualne to ponad 99%. Gospodarstwa indywidualne do 1 ha użytków rolnych
stanowią ok. 35%, do 5 ha - 34%, do 10 ha – 9%, do 50 ha - 19%, a powyżej 50 ha – ok. 3%. Główne
uprawy to mieszanki zbożowe, żyto i pszenżyto ozime oraz pszenica ozima (wg danych Powszechnego
Spisu Rolnego z 2002 roku). Jeśli chodzi o hodowlę zwierząt dominuje trzoda chlewna, następnie bydło
i drób.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
6
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
2.6. Zasoby naturalne
Na terenie gminy znajduje się jedna kopalnia złóż naturalnych, wydobywająca kruszywa
naturalne w postaci piasku. Kopalnia znajduje się w Klempiczu (Klempicz I) i funkcjonuje w oparciu
o koncesję wydaną przez Wojewodę Wielkopolskiego, ważną do końca 2030 roku.
2.7. Turystyka i dobra kultury
Na terenie gminy znajduje się 216 obiektów oraz 440 stanowisk archeologicznych, objętych
ochroną wojewódzkiego konserwatora zabytków.
Gmina Lubasz stanowi cenny obszar pod względem rozwoju turystyki. Ukształtowanie terenu
oraz liczne zabytki sprzyjają aktywnemu wypoczynkowi. Przez teren gminy biegną trzy szlaki turystyczne
konne, kajakowe, piesze oraz rowerowe. Te ostatnie stanowią one połączenie do tras rowerowych
o charakterze międzyregionalnym i regionalnym tj. do :
●
Międzynarodowej Trasy Rowerowej Euro Route „R-1”, prowadzącej z Francji przez Holandię,
Niemcy i Polskę do granicy z Obwodem Kaliningradzkim, a w przyszłości do Moskwy;
●
trasy rowerowej „R-4” o nazwie „Szlak parków narodowych i krajoznawczych” z Wronek
do Złotowa, wiążącej Drawieński Park Narodowy z Sierakowskim Parkiem Krajobrazowym
na południu i Drawskim Parkiem Krajoznawczym na północy.
Przez gminę przebiega także północny odcinek Transwielkopolskiej Trasy Rowerowej (TTR)
z Poznania do Okonka. Sam Lubasz połączony jest z TTR szlakiem łącznikowym wiodącym
północnym brzegiem jeziora Dużego. Poniżej zamieszczono przebieg TTR przez gminę Lubasz.
ÓW
NK
AR
CZ
Okonek
Piła
SZAM
OTUŁY
Trzcianka
Lubasz
Szamotuły
Poznań
północny odcinek TTR
Transwielkopolska Trasa Rowerowa
Rys. 1. Przebieg północnego odcinka Transwielkopolskiej Trasy Rowerowej przez gminę Lubasz
Ze środków Lasów Państwowych oraz Budżetu Państwa została także wyznaczona ścieżka
przyrodniczo-leśna (pieszo-rowerowa) biegnąca przez teren leśnictw: Ciszkowo i Gniewomierz. Przebieg
ścieżki i lokalizacja 26 przystanków sprzyja zapoznaniu się z przyrodą i różnorodnością biologiczną lasów
na terenie wspomnianych nadleśnictw oraz miejscami historycznymi.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
7
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
8
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
III. ANALIZA STANU I JAKOŚCI ŚRODOWISKA NATURALNEGO
NA TERENIE GMINY LUBASZ
3.1. Wody podziemne i powierzchniowe
3.1.1. Wody podziemne na terenie gminy Lubasz
Wody podziemne na terenie gminy Lubasz tworzą Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 127
Złotów – Piła – Strzelce Krajeńskie. Zbiornik gromadzi wody trzeciorzędowe, a ich szacunkowe zasoby
dyspozycyjne wynoszą 186 tys. m3/dobę.
W związku z wprowadzeniem w Ramowej Dyrektywie Wodnej pojęcia jednolitych części wód
JCWPd, przez które rozumie się określoną objętość wód podziemnych w obrębie warstwy wodonośnej
lub zespołu
warstw
wodonośnych,
wyznaczono
nowe
jednostki
podziału
wód
podziemnych,
poddawanych badaniom monitoringowym. Przez teren gminy Lubasz przebiega granica dwóch jednostek:
jednolitej części wód podziemnych JCWPd nr 36 i JCWPd nr 42.
Jakość wód podziemnych
Jakość wód podziemnych GZWP nr 127 w 2004 roku była badana w punkcie w Krajence. Wody
podziemne zostały zakwalifikowane do III klasy jakości wód – o zadowalającej jakości.
Wody podziemne w ramach JCWPd nr 42 zaliczono do IV klasy wód o niezadowalającej jakości,
natomiast w odniesieniu do jednostki JCWPd nr 36 – do III klasy wód o zadowalającej jakości.
3.1.2. Wody powierzchniowe
Do wód powierzchniowych na terenie gminy Lubasz należą: wody płynące w postaci rzek
i melioracji oraz wody stojące w postaci jezior, stawów i zbiorników retencyjnych.
Głównym ciekiem gminy jest rzeka Gulczanka, będąca lewobrzeżnym dopływem Noteci, do której
uchodzi w 77,1 km. Całkowita długość rzeki wynosi 31,6 km, a wody spływają do niej ze zlewni
o powierzchni 107,1 km2. Zlewnia ma charakter rolniczy. Rzeka jest także odbiornikiem oczyszczonych
ścieków z oczyszczalni w Stajkowie.
W 2004 roku rzeka Gulczanka została objęta badaniami w ramach monitoringu diagnostycznego
wód powierzchniowych, a wody jej zaliczono do klasy IV – wód o niezadowalającej jakości. Rzeka
nie została zakwalifikowana przez RZGW - zgodnie z ustawą Prawo wodne - do wód powierzchniowych
przeznaczonych
do
bytowania
ryb
łososiowatych
i karpiowatych
w
warunkach
naturalnych
oraz umożliwiających ich migrację. W 2005 roku jakość wód Gulczanki poprawiła się i została
zakwalifikowana do III klasy (wód o zadowalającej jakości), którą utrzymała w 2006 roku.
Głównymi zbiornikami wód powierzchniowych na terenie gminy Lubasz są jeziora: Kruteckie
i Duże.
Jezioro Kruteckie położone jest przy granicy gminy Lubasz z gmina Wieleń. Wraz z zarastającymi
je torfowiskami zajmuje powierzchnię ponad 90 ha, średnia głębokość zbiornika wynosi 1 m (maks. 2 m).
Jezioro otacza szeroki pas trzcin. W środkowej części jeziora znajduje się zadrzewiona wyspa.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
9
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Jezioro Duże (Lubaskie) przylega do wschodnich do granic Lubasza. Jego powierzchnia wynosi
41,5 ha, a głębokość średnia 5 m (maks. 11,4 m). Brzeg jeziora w postaci stromych zboczy w większości
porośnięte jest krzewami. Przez jezioro przepływa bezimienny ciek, tworząc w okolicach dopływu
i odpływu tereny zabagnione. Linia brzegowa jest mało urozmaicona, w większości porośnięta trzciną,
sitowiem i tatarakiem.
Jezioro Kruteckie objęte było badaniami monitoringowymi w 1999 roku, a Jezioro Lubaskie
(Duże) - w 2000 i w 2005 roku. Wody Jeziora Kruteckiego zostały zakwalifikowane do II klasy czystości,
natomiast wody Jeziora Lubaskiego (Dużego) w 2000 roku zaliczono do II klasy czystości (którą
utrzymało w 2005 roku pomimo pogorszenia punktacji klasyfikacyjnej), a jezioro należy do III kategorii
podatności na degradację (jezioro o niekorzystnych warunkach naturalnych, łatwo ulegające degradacji).
3.1.3. Infrastruktura
Pobór wody
Gmina
jest
w
dużej
mierze
zwodociągowana.
Sieć
nie
jest
doprowadzona
jedynie
do następujących miejscowości: Klempicz, Nowina, Kruteczek, część Miłkowa i Krucz.
Zaopatrywanie wodę mieszkańców gminy Lubasz przez Gminny Zakład Usług Wodnych
i Melioracyjnych zostało uregulowane w Uchwale Nr XXXVIII/295/06 Rady Gminy Czarnków
z dnia 27 lutego 2006 r. w sprawie przyjęcia regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków
na terenie działania Gminnego Zakładu Usług Wodnych i Melioracyjnych. Regulamin określa zasady
zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, a także przyjmowania ścieków
ze zbiorników bezodpływowych dostarczanych do oczyszczalni wozami asenizacyjnymi.
Pobór wody na terenie gminy odbywa się z 8 ujęć. Dodatkowo miejscowość Dębe po zamknięciu
ujęcia lokalnego jest zaopatrywane z wodociągu, zasilanego z ujęcia Śmieszkowo w gminie Czarnków.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
10
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Tab. 3. Wykaz i charakterystyka ujęć wód podziemnych na terenie gminy Lubasz
Miejscowoś
ć
Użytkownik
Liczba
studni
Zasoby
ujęcia
[m3/h]
Depresja
[m]
Głębokość
studni
[m]
Ujmowane
wody
Dozwolona wielkość poboru
3
Q=39,0
Q=39,0
Q=42,0
S=11,0
S=9,5
S=9,25
Nr 1 – 120,0
Nr 2 – 112,0*
Nr 3 – 124,0
Trz
Q śr.dob.=950,0 m3/d
Q maks.dob=1344,0 m3/d
Q maks.h=80,0 m3/h
Q roczne=346650,0m3/r
1
Q=60,0
S=19,0
Nr1** – 130,0
Nr 2 – 130,0
Trz
Q śr.dob.=300,0 m3/d
Q maks.h=60,0m3/h
Q roczne=109500,0m3/r
73,0
Czw
Q śr.dob.=45,0 m3/d
Q maks.dob=70,0 m3/d
Q maks.h=20,6m3/h
Q roczne=16425,0 m3/r
Nr3 – 150,0
Nr4 – 135,0
Trz
Q śr.dob.=200,0 m3/d
Q maks.dob=500,0 m3/d
Q maks.h=24,0 m3/h
Q roczne=73000,0 m3/r
Trz
Q śr.dob.=67,30 m3/d
Q maks.dob=88,20 m3/d
Q maks.h=7,30 m3/h
Q roczne=23250,0 m3/r
Stajkowo
GZUWiM
w Brzeźnie
ul. Krótka 1
Sokołowo
GZUWiM
w Brzeźnie
ul. Krótka 1
Prusinowo
GZUWiM
w Brzeźnie
ul. Krótka 1
1
Q=20,0 S=14,40
Jędrzejowo
GZUWiM
w Brzeźnie
ul. Krótka 1
2
Q=24,7
Krucz
GZUWiM
w Brzeźnie
ul. Krótka 1
1
Q=10,0
S = 3,3
84,0
Lubasz
GZUWiM
w Brzeźnie
ul. Krótka 1
3
Q=11,0
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
Lubasz
Kozera,
ul.Nowa 24,
1
Q=8,5
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
Sławno
SPR Sławno
2
Q=30,0
b.d.
b.d.
b.d.
b.d.
S=24,7
* awaryjna,
** awaryjna.
Z poborem wód podziemnych związana jest produkcja wód popłucznych, służących
do oczyszczania filtrów. W stacjach poboru wód na terenie gminy Lubasz wody popłuczne wytwarzane są
zgodnie z udzielonymi pozwoleniami wodnoprawnymi.
Tab. 4. Dozwolona wielkość emisji wód popłucznych, powstających w ujęciach wód podziemnych
na terenie gminy Lubasz
Ujęcie wód
Użytkownik
Dopuszczona pozwoleniem wodnoprawnym wielkość emisji
Jędrzejowo
GZUWiM w Brzeźnie Q dob. = 50,0 m3/d
ul. Krótka 1
Q r = 1828,0 m3/r
Prusinowo
GZUWiM w Brzeźnie Q dob. = 4,1 m3/d
ul. Krótka 1
Q m-czne = 46,8 m3/r
Q r = 561,6 m3/r
Sokołowo
GZUWiM w Brzeźnie Q dob. = 25,0 m3/d
ul. Krótka 1
Q m-czne = 300,0 m3/r
Q r = 3600 m3/r
Stajkowo
GZUWiM w Brzeźnie Q dob. = 18,88 m3/d
ul. Krótka 1
-
Q r = 4053,20 m3/r
Krucz
GZUWiM w Brzeźnie Q dob. = 11,0 m3/d
ul. Krótka 1
-
Q r = 572,0 m3/r
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
11
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Oczyszczanie ścieków
Głównym obiektem w zakresie oczyszczania ścieków jest oczyszczalnia mechanicznobiologiczna w Stajkowie. Przyjmuje ona 98% ścieków sanitarnych z terenu gminy. Oprócz niej działają
jeszcze trzy oczyszczalnie: w Miłkowie i w Jędrzejewie przy szkołach podstawowych oraz w Kruczu,
obsługująca
osiedle
Z funkcjonowaniem
wielorodzinne
oczyszczalni
w
zarządzie
związane
są
trzy
nadleśnictwa
stacje
oraz
zlewne:
w
szkołę
Stajkowie,
podstawową.
w Miłkowie
oraz w Jędrzejewie.
Tab. 5. Wykaz i charakterystyka oczyszczalni ścieków komunalnych,
funkcjonujących na terenie gminy Lubasz
Nazwa
Rodzaj
i lokalizacja
oczyszczalni
oczyszczalni/
odbiornik
Przepustowość Równoważna
Liczba
Ścieki
osady wytworzone/
oczyszczalni
liczba
obsługiwanych oczyszczone/ wykorzystane do rekultywacji,
mieszkańców mieszkańców
w tym ścieki
w tym na cele rolne/
dowożone
składowane
na terenie oczyszczalni
[m3/d]
Stajkowo/
Gulczanka
mech-biol.
Ps 400
400
[RLM]
tys. m3/rok
osób
2600
108/24
19/19/-
2150
94/21
19/14/5
2100
89/19
18/13/5
150
61
-
150
4/1
1/-/1
3)
150
4,8/0,5
1/0,5/0,5
2)
3)
Jędrzejewo/ mechrów
biol.Typ
melioracyjny OSA 100
G-13
100
400
[Mg]
2150
1)
1)
2)
Miłkowo/
mech-biol.
rów
melioracyjny
G-10
18
-
-
-
-
Krucz/
Gulczanka*
24
<2000
-
-
-
mech-biol.
1)
2007 rok;
2006 rok;
3)
2005 rok.
2)
Tab. 6. Dozwolona wielkość emisji ścieków oczyszczonych,
powstających w oczyszczalniach na terenie gminy Lubasz
Nazwa
Odbiornik
i lokalizacja
oczyszczalni
Użytkownik
Q maks.
dobowe
[m3/d
O roczne
[m3/r]
Stajkowo
Gulczanka
GZUWiM
w Brzeźnie
ul. Krótka 1
30,0
300,0
400,0
146000,0
Jędrzejewo
rów melioracyjny GZUWiM
G-13
w Brzeźnie
ul. Krótka 1
10,0
95,0
115,0
34675,0
Miłkowo
rów melioracyjny GZUWiM
G-10
w Brzeźnie
ul. Krótka 1
-
16,90
18,07
6168,50
Krucz
Gulczanka
-
18,50
24,02
6752,50
GZUWiM
w Brzeźnie
ul. Krótka 1
Q maks. h
Q śr. dobowe
[m3/d]
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
12
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Gmina prowadzi ewidencję zbiorników bezodpływowych do gromadzenia ścieków sanitarnych.
W 2007 roku
zewidencjonowanych
było łącznie 479
zbiorników (w stosunku
do roku
2006
przybyło 39 sztuk).
Pozwolenie na opróżnianie zbiorników ze ścieków sanitarnych na terenie gminy mają 3 podmioty:
1. Gminny Ośrodek Wypoczynku i Gospodarki Komunalnej, ul. Kościelna 4, 67 – 720 Lubasz.
2. Zajazd Meteor,ul. B. Chrobrego 88, 64-720 Lubasz.
3. Spółdzielnia Produkcji Rolnej, Sławno 1.
Na terenie gminy działa także 11 oczyszczalni przydomowych, powstałych w latach 2004-2006.
Część z właścicieli na swój wniosek uzyskała dofinansowanie na budowę oczyszczalni z gminnego
budżetu ochrony środowiska; wielkość dofinansowania wynosiła średnio 20%.
Aglomeracja Lubasz
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) powstał w celu wypełnienia
zobowiązań Rzeczypospolitej Polskiej w części dotyczącej dyrektywy 91/271/EWG w sprawie
oczyszczania ścieków komunalnych przyjętych w Traktacie Akcesyjnym Polski do Unii Europejskiej.
Program został zatwierdzony przez Rząd RP w dniu 16 grudnia 2003 r. Stanowi on plan inwestycyjny
w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, jaki musi zostać zrealizowany przez Polskę, aby osiągnąć
wymagane efekty ekologiczne.
30 maja 2005 została przyjęta Aktualizacja KPOŚK jako realizacja obowiązku, wynikającego
z ustawy z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne, nałożonego na Ministra Środowiska, a polegającego
na okresowej aktualizacji zapisów KPOŚK, nie rzadziej jednak niż raz na dwa lata. W wyniku aktualizacji
KPOŚK sporządzono wykaz niezbędnych przedsięwzięć w zakresie wyposażenia aglomeracji w systemy
kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków do końca 2005 r., 2010 r., 2013 r. i 2015 r.
30 maja 2005 została przyjęta Aktualizacja KPOŚK jako realizacja obowiązku, wynikającego
z ustawy z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne, nałożonego na Ministra Środowiska, a polegającego
na okresowej aktualizacji zapisów KPOŚK, nie rzadziej jednak niż raz na dwa lata.
Gmina Lubasz tworzy samodzielnie aglomerację, wykazaną w załączniku 2 do Aktualizacji;
została zatem zaliczona do aglomeracji, w których oczyszczalnie osiągną efekt ekologiczny zgodny
z wymaganiami prawa w latach 2006-2010.
Aglomeracja Lubasz należy do regionu wodnego Warty. Obecnie eksploatowana oczyszczalnia to
oczyszczalnia biologiczna spełniająca standardy odprowadzanych ścieków dla aglomeracji < 15 000 RM.
Docelowo utrzyma ten standard. Wymaga jednak rozbudowy ze względu na przepustowość,
która zwiększy się w wyniku rozbudowy do 1099 m3. Koszty inwestycyjne i modernizacyjne oczyszczalni
2460 tys. zł. Oprócz rozbudowy oczyszczalni przewidziano także rozbudowę sieci kanalizacyjnej w latach
2005-2015 km o 21,1 km, z czego założono w Aktualizacji, że w 2005 roku powstanie 1,9 km sieci,
w latach 2006-2010 – 12 km, a w latach 2010-2013 – 7,2 km. Koszty budowy i modernizacji sieci w latach
2005-2015 szacuje się na 7258 tys. zł. Osiągnięcie efektu ekologicznego oraz spełnienia
przez aglomerację wymagań w zakresie oczyszczania ścieków zakłada się w 2010 r. Łącznie koszty
inwestycyjne i modernizacyjne ogółem wyniosą. 9718 tys. zł.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
13
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Melioracje
Na terenie gminy Lubasz (wg danych Inspektoratu w Trzciance Wielkopolskiego Zarządu
Melioracji i Urządzeń Wodnych w Poznaniu) obszar zmeliorowany zajmuje łącznie 5006,6 ha (ok. 30%
powierzchni gminy).
Obszar zmeliorowany urządzeniami melioracji szczegółowych zajmuje 4647,6 ha tj. ok. 28 % powierzchni
gminy, z czego większość stanowią grunty orne (ponad 25%). Sieć drenarska wraz z budowlami zajmuje
3731,6 ha na gruntach ornych (ponad 22 % powierzchni gminy); budowle na sieci stanowią studzienki
drenarskie (89 szt.) i wyloty ze zbieraczy (340 szt.). Budowle wodne na terenie gminy to
przede wszystkim przepusty, mostki i brody w liczbie (264 szt.) przy niewielkim udziale zastawek (2 szt.)
oraz progów i stopni (4 szt.). Rowy (wszystkie ubezpieczone) łącznie mierzą 127,212 km.
Obszar zmeliorowany urządzeniami melioracji podstawowych zajmuje łącznie 359 ha 199 ha ha
tj. ponad 21 % powierzchni gminy przy zbliżonym udziale zmeliorowanych gruntów ornych i trwałych
użytków zielonych (odpowiednio 12% i 9%), z czego prawie 16 % użytków (7% zmeliorowanej i 1,5 %
całkowitej powierzchni gminy) podlega nawadnianiu; pozostały obszar jest odwadniany. Cieki naturalne
liczą łącznie 22,38 km, z których 20,8 km stanowią cieki uregulowane (blisko 93% długości ogólnej).
Kanały mierzą 27,51 km. Jeziora posiadające ujęcia wody do nawodnień zajmują powierzchnie 41,82 km.
Budowle melioracji podstawowej stanowią budowle piętrzące i przelewy (13 szt.) oraz progi i stoki (1 szt.),
a także rurociągi o długości 70 km.
3.2. Gleby
Udział poszczególnych klas bonitacji i kompleksów glebowych na terenie gminy Lubasz
(za Agrochemiczne badania gleb Wielkopolski w latach 2000-2004, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
Poznań 2005) przedstawia poniższa tabela.
Tab. 7a. Porównanie jakości gruntów ornych
na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego i gminy Lubasz - klasy bonitacyjne
Jednostka
administracyjna
Powiat
czarnkowskotrzcianecki
Gmina Lubasz
Udział poszczególnych klas bonitacyjnych gruntów ornych
na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego i gminy Lubasz
klasa
%
I
II
IIIa
IIIb
IVa
IVb
V
VI
VI RZ
0
0
2
5
14
10
32
33
4
0
0
3
15
24
11
22
24
1
Jak wynika z zestawienia jakości gleb na terenie powiatu i gminy Lubasz, udział poszczególnych
klas w gminie jest korzystniejszy (większy udział klas do IV i wyższych – dla powiatu wskaźnik udziału
wynosi 31 %, natomiast dla gminy Lubasz – 55%). Korzystnie wypada również porównanie pomiędzy
powiatem i gminą pod względem udziału kompleksów pszennego i żytniego bardzo dobrych i dobrych.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
14
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Tab. 7b. Porównanie jakości gruntów ornych
na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego i gminy Lubasz - kompleksy przydatności rolniczej
Jednostka
administracyjna
klas
a
Powiat
czarnkowskotrzcianecki
Gmina Lubasz
%
Udział poszczególnych kompleksów przydatności rolniczej gruntów ornych
na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego i gminy Lubasz
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
2
2
7
14
32
34
0
9
0
6
2
22
18
19
20
2
11
Monitoring gleb na terenie gminy
W latach 2000-2004 na terenie województwa wielkopolskiego prowadzono badania gleb
pod kątem odczynu i potrzeba wapnowania. Udział gleb obojętnych i zasadowych na terenie gminy jest
wyższy o ok. 3 % od powiatu ogółem, o ponad 4% mniejszy jest także udział gleb wymagających
wapnowania.
Tab. 7c. Porównanie jakości gruntów ornych
na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego i gminy Lubasz - odczyn gleb i potrzeby wapnowania
Udział poszczególnych gleb wg odczynu gleb i potrzeb wapnowania
na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego i gminy Lubasz
odczyn gleb
potrzeby wapnowania
Jednostka
administracyjna
bardzo
kwaśne
kwaśne
lekko
kwaśne
obojętne
zasadowe
konieczne
potrzebne
wskazane
ograniczone
zbędne
Powiat
czarnkowskotrzcianecki
25,5
35,5
25,3
11,0
2,8
25,5
19,3
16,5
12,8
25,9
Gmina Lubasz
16,9
36,6
28,6
13,1
4,8
22,3
18,1
16,6
14,6
28,4
W latach 2000-2004 gleby badano także pod względem zawartości fosforu, potasu i magnezu.
Tab. 7d. Porównanie jakości gruntów ornych
na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego i gminy Lubasz – zawartość mikroelementów
Zawartość fosforu [%]
Jednostka
administracyjna
bardzo
niska
niska
średnia wysoka
Powiat
czarnkowskotrzcianec
ki
5,1
26,9
24,7
Gmina
Lubasz
1,5
12,7
20,4
Zawartość potasu [%]
średnia wysoka
Zawartość magnezu [%]
bardzo
wysoka
bardzo
niska
niska
bardzo bardzo
wysoka niska
niska
średnia wysoka
bardzo
wysoka
20,0
23,2
21,9
40,3
23,9
8,8
5,2
17,8
22,7
33,3
17,0
9,1
25,9
39,5
6,4
35,4
31,9
16,6
9,7
16,2
31,4
38,2
12,2
2,0
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
15
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
W 2004 roku na terenie gminy Lubasz prowadzone były także pomiary w ramach regionalnego
monitoringu gleb przez WIOŚ w Poznaniu. Badana gleba należała do klasy IVa i kompleksu 5A,
a zbudowana była z piasków gliniastych i glin.
Tab. 8. Wyniki regionalnego monitoringu gleb na terenie gminy Lubasz
3.3. Powietrze atmosferyczne
3.3.1. Ocena jakości powietrza atmosferycznego w ramach monitoringu środowiska
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr 62,
poz. 627 z późn. zmianami) w ramach państwowego monitoringu środowiska dokonywana jest corocznie
ocena jakości powietrza na podstawie poziomów następujących substancji:
●
ocena pod względem ochrony zdrowia - C6H6, NO2, SO2, Pb, CO, ozon oraz pył zawieszony
PM10,
●
ocena pod względem ochrony roślin i ekosystemów - NO2, SO2 i ozon.
W latach 2004 - 2006 ocena jakości powietrza była również dokonywana na terenie powiatu
czarnkowsko-trzcianeckiego. W latach 2004 i 2005 jakość powietrza została zaliczona do klasy A,
zarówno pod względem ochrony zdrowia, jak i roślin i ekosystemów, natomiast w 2006 roku klasę te
utrzymała w odniesieniu do ochrony roślin i ekosystemów, natomiast pod względem ochrony zdrowia
została zaliczona do klasy C ze względu na stężenie ozonu.
3.3.2. Monitoring imisji
Na terenie gminy Lubasz nie były prowadzone pomiary imisji. Najbliżej położone punkty
pomiarowe znajdowały się w m. Radolinek w gminie Czarnków. Wg obserwacji, prowadzonych
w 2004 roku, ilość SO2 wyniosła 2,81 µg/m3, natomiast NO2 - 11,88 µg/m3.
W 2004 roku badano także depozycję zanieczyszczeń na powierzchnię ziemi na terenie powiatu
czarnkowsko-trzcianeckiego w m. Bukowiec, natomiast w 2005 pomiarów dokonano w m. Zofiowo (obie
znajdujące się w odległości poniżej 10 km od Lubasza na terenie gminy Czarnków). Wartości stężeń
poszczególnych parametrów przedstawia poniższa tabela.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
16
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Tab. 9. Poziom depozycji zanieczyszczeń na terenie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego
Rok
Nazwa
Przewodność Odczyn
posterunku
[mS/cm]
[pH]
Depozycja [mg/m2]
SO4 [µg/ NO3
m3 ]
[µg/m3]
PO4
P
N
Cu
Pb
Zn
2004
Bukowiec
0,0625
6,12
1016
896,8
4,43
7,30
329
2,15
1,62
23,21
2005
Zofiowo
0,0625
6,21
1035
896,8
4,43
b.d.
b.d.
2,15
1,62
23,21
3.3.3. Energia odnawialna
Obecnie na terenie gminy trwają uzgodnienia co do lokalizacji elektrowni wiatrowych na terenie
gminy. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zostały wyznaczone
tereny przeznaczone pod elektrownie. Znajdują się one na wschód o północ od miejscowości Lubasz.
3.4. Hałas
Głównym źródłem hałasu na terenie gminy Lubasz są: transport samochodowy, związany
z przebiegiem dróg wojewódzkich, oraz hałas wynikający z działalności gospodarczej prowadzonej
na terenie gminy.
Badania poziomów hałasu prowadzone były przez WIOŚ w Poznaniu w 2004 i 2005 roku
w Czarnkowie na ul. Putza jako części składowej drogi wojewódzkiej nr 181. Nie przebiega ona
przez teren gminy Lubasz, jednak stanowi główny ciąg komunikacyjny, wyprowadzający ruch
samochodowy z miasta Czarnków w kierunku południowym, umożliwiając połączenie z drogami
na terenie gminy Lubasz. Natężenie ruchu samochodowego w punkcie kontrolnym wyniosło
816 pojazdów na godzinę, z czego ok. 20 % stanowiły pojazdy ciężkie. Równoważny poziom hałasu
wyniósł 75,9 dB.
3.5. Pola elektromagnetyczne
Na terenie gminy Lubasz znajdują się dwie wieże telefonii komórkowej – w m. Lubasz
przy ul. Nowej oraz ul. Wiejskiej. Planowana jest budowa kolejnej wieży w m. Klempicz - inwestycja jest
w trakcie uzgodnień.
Na terenie gminy nie ma innych źródeł promieniowania elektromagnetycznego.
3.6. Ochrona przyrody
Rezerwaty
Rezerwat przyrody Wilcze Błoto – ustanowiony w 1968 roku, o powierzchni 2,76 ha, znajdujący
się w oddz. 52, Leśnictwa Ciszkowo, Obręb Krucz. Jest to rezerwat częściowy o charakterze
florystycznym, którego celem jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych zbiorowisk
roślinności bagiennej i torfowiskowej.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
17
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Obszary chronionego krajobrazu
Część obszaru gminy Lubasz znajduje się w granicach dwóch obszarów chronionego krajobrazu:
Puszcza Notecka i Dolina Noteci, wyznaczonych w Rozporządzeniu Nr 5/98 Wojewody Pilskiego
z dnia 15 maja 1998 r.
Obszar Chronionego Krajobrazu Dolina Noteci charakteryzuje krajobraz łąkowo – polno –
osadniczy, fragmentarycznie jeziorno – leśno – łąkowy. W samej pradolinie rzeki Noteć przeważa
ekosystem łąkowy tzw. Nadnoteckie Łęgi, które mają duże znaczenie dla gospodarki hodowlanej.
Nadnoteckie Łęgi o powierzchni 10 tys. ha to fragment dolnego biegu Noteci. Obszar ten pokrywają
w większości torfowiska niskie i zalewowe łąki – łęgi z dużą liczbą starorzeczy, kanałów i zarastających
torfianek. Po niegdyś dominujących lasach łęgowych wierzbowo – topolowych, które zostały
zlikwidowane przez rozwijające się rolnictwo w celu uzyskania żyznych łąki łęgowych, pozostały
fragmenty zbliżone do naturalnych koło śluz: Nowe, Lipica i Rosko. Nadnoteckie Łęgi są ostoją ptaków
o randze europejskiej (występują tu takie gatunki jak: siekowiec, bocian biały, bocian czarny).
W granicach obszaru znajduje się północno-wschodnia część gminy, a należą do niego m. in. kompleks
leśny moreny czarnkowskiej, Jez. Duże, Kanał Lubaski i sąsiadujące z nimi łąki i nieużytki wodne.
Obszar Chronionego Krajobrazu Puszcza Notecka pełni ważną funkcję łącznikową pomiędzy
dwoma korytarzami ekologicznymi o znaczeniu międzynarodowym: Dolinę Noteci i Dolinę Warty. Teren
puszczy jest falisty i falisto – pagórkowaty, zbudowany z piasków wydmowych. Lasy przeważnie tworzy
sosna zwyczajna w typie boru świeżego lub boru suchego, niskiej jakości, przy ciekach wodnych,
jeziorach i większych zagłębieniach terenu skład gatunkowy lasu jest bogatszy. Krajobraz w większości
naturalny, leśny lub jeziorno – leśny. W granicach gminy do obszaru należą fragment kompleksu leśnego
na zachodzie gminy, Jez. Kruteckie oraz dolina rzeki Gulczanki z przyległymi łąkami.
Pomniki przyrody
Na terenie gminy Lubasz jest 26 pomników przyrody; są to obiekty przyrody ożywionej, a należą
do nich pojedyncze okazy drzew lub ich grupy, najczęściej występujące w obrębach parków.
Użytki ekologiczne
Użytki ekologiczne zostały ustanowione Uchwałą Rady Gminy Nr XXVIII/195/97. Zajmują łącznie
powierzchnię 11,12 ha. Tworzą je tereny łąkowe w rejonie trzech wsi: Dębe, Lubasz i Miłkowo.
Planowane tereny chronione
Projektowany
rezerwat
przyrody
MORENA CZARNKOWSKA -
rezerwat
krajobrazowy
z wyodrębnionymi 32 zespołami roślinnymi, w tym 12 leśnymi, m. in. łęgi olszowo-jesionowe, grądy,
świetliste dąbrowy. Na tym niewielkim obszarze zboczy morenowych między Pianówką a Ciszkowem
występują największe w Wielkopolsce zasoby kilku rzadkich i chronionych gatunków roślin.
Obszary w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
18
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Teren gminy Lubasz częściowo jest objęty granicami dwóch obszarów sieci Natura 2000: Obszar
Specjalnej Ochrony Puszcza Notecka PLB300015 oraz Specjalny Obszar Ochrony Dolina Noteci
PLH300004. Bezpośrednio do północnej granicy gminy przylega Obszar Specjalnej Ochrony Nadnoteckie
Łęgi PLB300003.
Obszar Specjalnej Ochrony Puszcza Notecka PLB300015
OSO Puszcza Notecka w większości zajmowany jest przez lasy (77%), z czego większość
stanowią lasy iglaste (67%). Niewielki udział mają łąki i pastwiska (4%), tereny rolnicze z dużym udziałem
elementów naturalnych i zbiorniki wodne (po 2%) oraz złożone systemy upraw i działek (1 %).
Obszar stanowi zwarty, jednolity kompleks leśny w międzyrzeczu Noteci i Warty, porastający
największy w Polsce obszar wydm śródlądowych. Gatunkowo dominuje sosna, wprowadzona
po zniszczeniu lasu wskutek pojawienia się szkodników owadzich w okresie międzywojennym.
Pozostałości drzewostanów naturalnych są chronione w rezerwatach. Kompleks leśny urozmaicają
jeziora, raczej płytkich, pochodzenia wytopiskowego, zwykle z grubą warstwą mułu i zakwitami glonów;
w zagłębieniach terenu lub na brzegach jezior utrzymują się torfowiska, na ogół w pewnym stopniu
przekształcone.
Obszar jest miejscem bytowania i lęgu rzadkich gatunków ptaków, a także ostoje w trakcie
wędrówek. Jest to także jedyna stała w ostatnich latach ostoja wilka w zachodniej Polsce. Występuje tu
również 9 gatunków storczyków. W skład obszaru wchodzą rezerwat Wilcze Błoto oraz Obszar
Chronionego Krajobrazu: Puszcza Notecka.
Zagrożenia dla obszaru wynikają głównie z niszczenia roślinności oraz niekorzystnego
użytkowania terenu, w tym zaniechania wykorzystania rolnego, gradacji szkodników, pożarów, naruszania
stanowisk ptaków.
Specjalny Obszar Ochrony Dolina Noteci PLH300004
SOO Dolina Noteci w większości zajęty jest przez łąki i pastwiska (80%) oraz inne grunty
użytkowane rolniczo (9%), z niewielkim udziałem lasów (8%) i zbiorników wodnych (3%).
Obszar obejmuje fragment doliny Noteci między Wieleniem a Bydgoszczą, zajęty w dużej części
zajęty przez torfowiska niskie, z fragmentami zalewowych łąk i trzcinowisk, z enklawami zakrzewień
i zadrzewień. Na zboczach doliny znajdują się płaty muraw kserotermicznych. W okolicach Goraja
występują kompleksy buczyn i dąbrów. Teren przecinają kanały i rowy odwadniające. Liczne są
starorzecza i wypełnione wodą doły potorfowe. Miejscami występują rozległe płaty łęgów. Łąki są
intensywnie użytkowane.
Znaczenie obszaru wynika z bogatej mozaiki siedlisk (m. in. w związku z występowaniem lasów
łęgowych i dobrze zachowanych kompleksów łąkowych),a także z pełnienia funkcji korytarza
ekologicznego o randze międzynarodowej. W skład obszaru wchodzi Obszar Chronionego Krajobrazu:
Puszcza Notecka. Zagrożenia dla obszaru stanowią intensyfikacja użytkowania łąk, w tym ich nawożenie,
jak również zarastanie ich w procesie sukcesji przez zarośla wierzbowe, zmiany stosunków wodnych
oraz eutrofizacja i zanieczyszczenie wód, wycinka drzew i krzewów.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
19
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Obszar Specjalnej Ochrony Nadnoteckie Łęgi PLB300003
OSO Nadnoteckie Łęgi zajmują w większości łąki i pastwiska (79%) przy niewielkim udziale
torfowisk (2%); lasy stanowią 4%, a pozostałe tereny użytkowane rolniczo – 15%.
Obszar obejmuje część doliny Noteci między miejscowością Wieleń a ujściem Gwdy. Pokrywają
ją łąki zalewowe, torfowiska niskie, pośród których występują kanały i rowy odwadniające, niegdysiejsze
koryta rzeczne oraz wypełnione wodą doły potorfowe. Część terenu jest porośnięta krzewami i drzewami.
Łąki są intensywnie użytkowane. Znaczenie obszaru wynika z pełnienia funkcji ostoi ptasiej o randze
europejskiej E 33. Zagrożenie stanowi osuszanie oraz trzebież drzew i krzewów a także eutrofizacja
zbiorników wodnych.
3.7. Lasy
Lasy na terenie gminy Lubasz zarządzane są przez Nadleśnictwo Krucz. Nadleśnictwo Krucz
dzieli się na dwa obręby leśne: Krucz i Lubasz oraz na 11 leśnictw i gospodarstwo szkółkarskie
w Gniewomierzu.
Ogólna powierzchnia Nadleśnictwa Krucz wynosi 18.037 ha, w tym Obręb Lubasz 5.600 ha.
Powierzchnia leśna wynosi 16.789 ha, z czego lasy prywatne nadzorowane przez nadleśnictwo zajmują
ponad 8 %.
Siedliska leśne w Nadleśnictwie są na ogół ubogie: bory stanowią 65,7 % powierzchni, bory
mieszane 17 %, lasy i olesy 17,3 %. Lasy w zarządzie nadleśnictwa to przede wszystkim
jednogatunkowe drzewostany sosnowe powstałe po roku 1924 po gradacji sówki choinówki, cechujące
się nieprawidłową strukturą wieku. Głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna zajmująca 89 %
powierzchni leśnej, niewielki udział mają: brzoza, dąb, olsza, świerk, buk. Ponad 83 % stanowią
drzewostany do 80 roku; przeciętny wiek drzewostanów wynosi 60 lat. Ponad 99% drzewostanów
nadleśnictwa pochodzi z odnowienia sztucznego.
Część lasów nadleśnictwa podlega ochronie jako: lasy glebochronne, wodochronne, lasy
na powierzchniach badawczych i doświadczalnych oraz drzewostany nasienne.
Najczęściej spotykanymi zwierzętami w nadleśnictwie są sarny, jelenie, dziki, daniele i lisy.
Oprócz nich występują, także rzadkie gatunki, takie jak: bóbr, wydra, bocian czarny, żuraw, rybołów, orzeł
bielik oraz kanie ruda i czarna.
3.8. Poważne awarie
Na terenie gminy Lubasz nie ma zakładów zwiększonego lub dużego ryzyka lub pozostałych
zakładów mogących spowodować poważne awarie. Nie wystąpiły także zdarzenia o charakterze
poważnej awarii.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
20
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
IV. CELE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY
LUBASZ
4.1. Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy
na lata 2011-2014 – projekt
Projekt Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2011-2014 powstał w grudniu 2006 roku. Dokument stanowić będzie aktualizację „Polityki ekologiczna
Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010", uwzględniając
jednoczenie wymagania stawiane Polsce, a wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej
w 2004 roku. Założenia Polityki stanowić będą dla jednostek samorządu terytorialnego wytyczne
do wyznaczania celów w programach ochrony środowiska, będących przełożeniem zapisów Polityki
na grunt województw, powiatów oraz gmin.
Nadrzędnym,
strategicznym
celem
polityki
ekologicznej
państwa
będzie
„zapewnienie
bezpieczeństwa ekologicznego kraju (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej)
i tworzenie podstaw do zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego”. Osiągnięciu celu
strategicznego służyć mają następujące cele realizacyjne:
- wzmacnianie systemu zarządzania ochroną środowiska,
- ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody,
- zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii,
- dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego dla ochrony zdrowia
mieszkańców Polski,
−
ochrona klimatu.
Cele i kierunki działań, służące realizacji założeń polityki, podzielono na cztery główne kategorie,
odpowiadające celom realizacyjnym:
●
●
cele i kierunki działań o charakterze systemowym:
•
włączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych;
•
aktywizacja rynku do działań na rzecz ochrony środowiska;
•
zarządzanie środowiskowe;
•
odpowiedzialność za szkody w środowisku;
•
edukacja i udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska;
•
rozwój badań i postęp techniczny;
•
aspekty ekologiczne w planowaniu oraz zagospodarowaniu przestrzennym;
•
mechanizmy prawne, ekonomiczne i finansowe;
ochrona dziedzictwa przyrodniczego:
•
ochrona przyrody i krajobrazu;
•
ochrona i zrównoważony rozwój lasów;
•
ochrona powierzchni ziemi;
•
ochrona zasobów kopalin i wód podziemnych;
•
biotechnologie i organizmy genetycznie zmodyfikowane;
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
21
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
●
•
materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość produkcji;
•
wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych;
•
kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i skutkami suszy;
środowisko i zdrowie. Dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa
ekologicznego:
●
•
relacja "środowisko-zdrowie";
•
jakość wód;
•
zanieczyszczenie powietrza;
•
gospodarka odpadami;
•
substancje chemiczne w środowisku;
•
zapobieganie niszczeniu ozonu stratosferycznego;
•
poważne awarie przemysłowe;
•
oddziaływanie hałasu;
•
oddziaływanie pól elektromagnetycznych;
•
bezpieczeństwo jądrowe i ochrona przed promieniowaniem;
ochrona klimatu.
Przewiduje się, ze łączny koszt realizacji założeń Polityki w latach 2007-2014 - zarówno
w zakresie zadań inwestycyjnych jak i pozainwestycyjnych - wyniesie około 128,7 mld zł (w cenach
z 2005 r.), z czego przedsięwzięcia inwestycyjne stanowić będą zdecydowaną większość (ponad 97%).
Ocenia się, że ok. 82 % zapotrzebowania na środki finansowe dla realizacji celów polityki ekologicznej
wiązać będzie się z koniecznością wdrażania postanowień Traktatu Akcesyjnego.
Z zadań pozainwestycyjnych największy nacisk zostanie położony na ochronę przyrody,
różnorodności biologicznej i krajobrazu, a następnie monitoring środowiska; wśród zadań inwestycyjnych
zdecydowanie nacisk zostanie położony na zadania z zakresu gospodarki ściekowej i ochrony wód
oraz ochrony powietrza atmosferycznego (w tym ochrony klimatu i warstwy ozonowej).
4.2. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Wielkopolskiego
W momencie sporządzania Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015” nie przystąpiono jeszcze do procesu aktualizacji
wojewódzkiego programu ochrony środowiska.
4.3. Aktualizacja
Trzcianeckiego
Programu
Ochrony
Środowiska
dla
Powiatu
Czarnkowsko-
W momencie sporządzania Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015” nie przystąpiono jeszcze do procesu aktualizacji
powiatowego programu ochrony środowiska.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
22
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
4.4. Cele w zakresie ochrony środowiska dla gminy Lubasz na lata 2008-2011
z perspektywą na lata 2012-2015
Biorąc pod uwagę cele, wynikające z dokumentów wyższego rzędu oraz aktów normatywnych, dla gminy
Lubasz wyznaczono następujące cele w zakresie gospodarki odpadami:
●
edukacja i promocja zachowań ekologicznych:
- kształtowanie postaw proekologicznych,
- promocja gminy;
●
poprawa jakości powietrza:
- redukcja emisji ze środków transportu samochodowego oraz rozbudowa infrastruktury,
sprzyjającej transportowi pieszemu i rowerowemu,
- redukcja emisji z ogrzewania obiektów będących w zarządzie gminy;
●
stała poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych na terenie gminy:
- rozbudowa infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, organizującej system dostaw wody i odbioru
ścieków,
- poprawa stanu wód płynących;
●
poprawa jakości gleb na terenie gminy Lubasz:
- propagowanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych wśród mieszkańców gminy.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
23
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Cel główny
Cel szczegółowy
Zadanie
Odpowiedzialni
Okres realizacji
Źródło środków
niezbędnych do realizacji
Edukacja ekologiczna
Edukacja i promocja zachowań ekologicznych
Kształtowanie postaw proekologicznych
Promocja gminy
Prowadzenie akcji edukacyjnych
w placówkach oświatowych
oraz bezpośrednio wśród mieszkańców
Gmina Lubasz przy współpracy z organizacjami odzysku, organizacjami ekologicznymi, mediami, Nadleśnictwo Krucz
Zadanie ciągłe
Budżet gminy Lubasz,
środki zewnętrzne
Wydruk i kolportaż ulotek, propagujących
postawy proekologiczne
Gmina Lubasz,
Nadleśnictwo Krucz
Zadanie ciągłe
Budżet gminy Lubasz,
środki zewnętrzne
Wydruk i kolportaż ulotek, promujących
tereny cenne przyrodniczo i turystycznie
Gmina Lubasz,
Nadleśnictwo Krucz
Zadanie ciągłe
Budżet gminy Lubasz,
środki zewnętrzne
Ochrona powietrza
Poprawa jakości
powietrza
Redukcja emisji
Budowa drogi Miłkowo - Stajkowo
ze środków transportu samochodowego
oraz rozbudowa infrastruktury, sprzyjającej transportowi
pieszemu i rowerowemu
Gmina Lubasz
2008-2012
3.000.000
Budowa drogi Stajkowo – Antoniewo Krucz
Gmina Lubasz
2010-2013
7.000.000
Budowa drogi Lubasz - Stajkowo
Gmina Lubasz
2011-2013
6.000.000
Przebudowa ulicy Podgórnej w Lubaszu
Gmina Lubasz
2009-2010
600.000
Remont chodników na ul. Winiary i Pogodnej w Lubaszu
Gmina Lubasz
2010-2012
350.000
Remont części ulic: Szkolnej i Słonecznej Gmina Lubasz
2011-2013
800.000
Budowa drogi – ul. Leśna w Dębem
Gmina Lubasz
2011-2013
700.000
Budowa drogi Krucz – Kruteczek I etap
Gmina Lubasz
2010-2013
950.000
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
24
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Redukcja emisji
z ogrzewania obiektów będących w zarządzie gminy
Budowa drogi Kamionka - Sokołowo
Starosta Czarnkowsko-Trzcianecki – Zarząd Dróg Powiatowych
2008-2011
4.000.000
Remont drogi Lubasz – Stajkowo - Nowina
Starosta Czarnkowsko-Trzcianecki – Zarząd Dróg Powiatowych
2012-2013
1.800.000-2000.000
Budowa chodnika we wsi Dębe wzdłuż
drogi powiatowej
Starosta Czarnkowsko-Trzcianecki – Zarząd Dróg Powiatowych
2009-2010
300.000
Budowa chodnika w m. Sławno i Prusino- Starosta Czarnkowsko-Trzwo
cianecki – Zarząd Dróg Powiatowych
2010-2013
300.000
Budowa chodników i ciągu pieszo-rowerowego w Jędrzejewie
Starosta Czarnkowsko-Trzcianecki – Zarząd Dróg Powiatowych
2011-2013
400.000
Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 182
Zarząd Dróg Wojewódzkich
na odcinku Czarnków – Miłkowo z wymianą i rozbudową chodników w Dębem, Lubaszu i Miłkowie
2007-2013
10.000.000
Budowa ciągu rowerowo-pieszego
przy drodze wojewódzkiej Czarnków Lubasz
Zarząd Dróg Wojewódzkich
2011-2013
1.000.000
Budowa chodników wzdłuż drogi wojewódzkiej we wsi Klempicz
Zarząd Dróg Wojewódzkich
2008-2009
150.000
Termomodernizacja Szkoły Podstawowej
w Lubaszu
Gmina Lubasz
2008-2011
2.150.000
Termomodernizacja szkół podstawowych
w Miłkowie i Jędrzejewie
Gmina Lubasz
2010-2013
950.000
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
25
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych
Stała poprawa jakości wód powierzchniowych
i podziemnych
na terenie gminy
Rozbudowa infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, organizującej system dostaw wody i odbioru
ścieków
Rozbudowa hydroforni w Stajkowie
oraz sieci wodociągowej wraz z przyłączami na odcinku Stajkowo – Nowina –
Miłkowo - Miłkówko
Gmina Lubasz
2007-2012
Budowa sieci wodociągowej Kamionka Sławno
Gmina Lubasz
2008
300.000
Budowa sieci wodno-kanalizacyjnej na te- Gmina Lubasz
renach rekreacyjnych w Lubaszu
2008-2010
800.000
Modernizacja hydroforni w Sokołowie
i budowa wodociągu do Klempicza
2010-2013
3.423.249
2008
3.093.621
Gmina Lubasz
Budowa kanalizacji sanitarnej w Jedrzeje- Gmina Lubasz
wie i Sławnie
Poprawa stanu wód
płynących
Budowa kanalizacji sanitarnej w Lubaszu
w rejonie ulic Szamotulskiej i Chrobrego
Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Nadnoteckich, Gmina Lubasz
2006-2009
7.531.068
Budowa kanalizacji sanitarnej w Stajkowie
Gmina Lubasz
2008-2013
6.000.000
Budowa kanalizacji sanitarnej w Lubaszu
- Os. Gorajskie
Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Nadnoteckich, Gmina Lubasz
2007-2011
3.101.808
Budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi Go- Stowarzyszenie Gmin i Poraj
wiatów Nadnoteckich, Gmina Lubasz
2008-2011
6.006.127
Budowa kanalizacji sanitarnej dla wsi
Dębe
Gmina Lubasz
2008-2013
12.863.921
Budowa systemu przydomowych czyszczalni ścieków w Nowinie
Gmina Lubasz
2013
Regulacja rzeki Gulczanki
Wielkopolski Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych
2008-2010
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
26
2.500.000
500.000
3.353.548
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Ochrona powierzchni ziemi
Propagowanie zasad Kodeksu Dobrych
Praktyk Rolniczych wśród mieszkańców
gminy
Gmina Lubasz przy współpracy z organizacjami odzysku, organizacjami ekologicznymi, mediami
Zadanie ciągłe
Budżet gminy Lubasz
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
27
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
28
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
V. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA SŁUŻĄCE OSIĄGNIĘCIU ZAŁOŻONYCH
CELÓW
Osiągnięcie celów i realizacja zadań wyznaczonych w aktualizacji Programu wiązać będzie się
z nakładami, które określono w rozdziale dotyczącym systemu gospodarki odpadami na terenie gminy
Lubasz. Konieczne jest zatem określenie źródeł finansowania koniecznych inwestycji. Pierwsze z nich
stanowić będzie budżet gminy wraz z gminnym funduszem ochrony środowiska i gospodarki wodnej,
pozostałe stanowić będą fundusze zewnętrzne.
5.1. Budżet Gminy Lubasz
W celu określenia możliwości inwestycyjnych gminy Lubasz poddano analizie budżety gminy
w latach 2001-2006. Dane zaczerpnięto z bazy danych regionalnych GUS. Dodatkowo zanalizowano
przychody i wydatki Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w tych samych
latach. Zestawiono także wydatki na ochronę środowiska realizowane z budżetu gminy w podziale
na poszczególne zadania.
5.1.1. Analiza budżetu gminy Lubasz w latach 2001 - 2006
Udział dochodów własnych w budżecie gminy w latach 2001-2006 malał od 34% do 29% pomimo
wzrastającego udziału w dochodach gminy podatków stanowiących dochody budżetu państwa (wzrost
z 9% do 18 %). Zmniejszył się udział subwencji (z 52% do 46%) przy jednoczesnym wzroście udziału
dotacji (z 11% do 23%). Środki na dofinansowanie własnych zadań pozyskane z innych źródeł
utrzymywały się na poziomie 3-4% poza rokiem 2005, kiedy osiągnęły poziom 12 %.
Wydatki w kolejnych latach wzrosły o 38%, przy czym najbardziej wzrosły wydatki bieżące –
z 63% do 85%, wzrósł także udział dotacji – z 4% do 9%. Zdecydowanie zmalały natomiast wydatki
majątkowe (z 24% do 9%). Rok budżetowy zamykano zmiennie nadwyżką bądź deficytem.
Tab. 10. Budżety gminy Lubasz w latach 2004-2007 wraz z planem na 2008 rok
Lata
2004
2005
2006
2007
2008*
Dochody
10917019
12984824
14413486
15269514
15438594
Wydatki
10499162
13276408
13457587
15133269
17553253
417857
-291584
955899
136245
-2114659
Nadwyżka/
deficyt
*wg projektu budżetu na 2008 rok.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
29
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
5.2. Wydatki na ochronę środowiska w latach 2004-2008
5.2.1. Wydatki na ochronę środowiska z budżetu gminy
Poniżej przedstawiono dziedziny ochrony środowiska, na które w ramach wydatków z budżetu
gminy przeznaczono środki w latach 2004-2007 oraz planuje się wydatkować pieniądze z budżetu
w 2008 roku wraz z udziałem środków na daną dziedzinę.
Tab. 11. Struktura wydatków na ochronę środowiska z budżetu gminy Lubasz
w latach 2004-2007 wraz z planem na 2008 rok [zł]
Lata
Przeznaczenie środków
2004
2005
2006
2007
2008*
zaopatrzenie w wodę
439.675
87.042
16.522
873.584
479.000
kanalizacja sanitarna
i deszczowa
98.162
905.052
45.074
23.100
3.161.000
łącznie gospodarka
wodno-ściekowa
537.837
992.694
61.596
896.684
3.640.000
gospodarka odpadami
131.778
200.264
132.098
127.094
156.400
6.000
0
0
0
0
0
0
0
30.000
0
inne
termomodernizacja
*wg projektu budżetu na 2008 rok.
Jak wynika analizy danych zamieszczonych w tabeli, w wydatkach na ochronę środowiska
z budżetu gminy Lubasz zdecydowanie dominowało przeznaczenie środków na gospodarkę wodnościekową (od 75% do 85% w latach 2004-2007 i przy 96% założonych w 2008). Widać też wyraźnie
następstwo inwestowania: w pierwszym etapie w wodociągi, za którym postępuje rozbudowa sieci
kanalizacyjnej.
5.2.2. Wydatki na ochronę środowiska z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Uzupełnienie wydatków na ochronę środowiska bezpośrednio z budżetu gminy stanowią
rozchody Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Tab.12. Struktura Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Gminie Lubasz w latach 2004-2007 wraz z planem na 2008 rok [zł]
Lata
2004
Przychody
2006
2007
2008*
18208
15116
17771
20561
20000
4784
0
41
0
0
22992
15075
17812
19309
20000
0
41
0
1252
0
Saldo roku
poprzedniego
Rozchody
2005
Saldo roku
bieżącego
*wg projektu budżetu na 2008 rok.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
30
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Jak wynika z danych zamieszczonych powyżej, wielkość GFOŚiGW kształtuje się pomiędzy
15 tys. a 20 tys. Wydatki dotyczyły przede wszystkim realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami
(zakup pojemników oraz unieszkodliwienie padłych zwierząt), badania gleb w zakresie oceny zasobności
w składniki mineralne oraz określenie potrzeb nawożenia i wapnowania, częściowego sfinansowania
kosztów budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, utrzymania i urządzania terenów zieleni.
5.3. Źródła zewnętrznych środków – możliwości uzyskania dofinansowania
Na realizację przyjętych celów w gospodarce odpadami można skorzystać ze wsparcia
zewnętrznego. Poniżej przedstawiono możliwości uzyskania dofinansowania.
5.3.1. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013
Wielkopolski
Regionalny
Program
Operacyjny
na
lata
2007-2013
jest
programem,
umożliwiającym pozyskanie środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR).
Wielkopolska otrzyma 1 273 mln euro (7,69% środków EFRR, przeznaczonych na finansowanie
wszystkich 16 Regionalnych Programów Operacyjnych). Pulę tę uzupełnią środki krajowe (z budżetu
państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, innych środków publicznych oraz ze środków
prywatnych) w wysokości 730 mln euro, tworząc fundusz w kwocie 2 003 mln euro. Poniżej
przedstawiono działania WPRO, w ramach których będzie można uzyskać dofinansowanie na inwestycje
służące poprawie jakości środowiska naturalnego.
Działanie 3.2. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku
Działanie ma na celu zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza w regionie, m. in. poprzez
instalację nowoczesnych systemów grzewczych z elementami odnawialnych źródeł energii, modernizacji
systemów przesyłowych energii, w tym cieplnej, termomodernizacji, instalacji urządzeń filtrujących gazy
i urządzeń odpylających itp. rozbudowy i modernizacji sieci ciepłowniczych, powodujących oszczędności
energii oraz ograniczenie niskiej emisji.
Działanie jest komplementarne z osią priorytetową IX Infrastruktura energetyczna przyjazna
środowisku i osią priorytetową X Bezpieczeństwo energetyczne Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko 2007 – 2013 oraz działaniem Odnowa i rozwój wsi osi 3 Jakość życia na obszarach
wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 –
2013.
W ramach działania możliwe będzie uzyskanie dofinansowania na:
●
termomodernizację lokalnego źródła ciepła i/lub lokalnych ciepłowniczych sieci przesyłowych,
●
termomodernizację obiektów użyteczności publicznej, w tym system grzewczy,
●
budowę i modernizację lokalnych systemów zaopatrzenia w energię elektryczną (średnie
napięcia), gaz oraz energię cieplną,
●
instalację i modernizację urządzeń filtrujących gazy i urządzeń odpylających w lokalnych
systemach grzewczych.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
31
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Łącznie na działanie przeznaczone jest z puli ogólnej WRPO 43,62 mln euro. Dofinansowanie wyniesie
maks. 85% kosztów kwalifikowanych.
Działanie 3.3. Wsparcie ochrony przyrody
Działanie ma na celu odbudowę i utrzymanie stanu przyrody oraz jej czynną ochronę poprzez
odbudowę zdegradowanych siedlisk naturalnych, promocję obszarów chronionych, w szczególności
obszarów Natura 2000, znoszenie barier migracji zwierząt oraz ochrony gatunków fauny i flory
o zagrożonej puli genowej.
Działanie jest komplementarne z osią priorytetową V Ochrona przyrody i kształtowanie postaw
ekologicznych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013 oraz osią 2 Poprawa
środowiska naturalnego i obszarów wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 –
2013. Łącznie na działanie przeznaczone jest z puli ogólnej WRPO 6,22 mln euro. Dofinansowanie
wyniesie maks. 70% kosztów kwalifikowanych.
Dofinansowaniu podlegają projekty nie generujące przychodu, polegające na:
●
odbudowie zdegradowanych siedlisk nieleśnych, leśnych i wodnych oraz czynnej ich ochronie,
●
budowie infrastruktury służącej promocji obszarów chronionych (szczególnie Natura 2000),
w tym wyposażeniu centrów edukacji ekologicznej, łącznie z kształceniem personelu,
●
ochronie gatunków o zagrożonych pulach genowych,
●
kampanie promocyjne i informacyjne oraz imprezy masowe na poziomie ponadpowiatowym,
●
przejściu dla zwierząt i przepławki dla ryb,
●
plany ochrony dla obszarów Natura 2000.
Działanie 3.4. Gospodarka wodno – ściekowa
Działanie ma na celu poprawę jakości środowiska przyrodniczego oraz stworzenie warunków
do rozwoju
gospodarczego
bezpiecznego
dla środowiska
poprzez
uporządkowanie
gospodarki
wodnościekowej w regionie, przede wszystkim poprzez realizację zapisów Krajowego Programu
Oczyszczania Ścieków Komunalnych i zobowiązań Traktatu Akcesyjnego oraz w zakresie zaopatrzenia
i poprawy jakości wody.
Działanie jest komplementarne z osią priorytetowa I Gospodarka wodnościekowa Programu
Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013 oraz osią 3 Jakość życia na obszarach wiejskich
i różnicowanie gospodarki wiejskie Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013.
Łącznie na działanie przeznaczone jest z puli ogólnej WRPO 94,08 mln euro. Dofinansowanie
w maks. wysokości 85% kosztów kwalifikowanych uzyskać będzie można na budowę, rozbudowę,
modernizację
oczyszczalni
ścieków
komunalnych
i
systemów
kanalizacji
zbiorczej
(projekty
w aglomeracjach o RLM od 2 do 15 tys. wskazanych w KPOŚK); jako uzupełnienie realizowanych
projektów dofinansowanie w maks. wysokości 50 % kosztów kwalifikowanych można uzyskać na budowę
i modernizację systemów kanalizacji deszczowej wraz z urządzeniami służącymi do podczyszczania wód
opadowych (o ile dotyczą rozdziału systemu kanalizacji ogólnospławnej) lub budowę, rozbudowę
i modernizację systemów zaopatrzenia w wodę w zakresie zgodnym z art. 42, ust. 3 ustawy Prawo
wodne.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
32
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Działanie 3.5. Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie
retencji na terenie województwa
Działanie ma na celu zapobieganie stratom będących bezpośrednim skutkiem niewystarczającej
ochrony przeciwpowodziowej oraz niedostatecznej retencji na terenie województwa poprzez poprawę
stanu infrastruktury przeciwpowodziowej (wałów przeciwpowodziowych, urządzeń hydrotechnicznych
i zbiorników retencyjnych oraz polderów i naturalnych terenów zalewowych) oraz realizacja projektów
na rzecz małej retencji przewidzianych w Programie Małej Retencji oraz utrzymania poziomu
technicznego zbiorników wodnych, naturalnych i sztucznych. Działanie jest komplementarne z osią
priorytetową
III
Zarządzanie
zasobami
i
przeciwdziałanie
zagrożeniom
środowiska
Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013.
Łącznie na działanie przeznaczone jest z puli ogólnej WRPO 21,92 mln euro. Dofinansowanie
w maks. wysokości 70% kosztów kwalifikowanych uzyskać będzie można na:
●
regulację cieków wodnych,
●
tworzenie polderów oraz odtwarzanie naturalnych terenów zalewowych,
●
modernizację i budowę małych zbiorników wielozadaniowych (o pojemności od 250 tys.
do 10 mln m3) i stopni wodnych,
●
modernizację i budowę wałów przeciwpowodziowych,
●
modernizację i budowę urządzeń hydrotechnicznych.
Działanie 3.7. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii
Działanie ma na celu zwiększenie udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym kraju
poprzez tworzenie infrastruktury (samodzielnej bądź jako kogeneracja) służącej do produkcji
i/lub dystrybucji energii elektrycznej lub cieplnej pochodzącej ze źródeł odnawialnych (siły wiatru, wody,
słońca czy źródeł geotermalnych, z biopaliw, biogazu oraz biomasy). Działanie jest komplementarne
z osią priorytetową IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013.
Łącznie na działanie przeznaczone jest z puli ogólnej WRPO 20,61 mln euro. Dofinansowanie
w maks. wysokości 85% kosztów kwalifikowanych uzyskać będzie można na budowę i rozbudowę:
●
elektrowni wiatrowych z instalacją do przesyłu energii,
●
kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych z instalacją do przesyłu energii,
●
urządzeń grzewczych opalanych biomasą z instalacją do przesyłu energii,
●
elektrowni wodnych o mocy do 10 MW z instalacją do przesyłu energii,
●
urządzeń grzewczych zasilanych energią geotermiczną z instalacją do przesyłu energii,
●
urządzeń do produkcji i instalacji do przesyłu energii w oparciu o inne typy odnawialnych źródeł
energii,
●
urządzeń i instalacji w ramach kogeneracji energii w małych elektrociepłowniach.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
33
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
5.3.2. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu
WFOŚiGW w Poznaniu udziela pomocy w formie pożyczek, pożyczek częściowo umarzalnych,
dotacji oraz dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów i pożyczek. Uchwałą Nr 18/384/2007
z 28 czerwca 2007 Rada Nadzorcza WFOŚiGW w Poznaniu przyjęła listę przedsięwzięć priorytetowych
na rok 2008. Kryteria wyboru przedsięwzięć finansowanych ze środków WFOŚiGW w Poznaniu zostały
przyjęte Uchwałą Nr 31/353/2006 z 16 października 2006 Rady Nadzorczej WFOŚiGW.
Priorytetowo
przez
Fundusz
wspierane
przedsięwzięcia
dofinansowywane
ze
środków
zagranicznych niepodlegających zwrotowi, w tym zadania zgodne z Narodową Strategią Spójności
oraz jej dokumentami programowymi.
W zakresie ochrony wód i gospodarki wodnej będą to działania służące realizacji celów
Dyrektywy 2000/60/WE (tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna). Należą do nich:
●
dociążenie istniejących i realizowanych oczyszczalni ścieków przez budowę kanalizacji sanitarnej
w ośrodkach miejskich zgodnie z priorytetami wynikającymi z okresów przejściowych
we wdrażaniu Traktatu Akcesyjnego dla aglomeracji powyżej 10 000 RLM oraz dla aglomeracji
od 2 000 RLM do 10 000 RLM, zawartych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków
Komunalnych;
●
kontynuacja budowy i modernizacja oczyszczalni ścieków oraz podejmowanie nowych inwestycji
w tym zakresie, zgodnie z priorytetami wynikającymi z okresów przejściowych we wdrażaniu
Traktatu Akcesyjnego o wielkości powyżej 100 000 RLM lub oczyszczanie ścieków z zawartością
substancji szczególnie niebezpiecznych, o wielkości pomiędzy 15 000 a 100 000 RLM,
o wielkości pomiędzy 2 000 RLM a 15 000 RLM, zawartych w Krajowym Programie
Oczyszczania Ścieków Komunalnych, bądź w zakładach sektorów przemysłu rolno-spożywczego
reprezentujących powyżej 4 000 RLM;
●
porządkowanie gospodarki ściekowej zgodnie z właściwymi programami dla zlewni, powiatów
lub gmin;
●
zapobieganie zanieczyszczeniu wód związkami azotu ze źródeł leczniczych;
●
retencja, w tym retencja w ekosystemach, w sytuacjach nie kolidujących z ochroną
bioróżnorodności zgodnie z programem małej retencji;
●
ograniczanie zużycia wody, jej przerzutów oraz zanieczyszczeń powodowanych przez instalacje
mogące znacząco oddziaływać na środowisko.
W zakresie ochrony powietrza dofinansowywane będą działania służące:
●
ograniczaniu niskiej emisji w strefach i aglomeracjach, dla których opracowano programy ochrony
powietrza oraz na terenach zwartej zabudowy ośrodków miejskich, w obiektach zabytkowych
i na terenach chronionych;
●
ograniczaniu emisji ditlenku siarki, pyłów i tlenków azotu z instalacji mogących znacząco
oddziaływać na środowisko, zlokalizowanych w zwartej zabudowie ośrodków miejskich, zgodnie
z priorytetami wynikającymi z okresów przejściowych we wdrażaniu Traktatu Akcesyjnego;
●
zwiększeniu wykorzystania energii z odnawialnych źródeł;
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
34
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
●
wdrażaniu kompleksowych programów w zakresie oszczędności energii.
W zakresie ochrony przyrody dotacje udzielane będą na:
●
tworzenie i uzupełnianie zadrzewień i zakrzewień w krajobrazie rolniczym;
●
czynną ochronę przyrody na terenach prawnie chronionych zgodnie z zapisami planów ich
ochrony;
●
wdrażanie planów ochrony obszarów NATURA 2000;
●
przyrodniczą rewaloryzację parków zabytkowych o znaczeniu ponadlokalnym.
W zakresie edukacji ekologicznej wspierane będą działania polegające na :
●
upowszechnianiu
zachowań
mieszkańców
służących
wejściu
Wielkopolski
na
ścieżkę
zrównoważonego rozwoju poprzez programy i przedsięwzięcia o zasięgu wojewódzkim;
●
rozwoju ośrodków regionalnych służących realizacji programów edukacyjnych;
●
stymulowaniu zachowań przyjaznych środowisku poprzez publikacje wydawane drukiem
i w wersji elektronicznej;
●
podnoszeniu kwalifikacji specjalistów na szczeblu województwa w zakresie ochrony środowiska;
●
prowadzeniu konkursów, olimpiad i innych imprez upowszechniające wiedzę ekologiczną
obejmujące znaczącą liczbę uczestników i mające zasięg wojewódzki.
Dofinansowaniu podlegać będą także zadania związane z realizacją przedsięwzięć związanych
z zapobieganiem i likwidacją skutków klęsk żywiołowych i poważnych awarii istotnych w skali regionalnej,
a także ekspertyzy wdrożeniowe oraz wymagane ustawowo plany i programy w zakresie ochrony
środowiska, gospodarki wodnej i przyrody o randze wojewódzkiej.
Dodatkowo WFOŚiGW w Poznaniu zawarł umowę z Bankiem Ochrony Środowiska S.A.
(oddziały w Poznaniu i Ostrowie Wielkopolskim) w sprawie dopłat ze środków Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu do oprocentowania kredytów preferencyjnych
udzielanych przez BOŚ S.A. na inwestycje w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej
realizowane na terenie województwa wielkopolskiego. Środki te mogą zostać przeznaczone na
modernizację systemów grzewczych, budowę małych oczyszczalni ścieków, odnawialne źródła energii,
usuwanie
i unieszkodliwianie
azbestu
i
wyrobów
zawierających
azbest,
termomodernizację,
gospodarowanie odpadami, czystszą produkcję, budowę płyt obornikowych (gnojowych) i zbiorników na
gnojowicę i gnojówkę oraz przyłączy do sieci kanalizacji sanitarnej.
Oprócz tego BOŚ oferuje także kredyt na okres do 5 lat na zakup lub montaż urządzeń i wyrobów
służących ochronie środowiska, mogące pokryć do 100% kosztów zakupu i kosztów montażu
(przy spełnieniu określonych założeń) oraz kredyty o okresie spłaty kredytu do 10 lat na przedsięwzięcia
z zakresu termomodernizacji, pokrywające do 80% kosztów zadania.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
35
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
5.3.3. Szwajcarsko - Polski Programu Współpracy
20 grudnia 2007 r. podpisano umowę dotyczącą wdrażania Szwajcarsko-Polskiego Programu
Współpracy.
Program
umożliwia
udzielenie
bezzwrotnej
pomocy
zagranicznej
przyznanej
przez Szwajcarię 10 krajom członkowskim Unii Europejskiej, w tym Polsce, które wstąpiły do UE
w dniu 1 maja 2004 r. Pomoc wyniesie ogółem ponad 1 mld franków szwajcarskich, z czego prawie
połowa ma trafić do Polski. Celem programu jest zmniejszenie różnic społeczno-gospodarczych
istniejących pomiędzy Polską, a wyżej rozwiniętymi państwami UE, oraz zniwelowanie różnic
na terytorium Polski pomiędzy ośrodkami miejskimi a regionami słabo rozwiniętymi pod względem
strukturalnym.
Pomoc będzie można uzyskać poprzez 5-letni okres zaciągania zobowiązań i 10-letni okres
wydatkowania (okres ten rozpoczął się w dniu przyznania pomocy finansowej Polsce przez Parlament
Szwajcarski tj. 14 czerwca 2007 r.). Uruchomienie Programu jest planowane na koniec II kwartału 2008 r.
Pomoc finansowa do sfinansowania projektów i może mieć postać:
●
wsparcia finansowego (financial assistance), w tym dofinansowania, linii kredytowych, gwarancji,
poręczeń, udziału w kapitale akcyjnym i zadłużeniu (equity and debt participation), pożyczek
oraz pomocy technicznej,
●
grantów blokowych,
●
funduszu na przygotowanie projektów,
●
funduszu pomocy technicznej,
●
stypendiów.
Maksymalne dofinansowanie wyniesie:
●
do 60 proc. całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu/programu;
●
do 85 proc. całkowitych kosztów kwalifikowalnych - w przypadku projektów/programów
otrzymujących dodatkowe środki finansowe z budżetu jednostek administracji publicznej szczebla
centralnego, regionalnego lub lokalnego,
●
do 100 proc. - projekty dotyczące budowy zdolności instytucjonalnych oraz pomocy technicznej,
projekty realizowane przez organizacje pozarządowe oraz wsparcie finansowe, z którego
korzysta sektor prywatny (linie kredytowe, gwarancje, poręczenia, udział w kapitale akcyjnym i
zadłużeniu).
Beneficjentami Programu mogą być zarówno instytucje sektora publicznego, podmioty
reprezentujące sektor prywatny, jak i organizacje pozarządowe. Wsparcie dla instytucji sektora
publicznego będzie dotyczyć m. in. środowiska i infrastruktury tj. odbudowy, przebudowy i rozbudowy
infrastruktury środowiskowej oraz poprawy stanu środowiska (m. in. zarządzanie odpadami stałymi,
systemy energii odnawialnej, poprawa wydajności energetycznej), bioróżnorodności i ochrony
ekosystemów oraz wsparcia transgranicznych inicjatyw środowiskowych.
W ramach obszaru środowiska i infrastruktury wyznaczono następujące cele:
●
Cel 1 - poprawa usług z zakresu infrastruktury miejskiej w celu podniesienia standardu życia
i promowania rozwoju gospodarczego.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
36
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Rodzaje kwalifikowalnych projektów: projekty o minimalnej wartości 15 milionów franków
szwajcarskich
każdy,
dotyczące
zarządzania
odpadami
stałymi:
zbiórka,
segregacja
oraz oczyszczanie odpadów oraz odpadów niebezpiecznych, w tym odpadów szpitalnych
●
Cel 2 - zwiększenie efektywności energetycznej i redukcja emisji, w szczególności gazów
cieplarnianych i niebezpiecznych substancji.
Rodzaje kwalifikowalnych projektów: projekty o minimalnej wartości 10 milionów franków
szwajcarskich każdy, dotyczące: wprowadzania systemów energii odnawialnej (np. słonecznej,
wietrznej, niewielkich systemów energii wodnej, geotermicznej, na biomasę itp.); poprawy
efektywności energetycznej: np. zmniejszenie strat w zużyciu energii; zmniejszenia emisji
pochodzących z elektrowni cieplnej oraz regionalnych systemów grzewczych.
W obszarze bioróżnorodności i ochrony ekosystemów oraz wsparcia transgranicznych inicjatyw
środowiskowych celem jest ochrona natury i funkcjonowania ekosystemów w sposób zrównoważony
na obszarach koncentracji geograficznej. Dofinansowane będą projekty zakładające:
●
rozwój
oraz
wdrażanie
zintegrowanych
koncepcji
zarządzania
zasobami
naturalnymi,
w tym ochronę środowiska, gospodarcze oraz społeczne jego użytkowanie;
●
promowanie eko-turystyki, w tym infrastruktury rekreacyjnej oraz informacyjnej;
●
podnoszenie świadomości i wiedzy nt. wymogów w zakresie ochrony środowiska;
●
wzmacnianie zdolności w zaangażowanych instytucjach;
●
Konwencja Karpacka: system współpracy i wdrażanie.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
37
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
38
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
VI. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI
OKREŚLONYCH W PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA
CELÓW
Zgodnie z zapisami ustawy Prawo Ochrony Środowiska po upływie dwóch lat od przyjęcia
programu ochrony środowiska organ wykonawczy gminy powinien sporządzić raport z realizacji programu
ochrony środowiska, obejmujące okres dwóch lat kalendarzowych, według stanu na dzień 31 grudnia
roku kończącego okres sprawozdawczy. Sprawozdanie jest dokumentem, pozwalającym ocenić stopień
realizacji założeń programu na terenie gminy po połowie okresu jego obowiązywania. Jednym z narzędzi,
służących do oceny, są wskaźniki, na podstawie wartości których ocenić można z jednej strony stan
środowiska przyrodniczego, z drugiej – postęp działań mających na celu poprawę jego jakości.
W poniższej tabeli przestawiono wskaźniki, umożliwiające prowadzenie monitoringu realizacji Programu
na terenie gminy Lubasz.
Tab. 13. Wskaźniki realizacji programu ochrony środowiska dla gminy Lubasz
Nazwa wskaźnika
Przyjęta jednostka
WODA
liczba przyłączy wodociągowych
szt.
przyrost liczby przyłączy wodociągowych
szt./rok
udział mieszkańców korzystających z wodociągu
%
przyrost liczby mieszkańców korzystających z wodociągu
liczba kilometrów sieci wodociągowej w gminie
M/rok
km
przyrost liczby kilometrów sieci wodociągowej w gminie
wydajność ujęć wody
km/rok
m3/d
produkcja wody
m3/rok
zużycie wody na mieszkańca w danym roku
m3/M/r
udział punktów pomiarowych w poszczególnych klasach jakości wód
powierzchniowych na terenie gminy
%
udział punktów pomiarowych w poszczególnych klasach jakości wód
podziemnych na terenie gminy
%
wielkość poboru z ujęć na terenie gminy
m3/rok
liczba kilometrów melioracji podstawowych na terenie gminy
km
liczba kilometrów melioracji szczegółowych na terenie gminy
km
wielkość powierzchni zmeliorowanej na terenie gminy
km2
udział powierzchni zmeliorowanej na terenie gminy
%
ŚCIEKI
ilość ścieków oczyszczonych w oczyszczalniach na terenie gminy
m3/rok
liczba zbiorników bezodpływowych
szt.
liczba oczyszczalni przydomowych
szt.
liczba przyłączy kanalizacyjnych sanitarnych
szt.
przyrost liczby przyłączy kanalizacyjnych sanitarnych
liczba mieszkańców korzystających z sieci kanalizacji sanitarnej
przyrost liczby mieszkańców korzystających z sieci kanalizacji sanitarnej
szt./rok
M
M/rok
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
39
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
liczba kilometrów kanalizacji deszczowej
km
przyrost liczby kilometrów kanalizacji deszczowej
km/rok
POWIERZCHNIA ZIEMI
wielkość powierzchni zdegradowanej
km2
wielkość powierzchni poddanej rekultywacji
km2
udział gleb w gminie o odczynie obojętnym i zasadowym
%
udział gleb w gminie wymagających wapnowania
%
udział gleb o najwyższych klasach bonitacyjnych
%
PRZYRODA
udział powierzchni gminy objętych ochroną na mocy ustawy o ochronie przyrody
%
udział powierzchni gminy objętych ochroną w ramach sieci Natura 2000
%
udział powierzchni lasów w ogólnej powierzchni gminy
%
POWIETRZE
liczba podmiotów posiadających decyzje odnośnie wprowadzania pyłów/gazów
do powietrza
Jedn.
natężenie ruchu pojazdów na terenie gminy
Szt./r
wielkość energii ze źródeł alternatywnych na terenie gminy
kW
moc kotłowni, w których wymieniono źródło zasilania
kW
wydatki na termomodernizację w danym roku
zł/rok
PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE
liczba obiektów emitujących promieniowanie elektromagnetyczne na terenie
gminy
szt.
POWAŻNE AWARIE
liczba wydanych pozwoleń zintegrowanych wydanych dla podmiotów
funkcjonujących na terenie gminy
szt.
liczba podmiotów zaliczanych do zakładów o zwiększonym ryzyku
jedn.
liczba podmiotów zaliczanych do zakładów o dużym ryzyku
jedn.
liczba awarii na terenie gminy
szt.
liczba podmiotów działających w oparciu o wdrożony system zarządzania
środowiskowego
jedn.
liczba podmiotów działających w oparciu o wdrożony system EMAS
jedn.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
40
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
VII. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU
NA ŚRODOWISKO NATURALNE
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz na lata 2008-2011 z perspektywą
na lata 2012-2015” jest dokumentem strategicznym, określającym zasady postępowania oraz działania
dla gminy Lubasz w zakresie ochrony środowiska. Wskutek realizacji wyznaczonych zadań osiągnięte
zostaną cele, powodujące minimalizację negatywnych wpływów zarówno na poszczególne komponenty
jak i środowisko jako całość, gwarantujące zatem poprawę jakości stanu środowiska naturalnego na
terenie gminy, a co za tym idzie – warunków życia oraz zdrowia jej mieszkańców.
Działania edukacyjne i promocyjne prowadzić będą do utrwalania się wśród mieszkańców
właściwych z punktu widzenia ochrony środowiska zachowań.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
41
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Obowiązek sporządzania programów ochrony środowiska na poziomie gminnym wynika z ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902). Program podlega
aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na okres 2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012 – 2015” została sporządzona w celu określenia
aktualnych warunków, wymagań oraz zadań niezbędnych do realizacji z zakresu ochrony środowiska.
W aktualizacji dokonano oceny stanu i jakości środowiska naturalnego na terenie gminy Lubasz,
a w szczególności:
komponentów
wód
podziemnych
przyrodniczych.
i
Wskazano
powierzchniowych,
także
główne
gleby,
źródła
powietrza
atmosferycznego,
oddziaływania
oraz
zasoby
infrastrukturalne, sprzyjające zachowaniu dobrej jakości środowiska.
W aktualizacji Programu wyznaczono również cele w zakresie ochrony środowiska dla gminy
Lubasz na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015 oraz zaproponowano działania, mające
pozwolić na ich osiągniecie. Wskazano także - w celu uzupełnienia środków własnych gminy możliwości pozyskania funduszy zewnętrznych. Wyznaczono także wskaźniki, służące badaniu postępu
realizacji założeń Programu. Dokonano także oceny wpływu aktualizacji Programu na środowisko
naturalne.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
42
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015
Wykorzystane materiały:
1. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Lubasz na lata 2004-2011.
2. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) wraz z Aktualizacją
załączników 1, 2, 3 i 4 do KPOŚK, stanowiących wykazy niezbędnych przedsięwzięć w zakresie
wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków do końca 2005
r., 2010 r., 2013 r. i 2015 r.
3. Projekt Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2011-2014.
4. Publikacje Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu:
●
Stan środowiska w Wielkopolsce w roku 2006;
●
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2005;
●
Agrochemiczne badania gleb w województwie wielkopolskim w latach 2000-2004;
●
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2004;
●
Stan czystości zbiorników retencyjnych w południowej Wielkopolsce na podstawie badań
monitoringowych w latach 1997-2003;
●
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2003;
●
Ocena wstępna jakości powietrza w Wielkopolsce;
●
Zasobność i zanieczyszczenie gleb Wielkopolski - stan na rok 2000.
5. Centralna Baza Danych Gelologicznych, Państwowy Instytut Geologiczny.
6. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska, Dz. U. Nr 62, poz. 627.
7. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości
substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go
do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej, Dz. U. Nr 58 poz. 535.
8. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów
substancji w powietrzu, Dz. U. 2002 Nr 87 poz. 798.
9. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji
mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych
albo środowiska jako całości, Dz. U. Nr 122 poz. 1055.
10. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, Dz. U. Nr 115 poz. 1229.
11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu wyznaczania
obszaru i granic aglomeracji, Dz. U. Nr 283 poz. 2841.
12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 października 2006 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji, Dz. U. Nr 199 poz. 1468.
Poza wymienionymi źródłami w opracowaniu wykorzystano informacje pozyskane drogą
ankietyzacji z Urzędu Gminy Lubasz oraz innych podmiotów, których działalność związana jest z ochroną
środowiska na terenie gminy Lubasz.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
43