Protokół z zebrania Zespołu Koordynacyjnego

PROTOKÓŁ Z ZEBRANIA ZESPOŁU KOORDYNACYJNEGO NUKAT,
BIBLIOTEKA UNIWERSYTECKA W WARSZAWIE, 3.06.2008 R.
W dniu 3.06.2008 r. odbyło się zebranie Zespołu Koordynacyjnego NUKAT, w którym uczestniczyli:
Mariola Augustyniak (Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego),
Maria Burchard (Centrum NUKAT - Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie),
Teresa Chutnik – w zastępstwie Zofii Kilarskiej (Biblioteka Główna Akademii Świętokrzyskiej
w Kielcach),
Małgorzata Dobosz (Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu),
Mariusz Dworsatschek (Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu),
Maria Garczyńska – w zastępstwie Ewy Dobrzyńskiej–Lankosz (Biblioteka Główna Akademii GórniczoHutniczej w Krakowie),
Danuta Gradowska (Biblioteka Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie),
Wanda Klenczon (Biblioteka Narodowa),
Ewa Kobierska–Maciuszko (Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie),
Joanna Kwaśniewska–Powroźnik (Biblioteka Uniwersytecka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Jana Pawła II),
Adam Lenarczyk (Biblioteka Narodowa),
Teresa Łagodzińska–Małyszko (Biblioteka Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie),
Jadwiga Łukaszewicz – w zastępstwie Grażyny Piotrowicz (Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu),
Wojciech Sachwanowicz (Biblioteka Główna Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu),
Krystyna Sanetra (Biblioteka Jagiellońska),
Jolanta Sobielga (Biblioteka Główna Politechniki Świętokrzyskiej w Kielcach),
Jakub Szprot (Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW),
Małgorzata Zonik (Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy).
Nieobecni byli:
Grażyna Jaśkowiak (Biblioteka Uniwersytetu Gdańskiego),
Maria Rydz (Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego w Lublinie),
Dorota Tkaczyk (Biblioteka Główna Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej).
Planowany porządek zebrania:
1. Sprawozdanie Centrum NUKAT za 2007 r.
2. Informacja o bieżących pracach Centrum NUKAT w pierwszym półroczu 2008, w tym m.in. o:
- konferencjach, warsztatach, szkoleniach
- propozycjach usprawnień w obsłudze współkatalogowania
- współpracy zagranicznej (OCLC, Google, Talis)
3. Zmiany personalne w ZK NUKAT
4. Wolne wnioski
Wniesiono zmianę do porządku zebrania i omówiono jako pierwszy punkt 3.
1. Zmiany personalne w ZK NUKAT
W związku z odejściem na emeryturę E. Górskiej, przewodniczącej ZK NUKAT, uzgodniono, że do końca
kadencji w 2009 r. obecnego składu ZK NUKAT funkcję przewodniczącego będzie pełnił
W. Sachwanowicz, wiceprzewodniczący ZK. Jako przedstawiciela Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy
zgłoszono M. Zonik, a Bibliotekę Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu będzie
reprezentował M. Dworsatschek.
Uzgodniono, że pomimo odstąpienia Biblioteki Narodowej od współpracy z NUKAT-em, jej przedstawiciel
będzie uczestniczył w zebraniach ZK NUKAT w charakterze obserwatora.
2. Sprawozdanie Centrum NUKAT za 2007 r.
Zrezygnowano z prezentacji sprawozdania Centrum NUKAT za 2007 r., ponieważ zostało ono rozesłane
wcześniej do członków ZK. W. Sachwanowicz poprosił o skomentowanie zamieszczonej w sprawozdaniu
uwagi o bierności bibliotekarzy i informatyków bibliotek zrzeszonych w NUKAT oraz o dodatkowe
informacje nt. skutków przerwania współpracy z Biblioteką Narodową. W odpowiedzi
M. Burchard wyjaśniła, że obserwuje brak odzewu na konkretne problemy merytoryczne oraz niechęć do
wyrażania opinii w sprawach zawodowych na forum internetowym NUKAT-u czy też za pomocą poczty
elektronicznej.
W sprawie Biblioteki Narodowej poinformowała, że w najbliższym „Przeglądzie Bibliotecznym” ukaże się
artykuł pt. „NUKAT i Biblioteka Narodowa – dlaczego osobno?”, w którym autorka ustosunkowuje się do
podanych przez BN powodów odejścia od współpracy i prezentuje swój pogląd na zaistniałą sytuację.
Główną konsekwencją osobnej pracy są odrębne zbiory CKHW NUKAT i khw BN. Wyklucza to możliwość
wykorzystania w NUKAT rekordów bibliograficznych przygotowywanych w BN. Natomiast zachowany jest
dostęp do słownictwa JHP BN (zgodność bazy macierzystej w BN z kopią w NUKAT na razie na poziomie
numerów kontrolnych), z którego mogą korzystać zainteresowane biblioteki. Kopie JHP BN utrzymywane
w systemie Prolib i Aleph są na bieżąco aktualizowane na podstawie odpowiednich plików
przygotowywanych i udostępnianych przez Centrum NUKAT.
W. Klenczon z BN wyjaśniła, że głównym powodem odstąpienia od współpracy były nieprawidłowości
w tworzeniu wspólnych haseł wzorcowych oraz zakłócenie pracy nad „Przewodnikiem Bibliograficznym”.
Do końca tego roku w BN będą trwać prace nad porządkowaniem własnego zbioru khw. M. Burchard
zaapelowała do przedstawicieli BN, by dokonano tego z wykorzystaniem zawartości CKHW NUKAT.
Apelowała także o rozważenie możliwości powrotu BN do współtworzenia CKHW NUKAT oferując
możliwość zbudowania współpracy na innych zasadach niż dotychczas, np. utworzenie kopii CKHW
NUKAT w BN. Obiecała także zacieśnienie współpracy w zakresie zasad katalogowania i formatów.
3. Informacja o bieżących pracach Centrum NUKAT w pierwszym półroczu 2008 r.
M. Burchard poinformowała, że w styczniu 2008 r. wprowadzono do katalogu centralnego milionowy rekord
bibliograficzny, a w maju liczba skopiowanych z katalogu rekordów przekroczyła 3 miliony.
W styczniu 2008 r. miała miejsce międzynarodowa konferencja z okazji 5-lecia powstania katalogu
centralnego NUKAT. Dała ona szansę podsumowania dotychczasowej działalności i planowania przyszłych
zadań, a także zarysowania relacji pomiędzy m.in. bibliotekarzami i wydawcami. W czasie jej trwania
zaprezentowano działanie innych katalogów centralnych. Gościem specjalnym konferencji był prof. Richard
Quandt, przedstawiciel Fundacji A. Mellona, która w 1998 r. przyznała dotację na rozwój katalogu
centralnego.
W kwietniu 2008 r. odbyły się warsztaty dla informatyków, które były okazją do wymiany doświadczeń
między bibliotekami współtworzącymi NUKAT, głównie w zakresie organizacji pracy i obsługi współpracy.
W większości bibliotek konieczna jest reorganizacja trybu współpracy z NUKAT-em w taki sposób, aby
część zadań realizować w godzinach poza szczytowym obciążeniem łączy.
Również w kwietniu Centrum NUKAT zorganizowało i przeprowadziło szkolenie z zakresu stosowania jhp
KABA, z zakresu przygotowania do współkatalogowania, ponadto z udziałem Sekcji Muzycznej SBP
zorganizowano i przeprowadzono warsztaty nt. katalogowania muzykaliów.
Wdrożono do stosowania Format MARC21 rekordu bibliograficznego dla starego druku i dokumentu
kartograficznego. Opracowano i wdrożono do stosowania procedurę przejmowania opisów rekordów
bibliograficznych dla starych druków, przygotowanych przez Bibliotekę Jagiellońską poza NUKAT-em.
Zapowiedziano naradę nt. formatu MARC21 rekordu bibliograficznego dla książki i planowane
wprowadzenie uproszczeń w katalogowaniu i uchylenie nieżyciowych ustaleń. Na zebranie o formacie
zaproszono przedstawicieli BN.
M. Burchard zaproponowała zmianę w regulaminie wyłaniania składu ZK NUKAT, która umożliwi włączenie
do składu ZK przedstawicieli najbardziej aktywnych bibliotek z danej kategorii. Obecny tryb wyłaniania
składu ZK NUKAT preferuje biblioteki największe. Propozycje zmian w regulaminie zostaną przedstawione
i przedyskutowane drogą mailową.
Współpraca zagraniczna
W ramach współpracy z OCLC rekordy dotyczące polskiej produkcji wydawniczej przekazywane są co
kwartał do OCLC i po przetworzeniu prezentowane w bazie WorldCat. Centrum na podstawie umowy z
OCLC wnosi roczną opłatę za przetwarzanie ww. danych oraz dostęp do WorldCat. Biblioteki
współpracujące z NUKAT-em mogą po obniżonej cenie uzyskać dostęp do usługi FirstSearch.
M. Burchard zapowiedziała zbadanie możliwości pobierania do NUKAT-u danych z OCLC, ewentualne
negocjowanie kosztów i opracowanie procedury. Zaznaczyła jednak, że koszty te nie mogą obciążać
Centrum NUKAT, mogą natomiast być pokrywane ze składki bibliotek. Obecnie Biblioteka Politechniki
Wrocławskiej testuje pobieranie danych z OCLC, realizuje to jednak z pominięciem NUKAT-u, co
negatywnie odbija się na budowaniu w katalogu NUKAT centralnej informacji o zbiorach polskich bibliotek.
Centrum NUKAT regularnie aktualizuje dane prezentowane w Google Scholar.
Poruszono sprawę firm, zarówno polskich jak i zagranicznych, zainteresowanych korzystaniem z rekordów
katalogu centralnego. Ostatnio propozycję współpracy złożył Talis, zajmujący się redystrybucją danych
z dużych bibliotek do bibliotek brytyjskich. Zespół Koordynacyjny wyraził akceptację dla udostępniania
danych z NUKAT-u bibliotekom w innych krajach. Centrum NUKAT będzie prowadziło negocjacje z firmą
Talis nt. opłaty za przetwarzanie danych i obsługę współpracy.
4. Wolne wnioski:
•
M. Burchard poinformowała o konieczności rychłej wymiany sprzętu komputerowego w Centrum
NUKAT, która powinna być sfinansowana z zewnętrznych źródeł.
•
BUW przygotowuje się do wystąpienia o przyznanie środków unijnych na realizację scalenia
w katalogu NUKAT danych z katalogów lokalnych utworzonych przed rozpoczęciem
współkatalogowania. Sekretarz ZK wyjaśniła, że uczestniczyłyby w tym przedsięwzięciu biblioteki,
których rekordy nie są zdublowane z innymi, czyli mające rozdzielne tematycznie zasoby. Ze
statystyk wynika, że połowa wytworzonych w NUKAT rekordów jest tylko raz skopiowana, druga
połowa wymagałaby porównania ze zbiorami książkowymi w katalogach lokalnych. Centrum NUKAT
proponowało pomoc w tej kwestii (np. wybieranie danych na życzenie), aby biblioteka dokonała tego
w jak najekonomiczniejszy sposób. Dotychczas tylko Biblioteka Uniwersytetu Łódzkiego ma w ok. 80
% uzgodniony zbiór.
•
E. Kobierska–Maciuszko zwróciła się do zebranych z prośbą o opinię nt. Mony, programu służącego
do katalogowania zbiorów muzealnych, używanego przez Ossolineum. Zebrani zwrócili uwagę na
brak w tym systemie obsługi standardów (format, kodowanie znaków, khw) i wynikającą z tego
niemożność wykorzystania opisów w katalogu NUKAT.
•
W. Sachwanowicz poinformował o powstaniu w Poznaniu Konsorcjum Polskich Bibliotek Cyfrowych.
Jednym z podejmowanych tematów jest możliwość przełożenia Dublin Core na MARC21. Wymaga
on przedyskutowania na spotkaniu bibliotekarzy systemowych i katalogujących dokumenty
elektroniczne.
•
M. Burchard omówiła następujące zagadnienia:
- w tym roku nastąpił wzrost zainteresowania współpracą z katalogiem centralnym NUKAT ze
strony bibliotek. Chętnie wykorzystywana jest możliwość wyłącznie pobierania danych,
traktowana często przez biblioteki jako etap wstępny pełnej współpracy z NUKAT-em. Centrum
udostępnia tym bibliotekom licencję klienta systemu Virtua jako narzędzie kopiowania danych.
- nawiązano kontakt z PIK i planowane są rozmowy z polskimi wydawcami nt. stworzenia
wspólnej bazy dystrybuowanych w Polsce książek. Potencjalna współpraca byłaby oparta na
danych (opisach) opracowywanych w wyznaczonych bibliotekach poprzez szybszy tryb
katalogowania.
- dla bibliotek, które nie kwalifikują się do współpracy z NUKAT-em, a chcą pobierać dane
(rekordy bibliograficzny oraz khw), Centrum NUKAT uruchomiło dostępne w Internecie
narzędzie – MARC Repository, umożliwiające pobranie rekordu bibliograficznego wraz
z rekordami khw w formacie wymiennym i łatwe załadowanie do bazy własnego katalogu.
Korzystają z tego jak dotąd 4 biblioteki publiczne, z których żadna nie kopiuje rekordów khw.
- do zawieranych z bibliotekami umów o współpracę Centrum NUKAT wprowadziło punkt
o obowiązku informowania przez bibliotekę o współpracy z NUKAT na swojej stronie
internetowej.
- Centrum NUKAT postuluje, aby biblioteki współpracujące umieszczały w swoich
sprawozdaniach informację o liczbie rekordów obcego autorstwa pozyskanych do własnych
katalogów w wyniku realizacji współkatalogowania w NUKAT.
•
Na wniosek W. Sachwanowicza Centrum NUKAT rozważy rozdzielenie w statystykach ogólnej liczby
rekordów bibliograficznych na książki, stare druki, mapy i inne formy dokumentów.
M. Burchard poinformowała, że Centrum NUKAT pracuje nad zmianą prezentacji statystyk na swojej
stronie domowej.
Notatkę przygotowała: Ewa Fibinger