zajrzyj do środka - Wydawnictwo W drodze

rozaniec.pdf 1 2014-08-20 15:12:50
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
Copyright © by Cyprian Klahs OP
© Copyright for this edition by Wydawnictwo W drodze,
Poznań 2014
Projekt okładki i stron tytułowych
Radosław Krawczyk
Redakcja techniczna
Justyna Nowaczyk
Redakcja
Lidia Kozłowska
ISBN 978-83-7033-933-3
Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów
W drodze Spółka z o.o., 2014
ul. Kościuszki 99, 61-716 Poznań
tel. 61 852 39 62, faks 61 850 17 82
www.wdrodze.pl [email protected]
Druk i oprawa: MDruk, Wągrowiec
RÓŻANIEC – MODLITWA
PROSTOTY I GŁĘBI
Różaniec należy do najlepszej
i najbardziej wypróbowanej
tradycji kontemplacji chrześcijańskiej.
św. Jan Paweł II
Modlitwa różańcowa, przez niektórych uznawana za staroświecką czy nawet prymitywną, bo polegającą na „klepaniu paciorków”, nadal cieszy się ogromną popularnością i zjednuje sobie wciąż nowych adeptów, zarówno
wśród ludzi prostych, jak i wśród wielkich tego świata.
Tak naprawdę jest chyba najczęściej podejmowaną chrześcijańską praktyką modlitewną, przynajmniej w chrześcijaństwie zachodnim. Nieraz zestawia się różaniec z popularną na Wschodzie modlitwą Jezusową, co ma swoje
uzasadnienie: obie są modlitwami powtarzalnymi, medytacyjnymi, streszczającymi istotę Ewangelii, stawiającymi w centrum miłosiernego Jezusa.
5
Być może zwięzły opis historii tej modlitwy i jej duchowego znaczenia, jak również zawarte w drugiej części
krótkie rozważania staną się zachętą do częstszego i bardziej owocnego odmawiania różańca, co byłoby odpowiedzią na apel św. Jana Pawła II.
6
HISTORIA RÓŻAŃCA
Różaniec to po pierwsze sposób modlitwy, po drugie zaś
„narzędzie” do odmawiania tej modlitwy, czyli sznur paciorków odpowiednio podzielonych, na których liczy się
wypowiadane formuły. Ta postać różańca, którą znamy dzisiaj, nie powstała w jednym momencie, lecz kształtowała
się przez wieki, przechodząc przez różne etapy.
Od początku chrześcijaństwa wielu wiernych bardzo
poważnie traktowało słowa św. Pawła: „Nieustannie się
módlcie” (1 Tes 5,17)*. Odpowiedzią na to wezwanie,
szczególnie w środowiskach pustelniczych i zakonnych,
były modlitwy powtarzalne, czyli krótkie zwarte formuły wielokrotnie powtarzane, które skupiały myśli, a serca wznosiły ku Bogu. Znane są na przykład świadectwa
o pustelniku Pawle z Teb (III wiek), który starał się odmawiać każdego dnia trzysta razy Ojcze nasz. Do licze* Cytaty biblijne za: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia, wyd. piąte, Poznań 2008.
7
nia modlitw używał trzystu kamyków, które kładł sobie
na kolana i stopniowo zrzucał. Od wieku VI używano już
do takiego liczenia sznura z paciorkami. Z IX wieku pochodzi najstarsze znane świadectwo, wskazujące, że jedną
z takich powtarzalnych formuł było zaczerpnięte z Ewangelii pozdrowienie anielskie Zdrowaś Maryjo.
Modlitwa ta bardzo rozwinęła się w średniowieczu,
które odznaczało się niezwykłym nabożeństwem do Matki Bożej. Wtedy też pojawił się zwyczaj odmawiania stu
pięćdziesięciu Zdrowaś Maryjo, co było inspirowane psałterzem, który liczy sto pięćdziesiąt psalmów. Dlatego też
mówiono o „psałterzu Maryi”. Mniej więcej od XII wieku
znany jest zwyczaj przeplatania modlitwy Zdrowaś Maryjo
z Ojcze nasz. Wówczas też na polecenie papieży dodano do
ewangelicznego pozdrowienia anielskiego słowa: „i błogosławiony owoc Twojego łona”. Również w średniowieczu,
w czasie jednej z wielkich epidemii dżumy, do pozdrowienia anielskiego dodano drugą część: „Święta Mario, Matko Boża, módl się za nami grzesznymi teraz i w godzinę
śmierci naszej”. Warto tu może przywołać słowa jednego
ze współczesnych mnichów, który mówi, że w życiu tak
naprawdę liczą się dwa momenty: „teraz” i „godzina śmierci” – oba przywoływane są w modlitwie Zdrowaś Maryjo
8
i po wielokroć zawierzane Matce Bożej w modlitwie różańcowej.
Nadanie tej modlitwie nazwy „różaniec” nie jest łatwe do wyjaśnienia, choć wiadomo z całą pewnością, że
róża od bardzo dawna jest symbolem Matki Bożej. Być
może wpływ miał tu istniejący w średniowieczu zwyczaj
przyozdabiania głowy wieńcem z kwiatów. Wieniec ten
w niektórych językach nazywano właśnie „różańcem”.
Wyjaśnienie może przynosić pewna XIII-wieczna legenda. Otóż ten świecki zwyczaj ozdabiania głowy przeniesiono też na Maryję. Legenda opowiada o pewnym bardzo
leniwym młodzieńcu. Jedynym dobrem, jakie czynił, było
to, że każdego dnia splatał wieniec, którym przyozdabiał
figurę Maryi. Dotknięty łaską, wstąpił do zakonu. Jednakże nie mogąc w klasztorze codziennie zbierać kwiatów na
wieniec, zaprzestał swojego zwyczaju. Było mu tego żal
i już zamierzał opuścić klasztor, gdy pewien stary mnich
udzielił mu takiej rady: „Jeśli chcesz życiem nowym cieszyć Maryję Królową, ze szlachetnych czynów wianek
w każdy dzień niech dostanie. Wplataj weń słowa chwały
(...) po pięćdziesiąt Zdrowaś Maryja codziennie będziesz
odmawiać. To już będzie cały wieniec, który ona bardziej
ceni niźli lilie, niźli róże”.
9
SPIS TREŚCI
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
7
13
17
Tajemnice radosne . . . . . . . . . . . . . . .
Zwiastowanie Najświętszej Maryi Pannie . . .
Nawiedzenie św. Elżbiety . . . . . . . . . . .
Narodzenie Jezusa w Betlejem . . . . . . . .
Ofiarowanie Jezusa w świątyni jerozolimskiej .
Odnalezienie dwunastoletniego Jezusa w świątyni
Tajemnice światła . . . . . . . . . . . . . . . .
Chrzest Jezusa w Jordanie . . . . . . . . . . .
Wesele w Kanie Galilejskiej . . . . . . . . . .
Głoszenie królestwa Bożego i wzywanie
do nawrócenia . . . . . . . . . . . . . . . . .
Przemienienie Jezusa na górze Tabor . . . . .
Ustanowienie Eucharystii . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
24
24
26
27
28
30
32
32
34
. .
. .
. .
36
38
40
Różaniec – modlitwa prostoty i głębi
Historia różańca . . . . . . . . . . .
Formy różańca . . . . . . . . . . . .
Teologia różańca . . . . . . . . . . .
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
ROZWAŻANIA
71
Tajemnice bolesne. . . . . . . . . . . . . . . .
Modlitwa Jezusa w Ogrójcu . . . . . . . . . .
Biczowanie Jezusa . . . . . . . . . . . . . . .
Ukoronowanie cierniem . . . . . . . . . . . .
Droga krzyżowa . . . . . . . . . . . . . . . .
Śmierć Jezusa na krzyżu . . . . . . . . . . . .
Tajemnice chwalebne . . . . . . . . . . . . . .
Zmartwychwstanie Jezusa . . . . . . . . . . .
Wniebowstąpienie Jezusa . . . . . . . . . . .
Zesłanie Ducha Świętego . . . . . . . . . . .
Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny . . .
Ukoronowanie Maryi na Królową Nieba i Ziemi
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
42
42
44
46
48
50
52
52
54
56
58
60
Dodatek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
63
72
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
rozaniec.pdf 1 2014-08-20 15:12:50
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K